Tíminn - 21.07.1960, Qupperneq 8

8
/ TÍMXNN, fimmtudaRÍJin 21. júlí 196«.
Glegnt méT sítur aldraður
maður og fitjar upp á sokk
handa lítiflli frænku sinni.
Tímatalið segir að ævlárin
nálgist senn níutíu, en svo
sannarlega ,gæti hann verið
15—20 árum yngri. Gamla
konan Elli hefur haldið sig
í hæfilegri fjarlægð, og er
maðurinn allur hi'nn lífleg-
asti.
Hann vakti athygli mína,
því að svona gamall maður
hlýtur að hafa frá einhverju
skemmtilegu að segja, enda
kom það fljótlega á daginn.
Auk þess er hann fyrsti karl-
maðurinn sem ég hefi séð
prjóna, og er það merkilegt
svona út af fyrir sig.
— Jæja Björn, svo að við
byrjum nú á byrjuninni:
Hvar og hvenœr ertu bor^nn
í þennan heim?
— Foreldrar mínir, Bjöm
bóndi Sigurðsson og Sigríður
Jónasdóttir, bjuggu að Atla-
stöðum í Svarfaðardal. Er sá
bær fremstur að vestan. Þar
er ég fæddur árið 1872, svo
að ég er ekkert unglamb leng
ur eða 89 ára. Á Atlastöðum
ólst ég upp til 24 ára aldurs.
— Kanntu ekki að segja
mér frá einhverju, sem þér
hefur orðið minnisstœH frá
œskudögunum?
— Eg veít ekki, hvort þér
finnst i frásögur færandi að
pabbi sendi mig einu sinni
aleinan, þegar ég var 10 ára
gamall, yfir Unudalsjökul til
Skagafjarðar. Var ég tæpan
dag á leiðinni, gisti nóttina
hjá skagfirzkum og skilaði
mér heim htan daginn. í þá
daga þurfti maður æði oft að
ferðast á tveimur jafnfljót-
um. Þetta var nú aðeins byrj
unin. 15 ára gamall fór ég
til sjós, og margan, fagran
fiskinn hefur maður nú dreg
ið síðan. Þá er ég ekkert að
segja þér frá þvi, þó að ég
næði kindum úr snarbröttum
klettum, þar sem enginn
þorði að fara. Við skulum
alveg sleppa því. Já, ég var
léttur á mér í þá daga, ég
var það nú mesti munurinn.
— Hvemig var það með lœr
dóminn á þinum yngri árum.
Áttuð þið ekki kost á ein-
hverri tilsögn í lestri og
skrifb?
— Jú, víst var það, en mín
skólaganga var hvorki löng
né ströng, aðeins þrjár vikur,
svo að þú getur rétt ímyndað
þér, hvað ég kann mikið! Ég
lærði þó bæði að reikna og
skrifa. Við vorum fermd 8
saman, og kunnu ekki einu
sinni öll að skrifa nafnið sitt,
en ég var nú alveg klár á því!
Ja, þvílíkur munur núna.
— Hvenær gekkst þú svo i
hjónabandið?
— 24 ára gamall kvæntist
ég Sigríði Jónsdóttur frá
Kóngsstöðum í Skíðadal. Jón
faðir hennar var gullsmiður,
og þakka ég honum alla þá
lagni og hagleik, sem Jón
sonur minn hefur erft. Nú er
ég búinn að vera ekkjumaður
í 12 ár.
— Hvert fórstu svo, er þú
fluttir frá Atlastöðum?
— í eitt ár bjó ég á Hær-
ingsstöðum. Fékk ég þriðjung
inn af jörðinni og hafði þá
rétt handa einni kú. Þá gekk
konan mín með fyrsta barnið.
Búskapurinn byrjaði ekkert
sérlega vel, því aö þennan
vetur var ég nærri dauður.
Björn Björnsson með prjónana sína.
ur tjáði mér, að hægt væri
að hafa 60 kýr i kotinu, ef
landið yrði allt ræktað. —
Þama bjó ég til 52 ára aldurs
en þá tók tengdasonur minn,
Björn Guðmundsson, við, og
bjó hann í 9 ár. Síðan hóf
ég búskapinn á ný og dútlaði
við þetta, þar til ég fluttist
á Dalvíkina fyrir nokkrum
árum. Þar bjó ég hjá Jóni
syni mínum, en í liðugt ár
hef ég átt heima á Hofsós
hjá Birni syni mínum.
