Tíminn - 15.11.1958, Síða 5

T í MIN N, laugardaginn 15. nóvcmbcr 1958.
c
Þrið ji þáttur
Byrjanda svarað.
Þa'ð cr sprirt um hvaða merkj-
um sé skynsamlegt að safna. Þessi
cr ekki auðsvarað. Söfnunin á öllu
fremur að vera hugðarefni safnar-
ans og því mjög eðiilegt að hún
mótist nrjög af starfi hans, öðrum
áhug-amálum, trú eða lífsskoðun.
i'lestix safnarar munu safna merkj-
um ættlands síns en bæta við sig
öðrum löndum, eftir því ssm tími
og. aðrair ástæður leyfa. Meðal vin-
sælustu landa hjá íslenzkum frí-
merkjasöínurum eru eftirtalin lönd
og sennilega í þessari röð: Finn-
land, Noregur, Svíþjóð, Danmörk,
Þýzkaland; Sviss, Holland, ísrael,
PáfagaTður. Gana og loks Samein-
liðu Jrjóðirnar. Það eru aðeins fá
ár síðan ísrael, Gana og Samein-
uðu þjóðirnar hófu útgáfu frí-
merkja og því hafa margir safnarar
reynt að fá þessi merki frá upphafi.
Sama er að segja um Páfagarð. Það
eru aðeins um 30 ár síðan utgáfa
þeirra merkja hófst. Einnig má
ininna á að írska iýðveldið er enn
ungt að árum og fremur auðvelt að
eignasf öll írsku merkin.
Tegtmdasöfnun.
Við skulum kalla það tegunda-
söfmm, þegar safnað er markjum
með myndum af einhverjum á-
kveðnum hlutum. Þessi iðja er
mjög vinsæl meðal safnara í Banda
ríkjunum og vinsælustu tegundirn
ar eru eftirfarandi, taldar í réttri
röð: Blóm, dýr, ólympíuleikar,
læknar, skip, járnbrautir, tónlist,
trúarbrögð, fuglar. Það er hægt að
velja um margar tegundir og hér
skulu taldar nokkrar til viðbótar:
Flugvélár, flögg, hernaður, landa-
ko-rt, málverk, tækni, póstur, sími,
virkjanir, skátar, Jiöggmyndir, leik-
íist, Ra-uoi lcrossinn og margt fleira
mætti nefna. Þessi söfnun er oft
mj'ög fræðandi og veitir eafnaran-
um aukna þckkingu á þeim teguncl-
um, sem hann safnar og það eyktir
söfnunáTgleðina.
Ný frímerki.
; Þátturinn birtir nú myndir af
nokkram nýjum frímerkjum, sem
við höfum góðfúslega fengið frá
sæn.-rka frimerkjablaðinu Nordisk- j
filateli. Þessi lond eiga merkini:
Svjþjóð,. Sclma Lagerlöf, aldaraf-
mæli. Belgía: Eugéne Ysayes fitSlú
snillingur, aldarafmæli. Búlgaría:
íþróttamót stúdenta. og landbútiað'
arafurðir. Finnland: Póstþjónusta
400 ára. Portúgal: Læknaþing
Tékkóslóvakíu: Sveppir. Vestur-
Berlin: Ernst Reuter. VJÞýzkaland:
Líknarmerki með myndir af selja-
stúlku og vínberjauppskeru. A-
Þýzkaland: Herþjálfun. Sum þess-
ara landa hafa nýlega gefið 'út'
fleiri tegundir. Auk þess hafa ír-
Iand, Sa-ar, Holland, Ungverjaland
og Luxemborg ný eða væntanleg
frímerki, sem sagt verður frá í
næsta þætti.
ísland og
atómvísindin
Á fundi Sameinaðs Aiþingís í
gær var til umræðu þál.til!. um
Atomvísindastöð Norffurlanda.
Menntamálaráðh. mæíti fyrir til-
lögunni.
Kvað hann 5. þing Norðurl.mda
ráðsins, ihaidið í Helsingfors, hi.i'a
samþykkt að koma á fót norrænni
vísindastöð íyrir atómrannsóknir.
