Tíminn - 22.10.1959, Síða 10

T í M I N N , fimintudaginn 22. október 1959.
10
Stei'íigrímur Benediktsson, formaftur Kaupfélags Vestmannaeyja
Úlfaþyturinn um
útsvarsmál S. L S.
Skammaðist Morgunblaðið sín
Mikill úlfaþytur hefur orS-
íð í blöðum og á mannfundum
vegna þeirra stórtíðinda að
SÍS greiðir ekki útsvar á þessu
ári.
1 þessum hávaða kveður ein-
att við þann tón, að samvinnu-
hreyfingin er lofuð, en Fram-
sóknarflökkurinn lastaðar og
sakaður um að nota samvinnu-
hreyfinguna til þjóðhættulegr-
ar skemmdarstarfsemi. Mér
skilst að þessi gauragangur
beri lítil einkenni um viðleitnij
til að fi-æða fólk um þessi mál,!
heldur sé hér verið að þyrla
ryki í augu almennings í þeim
tilgangi einum að afla kjör-
fylgis með blekkingum og
hrópyrðum. sem ólíklegt er að
reynist haklgott þegar tímar
iíða. Ef Framsóknarflokkur-
inn hefur komið á og viðhald-
ið skatta- og útsvarslöggjöf,
sem engum gagnar nema SÍS,
hvers vegna hafa þá ekki allir
hinir flokkarnir leiðrétt þetta
,,ranglæti“.
Það veldur sjaldan einn,
þegar tveir deila og þannig
mun vera um það, sem miður !
fei- í þessari löggjöf, sem ann-
arri, að pólitísku flokkunum
ferst naumast að auglýsa sak-
leysi sitt og lýsa öllum sökum
á andstæðinginn. Vafalaust er,
að Framsöknarflokkurinn hef-
ur unnið samvinuhreyfingunni
gagn með því að beita sér fyr-
ir löggjöf, sem veitir henni
eðlileg kjör og starfsskilyrði,
en með því hefur hann auð-
vitað ekki öðlast neinn eignar-
rétt á samvinnuhreyfingunni
'J*

Steingrímur Benediktsson
og það getur heldur enginn
annar pólitiskur flokkur eign-
ast. o
íslenzkt samvinnustarf heit-
ir bók, sem út kom á þessu
ári og er rituð af alþýðu-
flokksmanninum Benedikt
Gröndal. Þar á meðal er rætt
um deilumál þau, sem nú eru
ofarlega á baugi varðandi SÍS
og starfsemi þess. Ég sé ekki
betur en að þessi bók sé rituð
af þekkingu og sanngirni. Ekki
hef ég rekizt á nein rök gegn
því sem þar er haldið fram,
í öllu moldviðrinu um „auð-
hringinn og skattfríðindi" og
væri það ólíkt drengilegri bar-
dagaaðferð og gagnlegri fyrir
þá, sem stjórnamálamennirnir
eiga að fræða um málin.
Hér í eyjum hefur um lang-
an aldur verið mikið sam-
vinnustarf og ágætir sam-
vinnumenn af öllum flokkum.
Mörg kaupfélög hafa verið
stofnuð og hafa þau einatt
dregið hvert úr annars mætti
með óeðlilegri samkeppni.
Allir stjórnmáílaflokkarnir
hafa reynt að tryggja sér yfir-
ráðarétt í þessum félögum og
hefur það einatt orðið til hins
mesta cjóns.
Nú er Kaupfélag Vest-
mannaeyja eina kaupfélagið
hér og þori ég að fullyrða að
meðlimir þess eru úr öllum
flokkum án þess að unnt sé
að greina þá í sundur eftir lit-
arháttum, enda engin tilraun
til þess gerð. Eins og önnur
kaupfélög, sem enga afurða-
sölu annast. hefur KFV átt við
mjög mikla fjárhagsörðug-
leika að etja og þess vegna
mikið til SÍS þurft að leita.
Þau samskipti hafa áreiðan-
lega ekki auðgað SÍS, enda
hafa ráðamenn þess aldrei
seilzt til valda, fjár eða áhrifa
á rekstur félagsins umfram
það sem stjórn félagsins hef-
ur óskað eftir. Á þetta jafnt
við hina efnahagslegu hlið fé-
lagsstarfseminnar, sem um
mannaráðningar og annað,
sem félagið varðar. Starfs-
menn SÍS hafa þannig reynst
KFV hver öðrum betur frá
upphafi starsfemi þess.
