Tíminn - 15.09.1959, Blaðsíða 2

T í M I N N, þricjudaginn 15. september 1959.
ÞEIR HITTU TUNGLIÐ
(Framhaid af 1. síðu)
yrðu þær sendar tií Moskvu og
>eim síðan dreift til visindamanna
um allan heim.
8rú úf í alhelminn
Hann lýst-i þessari velheppnuðu
ilraun sem ,fyrstu brú“ manna
it í hinn óendanlega alheim. Vís-
ndameiin þeir, sem viðstaddir
,oru, tóku sérstaklega fram, að
iðstæður hefðu verið heppilegar
. :i tunglskots (Á vesturlöndum
■tafði sú skoðun komið fram, að
Mmi'i.'t væri einmitt óhentugur).
pað æri hfein tilviljún, sem vis-
nda n'mnirnir væru að vísu glað-
r víf', að tilraunin var gerð rétt
þafifi hi'und Krustjuff. leggur af
iT.að' <il •’WasMttgtons Þeir töldu,
ið -þess yrði' sk'ammt áð bíða, að
.•.ÍálfvuTá-i tiliaúnastöð yrði komið
jpp a tungliLú, en síðan yrði
ienirf stjórnað af monnum,
*kkí á næstú mánuðum
Aðspurðir sögðu vísindamenn-
mnir, að það væri geysimiklum
;andk.vœðum bundið að lenda
gvimskipi á tunglinu. Sögðust
,jeir ekki Iiafa neinar áætíanir
jitn að senda-mannaú geimfar til
.unglsins á-næstu mánuðum, en
r •.tuðvitað-- -væri málið rækilega
" rannsakað. —
Lúnik II. hefði ekki verið út-
)úimi;með rteinum „biemsum“ til
að lendá'á''tnnglinu eða draga úr
hráðafiúnf,' 'þegar haun nálgaðist.
f'onmtður ' biezka geimfélagsms,
prtSÍ? 'MaSsey:-sagði í clag, að hægt
irrði fý'ihr- menn að komast til
iymglsins innan 10 ára með sarna
áframhaldi. Taldi han p.frek Rússa
.nikilvægan áfanga á þeirri leið.
Nákvæmni fjarstýritækja
Þaársem'hvarvetna vekur mesta
áihýgli’ í samoandi við tunglskotið
gr' s(i fiákvæmni, sem Rússar virð-
ist 'ráða yfir í sambandi við fjar-
úýritíeki.
’Su hlið wálsins hefur líka
niesta hernaðarlega þýðingu, því
að í hernað' myndi mest á því
velta, hvört unnt væri að stýra
eldflaugum heimsá'fa á mllli
með þeirri nákvæmni, að hitta
mætti tiltekmn lítinn blett í stór
borg. Þessu hafa Rússár haldið
frarn og tunglskotið er váfalaust
ineðal annais ætlað lii að sanna
þá staðhæfingu á hlutlægan bátt,
einmitt nú er Kri'-tjoff ræðir
við Eisenhovver.
Sovézku vúindamennirnir lögðu
,ika á það mikla áherz'u í dag. að
iafrek þetta byggðii. fyrst og
fremst á nákvœmni fjarstýritækj-
antía, sem hefðu revnzt í einu og
óllu.h.in.,fullkomnustu Öll vísinda-
tæki' hefðu oinnig starfað fullkom
(ega, þar lil árekstur'nn varð við
‘tunglið. >. i/
Fyl^dí rtákvæmiega braut
sitifiT U
.Soyézki. vísjudamaðurinn Sedj-
off- úHistaði; j)£jð rækilega hvernig
nákvæmni fiajstýrita'-kjanna og
annarra vísipdatækja hefði gert
rnögúlégt að hitta mánann Til
þess' að hitta' i *mark varð byrjun-
arhraði á sekúndu -að vera upp á
metra nákvæmlega sá sami og út-
reiknað hafði verið. Útskotshornið
mátti ekki vera einni gráðu stærra
eða minna en til var ætlazt. Þá
varð líka að skjóta rakettunni af
stað með slíkri nákvæmni, að
ekki mátti muna nema fáeinunt
'sékúndum. Allt þetta tókst: Og
með radíómerkjum vir unnt að
fylgjast nákvæmlega með rakett-
unni á hverr stund. staðsetningu
og hraða.