Fulltrúi íslands- í þessum samtök
um væri Þorbjörn Sigurgeirsson,
prófessor. Framlag íslands til þess
arar starfsemi væri kr. 5000,-
(sænskar)' á ári, Stofnunin tæki
ekki lögformlega til starfa fýrr
en þjöðþing viðkomandi landa
hefðu samþykkt það. Því væri
þessi 'till. flut’t.
Till. var vísa'ð til 2 .umr. og
allsherjarnefndar.
Meðferð fiskí-
leitartækja
Á fundi Sameinaðs Al-
þingis í fyrradag var til fyrri
umræðu þiugsályktunartill.
um námskeið í msðferð fiski
leitartækja, ílutningsmaður
Björn Jónsson o. fl. og mælti
hanri fyrir tillögunni.
Flm. kvað íslendinga yfirleitt
fljóta að tileinka sér nýungar og
hefði einnig reynst svo í þessum
efnum. Fisksjár væru nú komnar
í togarana og marga fiskibáta.
Hefði það. ásamt betri veiðiút
búnaði að öðru leyti, valdið straum
hvörfum í fiskveiðum okkar. Net
þessara tækja væri þó enn ekki
hau, sem orðið gætu því almenna
kunnáttu skorti um meðferð
þeirra. Menn hefðu orðið að
þreyfa sig áfram en það væri sein
I legt, dýrt og gæti leitt til mis-
taka.
Pétur Ottesen tók einnig til máls
og kvað reynslú sýna, nð tækin
efldu aðstöðuna til fiskveiða. Fiski
félagið hefði þegar hafið leiðbein
ingarstarfsemi á þessu sviði. Hald
ið námskeið í síýrimanna- vél
stjóra- og sjóvinnufræðum víða
um land á undanförnum árum. Á
s. 1. vetri hefði það haldið nám
skeið í meðferð fiskleitartækja
hér í Reykjavík, undir stjórn
Iíristjáns Júlíussonar, lofskeyta-
manns og sóttu það 54 menn viðs
vegar að af landinu. í vetur væri
ákveðið að halda fjögur slik nám
skeið silt í hverjum landsfjórð-
ungi.
Bœkur oq höfunbar
Vestfirskar þjóðsögur
í fjárrækt
Trékyllisvík, 5. nóv. — I haust
var haldin hér aukasýning á hrút-
um og voru einnig sýndar ær með'
afkvæmum. Er þetta nýmæli hér.
Sýning þéssi var haldin á .veim
stöðum, áð Bæ og í Nórðurfirði.
Var hún á báðum stöðum fjölsótt.
Niðurstöður sýningarinnar benda
■til þess eindregið, að veruleg
framför hafi orðið í fjárrækt og
hrútavali hér hin síðari ár. Má að
líkindum þakka þetía starfssemi
sauðfjárræktarfélágs, sem stavíað
hefur hér í nokkur ár. GPV
Vestfirzkar þjóðsögur. III. Fyrri
hluti. Safnað hefur Arngrímur
Fr. Bjamason. Útgefandi ísa-
íoldarprentsmiðja h.f.
Árið 1909 kom út á ísafirði lítið
kver: Verstfirzkar þjóðsögur I. Út-
gefendur: Arngrimur Bjarnason og
Oddur Gísiason. í formála fyrir
þvi geta úl'gefendurnir þess, að
þeir ætli að gefa út áiíka stórt hefti
á hverjum velri, unz allar þær sög-
'ur séu komnar, sem þeir liafi safn-
að, og þeir álíti þess verðar að birt-
ar séu. En svo liðu áratugir, að
ekki kom út franrhald af safni
þeirra félaga. Þetta litla kver seld-
ist upp, og svo kom, að það varð
mjög eftirsótt, vegna þess hve það
var orðið fágætt
Bókaverzlun Guðmundar Gainalí-
eissonar gaf út á árunum 1933—
1949 þrjú ailþykk bindi, Vestfirzk-
ar sagnir. Safnandi sagnanna í I.
bindi var Helgi Guðmundsson, en
safnendur sagnanna í öðru bindi
voru Arngrímur Fr. Bjarnason og
Helgi Guðmundsson, en Arngrímur
einn var safnandi sagnanna í III.
bindi. í það bindi tók hann og flest-
ar sögurnar, sem prentaðar voru i
Verstfirzkar þjóðsögur I.