í Morgunblaðinu er endurprent
uð smágrein, sem ég ritaði í Tím-
ann í tilefni af 25 ára starfsaf-
mæli Rannsóknarstofu Háskólans
við Barónsstíg. Ekki veit ég hver
hefur það gert, og eigna það því
Morgunblaðinu sjálfu. Þegar ég
ritaði þetta greinarkorn, höfðu,
ég held, öll dagblöðin í bænum,
minnzt afmælisins og bent rétti-
lega á hve mikla þýðingu starf-
semi Ranr.sóknarstofunna,. hefði
haft fyrir læknanemana, heilsu
manna almennt og rannsóknir á
sjúkdóm-um og sjúkdómagreining-
um. En öll gleymdu þau því, sem
gert hafði verið til rannsóknar á
búfjársjúkdómum og hverja þýð-
ingu þa^ hefur haft fyrir bænda-
stét-t landsins og þó raunar þjóð-
ina aha. Vegna þessa ritaði ég
mína grein.
En við að lesa hana vaknar
Morgunblaðið. Það minnist þess,
að það á að skrifa fyrir flokk, sem
telwr sig allra stéíta.
Það finnur, afj það hefur vant-
I að alveg skilning á þeim hluta
starfsins, er Rannsóknarstofan
framkvæmdi og sneri sérstaklega
| að bændum, og hefur ef tii vill
| skammazt sín fyrir, og prentar því
upp greinina.
| Áratuga reynsla ætti að hafa
sýnt bændum þetta sama, að Morg
\ unblaðið gleymir þeim og þeim
málum, sem þeirn kemur við,
nema um Alþingiskosningar. Þá
blossar upp eldlegur áhugi á
þeirra málum. Þess á milli eru
bændamálefnin lokuð í kistu-
handraðanum og þeirra mál
gleymd eins og í afmælisgrein-
inni um Rannsóknarstofuna.
Úr því að Morgunblaðið fann
ástæðu til að minna á þessa
gleymsku sína, þá er rétt að
minna Morgunblaðið á, beint eða
óbeint, ef þeir eiga að muna eftir
að til séu bændur — og þó, það
er undantekning nokkur um kosn
ingar, þá er minnið betra.
Páll Zóphóníasson
Kosningakæran í A-Hún
Morgunblaðið birti þann 17.
•sept s. 1. grein eftir Guðmund
Klemenzson, sem hann nefnir
„Með lögum skal land byggja“.
Grein þessi á að vera svar við
grein Sigurgeirs Hannessonar, er
Tíminn birti 15. ágúst s. 1. „Kunna
þessir menn að tapa“, og sem fjall
aði um kosningakærumál þeirra
Sjálfstæðismanna í A-Ilún. á s. 1.
vori.
Ég hafði hugsað mér að láta
það nart í minn garð afskiptalaust
en í þessari grein G. Kl. koma
fram atriði, sem ég get ekki orðá
bundizt um.
Sigurgeir ritaði um kæruna og
málsmeðferðina í léttum tón;
Þetta hneykslar G. Kl. og einkum
vegna þess að Sigurgeir er oft lög-
gæzlumaður í Húnaveri, og í grein
inni stendur orðrétt: „Það þarf
ekki fleiri orð til að sýna „moral-
inn“ hjá Sigurgeir í Stóradal. Það
er tilbreyting og ánægja fyrir
hann að vera eltur uppi eins og
strokufangi frá Litla-Hrauni,
Jón Bjarnason, Selfossi
Bráðabirgðalögin voru sett Ingólfi á Hellu
og Sjálfstæðisflokknum að „meinalausu“
Rabb um stjórnmálafund á Selfossi
og sendil Skeljungs h.f. anstan fjalls
Sennilega komast fáir hjá því
í kosningahrífj þeirri, sem nú
nálgast hámark síðari lotunnar á
þessu ári, að sjá hvað félagssam-
•tök bænda og annarra hér á Suð-
urlandi, Mjólkurbú Flóamanna
og Kaupfélag Árnesinga, hafa skip
að veylegt rúm í dálkum Morgun
biaðsins undanfarið. Einnig mun
Ingólfur á Hellu hafa fengifj þessi
fyririæki svo á heilann, að eftir
framkomu hans á framboðsfund-
•um í héraðinu, virðist hans mesta
áhup.n vera að ganga af þess-
um fyrirtækjum dauðum og telji
öll me'bul leyfileg til að þoka þeim
ásetrurigi sínum í höfn. Kunnugir
telja i,;. einu skýringu sennilega
á þess m umbrotum mannsins að
hanr s>r haldinn djúpstæðri minni
máttaVkennd og öfund til þeirra
forysÞ manna er þessum fyrirtækj
um stjórna og sjái ékki fram á að
hreiði ið hans á Hellu nálgist þar
nokkúrn tíma hinn minnsta sam-
anbiu.b. En öfundsýki og taumlaus
valdagræðgi eru þær eigindir sem
hesti-in gengur illa að hemja, og
vegi; iram.girninnar og ofstopans
hljóta að vera erfiðir þeim, sem
um þá aka í andlegum einkavögn-
um sínum.
