Tíminn - 16.05.1959, Blaðsíða 6

6
T J m I N N, laugardaginn 16. maí 195?
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINK
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargðts
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18S0C
(skrifstofur, ritstjórnin og blaðamenn)
Auglýsingasími 19523. • Afgreiðslan 1232S
Prentsm. Edda hf. Sími eftir kl. 18: 13948
Baráttan um jafnvægið
í byggð Iandsins
KOSNINGABARÁTTAN,
sem nú er hafin, mun
fyrst og fremst snúast um
í>a£; hvort stefnt skuli að
því að viðhalda jafnvæginu
í byggð landsins, eða raska
jþví enn meira en nú, lands-
byggðinni í óhag.
Ailir þriflokkarnir, sem
standa að kjördæmabreyt-
ingunni, hafa meira og
minna lýst yfir því, að þeir
viiji þrengja kjör landsbyggð
arinnar, þótt þeir séu mis-
jafnlega opinskáir um það.
OPINSKÁASTUR hefur
Einar Olgeirsson verið, en
hann er nú sá maður, er ræð
ur stefnu og störfum Al-
þýðuhandalagsins. Hann hef
ur gert það að helzta trúar-
atriði sínu, næst því að fylgja
fyrirmælum frá Moskvu í ut
anríkismálum, að stórlega
verði dregið úr allri fjárfest
ingu í sveitum og bæjum ut-
an Reykjanesskagans.
Af hálfu ýmissa leiðtoga
Alþýðuflokksins, eins og t.d.
Emils Jónssonar, ej.- ekki far
ið dult með það, að þeir séu
sama sinnis.
Forkólfar Sjálfstæðisflokks
ins reyna hins vegar að fara
laumulegar með þessa fyrir-
ætlun sína, En stundum
gloprast hún samt upp úr
þeim. Þannig lét t.d. Guðjón
i Iðju, sem er málpipa Ólafs
Thors og Bjarna Benedikts-
sonar í verkalýðsfélögunum,
það ótvírætt í ljós í útvarps
ræðu 1. maí síðastl., að bænd
um landsins ætti að fækka
um helming.
ALLIR eru þríflokkarnir
þannig sammála um að
draga eigi úr framförum og
framkvæmdum út um land.
Þríflokkarnir sjá hins veg-
ar mikinn Þránd í götu þess-
ara fyrirætlana sinna. Það
er kjördæmaskipunin, sem
byggist á grundvelli hérað-
anna. Hún skapar fólki út um
land bezta aðstöðu til að
treysta rétt sinn.
Tilgangur þríflokkanna
með kjördæmabyltingunni er
ekki sá, að láta þéttbýlið fá
eðlilega þingmannafjölgun.
Það er auðvelt eftir öðrum
leiðum en að afnema kjör-
dæmin, eins og Framsóknar
menn hafa sýnt fram á. Til-
gangurinn er sá einn að
leggja niður núverandi kjör
dæmi, svo að auðveldara
verði aö skerða framfarir og
framkvæmdir út um land.
Það er lítil vísbending um
það, sem í vændum er, ef
þessi fyrirætlun heppnast,
hvernig Sjálfstæðisflokkur-
inn og fylgilið hans lækkaði
framlög til framkvæmda út
um land í sambandi við af-
greiðslu fjárlaganna. Eftir
kjördæmabreytinguna myndi
Sjálfstæðisflokkurinn fyrst
þora að vera stórstígur í þess
um efnum.
BARÁTTAN, sem nú er
háð í kjördæmamálinu, er
því barátta um það, hvort
stefnt verði að jafnvægi í
byggð landsins eða aukin
röskun í þeim efnum.
Fólkið úti á landsbyggð-
inni ætti ekki að vera í nein
um vafa um, hvar því ber
að standa í þessari baráttu.