Arið 1954 gaf ísafoldarpren L
smiðja út Vestfirzkar þjóðsögur II,
fyrri hluti. Safnað hefur Arngrín: '
ur Fr. Bjarnason, og nú hefur húrj
gefið út framhald af þessu safr,'
Arngríms: Vestfirzkar þjóðsögur
III., fyrri Iiluti. Ekki hefur en.i
komið út síðari hluti II. binöis. AlL
ar eru sögur Arngríms fremur vej
sagðar. í þessu síðasta hefti er..
alls 51 saga, og kennir þar ýmissu
grasa. Margt er þarna af huldi
fólkssögum, og hafa allmarga
þeirra gerzt í tíð núlifandi mannr.,
Virðist sú trú, að huldufólk sé tii,
lífsseig á Vestfjörðum, sem rauna ■
víðar á landinu. Þá eru í heftin j
draugasögur, galdrasögur, ýmisa
konar atburðasögur, örnefnasögu
o. fl. tegundir sagna. Veigamestj
sagan heitir „Skorr í ísafjarðar
höfn“, sem er þáttur um afreks
manninn Matthías Ásgeirssoj
Skemmtileg kímnisaga er „Kar.
arnir, sem léku engla“. Vonand.
korna út áður langt líður, tvö heft ;
af safni þessu, síðari hluti II. binc
is og síðari hluti III. bindis.
Þ. M. J.
Sagnagestur
Þórður Tómasson frá Vallna-
túni: Sagnagestur. Þættir og
þjóðsögur frá 19. og 20. öld. III.
Útg. ísafoldarprentsmiðja h.f.
Reykjavík 1958.
I „fslenzkar þjóðsögur“, er Ein-
ar Gúðmundsson safnaði, komu all-
iriargar sögur, sem Þórður Tómas-
son frá Vallnatúni hafði skrásett.
Á árunum 1948—1951 gaf Bókaút-
gáfa Guðjóns Ó. Guðjónssonar út
Eyfellskar sagnir I.—III., og var
Þórð'ur Tómasson skrásetjari
þeirra. Er þetta allmikið safn. En
ekki voru sögur Þó-rðar enn að þrot
um komnar. Árið 1953 hóf ísafold
útgáfu á riti eftir hann: Sagua-
gestur. Þæltir og þjóðsögur frá lf
og 20. öld. Árið eftir kom út Ii
hefti safns þessa, og nú er nýkomi
III. hefti. í eft'ir.mála tilkynni ■
, Þórður, að Sagnagesti sé lokic
Hefti þetta. skiptist í þrjá eða.
kafla: Minningar Sigurðar á Maríu
bakka, Syrpa Sigurjóns Runólfsson
ar og „Úr ýrnsum áttuni." Eri,
þetta sögur af ýmsu tæi, sannar fr?
sagnir um menn og alburði, Ijóc
og vísur, dulrænar frásagnir oi?
þjóðsögur. En þótt Sagnagesti s*
lokið, þá þykir mér sennilegt, ai'
ekki sé lokið sagnasöfnun Þórða
Tómassonar. Hann virðist vera mil:
ill sagnaþuiur, og kann vel þá lis
að segja og skrásetja sögur.
Rauðskinna
Ráuðskinna (Sögur og sagnir).
Safnað hefur Jón Thorarensen.,
IX,—X. Reykjavík. ísafoldar-
preritsmiðja h.i'. 1958.