Ja, ég get so sem látíð það
fara, að kotið var hreint ekki
svo lélegt undir það síðasta,
og þegar bömin voru orðin
svona mörg, hugsaði ég með
sjálfum mér, að fyrr skyldi
ég drepast heldur en fá nokk
uð frá hreppnum, og með
guðs hjálp tókst þetta.
— Jœja, Björn, viltu nú
ekki segja mér frá einhverju
skemmtilegu, sem við hefur
boríð á langri œvi?
— Ekki man ég eftir neinu
sérstöku, sem frásagnar er
vert, en svona þér að segja,
þá hefi ég aldirei lært að
dansa. Það var svo skrítið
með það, að ég fékk alltaf
svima, þegar ég fékk mér
snúning, allt snerist, bæði
stólar og borð. Þó kom ekki
ósjaldan fyrir, að kerlingarn
ar, já, og ungu stúlkumar
líka, vildu fá mig út á gólfið,
;Oft kemur sér vel að geta ■
1 gripið til þeitra og stytta
þannig tímann, sérstaklega á
veturna. Nú eiga þeir allar
mínar vinnustundir, enda er
ég búinn að prjóna aldeilis
feikn, ýmist á barnabörnin
mín, eða fyrir hinar og þessar
frúr. Þeir eru orðnir nokkrir
J metrarnir af bandi, sem hafa
runnið á millr fingranna. Lík
lega væri réttara að mæla það
í kílómetrum!
— Ég hefi frétt, að þú hafir
I verið mikill íþróttamaður.
Var það ekki aðallega heljar
stökk, sem þ'ð spreyttuð ykk-
‘ ur á?
i — Vist var það til, en ég
iðkaði þó tvær aðrar kúnstir
í öðrum fremur. Var þaö „að
hanga á tánum“ og „fara í
. j gegnum sjálfan mig“. Það
1 fyrrnefnda framdi ég síðast
fyrir átta árum, en í fyrra,
ér ég var staddur í Göngu-
! staðakoti, fór ég í gegnum
sjálfan mig. Þetta hefi ég
gert ár hvert til að halda mér
við. Ég skyldi gera það fyrir
þig núna, ef ég hefði áhöld
til þess!
— Hefur þú ekki heyrn á
við Heimdall gamla forðum?
— Ekki heyri ég nú svo vel,
að ég geti hlustað eftir, er
gras vex á jörðu eða ull á
sauðum, en heyrnarleysi hef-
Hékk á tánum áttræður
Spjallað við Björn Björnsson?
fyrrverandi bónda frá AílastöS-
um í Svarfaðardal
Ég lá nefnilega 7 vikur rúm-
fastur í lungnabólgu og hélt,
að þetta væri mitt síðasta.
En sem betur fór skjátlaðist
mér, og ekki er ég dauður
enn þá! Þennan vetur flutt-
ist tengdamóðir mín til okk
ar, og lá hún rúmföst í 16
vikur í hnémeini. Já, ekki
var það glæsilegt, en svona
var nú lífið þá. Næstu 5 ár
vorum við á Sandá, en síðan
keypti ég Göngustaðakot og
bjuggum við þar lengst af.
— Hvað voru svo börnin
mörg?
— Við eignuðumst 8, en
misstum tvo drengi kom-
unga. Þeir dóu báðir úr kíg-
hósta. Þetta gekk yfir landið
minnst annað hvert ár. Hin
6 eru: Jón á Dalvík, þúsund
þjala smiöur og smíðar jafnt
úr járni sem tré. Bjöm verk
stjóri við frystihús í Hofsós.
Hann smíðar einnig töluvert.
Dæturnar eru 4 og stunda
þær húsmóðurstörf út um allt
land: Anna Rósa í Göngu-
staðakoti; Berta á Álftanesi
á Kjalarnesi; Fanney í
Reykjavík og Sigrún á Akra-
nesi.
— Hefur þú svo nokkra
hugmynd um, hvað afkom-
endurnir eru orðnir margir?
— Eg er nú alveg viss á
bamabörnunum, en þau em
38. Fyrir nokkrum árum tap
aði ég tölunni á barna-barna
börnunum, ég hefi ekki fylgst
svo nákvæmlega með barn-
eignum sunnan fjalla, en þau
eru alveg örugglega komin
yfir 34, og ennþá eftir að
fjölga.
