Tíminn - 15.09.1959, Blaðsíða 8

TÍMINN, þriöjudagiim 15. septcmber 1959.

Grein Sigríðar Thcrlacíus
MINEHVA
KVENBLUSSAN
Strauning óþörf
Mörg snið
Faliegir litir
Vöruhúsið
Laugavegi 38 — Snorrabraut 38

Húsmæðraskóli Reykjavíkur
verður settur þriðjudaginn 22 september kl. 2
síðdegis. Nemendur skili farangri sínum í skólann
mánudaginn 21. september milli kl. 6 og 7 síðd.
Skólastjórinn.
5««tt«:««:::::::«:«:::««::«:::««::::::::«::::::::«:«::::::::::::::::::::««tK
(Framhald aí 7. síScl
mun lægri laun en karlar. Reynt
er að stilla svo til, að þær vinni
hin léttari störf, en auðvitað er
alltaf álitamál, hve réttmætt það
er, að mismuna í launagreiðslum
fyrir störf, sem eru 1 sjálfu sér
alveg iafn ábyrgðarmikil og veitur
á jafn miklu hve vel eru unnin.
En það er nú önnur saga.
Þegar reynslan hefur kennt
mönnum að vinna íslenzku skinn-
in svo, að engin hætta verði á, að
yfirleður á skóm togni óeðlilega
mikið, þá er ég viss um að Iðunn-
arskór verða fyllilega sambæri-
legir við erlenda skó. Mór skiid-
ist á verksmiðjustjíranum, að
hann óskaði að sigla bil beggja í
íizku, framleiða ekki hlægilega
og óþægilega skó aðtins vegna
þess, að einhverjum tízkufrömuði
úti í heimi dytti í hug að af-
skræma enn frekar skólagið, og
eð hann vildi einnig 'reyna að
stilla verðlagi í hóf, en það bygg-
ist mjög á hve góðan vélakost
og hæfa menn tekst að fá til
iramleiðslunnar.
En tómar hillur í vöruskemmu
Iðunnar tala sínu máli um það,
hvers álits framleiðsla verksmiðj-
unnar nýtur.
Við sútuniiia vinna um 40
manns og við skógerðina rösk-
lega 90 manr.s, jafnmargar konur
og karlar.
.. .Leiðangursmenn kunnu
vel að meta íslenzku sokkana,
sem þér senduð okkur og þeir
reyndust okkur hlýir, þægilegir
cg slitsterkir. Það var vingjarn-
legt af yður að sencia okkur þá
og ég ítreka mínar beztu þakkir.
Yðar einlagur
V. E. Fuchs.“
Það er ekki amalegt. að geta
látið slík ummæli frá heimskauta-
faranum Vivian Fuohs fylgja
Hekluleistunum, þesar verið er
a'ð senda þá á erlendnn markað.
Varla verður ágæti íslenzku ullar-
innar betur sannreynt annars stað-
ar en í heimskautsfeðum.
Þó að háleistar og vinnufatn-
r.öur séu rnikill þáttur í fram-
leiðslu Fataverksmiðjur.nar Heklu,
þá eru þar líka margar glæsileg-
ar fatnaðarvörur. Þeir sauma kven
undiföt ú nælonefnum, vattfóðr-
aða sportjakka úr Gefjunardúk og
barnasloppa úr jerseyvelour, sem
Gefjun íramleiið'ir, og tvöfaldar
kuldaúlpur.
Skemmtilegt er að koma inn í
prjónasalinn í Heklu. Þar ganga
-4 sjálfvirkar prjón ’.vélar undir
tveggja manna stjórn. Ekki þarf
annað en tengja þráðinn og setja
prjónavélarnar af stað, til þess að
þeir s'kili lengjum af sokkum með
margs konar mynztri og gerðum.
Tekur ekki nema 3 —6 mínútur
að prjóna sokkinn. Þegar þeir
«♦♦♦♦♦♦♦♦♦
*•*<**♦«*♦'
koma úr prjónavélinr.i cru þeir
klinptir sundur á.skdum, opinu
smeygt á tennt hringbjól í vól, I
sem fellir. af hverja lykkju, í,
höndum er aðeins gergið frá end-!
um. Hægt er að prjóna mynziur
með þremur litum í nýjustu
sokkavélinni.
í fyrstu hólt ég að ein hring-
vélin væri að prjóna grisjupoka,
en það reyndíst vera efni í hinar
vinsælu krepnælon sokkabuxur.