Fremst' í hefti þessu er mjög
fróðleg ritgerð skráð af séra Jóni
Thorarensen: „Stafnes — Starnes
— í Gullbringusýslu". Færir séra
Jón rök fyrir því, að jörðin Stafnes
á Miðnesi (Rosmhvalsnesi) hafi áð-
ur heitið Stames. Lýsir hann jörð-
inni og rekur sögu hennar. Á fyrri
öldum segir hann, að fleiri skip
hafi róið frá Stafnesi en frá nokk-
urri annarri útgerð'arstöð á Suður-
nesjum. En þegar kemur fram á 18.
öld, fór skipum þar smátt og smátt
fækkandi, og árið 1786 róa þaðan
færri skip, en frá flestum hinum
útgerðarstöðunum.
Leiðrétting
í grein, sem ég skrifaði um
Eiðasögu Benedikts Gíslasonar og
birtist í Tímanum s. 1. miðviku-
dag, voru margar prentvillur og
snmar leiðinlegar. Þær hclztu
voru þessar:
Á 4. síðu fremsta dálki 34. linu
að neðan stendur ahldið fyrir
haldið.
Á sömu síðu, öðrum dálki 29.
linti að neðan hcfir fallið niður
orðið voru á milii orðanna viðar-
temungarnir — samt.
í næstu línu fyrir neðan stend-
ur vandaði fyrir vantaði.
í næstu línu þar fyrir neðan
stendur Ógangi fyrir ag'angi.
En bagalegasta prentvillan er
þó sú, að í niðurlagi greinarinnar,
þar sem rætt er um heimavistar-
barnaskóla fyrir allt Fljótsdals-
hérað, segir að „börnum ætti að
skipta í þrjá flokka eftir aldri.
Kver flokkur væri % mánuð í
senn í skólanum, tvisvar á ári“.
Þarna átti að standa lLí mánuð.
Þ. M. J.
Þá koma í heftinu „Ýmsar minn
ingar frá æsku- og elliárum‘‘ efti
Guðmund Samúelsson, bónda fr:
Ragnheiðarstöðum í Höfnum ot.
meðhjálpara við Kirkjuvogskirkji
Er þarna mikinn fróðleik að fá un ■
sjómennsku og aðra þjóðhætti i
Haínarhreppi á seinni hluta 19
aldar. Þá er þáttur eftir frásög
Þórarins í Kotvogi, er nefnist:
„Þjó'ðhættir frá Nesi við Seltjörn' ,
er séra Jón hefur skrifað 1938, e:.
þá var Þórarinn orðinn gamalj
maður. Fylla þessir þrír þætti:
megin hluta heftisins, en það enda:
á þrem smærri þáttum: Lýsing á
sundmerkjum, lendingum og sér-
stökum fiskimiðum í ItosmhvalS'
hreppi á Suðurnesjum eftir sér .
Sigurð B. Sívertsen, Um skipasmíð ■
ar á Suðurnesjum eftir Ólaf Ketil
son, hreppsstjóra, og Viðbót vi:>
Suðurnesjaannál Þ. M. J.
Sýningarsalurinn
Sýningarsalurinn, sem áður va:
við Hverfisgötu er nú fiuttur :
nýtt og' mikið stærra_ ihúsnæöi a:
Þinghóltsstræti 27. f dag verða
opnaðar tvær sýningar, er önnu '
þeirra sýning á eftirprentunum á
málverkum. Þar má finna veri:
eftir víðfræga menn, svo sen:.
Picasson, Cesanne, Ohagall, Braqe,
Gaugin, Van Gogh, Matissc og
Miro. Hin sýningin er happdræt
issýning Sýningarsalararins, - sei .
nú cr sett upp í 'þriðja sinn og
um leið það síðasta. Vinningarni :
er 30 listaverk, eftir þjóðkunn.,
listamenn og kostar miðinn 100
krónur. Dregifj verður 18. þ. n..
úr 3 þús. miðum.
Einnig verður þarna til sýnis og
sölu'islenzkur listiðnaður eftir Si.
ríði Björnsdóttur og Sigrún:.
Gunnlaugsdóltur. Salurinn verðuv
opnaður kl. 2 í dag, en næst:.
daga verður hann opinn milli .
og 10,