Gelslabelti jarðar
Sedjoff skýrði strax frá einum
vísindasigri sem þegar liggur fyr-
ir eftir tungiskotið. Menn hafa
ekki vitað h-. ernig stendur á hin-
um geislavirku beltum, sem um-
lykja jörðina Þetta útskýrði hann
svo, að jörðrn sjálf hefði breytt
hinum næstu loftlögum sínum
smátt og smátt. Tvö mjög geisla-
virk belti lykja um jörðina. Það,
sem ligguír fjær, nr/u- 10 jarð'-
geisla út frá miðju jarðar.
Þessi geislavirku belti hafa
orðið til fyrir áhrif frá segul-
sviði jarðarinnar sjálfrar. Sani-
setning og orku-spektrum þess-
ara geislabelta hefur nú verið
mælt nákvæmlega og verða vís-
indamönnum sendar um það upp
lýsingar.
Vísindasigur — á-óðurssigur
Hvaðanæfa úi heiminum streyma
heiliaóskir tii rússneskra vísinda-
manná"frá starfsbræðrum þeirra
og fjölrn'örgum öðrum Heimsblöð
in ræða málið frá ölium hliðum
og nota rísafyrirsagnir. Öllum eða
flestum kértinr saman um, að sov-
ézkir vísindamenn' ha£: unnið mik
inn vísindasigur og mjög mikil-
vægan fyrir geimrannsóknir og
væntanlegar ferðir manna út í al-
heiminn. Morgir vísindámenn á
Vesturlöndun laka fram, að þeim
hafi ekki komið tilraunin nó ár-
angur hennar á óvart Stjórnmála-
menn og fréttaritarar vekja og á
því athygli, að hér sé um mikinn
áróðurssigur að ræða, einmitt er
Krustjoff leggur af s að í vestur-
för sína.
Klóra í bakkann
Yfirmaður eldflaugaframleiðslu
Bandaríkjanna segist enn vantrú-
aður á, að Rússar géti skotið eld-
flaugum heimsálfa á milli með
þeirri nákvæmni að hitta megi
stórborgir. í Washingtonfregn
segir, að Eiscr.hower cg ráðgjafar
hans hafi e'.cki rætt tunglskotið,
en forsetinn muni sömu skoðunar
og áður nefndur yfirmaður aö
Rússar geti ekki hitt hernaðar-
stöðvar hennsálfa á milli. Nixon
varaforseti kvað hér um mikið af-
rek að ræða. en Bar.claríkjamenn
myndu leika þetta eftir innan
skamms, ef til vill irnan mánað-
ar. Yfirleitt gætir nokkurs uggs
í Bandaríkjunum vegr.a þessa af-
reks Rússa. Paul Henri Spaak
framkvæmclastjóri NATO sagði i
dag, að ~tunglskotið myndi enga
hernaðarlega nó stjórnmálalega
þýðingu hafa. Mer.n hefðu búizt
við þessu um lengri tíma.
ianmörk vann Noreg 4-2
Ásbjörn Hansen, markmaínr Noregs, var8
aí yfrgefa völlinn vegna meiísip
A-landslið Noregs og Dan-
merkur mættust á tjllevallleik
vellinum í psló á sunnudaginn
í síðasta leik í undankeppni
Olympíuleikianna í riðli ís-
lands, Danmerkur og' Noregs.
Danir báru sigur úx být.um
4:2 eftir harðan og jafnan leik.
