Tíminn - 18.08.1960, Blaðsíða 8

Feðgarnir Hgill og Benedikt Thorarensen á klöppunum utan við hraSfrystihúsiö, höfnin í baksýn. (Ljósm.: Tíminn, B.Ó.).
lIJIINN, fimmtudaginn 1?..ágúst 1960.
grípa fram í. Fyrir nokkru reit
hann þessa greinargerð um að-
stæður og íramkvæmdir i Þorláks-
höfn:
„Á stjórnarfundi, sem haldinn
var í Kaupfélagi Árnejinga 2. apríl
1943 var samþykkt í einu hljóði að
festa kaup á jörðinni Þorlákshöfn
með þeim mannvirkjum. sem þar
voru. Á þessum árum fóru enn
rnargir un-gir menn úr austur sveit-
um til sjóróðra um Suðurnes, Vest-
mannaeyjar og víðar Var æði mis-
jöfn útkoman hjá þessum mönnum
og lítið eftii af vertíðarkaupinu
J'egar heim úr verinu kom. Með
kaupunum á Þorlákshöfn var, á
þessu stigi málsins, fyrst og fremst
hugsað að hefja útgerð til atvinnu-
bóta jafnframt því að vinna að
lendingarbótum eftir því, sem við
yrði komið svo róðr'ar gætu haf-
izt aftur i Þorlákshöfn, en um
þetta leyti var þar aðeins einn op-
ir.n vélbátur eftir til sjóróðra en
Þorlákshöfn hafði um aldir verið
em stærsta útgerðarstöð á Suður-
landi. Á næstu árum var unnið all-
rmkið að lendingabótum og útgerð
var hafin strax á árinu 1939 með
þrem bátum. Árið 1941 voru bát-
amir tíu sem gengu þaðan en það
ár hófst hín svonefnda „Breta-
vinna“ hér austanfjalls með flug-
vallargerð i Kaldaðarnesi en til
hennar réðust flestir sjómenn úr
Þorlákshöfn og raunar öðrum ver-
stöðvum hér, bæði var það að afla-
leysisár höfðu þjakað hvert af öðru
og Bretavinnan var hæg og vel
borguð enda varð ekki við hana
keppt. Lagðist af þessum ástæðum
ntður útgerð í Þorlákshöfn í annað
sinn og var engin að heitið gæti
un nokkurra ára skeið.
MRLAKSHÖFN HINS BLESSADA BISKUPS
Við bryggjukantinn.
„. meS kaupunum á Þor-
lákshöfn var á þessu sligi
málsins fyrst og fremst
hugsaS aS byr ja útgerS til
atvinnuhóta? jafnframt því
aS vinna aS lendingarbót-
um eftir því sem viS yrSi
komiS svo róSrar gætu
hafizt aftur í Þorlákshöfn
en um þetta íeyti var har
aSeins einn opinn vélhátur
eftir til sjóróSra en Þor-
lákshöfn hafSi um aldir
veriS ein stærsta útgerSar*
stoo a buourlandi...
Þorlákshöfn hin forna og
nýja verstöð á „hafnlausu
ströndinni11 var böðuð í há-
degissól þegar vtð komum
þangað, tveir starfsmenn hjá
hlaðinu, á miðvikudaginn var.
Það stirndi á sléttan sjóinn við
fjörusteinana niður undan
hraðfrystihúsi Meitils h í., Út-
gerðarfélagsins i Þorlákshöfn
og glampaði á hvítar síður
fiskiskipanna. við bryggjuend-
ann.
Við göngum fyrst, S skrifstofuna
að hitta Ber.edikt Thorarensen,
Íramkvæmdcístjóra Meitils h.f. og
t'öður hans. Egii Thorarensen,
íaupfélagsstjóra í Sigtúnum. sem
með réttu mætti kalla föður Þor-
tákshafnar. Keppinautar Egils
koila hann líka „scórveldi" Og
enginn þarf að spyrj? hvers vegna.
Menn vita að hann er það
Þeir feðgar hafa uppi léttara
hjal og Egill bandar frá sér hend-
inni þegar minnzt er á hlaðaviðtal
og segir að yngri menrnrnir séu
iátnir gera hlutina er þeim eldri
laf'nan þaxkað það sem áunnizt
hefur.
— Þá skulum við byrja á að tala
v.’f eldri mar.nínr; Eitthvað um
sögu staðarir.s, Egill?
— Sagan er iöng og sennilega
væri hægt að rekja han-a alla tíð
frk landnárasöld Eg er ókunnugur
bvi Sá fróðieikur er tii á Lands-
oókasafninu En nafnið er vitan-
:ega frá Þoi'áki. hinum Diessaða
b skupi í S?alholti Það er talið
ugglaust að Þorlákshöfn beri hans
r.afn og Skálholtsbiskupar hafi
nctað hana 'i) útræðis
— Hann hefur eannske Lagt
daðnum góðar fyrirbænii
-— Það itast ég ekk um. Ég
uigsa að taðurinn tiúi að þeim
mn í dag.
En nú -etum við kaupfélags-
sijóranum orðið ug hættum að
Áður en hér var komið sögu
hafði talsverí áunnizt í lendinga-
bctum í Þor.'ákshöfn. Aðstaða fyrir
litla vélbáta var orðin sæmileg. En
um þetta leyti hafði ný en þó göm-
ul hugmyna þróazt svo, að í alvöru
var farið að ræða um hafnargerð
í Þorlákshöfn í venjulegum skiln-
ingi þess orðs, verzlunar- og fisk-
veiðihöfn. Áætlun og mælingar að
hafnargerð í Þorlákshöín gerði
danskur verkfræðingur Kirk að
r.afni um !920. Mælingar hans og
áæxianir hafa oft síðsn verið end-
urskoðaðar af vitamálaskrifstof-
unhi en síðan á þeim byggt i aðal-
atriðum, við framkvæmc’ hafnar
gerðarinnar í áætlun Kirks er
gert ráð fyrir naiskipaDryggju
eir.ni mikilh. sem liggi út i miðja
höfnina en varnargarðar komi ut-
an um allt hafnarsvæðið Hóf
Kaupfélag Árnesinga byggingu
bryggjunnar árið 1938 með það
fyrir auguir, að oryggjan yrði
einnig, fyrst um sinn, skjólgarður
en kröftum yrði ekki dreift með
smíði þryggju og hafnargarðs sam-
timis. Með bví að einbeita fjár-
magni og framkvæmdum að
bryggjugerðrnni einni var fyrr
hægt að ná áföngum sem að gagni
kæmu í frarokvæmd verksins
Eins og fyrr segh lagð.st enn
I tr.ður útgerð í Þorlákshöfn 1941.
| v?rð þá einnig kyrrstaða á bygg-
íir.gu bryggjunnar Eftir styrjöld
u'6 vaknaði mikill áhugi fyrir leng-
trgu bryggjunnar þar sem skilyrði
tii uppskipunar é Eyrarbakka voru
úr sögunni og bvi etna vonin um
bemar samgöngur tii héraðsins
með erlendar vörur bundin við
Þorlákshöfn En hér beið stórvirki
Fn upphaÞeea kostnaðaráætlun
nam 5 milponum er nú varð að
rnargfalda rorna með a m. k srjö
Þriátíu og t'imm milljónii eru
rtokkuð mikiir peningar í augum
íslendinga og ekki sizr begar ræð-
t um framkvæmd á staö sero ná-
lega er í evði. Nú var Ljóst að rík-
isstyrkur sem böfnum er ætlaður
mundi ekki eða trauðlega fást á