Tíminn - 25.02.1961, Qupperneq 7

TÍMI N N, laugardaglnn 25. febrúar 1961.
IMC
SKATTHEIMTA UM SKÖR FRAM
Daníel Ágústínusson flytur
frumvarp til laga um aS und-
anþiggja eftirfarandi þjón-
ustu og starfsemi söluskatti:
1. Vinnu með skurðgröfum,
jarðvinnsluvélum og hvers
konar vegagerðarvélum
3. Þvottahús sjúkrahúsa, bæj-
ar- og sveitarfélaga og sam
vinnuþvottahús.
4. Samkomur ungmennafé-
laga, kvenfélaga, skátafé-|
laga, bindindisfélaga og
annarra menningarfélaga.J
Enn fremur samkomur ann
arra aðila, sem haldnar eru
til ágóða fyrir líknar- og'
menni'igarstarfsemi.
í greinargerð með frum-
varpinu segir svo:
Uandanþiggja þarf söluskatti vinmu meí jar'ðvinnslu- og vegagertfarvél-
um, vinnu við viígértSir á landbúnaÖar- og vegagerðarvélum, þvottahús
sjúkrahúsa, bæjar og sveitarfél. og samvinnuþvottahús, samkomur menn
ingarfélaga og samkomur til ágóÖa fyrir líknarstarfsemi
„Lögin um söluskatt eru
senn ársgömul. Er ekki óeðli
legt, þótt á jafnvíðtækri lög-
gjöf hafi komið fram ýmsir
vankantar, sem nauðsynlegt
er að sníða af. Með frumv.
þessu er stigið spor i þá átt.
Tekin eru fá atriði, sem snerta
starfsemi og þjónustu. Er
farið mjög hóflega í breyting
amar í þeilrri von, að um,
þær geti orðið almennt sam-
komulag og þær hljóti af-
greíðslu á þessu þingi, svo
sem mikil nauðsyn. er á. Eg
hef leyft mér að flytja fjór-j
ar breytingatillögur um auk
in undanþáguákvæði í 7. gr.
laganna. Skulu breytingar
þessar skýrðar í einstökum
atriðum:
1) Lagt er til, að skurðgröf,
ur, jarðvinnsluvélar og allari
tegundir vegagerðarvéia verði
undanþegnar söluskatti. í
upphafi ’héldu margir, að
vinna með fyrrnefnd tæki
væri ekki söluskattskyld.
Hafa þeir senniléga gert ráð
fyrir því, að hún félli undir
úrskurð ráðherra og hlyti
þann'? undanþágu. En niður
lag 7. gr. laganna er þannig:
„Ráðherra kveöur á um þaðx
hvað feHur undir undanþágu ^
ákvœði þessarar greinar og'
nœstu greinar hér á undanJ'
í leiðbeiningum um sölu-
skatt, sem fjármálaráðhe'rra
hefur látið gefa út — til við-
bótar reglugerðinni — og
skattheimtumönnum ríkis-
sjóðs er ætlað að fara eftir,
segir m.a.:
„Búnaðarsambönd og rœkt
unarsa?nbönd eru söluskatt-
skyld af allri seldri vinnu og
hliðstæðri starfsemi, sbr. úr-
skurð um vélavinnu.
Vélamenn: Vinna véla-
manna skoðast sem hluti af
vélavinnu og er söluskatt-
skyld, sbr. vélavinna.
Vélavin-na, þar með trSin
vinna þeirra tœkja, er vélun
um stjórna.
Vinna með vélum og öðrum
meiri háttar tækjum, sem
notuð eru við húsbyggingar
eða aðra mannvirkjagerð,
svo sem ámokstursvélar,
steypuvélar, jarðýtur, skurð
gröfur, vegagerðarvélar o. s. í
frv. er skattskyld. Gildir þetta
jafnt, hvort í hlut eiga ein-
staklingar eöa fyrirtæki rík-
is og bæjar. Vinna þeirra
manna, sem með vélarnar
fara, er einnig skattskyld."
Samhjálp bænda skattlögð
Það er ekki um að ýillast,
að samkvæmt úrskurði ráð-
herra er starfsemi þessi skatt
söluskyld, enda þótt furðu-
degt megi teljast. Hér er yfir
leitt ekki um venjulega sölu
að ræða. Þótt búnaðarfélög
og ræktunarsambönd semji
gjaldskrár sínar, miðast hún
við það eitt að greiða nauð-
synlegan rekstrarkostnað og
halda tækjunum sæmilega
við. Hér er því um samvinnu
(margra bænda að ræða um
kaup og rekstur á jarðvinnslu

fráleitara, þegar þess er gætt,
að flest eða öll sjúkrahús
landsins eru rekin með mikl-
um halla og njóta þar að auki
daggjalda frá ríkissjóði. Hvaða
vit er l þvi S gera slíkan rekst-
ur að tekjustofni fyrir ríkis-
sjóS? Það þarf mikla vanþekk
ingu á rekstri sjúkrahúsa til
að láta sér slíkt til hugar
koma.