Hinn frægi markmaður Noregs
Asbjörn Hansen meidist í annarri
öxlinni, svo að hann varð a?j yfir-
gefa vö.liinn í lok fyrri hálfleiks-
in*s. Aðal varamaðu,. landsliðsins
var með B-landsliði Noregs í Áki
borg, svo vara maður hans kom í
stað Asbjarnar Hansen, —
Nýliðinn í danska landsliðinu
Harald Nielsen, byrjaði að skora
-snemma í fyrri hálfleik. Leikur-
inn var mjög jafn allan fyrri hálf-
leikinn og voru ekk fleiri mörk
skoruð.
Þegar á fyrstu mín. eftir hlé
skorar svo, Aage Sörensen fyrir
Noreg ,en Henning Enoksen breyt
ir tölunni fljótlega í 2:1. Björn
Borgen hafði einnig yfirgefið
völlinn og í hans stafí var kom-
inn Kjell Kristjansen, sem jafnar
í 2:2. Næstu mín. sækja Norð-
menn mjög fast og var það aðeins
fyrir frábæra frammistöðu mark-
manns Dana, Per Punk Jensen. |
að Norðmönnum tókst ekki að
skora. Um mið'jan síðari hálfleik .
skorar svo Poul Petersen þriðja |
mark Danmerku,. og á síðus'.u
mínútunni skora,. Henning Enok- i
sen fjórðfl markið af löngu færi.
— í Olympíuriðlinum hetur keppn
in því farifs svo, að Danmörk er
í fyrsta sæti með 5 stig, íslancl í
öðru *sæti með 3 stig og Noregur
í þriðja sæti með 2 stig.
B-liðin 1:1
B-landsliðin kepptu í Álaborg.
Leikurinn varð jafntéfli 1:1 —
Voru Dauir mjög sárir yfir frammi
stöðu sinna rnátína, er fóru alls
ekki eftir set'.um leikaðferðum.
Unglingaliðið danska vann
3:0
Unglingaliðin kepptu í Hader-
slev. Danir unnu þar stórsigur
3:0 og segjast hafa átt að vinna
með 5:2. —
’ Síldari^na^ur I
i
I (Framhald af 1. síðu)
;*síður en 1. desember n.k. til und-
irbúnings við fjárútvegun vegna
væntanlegra framkvæmda.
Fundurinn beinir þeirri áskor-
un til sjávárútvegsmálaráðuneyt-
isins. að nú þegar verið sent .síld-
arleitarskip á miðin út af Austur-
og Suðausturlandi til þess áð íylgj
as t áfram með göngum gíldar-
innar.
I
Auka síldai'iðnað
Á fundinum kom fram vilji á
að síldarleitarflugvél ver'ði stað-
sett á Austurlandi allt sumarið.
Þá var fundurinn sammála um
að nauðsyn bæri til að auka síld-
ariðnað á Austfjörðum og bæta
þar móttökuskilyrði. Ennfremur
var á fundinum lögð fram álits-
gerð frá 60 skipstjórum og útvegs
mönnum víðs vegar að af landinu
þess efnis að nauðsynlegt væri
að reisa síldarverksmiðju á Eski-
firöi hið bráðasta.
Sex tungiskot hafa misheppnast
hjá Bandamönnnm og Russum
Bandaríkiamenn gerðu árið
1958 fjórar tilraunir til þess
að skjóta eldflaug til tungls-
ins. Þær mútókust allai. í ár
hafa Bandaríkjamenn gert
eina tilraun, sem mistókst að
því leyti, ?.ð eldflaugin hitti
ekki tunglið. en fór út í geim
inn og varð fylgihnöttur sólar.
Áður hafa Rússar gert eina
tilraun með tunglskot Þeir
hittu ekki túnglið, en eldflaug
in varð fylgihnöttur sóiar,.
hinn fyrsti, sem gerður er af
mannahöndum.
Bandaríkjamenn gerðu fyrstu
tilraunina 17. ágúst 1958. ún.mis-
tókst algerlegá. Eldflaugin sprakk
á jörð niðri.
fór aldrei í gang. I fjórðu tilraun
6. des 1958, komst eldflaug frá
Bándaríkjunum í 107,250 km hæð.