Rökfimi Ingólfs
Á Selfossfundinum i gærkvöldi
fræddi þessi sami Ingólfur Jóns-
son okkur á því að setning bráða-
birgðalaganna um óbreytt verð-
lag á landbúnaðarvörum á þessu
hausti, hefði verið gerð sér og
Sjálfstæðisflokknum að „meina-
lausu“. Skellihló þá þorri fundar-
manna, sem ekki var að undra, en
þá fóru skapsmunir ræðumanns
svo úr skorðum að hann slöngv-
aði ókvæðis og illyrðum yfir fund-
argesti. Eftir þetta fór málflutn-
ingur Ingólfs enn meira úr skorð
um og þá bættist við önnúr álika
gáfuleg niðurstaða. Hann hóf nú
að skýra frá afstöðu Sjálfstæðis-
flokksins til vinstri stjórnar Her-
manns Jónassonar frá 1956—58 og
þá reyndist ein höfuðástæðan til
andstöðunnar vera sú að þessi
sama stjórn hefði gengið lengra
í því en nokkur önnur ríkisstjórn
að gera þá ríku ríkari. Guðlaugur
úr Eyjum reyndi svo einnig að
greina frá hvernig þetta mátti
ske. Hvað skyldi nú Sigurður Á.
Ólafsson segja vift svona mál-
flutningi eftir að hafa nokkru áð-
ur verið búinn að lenda i ‘Skamma
krók fyrir áð tala af sér í Vík.
Það er stundum erfitt að mynda
góðan kór með ólagvissum mönn-
um.
Ein greindar kona sagði við
mig eftir að hafa hlustað á Ing-
ólf: „Aldrei hef ég heyrt hér tala
jafn „ómyrkfælinn“ lygalaup sem
Xngólf á Hellu.”
Það hefði verið gaman að rekja
nánar gang þessa fundar og sýna
fram á hinar undraverðu mót-
sagnir sumra andstæðinga Fram-
sóknarmanna á fundinum en því
verður að fresta um sinn. En yfir
burðir Framsóknarmanna voru .svo
afgerandi að jafnvel klapplið Ing-
ólfs frá Hellu fékk þar enga rönd
við reist, enda þótt trúbræður
þeirra hér á staðnum gengju eins
nærri sér í hávaðanum og þeim
frekast var unnt.
Sendibodinn frá Skeljmu/i h.f.
Þaft eru fleiri en Ingólfur á
Hellu, sem telja sig þurfa að
bera „velferð* Selfossbyggðar
fyrir brjósti. í Morgunblaðinu 15.
okt. s.l. getur að líta grein með
yfirskriftinni „Kaupfélögin þurfa
að losna vig Framsókn“. Höfund-
ur greinar þessarar er Magnús L.
Sveinsson, skrifstofumaður hjá
„Skeljungi” h.f. í Reykjavík.
Einu sinni áður hefur þessi
sami Magnús sent Selfossbúum
kveðju .sína og virtist hún ekk-
ert síður undarleg en hin síðari,
einkum þegar á það er litið áð
þessi piltungur hafði fyrir alllöngu
| meðan hann enn hjó á Selfossi,
hælt sér af því í þætti Sveins Ás-
•geirssonar, uppteknum í Selfoss-
bíói að hann kynni mannasiði
heldur í betra lagi. Hvort Sveini
hefur fundizt hið sama skal ósagt
látið, en hitt er víst aft hafi
Magnús L. Sveinsson ætlað að
kenna Selfossbúum almenna kurt-
eisi með þessum greinarstúfum
sínum hefur hann skotið alllangt
frá markinu.