Sama er áuðvitað að segja
um þvottahús bæjar- og
sveitarfélaga. Það er mjög
skynsamleg ráðstöfun, sem
ýmis sveitarfélög hafa gert, t.
d. í Borgarfirði, að byggja al-
menningsþvottahús — eitt
eða tvö í hverju hreppsfélagi
eftir staðháttum — með stór-
virkum og f jölbreyttum þvotta
vélum, í stað þess að hvert
legt, að sama gildi ekki um
Skattur á iíkkistum
Er þá spurningin: HvaS er
undanþegið söluskatti við
hinztu ferð skattþegnanna úr
þessum heimi? Einhvern tíma
hefði þessi skattheimta þótt
ganga nokkuð langt. Vœntan-
lega verður þetta tekið til at-
hugunar ásamt öðrum breyt-
ingum við meöferð málsins
nú.
4) 'Samkomuhald er sölu-
skattskylt. f fyrrnefndum leið
beiningum ráðherra er fyrst
rætt um skemmtanir, sem eru
háðar hinum almenna
skemmtanaskatti. Síðan segir:
„Af öðrum skemmtunum,
sem aðgangur er seldur að,
hvort heldur um er að ræða
skemmtun, sem skattur er
greiddur af til sveitarfélaga,
eða skemmtun, sem aöeins
þarf leyfi lögreglustjóra til að
halda, skal söluskattur reikn-
aður af söluverði aðgöngu-
miða. Sé aögangur ekki seld-
ur, skal skatturinn miðast við
veltu, sem svarar til heildar-
heimili sé að kaupa slíkar vél- ,
ar, þótt í smærri stíl sé. Með ^ostnaðar skemmtunarmnar.
vélum, I stað þess að einstak j^ndbúnaðarvélar og vegagerð þessu fást betri vélar og örugg Lögreglustjóri skal jafnan til-
ir bændur kaupi vélar til þeirr arvélar, því að annars er aðal ari í rekstri, auk hins mikla kynna formanni skattanefnd-
ar starfsemi. Hefur þetta atvinnuvegum þjóðarinnar sparnaðar á vélakaupum. ar u.m liveria skemmtun, sem
reynzt ágætlega og skilað stórlega mismunað. Með frum Rekstrarkostnaður vélanna leyfi eru veitt fyrir“-
margfíöldum árangri miðaö; varpinu er lagt til, að úr mis- skiptist svo á notendurna. I
við það, sem einstakling- ræmi þessu verði bætt. í HvaSa skynsamleg rök mœla Gen9ið of ,an9f
um væri kleift. Ræktunar- Búnaðarfélög og ræktunar- með þvi að gera þessa sam-
framkvæmdirnar— hvort sem sambönd hafa víða komið sér hjálp þegnanna að tekjustofni
um er að ræða skurðgröft eða upp viðgerðarverkstæðum eða fyrir ríkissjóð frekar en þvotta
jarðvinnslu — eru því nán- gerzt aðilar að þeim. Með þeim
ast gerðar á kcstnaðarverði. j hætti er viðhald vélanna raun
Með jarðræktarstyrknum; verulega unnið á kostnaðar-
greiðir svo ríkissjóður hluta verði. Verkstæði þessi hafa
af kostnaðinum. Það er óhugs mikilvægu hlutverki að gegna
andi. hð ræktunarframkvæmd fyrir íslenzkan landbúnað til
ir bœrda geti nokkvjn tíma viöhalds og endurbóta á þeim
orðið tekjustofn fyrir ríkis- mikla vélakosti, sem bændur
<-nóð. eins og œtlazt er til með hafa aflað sér á undanförnum
lögunum um tekiuskatt. árum. Það er alveg fráleitt að
vélar einstakra húsmœðra í
landinu? Áreiðanlega verða
þau vandfundin. Það er einn-
ig mjög virðingarverð þjón-
ustustarfsemi, ef einstök bæj
Það er fráleit lagasetning,
að menn megi aldrei koma
saman til fagnaðar án þess að
gjalda ríkinu skatt eða verða
lögbrjótar ella. En framan-
greind skýring ráðherra sýn-
ir það ljóslega. Hér er lagt til
að rýmka þetta ákvæöi stór-
arfélög táekju að sér rekstur um og veita tilteknum félög-
Hér hlýtur því að vera um
regin-misskilning að ræða,
sem nauðsvnlegt er að leið-
rétfa strax. En eins og lögin
eru nú með viðeigandi skýr
skattleggja þetta samvinnu-
starf íslenzkra bænda, frekar
en verkstæði, sem einstakir
bændur kynnu aö reka á heim
ilum sínum til viðhalds eigin
samvinnuþvottahúsa til hag-
ræðis fyrir íbúana. Ekki væri
sæmkndi, að ríkið gerði slíka
starfsemi að tekjustofni, frek
ar en ailnað, sem nefnt er hér
að framan. Sama máli gegnir
um þvottahús, sem rekin eru
í landinu.