Féli þá til jarðar vegna skorts á
nægilegum byrjunarhraða.
Skutu fram hjá!
. Þann 2. jan. í ár sendu svo
Rússar upp eldflaug sína, sem þeir
nefndu Mechte (Draumur). Hún
átti að hitta tunglið, en fór fram
hjá í 7500 km fjarlægð. Hún varð
þó fyrsti hnöltur, gerður af manna
höndum, sem komst á braut um-
hverfis sólu. Þriðja marz sendu
svo Béndaríkjamenn enn tungl-
flaug af stað og allt virtist ganga
vél. Flaugin fór þó út af áætlaðri
braut og lenti hjá rússneska tungl
inu á braut umhverfis sólina.
KA Norðurlands-
Krustjoff
(Framhald af 12. síðu).
dag. Þakkaði ferðaóskir, sem sér
hefðu borizt. Kvaðst myndi gera
allt sem hann mætti til að ná til
ætluðum árailgri í förihni, en
það væri að draga úr alþjóða-
spennu og tryggja frið. Hann
kvað*st ekki efast um einlægan
vilja Eisenhowers til að varðveita
friðinn og bæta sambúðina. Hann
myndi færa forsetanum að gjöf
líkan af rússneska skjaldarmerk-
inu, hamri og sigð, því sem sent
var með eldflauginni til tunglsins.
Ætti það að tákna, ósk sína um
upphaf góðrar samvinnu á þessu
sviði .sem og öðrum.
Flýgur beina leið
Krustjoff flýgur beina leið til
, Washington og án viðkomu í
einni hinna nýju og hraðfleygu
þotu Rússa. Á flugvellinum num
Ei*senhower fyrstur manna heilsa
honum . Síðan verður skipzt á
, venjulegum kurteisiskveðjum me'ð
ýmis konar viðhöfn. Nixon vara-
forseti sagði í dag, að menn skyldu
að vísu taka vel og kurteislega á
: móti Iírustjoff, en síður en svo
vera neitt uppveðraðir. Koma yrði
fram af fullri einurfj og sýna
Krustjoff einhug Og styrk banda-
rísku þjóðarinnar.
Skutu fram hjá
önnur tilraun Bandaríkja- HieÍStaiar
manna var 11. okt. 1958. Su eld-
flaug náði 133.750 km hæð eða
hafði farið nær þriðjung vegar til
•tunglsins. Féll í Kyrraháfið. Á-
stæða’n var skékkja í stefnu eld-
flaugarinnar.
. í þriðju tilarun náði eldflaug
vestanmanna aðeins 1600 kin út
í geiminn, þar eð þriðja þrepið
UÁPPDBÆTTi fRAMSOKNABÍLOKKSINS
LA fRÍÍIIIKJyVíöl 7. RVK.
SÍMI 24914
Umboísmenn í Vestur-Húnavatnssýslu:
...5.taðarhreppur: Ól. H. Kristjánsson, skólastj. Reykjum.
Fremri-Torfustaðahreppur: Helqi Valdimarss., Kollafossi
Ytri-Torfustaðahreppur: Karl Guðmundsson, Árnesi.
Kirkjuhvammshreppur: Benedikt Björnsson, A/lið-Kárast.
Hvammstangi: Gústaf A. Halldórsson Hvammstanga.
þverárhreppur: Sigurður Halldórssón, Efri-Þverá.
Þorkelshólshreppur: Helgi Axelsson, Váldérási.
> í happdrætti Framsóknarflokksins eru 10 úrvalsvinning-
"•'; ar, þar á iheðál íhúð á Láugará'shum í Reykjavík?
AUir*þ:urfa að eignast miða í þessú glæ'silegá happdi-ætti.
-ý* TSnúið' ýðúr til næsta umboðsmanhs 'eða aðálskritstof-
'úniiaT f Frarhsóknarhúsinu.
