Tíminn - 21.05.1960, Page 8

8
T í MIN N, laugardaginn 21. mai ip.
Sonur sólarinnar hitti
meistara eldhraunsins
Listmálarinn Yoshikuni Iida
er kominn til íslands alla leið
írá Japan. Hér hefur hann
dvalizt í tvo mánuði og átt þá
ósk heitasta að hitta Kiarval.
Og loks um daginn fékk hann
óskina uppfyllta og sonur sól-
arinnar heilsaði upp á meist-
ara eldhraunsins inn á Hótel
Borg einn morguninn
ÞaS var mikill viðbúnaöur
á báðar hliðar, Kjarval hafði
tekið með sér stóra málverka
bók til að gefa hinum jap-
anska starfsbróður sínum og
þar að auki hafði Kjaxval
með sér sendiherra sinn í
mannheimum, Ragnar Jóns
son í Smára. Yoshikuni hafði
meðferðis ljósmyndavél slna,
tvær möppur með koparstung
um og meðreiðarsvein sinn,
Otto Woitsch fjallafræðing
og þúsundþjalasmið úr Aust-
urríki. Loks var blaðamaður
viðstaddur til að gera þenn
an fund ódauðlegan. Það var
pantað kaffi og rúnnstykki
handa mannskapnum og Kjar
val sagði frá himinsplastinu
sem hann var nýbúinn að upp
götva.
— Það er töluvert þykkur
hjúpur sem umlykur mann-
inn, sagði meistarinn, ég sá
það fyrst í sterkri sól fyrir
austan. Það eru ekki allir sem
sjá það. En þama sjáið þið
hvort gömlu mennirnir höfðu
ekki rétt fyrir sér þegar þeir
töluðu um astralplanið og allt
það. Og svo er bara gert grin
að þeim.
IIDA
Teikningarnar í opnunni
eru eftir hann.
vinnustofu mína. Þar er allt
rúi og stúi, bráðum verð ég
að taka til. Þar á ég mynd,
sem ég veit ekki hvort held
ur er japönsk eða kínversk.
En Yoshikuni sker úr því.
Síðan sópar Karval frá sér
kaffibollum og diskum og fer
að myndskreyta saurblaðið á
málverkabókinni sinni.
— Japanar eru einhver
mesta listaþjóð í heiminum,
sagði hann, Yoshikuni verður
að fara héðan ánægður. Það
er gaman að fá hann í heim
sókn alla leið hingað. Á eftir
verðum við að fara upp í
Svo er staðið upp frá borð
um eftir nokkra stund og
Kjarval tekur upp veskið sitt.
En Ragnar verður fyrri
til og borgar þjóninum, hleyp
ur síðan út til að láta í stöðu
mælinn. Hálftími er liðinn.
— Raggi borgar, allt frítt,
segir Kjarval og brosir, hvern
ig hafið þið það? Líður ykkur
ekki vel? Eg ætla að safna
krónupeningum handa Ragn
ari i stöðumæla. Nú skulum
við koma.
Vinnustofan er uppi á
fimmtu hæð i Austurstræti
14. Það er gengið upp ótelj-
andi tröppur., Kjarval klapp
ar á öxl Japanans.
-----Nú erum við að ganga
upp á Fusiyama, segir hann.
Fyrst í stað hleypir Kjar-
val aðeins þeim Ragnari og
Yoshikuni inn í vnnustofuna
en bíður sjálfur fyrir utan
ásamt okkur Otto.
— Otto er alþjóölegur spi-
ón, segir Kjarval dimmum
rómi og kallar síðan inn til
Ragnars: — Leiddu hann
þarna inn fjárgötuna. Hann1
verður að komast inn í stemn
inguna hér.
Innan skamms er okkur.
Otto líka hleypt inn. Kjarval
lítur á koparstungumar sem
Yoshikuni hefur meðferðis.
Hann fer viðurkenningarorð
um um myndir hins unga
málara.
— Nú rifjast það upp fyrir
mér þegar ég var í skóla,1
sagði Kjarval, við höfðum |
belgísk módel, þær voru feit
ar og fallegar, einmitt svona.
Svo spyr hann um myndina,
sem hann vissi ekki hvort
heldur var kínversk eða
japönsk. Yoshikuni kveður
upp þann úrskurð að mynd-
in sé kínversk.
— Já, segir Kjarval og
strýkur á sér hökuna, hann
Kristinn Andrésson gaf mér
hana.
Svo fór Yoshikuni að segja
frá japanskri málaralist.
— Það eru tvær stefnur
uppi í japanskri list, segir j
hann, önnur íhaldsöm, bygg
ir eingöngu á gamalli hefð.
Svo eru ungu mennirnir að
ryðja sér rúm, þeir hafa sótt
lærdóm sinn til Evrópu. Þeir
eiga ekki upp á pallborðið
hjá eldri kynslóðinni. Og það
er breitt bil á milli þessara
tveggja hópa. Þaö væri æski-
legtf að þær sameinuðust og
það yrði mikil gróska af þeim
samruna.
Japan átti tvo meistara
fyrr á öldum. Annar var Sets
ushu, hann var uppi snemma
á 16. öld og menntaðist í
Kína. Hann var Búddhaprest
' #
Meistari Kjarval
útskýrir him-
insplastið og
fleira fyrir
ungum starfs-
bróður frá
Tokyo, Yoshi-
kuni lida.
ur og taldist til Zen-skólans.
Hann birti heimspekilegan
boðskap í myndum sínum,
prédikaði samstöðu manns-
ins og náttúrunnar. Myndir
hans sýna kynlegt landslag,
ímyndað, tilbúið. Hann mál-
aði meö svörtu bleki á silki.
Hann vildi þurrka út sjálfið
í mannnum.
Hinn var Korin, hann var
uppi um aldamótin 1700.
Hann lagði aðaláherzlu á
sknaut og útflúr í myndum
sínum, upphafsmaöur hinnar
japönsku skreytilistar. Hann
málaði litrík og smágerð
veggmálverk. Hann yar þjóð
legur í list sinni og hafði á-
hrif á þýzka og hollenska
málara á síðustu öld.
Yoshikuni er einn af 10
þúsund listmálurum í Tokyo.
Og einn af þeim þúsund í
borginni sem geta lifað á list
inni. Hann er fæddur árið
1923, sonur baðmullarfram-
leiðanda og lagði stund á lista
sögu í einum af þremur há-
skólum í Tokyo. Síðan gekk
hann á listaháskóla þar í borg
og málaði olíumálverk. Fyrir
sjö árum hélt hann fyrstu
sjálfstæðu sýninguna í heima
borg sinni. Árið 1956 lagði
hann land undir fót, hélt til
Römaborgar og nam þar
höggmyndalist hjá hinum
heimsfræga myndhöggvara
Pazzini. Og tveimur árum
síðar heldur hann norður yf
ir Alpafjöll, sezt að i Vínar-
borg og leggur þar stund á
grafík. Og svo lá leiðin til ís-
lands, þar sem eru eldfjöll
eins og í Japan.
— Eg kann vel við mig hér
og vona að ég komist hingað
aftur, segir Yoshikuni.
Hann fer með Gullfossi í
dag. Og fegursti minjagrip-
urinn sem hann hefur með
sér frá íslandi, er lítil skissa
sem Kjarval tók upp af vinnu
borði sínu og gaf honum að
skilnaði.
Jökull.