— Þetta verður dálagleg-
ur hópur, sem þú munt eiga
þarna, Bjöm, en eigum við
til gamans að athuga, hvað
þau verða mörg ef barna-
bömin þín verða eins dugleg
og börnin þín. Meðaltalið er
6y3, og það sinnum 38 mun
vera hvorki meira né minna
en 240 barna-bamaböm og
tveim þriðju betur! Hvernig
list þér á?
— Lýgilegt er það, en það
er aldrei að vita hvernig
þetta fer.
— Viltu svo ekki segja mér
í stórum dráttum hvernig
búskapurinn gekk i Göngu-
| staðakoti?
— Hann gekk nú si svona
og svona. Ég var heldur
heilsutæpur, svo að þetta
hefði líklega getað gengið
betur. Fyrst í stað fékk ég
aðeins 60 hektara af túninu,
og var þetta eitt lélegasta kot
ið í sveltinni. Blessaðar þúf-
urnar voru alls staðar fyrir
manni, og réðst ég á þær
eftir getu með spaða og reku.
Undir lokin hafði ég 200 hekt
ara af túninp, en maður nokk
en þær hættu þvi fljótlega,'!
begar ég sagði þeim, hve bölv
anlega mér leið í örmum
þeirra. En ég gæti dansað
núna, ég er nú hræddur um
það! Ef ég mæddist ekki
svona fljótt, skyldi ég bjóða
þér í dans á stundinni, ekki
vantar dansmúsikina í útvarp
inu.
— Hefur þú sótt sjóinn
fast um œvina?
— Jú, töluvert hef ég gert
af því. Vor nokkurt, þegar ég
var um sextugt, fór ég í há-
karl. Var ég á 23 tonna bát,
og fengum við 70 tunnur af
lifur og mikið af hákarli. Þá
fór ég tvö sumur á sild. Veiðin
var nokkuð góð, en þá var
ekkert verð á síldinni.
— Hvernig líkar þér svo
prjónaskapur'mn?
— Nú, aldeilis ágætlega.
Ég lærði ag prjóna þegar ég
var 15 ára, en það væri synd
að segja, að ég hefði verið
fastheldinn við prjónana í þá
daga. En nú er öldin önnur.
ur enn ekki valdið mér nein-
um óþægíndum. Hið sama er
að segja um sjónina.
Nú nálgast Björn óðfluga
hælinn, og ef ég man rétt,
er þörf á að halda tölu á
lykkjunum annag veifið. Því
er ekki rétt að tefja Björn
bónda, en leggja fyrir hann
að lokum eina spurningu.
— Hvernig lízt þér svo á
horfurnar i þjóðarbúskapn-
um?
— Ekki finnst mér þær
vera sérlega góðar þessa
stundina, en Qf þeún tekst að
lagfæra hlutina, þá finnst
mér full ástæða til að vera
bjartsýnn, en ég er ekki far
inn að sjá, að þessari ríkis-
stjórn takist að gera nokkuð
til bóta. Þetta var nú meiri
endemis vitleysan, því að eftir
árið verður alveg sama sagan,
sama dýrtíðin.
| Sigríður J. Hannesdóttir.
Halli á norsku ríkisjárnbrautunum
Samkvæmt norskum blöð-
um var reksturshalli norsku
ríkisjárnbrautanna á rekstr-
arárinu 1958—’59 173 millj.
norskra króna eða samsvar-
andi 923.6 millj. ísl. kr.
íbúatala Noregs var á ár-
inu 1958 talin 3.541.000, og
hefur því hallinn á járnbraut
unum numið 261 ísl. kr. á
hvern íbúa. Mundi rilsvar-
andi styrkur af almannafé
til samgöngubóta hér á landi
nema rúmlega 44 millj. kr.
Óþarft er að benda á, að
kostnaður norska ríkisins af
þjóðvegum og strandferðum
er ekki innifalmn í áður-
greindum reksturshalla járn
brautanna, og sýnir þetta að
miklu fé er varið til sam-
gangna hjá frændum vorum
Norðmönnum. í Noregi búa þó
að meðaltali 11 menn á hverj
um ferkm. lands, auk þess
sem mjög margir erlendir
ferðamenn heimsækja land-
ið, en á íslandi búa ekki 2
menn (nánar til tekið 1,6
menn) á hverjum ferkm.