Niður úr mörgum rafknúnum
ílatprjónavélum liðas* sléttar og
útprjónaðar leiigjur, sem síðan
eru sniðnar lil og saumaðar úr
peysur. Enn framleiðir Hekla
alveg sérlega fallegpr, þykkar
sportpeysur með m'slitum út-
prjónsmynztrum og er það eins
og við vefnaðinn, að þráðunum er
stjórnað af mynzturkortum. Að-
eins ein prjónavél e- handknúin
og eru prjónaðir í henni snún-
ingar og fleira smálegt.
í þessari prjónas'tplú eru fram-
leiddar margar gerðir af krepnæl-
onsokkum á börn og tullorðna, og
eru sportsokkarnir afar vinsælir
hjá ungu stúlkunum. Leistar og
barnasokkar úr ullar og grillon
blö.ndu þykja sérlega sterkir og
,'dltaf fjölgar gerðunum, sem
framleiddar eru.
í saumastofu Heklu eru margar
og fullkomnar saumavélar, enda
aldrei þrædd saman flík, heldur er
stúlkunum kennt a.ð beina sniðnu
stykkjunum svo í vélarnar, að þær
vinni allt verkið. Einna furðuleg-
ust þótti mér vél, sem saumar
með átta þráðum. í henni eru
tvær taulengjur á rúllum, önnur
úr fóðurefni, hin úr nankinsefni,
eins og vinnufötin. í þessa vél er
rennt fullsaumuðum buxum og
•treyju af samfesting, vólin rekur
samtímis fóður og belti yfir sam-
skeytin og saumar á það fjóra
sauma í einni umferð.
Rösklega 100 stúlkur vinna
í Iíeklu, þar af eru 54 á kvöld-
vakt frá kl. 5—10 og tru það allt
húsmæður. Sagði verkstjórinn, að
þær reyndust frábærlega góðir
starfsmenn, sumar væru þaulvan-
ar saumakonur þegar þær kæmu.
Að visu ættu sumar erfiðara með
að venjast vélunum en ungu stúlk
urnar, en þær væru fljótar að
vinna það upp með hagsýni og
eljusemi. Taldi verkstjórinn, að
sú breyting, sem. gerð var á skatla
lögum s.l. ár myndi hafa orðið til
þess að hvetja margai húsmæður
til að taka vinnu utan heimilis.
Rösk fimm hundruð manns
vinna hjá þeim fyrirt.ækjum, sem
S.Í.S. starfrækir á Akureyri og
framleiðsluverðmæti verksmiðj-
anna er árlega um 30 milljónir
króna. Smám saman er verið að
vinna markaðj erlendis fyrir sumt
af þessum vörum og þykir mér
líklegt, að vörur eins og húsgagna-
Einkaumboö á íslandi
SKANDiA DIESEL
Skandiaverken í Lysekil er verksmiðja, pem
hefur smíðað skipa- og bátavélar frá því um
aldamót og eru íslendingum að góðu kunn-
ar, hefur hafið smíði á fiórgengis dieselvél-
um, sem uppfylla fyllstu kröfur, sem gerðar
eru til nútíma dieselvéla. Fjöldi vélanna er
þegar í notkun og hafa reynzt ágætlega.
Fyrsta vélin var smíðuð 1951. Stærðir 150
—2000 h.ö. Snúningshraði 300—600 á mín-
útu. Vandað efni og vinna.
Skrúfuútbúnaður fæst með ýmist þrýsti-
vökva stýrðri lausblaða skrúfu eða fastri
sl^rúfu, snarvending eða gír.
Útgerðarmenn, leitið upplýsinga um verð
og greiðslukjör. Eigendur eldri Skandiavéla
vinsamlegast hafið samband við mig sem
fyrst vegna varahluta pantana.
BJARNI PALSSON
|| Austurstræti 12. Símar 14869 og 12059.
IttttttttttttttttttKttttUjr.ttttttttt:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

«
«
«
áklæði og værðai'voðir frá Gefj-
un, sportpeymr og háléistar frá
Iíeklu, eigi eftir að verða trygg
útfiutningsvara, en um þá hlið
málsins skal ég ekki ræða frekar.
Sjón er sögu ríkari Sjaldan er
svo mikið úrval af ,'ramíeiðslu-
vörum frá þassum verksmiðjum
samtímis á boðstólum í verzlunum
í Reykjavík, að hægt sé. af því
að gera sér grein fyrir hve fjöl-
breyttar og íallegar vörur eru
framleiddar á Akureyri, og það-
an af síður hve stór þáttur í lífs-
afkomu bæjarbúa starfræksla
þeirra er orðin. Það munar um
minna en atvinnufyrirtæki, sem
árlega greíða um 2t- miíljónir
króna í vinnulaun.