Mjólkurhyrnur
(Framhald al 12 slðu)
að afgreiða sig sjálfir. Með pappa
hyrnunum er leystur vandi sá,
sem tómu flöskurnar hafa skapað
við sjálfsafgreiðslu í kjörbúðum
og í Austurvéri mun fást reynsla á
slíkt fyrirkomulag í mjólkurbúðum.
Befri mjóik
Fullyrða má, að mjólkin í
pappahyrr.unum sé betri vara en
flöskumjólkin. Hyrnurnar varna
birtu að kornast að mjólkinni og
■spilla henni en óbragð ai' völdum
birlu er hvimleiður galli á tíijólk.
Mjólkin í hyrnunum er hómigenis
! eruð cg sezt því ekki til í hyrnun
! um. Ilyrnan er opnuð með því að
klippa ofan af einu horni hennar,
svo að op myndist á stærð við
tveggeyring og haldið um annan
kantinn þegar helil er. Ef hyrnan
er ekki tæmd er henni lokað með
því að brjóta fyrir hornið. Pappa
1 hyrtíurnár eru sterkar og leka ekki
nema því verr só með þær farið.
Ekki er að efa, að húsmæður
nninu kunna nýmæli í dreifingu
mjólkur vd.
Um helgina fór fram á Akur
eyri knattspyrnumót Norðurlands
Fjögur félög tóku þátt í mótinu
Akureyrarfélögin KA og Þór, Hér
aðssamband Þingeyinga og Knatt
spyrnufélag Siglufjarðar. Á lau.gar
dag keppti HSÞ við KS og sigraði
KS 4:2. — Einnig' kepptu þá KA
og Þór og vann KA 9:3. — Á sunnu
dag var.n Þór Þingeyinga 3:2 og
KA vann Siglf'rðinga 5:1. — KA
vann því mótið og urðu Norður-
landsmeistarar í 6 skipti í röð.
Jafnframt unnu þeir bikar þann er
keppt e'r um til eignar. Umsögn
um leikina í mótinu mun birtast
hér í blaðinu á morgun. —■
iimm»nniiiinimUBiiiimniimiMHH
Nýtt togskip
I cFramriain al 12 siðuj
1. vélstjóri Guðmundúr Jónasson.
Skipið lagðist að bryggju kl.
átta í gærkveldi. Formaður út-
gerðarsljórnar, Árni Þorbjörns
són, bauð skipið velkomið með
ræðu. Meðstjórnendur hán.s eru:
Sveinn Guðmundsson, kauplélags
stjóri. Guðjón Ingimundarson,
bæjarfullirúi, Fáll Þórðarson,
framkvæmdastjöi'i og Rögnvaldu,-
Finnbogason, bæjarstjóri.
Þetla er fyrsta stóra fiskiskipið
í eign Sauðárkróksbúa. Tvö frysti
hús eru á Sáúðárkróki, en þau
hafa ekki verið starfrækt að fullu
undan farið sökuin hráefnisskorts.
! Er þess að vænta, ag þar verði
: breyting á við kotíni hins nýj-a
skips.
I Skípið fer á'veiðnr á næstunni.
HEKLA
vestur um land í hringferð hinn
20. þ. m. — Tekið á móti flutningi
síðdegis í dag og á morgun til Pat-
reksfjarðar, Bíldudals Þingeyrar.
Flateyrar, Súgandaf.iarðar ísafjarð
ar Siglufjarðar Dalvíkur, Akureyr
ar, Húsavíkur Kópaskers, Raufar
hafnar og Þörshafnar. — Farseðl-
ar seldir á föstudag.
BALDUR
fer til Stykkishólms og Grundar-
fjarðar í kvölci. Vörumóttaka í dag.
Skaftfeliingur
fer til Vestmannaeyja í kvöld.
Vörumótlaka í dag.
tttttttt:tttt::ít:t:t:ttjt::í::tt:tttrttftttt::
Hreingepningar
GuSmundur Hólm
Sími 101334
1
tttr-ti::