Þag má kannske segja að al-
mennar andlegar umgengisvenjur
fari ekki saman við daglegt strit
fyrir eigin brauði, enda væri erf-
itt að samræma þetta tvennt, ef
fara ætti efir niðursöðum M.L.S.
í 'greinarkornum hajis. Athugun
hans á pólitík og hagsmunum í
sambandi við 'samvinnufélögin er
líka eitthvað óljós, enda ékki und-
arlegt, þegar betur er ag gáð.
Sennilega hefur M.L.S. lesið eitt
hvað úr sögu samvinnuhreyfing-
| arinnar á íslandi, eða svo mikið
i að hann ætti áð geta áttað sig
(Framhald á 8. *Iðu) •
dæmdur og auglýstur sem saka-
maður í blöðum og útvarpi“.
Það er þess vert að athuga
þessa klausu dálítið nánar. Ég
hafði áður haldið að kæran væri
fram borin af fljótfærni og al-
kunnum skapofsa þeirra þremenn
inganna, sem að kærunni stóðu,
en nú er ijóst, að alveg einstök
illkvittni og óskammfeilni liggur
á bak við, a. m. k. hjá greinar-
höfundi.
Rifjum nú upp kæruna og máls-
meðferðina. Við Sigurgeir í Stóra-
dal, ásamt þriðja manni í kjör-
•stjórn Svínavatnshrepps, Gísla
Jónssyni á Búrfelli, sem er yfir-
lýstur og vel metinn Sjálfstæðis-
maður, erum kærðir fyrir þrennt:
'I ‘fyrsta lagi að óg, sem er for-
maður kjörstjórnarinnar, hafi vik-
ið _aí fundi um tíma.
'í öðru lagi að kjörklefi hafi
verið ólöglegur og í þriðja lagi
að dyravörzlu hafi verið áfátt.
Sýslumaður Húnvetninga baðst
undan afskiptum af málinu og full
trúi úr dómsmálaráðuneytjnu. var
sendur til að rannsaka málið.
Hann kom með fylgdarliði, mæl-
ingamanni og ljósmyndara, og
rannsakaði .sakarefni. Niðurstaðan
varð eins og ýmsir • útvarpshlust-
endur niiinu muna, að sýslumanni
var fá’lið að veita okkur áminn-
ingu fýrir að hafa ekki fastráðinn
dyravörð:
Enginn kærendanna hafði kom-
ið á kjörstaðinn og þeir því farið
eftir éíhhverjum sögusögnum,
enda reyndist kæran byggð á veik-
um grúnni. Kjörklefinn reyndist
fullkomlega löglegur. Varamaður
sat í minn stað á meðan ég var
fjarverandi og þarf litla félags-
málaþekkingu til að vita, ’að það
er löglegt, En dyravörð höfðum
við ekki fastráðinn, heldur kölluð
um einhvéru nærstaddan til að
gegna dyravörzlu, þegar hópar
fólks komu að, en væri aðeins um
tvo eða þrjá að ræða, kom það
fyrir að við létum þá bíða fremst
í allstórum samkomusal, sem við
höfðum aðsetur í á meðan einn
fór inn í kjörklefann, sem var
afþiljaðúr klefi til hliðar við leik-
svið í hinum enda salarins. Fyrir
þetta eigúm við að fá áminningu.
'Málinú vár sem sagt vísað frá
að mestu. En nú kemur Guðmund
ur Klemenzson og segir, að við
höfurn verið d/emdir og auglýstir
sem sakamenn í blöðum og út-
varpi. Það er augljóst, að þetta
er ætlað 'þeim sem fylgdust með
fregnumim um kæruna, en ekki
málsniðurstoðunni. Satt er það, að
hún var auglýst vel, enda getur
tilgangurinn aldrei hafa verið ann
ar en sá að ófrægja nokkra menn.
Enginn kÉerendanna mun vera svo
skyni skroppinn, að hann hafi bú-
izt við að hún mundi hafa áhrif
á gildistöku kjörbréfs Björns Páls
sonar.
En nú víl ég spyrja G. Kl.
tveggja spurninga:
' (Framhald á 9. síðu) 1