íbúar þéttbýlisins ættu
ekki að vera í neinum vafa
heldur. Það myndi t.d. ekki
bæta hlut Reykjavíkur, ef
fólksstreymið þangað stór-
ykist og skapaði þar aukin
húsnæðisvandræði og at-
vinnuskort. Engin höfuð-
borg er vel sett, nema hún
styðjist við blómlega lands-
byggð.
ÞAÐ ER búið að sam-
þykkja stjórnarskrárbreyt-
ingu, sem réttilega ætti að
kallast stjórnarskrárbreyt-
ing um aukið ójafnvægi í
byggð landsins, af 35 þing-
mönnum. Sem betur fer er
sá hópur örlítið brot af
landsmönnum. Kjósendurnir
eiga eftir að segja lokaorðið.
Það gera þeir við kosning-
arnar 28. júní, en til þeirra
er eingöngú stofnað vegna
þessa eina máls. í þessum
kosningum geta kjósendur
því greitt atkvæði án tillits
til allra flokkssjónarmiða,
og eingöngu látið það ráða
afstöðu sinni, hver er af-
staða þeirra til jafnvægisins
í byggð landsins.
Ólafur leiðréttir Alþýðublaðið
EKKERT blað gengur nú
lengra í fjarstæðum blekk-
ingum en Alþýðublaðið. —
Þannig heldur það því nú
fram, að verðbólgan hafi
verið stöðvuð með hinum
auknu niðurgreiðslum. Jafn-
vel Ólafur Thors leyfir sér
■ekki siík ósannindi, og kall-
ar haim þó ekki allt ömmu
sína í þeim efnum. Hann
sagði svo í landsfundarræðu
sinni í marz s.l.:
„Allar aðalverðlækkanirn-
ar stafa af því, að ríkissjóð-
ur gxeiðir verðið niður. Þær
niðurgreiðslur kosta um 100
millj. króna. Allt það fé á
fólkið sjálft eftir að greiða,
ýmist með nýjum sköttum
e*a minnkandi framkvæmd-
um hins opinbera í þágu- al-
mennings.“
Það er ekki aöeins að fólk .
ið eigi eftir að greiða aftur
niðurgreiðslurnar, heldur
líka hinar stórauknuf útflutn
insuppbætur, er stjórnin hef
ur stofnað til.
Það mun því vissulega
sýna sig, þegar fariö verður
að innheimta þetta fé eftir
kosningarnar, að verðbólgan
hefur síður en svo verið stöðv
uð, heldur aukin stórkost-
legar en nokkru sinni fyrr.
Giíðmundur Sveinsson, skólastjóri:
Háleit markmið eru góð, en Jist-
in æðst er þó að verða menny/
Skólinn lók — skólinn
gaf. Við leiðarlok skal þessa
minnzt. Tvo vetur af björt-
ustu æsku þinni, nemandi
minn sem burtu leitar í dag,
tók skólinn. Þú gafst honum
þau ár, þegar dýrustu draum
ar búa í hug og djarfastar
vonir. Þú gafst honum vor
í lífi þínu. Þín gjöf var
stór.
Hvað gaf þér skóliún? Ertu í
dag 'að ljúka ævintýri eða vakna
'áf illum draumi. Margix fella á
okkar tímum þunga dóma um
skólainá, kaunski með réttu,
kannski með rönigu. Um Grikki
var siagt „!að þeir hefðu lítið
þegið, en gefið mikið.“ Það er
ekki mitt að dæma, nemandi
miiinn, hvort orðin eiga við þig.
En hitt er eðlilegt að þú spyrjir:
Hvað fókk ég fyrir árin mín
björtu? Einhverjir myndu svara
þér: „Fræði sem fyrnast, orð, sem !
gleymást11. Og það svar er rétt'
'Svo langt sem það mær. En góð- ;
viljaðri dómar myndu einnig
fimnast: „Skólimn gaf þér tæki*-
færi að kynnast sjálfum þér, verk
efni að reyma ge,tu þínia.“ Þú
átt eftir dvöliimja hör að vita
rneira um sjálfam þig. Sú er gjöf
skólams meslt.