Þaö virðist vera í fleiri at-
er
- á
við
eðlilega og sjálfsagða leiðrétt-
ingu að ræða.
hér um að ræða tækjum. Hér er því um mjög rTðum en um þvottahús sjúkra
húsanna, sem framkvæmdin
gengur jafnvel lengra en lög-
in ætlast til. Samkvæmt 7. gr.
þeirra er útfararþjónusta
undanþegin söluskatti. Hins
vegar segja leiðbeiningar ráðr
herra, sem hann gefur eftir
mgum
beinan ^katt — 3% -
stærstu kostnpðarliðiraa
alla nýrækt, í landinu.
Sama er að segja um sölu-
-katt á vegagerðarvélar.
Jcerðing á fjárveitingu á fjár
veiUndu, til vegamála. Rikis-
sjóður veitir tugi milljóna
til vegágerðar og búmála í
landinu, og alltaf er þörf fyr
ir umfram fjárveitingu. Hvern
ig í ósköpunum má það ske,
að vegag^rð er allt ‘ ojnu
orðin tekjustofn fyrir ríkis-
s’öð^ Aut ^etta bí+t.nl'Ao' miun
ir á karlinn í þjóðsögunni,
sem sagði um leið og 'hann
axlaði pjönkur sínar og se'tt
ist á bak klárnum: .Hestur
inn ber ekki bað, sem ég ber“.
wér hlýtur því að vera um
mikinn misskilning að ræða,
sem leiðrétta þarf án tafar.
^iðqerð 'andbúneðarvél-
2.) Viðgerð á skipum og
flugvéluni er undanþegin
söluskatti. samkv. 7. gr. lag-
anna. Það er með öllu óeðli-
Þvottahú*
3) Samkvæmt 7. gr. lag-
anna um söluskatt er rekstur
smkrahúsa undanþeginn sölu,
~katti. Hins vegar segir ráð-j s°mu lagagrein:
'-erra í leiðbeiningum til skatt j „Sala á likkistum og lik-
' “imtumanna sinna. eftirfar-j er söluskattskyld“.
ondi: n ' _____________________________
„Þvottahús bœjar- og sveit-
arfélaga og annarra opinberra
aðila, þar með talin þyotta-
hús sjúkrahúsa, eru söluskatt
skyld af allri starfsemi sinni“.
Það orkar vart tvímælis, að
bvottur er mikilsverður þáttur
í rekstri sjúkrahúsanna. Þess
vegna munu öll sjúkrahús
landsins telja jafnnauðsynlegt
að hafa rúmgott þvottahús
með fullkomnum vélum eins
og eldhús, skurðstofu og her-
bergi til myndatöku. Það
mætti því nákvæmlega á sama
hátt leggja söluskatt á mat-
inn í sjúkrahúsunum, skurð-
aðgerðir, myndatökur o. s. frv.
Sama gildir og um þvottahús
annarra heilbrigðisstofnana
og elliheimila. Þetta er því
um og samkomum undanþágú
frá skatthejmtunni. Öll eiga
þessi félög það sg.meiginlegt
að vanta fé til starfsemi sinn-
ar og berjast í bökkum fjár-
hagslega. Hér er því um mjög
óeðlilegan tekjustofn að ræða.
Þó tekur út yfir, að þegar fólk
kemur saman til gleðskapar
og skiptir sameiginlegum
kostnaði niður á þátttakend-
ur, þá skuli samt vera skylt
að leggja söluskatt á sam-
komuhaldið. Hér gengur skatt
beimtan áreiðanlega út yfir
nu skynsamleg takmörk.
Eins og áður segir, hef ég
í írumvarpi þessu valið fá at-
riði í von um það, að um þau
(Framhald á 2 ;íhu >
Því fleiri dauðsföll
- því meiri viðreisn
Þegar söluskatturinn var lögfestur i fyrra, voru samþykkt ýmis
undanþáguákvæöi, en þó mun færri, en Framsóknarmenn bentu á
aS réttlátt og æskilegt væri. T,. d. yar þá felld tillaga Framsóknar-
manna um að undanþiggaj soðninguna söluskatti. Meðal þess, sem
samþykkt var að undanþiggja skattheimtunni var útfararþjónusta.
Svo undarlega bregður þó við að skv. reglugerð, sem sett var um
framkvæmd laganna, hefur ráðherra mætt svo fyrir, að söluskattur
skyldi heimtur af líkkistum og líkklæðum. Sala á líkklstum og Iík-
klæðum er þvi orðinn tekjustofn fyrir ríkissjóð. Því flelri dauðsföll,
því meiri viðreisn Segja má með nokkrum sannl að þessi skattheimta
sé þó í samræmi við viðreisnina — helstefnu núverandi ríkisstjórnar.