Þessi iðnstefna samvinnumanna
var sú fimmta í röðmni, en þær
hafa verið haldnar annað hvert
ár. Væri ekki alhugar-di að halda
iðnstefnurnar fraihvegis til skipt-
is x Ileykjavík og á AkureyrÍ, svo
að sem flesth' fengju að kynnast
því hve margar góðar og fuilegar
vörur eru framleiddar í verksmiðj
um samvinnumanna?
Efnagerðin Flóra á Akpreyri,
sem er starfrækt af Kaupfélagi
Eyfirðniga, gegnir dálitifí sér-
stöku hlu-tverki miðað við aðrar
verksmiðjur samvinnufélaga. AU
ur ágóði af íækstri hennar pennur
sem sé í Menningarsjóð KEA,
eii sá sjóður liefur starfað i rúm
tuttugu ár.
Má vera að jnörgum sé kunnugt
um þe-tta fyrirkomulag, en ekki
hafði ég heyrt þess getið fyrr en
ég kom til Akureyrar á Iðxxstefnu
samvinnumanna Spurði ég fram-
kvæmdastjóra K.E.A. Jakob Frí-
mannsson, hve,. væru tildrög þess,
ag kaupfélagið hefði ákve’ðið að
Meíiningax'sjóður fengji þenna
tekjusíofn, og svaraði hann- því
til, að samkvæmt lögum félagsins
hefði fyrrum runnið 25% af hagn-
aði fólagsins af verzlun utanfélags
jnanna í sjóðinn. Hlutverk sjóðs-’
ins hefur frá öndvei-ðu verið að
halda uppi fræðslu í félags og sam
vinnumálum, o,g að veita hvers
konar nienningar- og framfara
fyrirtækjum á félagssvæði K.E.A.
fjárhagslegan s'tuðning. En út-
svarslögum hefur verið breytt á
þann veg, að þau eru fyrst og
fremst lögð á hagnað af verzlun
utanfélagsmanna og því hefur sá
tekjustofn sjócjsibs rýrnað eða
nánas't þon'ið með öllu hin síðari
ár Að visu hefur félagið lagt
sjóðnum fé af öðrum tekj.um, en
á síðasta aðalfundi þess var ákveð
ið, að tryggja honum ákveðinn
tekjustofn og því var bætt inn í
reglugei-ð hans ákvæði um, að all
ur ágóði af starfrækslu Efnagerð-
arinnar Flóru skyldi i*enna til
sjóðsins.
Á þeirn röskum tuttugu árum,
sem sjóðurinn hefur starfað, hafa
verið veittar úr honum alls um
400 þúsund krónur til skólabygg-
inga, félagsheimila, félagssam
taka ýrniss konar, .svo sem kven-
félaga og ungmennafélaga, til
bókasafns og annárra mennmgar-
mála. Stjórn Menningrsjóðsins
skipa fimm menn, eru þi'ír þeirra
kosnir af aðalfmxdi K.E.A. til
þriggja ára í senn, en formaður
og framkvæmdasíjóri ' félagsins
eru sjálfkjörnir í stjórnina.
Stai'fsemi efnagei-'ðarinnar ,hef-
ur eflzt mjög hin síðari ár, .ekki
síz't vegna þess, að nú eru fram-
leiddir þar gosdrykkir, auk al-
gengari vara.
Á Iðnstefnunni var hafður sá
góði háttur, að sýningargestir
gátu eftir vikl hresst sig á.gos-
drykkjum eða brennheitu rjóma
kaffi, þegar þeir óskuðu.
'Bjðrgvin Júníusson, fram-
kvæmdastjóri efnagerðarinnar,
hvatti sýningargesti til að : láta
uppi álit sitt á nýrri gerð af á-
vaxtadrykk, sem kemur á markað-
inn innan skamms. Af undirtekt
um sýningargesta mætti álykfa,
að ekki skertust tekjur Menningar
sjóðs við tilkomu þeirrar ágætu
blönclu.
Fé Menningarsjóðs er í vörzhi
K.E.A. og hefur félagið alltaf
greitt 6% vexti af innstæðuin
hans.
Verzlunarsamtök samvinnu-
inanna knúðu fram betri og hag-
kvæmari verzlunarskilyrði fyrir
almenning á tímum þegar fátækt
(Framhald á 9. slðu)