Að þekkja sjálfan sig er tvemrnt:
Að skynj'a hvað þú veizt og eins
hitt hvað þú veizt ekki. Hið síðj
ara; er mikilvægara. Eimhver
sagði: Hvers vegna geta ekfci
vandamál lifsims steðjað að okk- j
ur, þegar við erum 17 ára og vit-
um aOila skapaða hluti. — Það er ■
augljósast merki imemntunarskorts'
að halda sig vita allt. Því mieara
sem maðurinn læriir því betur fimn
ur háinrn til fáfræffi simnar og
því bljúgari verffur hainn amd-
spæmis undirum tilverunnar. Þaff
er tilgangur hvers skólá að vekja
þær kenmdir. Svo er að faria sigj
urbraut, að síðasta kliukkna-
hljómi.
Skólinn gaf — þú átt efitiir aff
hugsa um þau orð, Guð gefi að
þú eigir einnig eftir áð lifa þau
orð. — Þú komst með vorið á
þeninan stað og birtan gleymiíst
okkuir aldrei, vonandi hetdur
ekki þór.
Ræía flutt vií uppsögn Samvinnuskólans 1. maí s, 1.
Guömundur Sveinsson afhendir Davínu Friðriksdóttur bókfærsiubikarinn,
sem veittur er þeim nemanda, sem mesta hæfni sýnir í bókfærsiu. Að
þessu sinni hlutu tveir nemendur jafnháa einkunn á lokaprófinu, en
Davína var með hæsta meðaleinkun.
Mennirni,. eiga lífin tvenn,
amnað augljósit, hitt í leyndum.
Hið yitra líf get!a lallir séð, at-
hafnir, verk, hið irnmra eigum við
éim, hugsum og kennd.
Gildi þjóðanna er komið undir
gildi hvers einstaks manns. Það
er satt, sem sagt hefiir verið: Eimis
og þú ert verður þjóð þín og
eiims og þjóð þín er verður heim-
urinn. Þau tímabil hafa komið í
isögu þjóðamnia þeg.air lítið hefir
verið skeytt unii hið ytra líf. Taðaið
liefir verið með lítil'sviirðitag.u um
verkhelgima, athafniir taldar emgu
skipta. Að svívirffa nafn sitt hefir
þcitjt lítills um ver.t, ef eiinhverju
ammariegu takmairM mætti má á
þanm hátt. Tilgángurimn helgar
meffaiið er aikunnugt orðtak og
hefir oft veriff leiðarstjarna. Það
skipti Btu máli þótit siffialögmál
væru brotin, >ef gaigma mætti mái-1
istað sínum. •— Slíkiar hugmyndir
hiafa memin þó lailia jafna átt erfiitt
með aff sætitia siig við til lengdair,
þótt gengi hafi áitt >að fag.na um
stumd. Eitthvað í þeiim sjálfum
reis öndvert geigm þeim. Sumir
kialliia það slamvizku, Kainit nefmdi
það skilyrðislaust skylduboð í
hugskoti mairmsiinis. Ytra líf hlaut
aff lúta sii?iræin>um lögum, það
hiiaiut 'Hkia >aff eiga takmark í
sjálfu sér. Griikfciia mefmdu mark
hims yt.ra lífs „>arelte“ ágæti, aff
sýma mamnkosti, yfirtourffi. Áffur
tíðkaffist sá s'iff'ur hjá norrænium
mönimum að setja lífi sínu tia'k-
miark viff sérstök tækifæri, mefind-
uist þaff heitisitreingmgar. Áður In>g-
ólfur Arnarson hva,rf til ísi'ands
v.ar veizla haiMin, Þiar voru heit-
s'tremging'ar um hönd hafðar. í
þeirtri veizlu strengdi Leifur fóst-
bróðir Ingólfs þess heit að v>erða
ekki ver'rfeðruingur. Ágæti hams
skyldi ek'ki varða minna en for-
feffffla hans, helzt iméira. Hans
skyldi' ek'ki' minnzt sem ættlera.
Siík heitstrenging sæmir ungum
mönmum. Aff verða a!ldirei venr-
feðmumgur áð hafa borið fram arf-
inn til bjartari tíma, en aldrei
iníðzt' á neinu því, er þeim var
til fcrúað.
Allt streymir, ekfcerit stemdur
kyimit. Þú itekur, uingi nemandi
mimn við hverfulum heimi. Þú
mótar og mótast á fleygri stund.
Þú breytir og þú breytist. En
liva® veldur ölfllumi þessum breyt-
imguim? Við þeirri spuirmiingu haía
(Framhald á 8. síðu)
Sjálfstæðismenn og veltuútsvarið
Veturinn 1958 kom liinglað
sænskur hagfræðingur á veg-
um Iðnaðarmálastofnunar ís-
lands til þess að gera rannsókn
á skattamálum fyrirtækja. Iðn-
rekendur, smákaupmenn og
fleiri aðilar höfðu óskað eftir
að slík rannsókn væri gerð.
Hagfræðingur þessi skilaði ýt-
arlegri greinargerð og benti á
margt, er hann taldi miður
fara. M.a. benti liann á ýmsar
breytingar varðandi skattlagn-
ingu ríkisins á fyrirtæki og
liafa sumar þeirra þegar verið
lögfestar fyrir atbeina fyrrv.
fjármálaráðherra, Eysteins
Jónssonar.
Sá skattur, sem hinn sænski
liagfræðingur taldi fjarstæð-
astan af ölluni og liættulegast-
an atvinnurekstri, var lúð svo-
nefnda veltuútsvar, sem Reykja
víkurbær legði á atvinnu- og
verzlunarfyrirlæki, án minnsta
tillits til afkomu og efnahags.
Út yfir tæki þó, að ekki mætti
draga veltuútsvarið frá skatt-
skyldum tekjum.
Hinum) sænska hagfræðingi
fórust m.a. þannig orð um
veltuútsvarið:
„Með því að leggja á þenn-
an veltuskatt geta sveitastjórn-
irnar hamlað verulega þróun
fyrirtækja og gert vissar at-
vinnugreinar algerlega óarð-
bærai'. Skattlagning á veíltu
virðist hafa slíkar efnahagsleg
ar afleiðingar, að sveitarfélög- *
um ætti ekki áð vera heimilt
að beita henni.“
Sjálfstæðisflokkurinn þykist
bera hag atvinnufyrirtækja sér
staklega fyrir brjósti og þv£
hefði mátt ætla, að hann tæki
þessa athugasemd hins sænska
hagfræðings til greina, en slíkt
var auðvelt fyrir hann, þar
sem hann hefir meirilúuta í!
bæjarstjórn Reykjavíkur. A.m.
k. hefði það virzt lágmarks-
krafa, að veltuútsvarið yrði
gert frádráttarhæft.
Ekkert hefir hins vegar ból-
áð enn á neinni slíkri ráð-
stöfun af hálfu Sjálfstæðis-
flokksins. Hann getur þó ekki
borið því Iengur við, að þar
strandi á ríkisvaldinu, þar sem
hann hefir það nú raunveru-
lega í hendi sér.
Það, sem strandar á, er vilja
leysi bæjarstjórnaríhaldsins til
sparnaðar i útgjöldum bæjar-
ins, svo að hægt sé að fella
niður veituútsvariið áð mestu
eða öllu, án þess að auka aðr-
ar álögur.
Ætla svo eigendur iðnfyrir-
tækja og verziana að halda á-
fram að trúa því, að yfirráð
Sjálfstæðismanna séu bezta
tryggingin fyrir réttlæti og lióf
semi í skattaálögiun?