Tíminn - 15.07.1961, Síða 4

Gicinarhöfundur (með sjónauka um öxli on Þorarinn sonyr hans
/'ru að spyrja Eyjólf Halldórsson úr Dölum um nágrennið. — Vala
hnjúkur til haegri í baksýn.
sáu menn ekki betur en bar
dreifði hóourinn sér um í skó|
• dreifði hópurinn sér um í skóg — ............ ---
TÍMINN, laugardaginn 15. júlí 1961.
Laugardaginn 1. júlí fór
ég meS konu mína og börn
austur í Þórsmörk. Þar
vorum við í átta daga. Við
fórum á vegum Ferðafélags
íslands. Lagt var af stað
kl. 2 eftir hádegi frá Aust-
urvelli. Veður var ágætt,
logn og sól og allir í bezta
skapi.
Segir ekki af ferðum okkar
fyrr en við Krossá. Þar var
staðnæmst og farangur okkar
færður yfir á vörubíl, sem flutti
vistir og farangur húsvarðar,
sem er Jóhannes skáld úr Kötl-
um. Var hann með í bílnum.
ásamt konu sinni og dóttur,
sem heitir Þóra og er 13 ára.
Vörubíllinn og annar bíll, er
flutti fólk frá fræðslumálaskrif-
stofunni, héldu áfram upp með
Krossá, en okkar bíll flutti okk
ur fram í Húsadal, en þaðan
gengum við svo yfir í Langadal
að Skagfjörðsskála. í skálanum
voru fyrir ein hjón, er höfðu
dvalið þar í vikutíma. Allt var
hreint og þvegið út úr dyrurn
og sjóðandi vatn í kaffi á elda-
vélinni.
Skrapp ég í Skáldagil
Eftir að hafa valið sér rúm
og borðað kvöldverð gengu
en kom brátt aftur með fullt
fangið af kalviðarkvistum, og
gerðu menn síðar bál á grund-
inni niður undan bænum. Hófst
þá kvöldvaka að fornum sið
með sögum og söng og var af
hin bezta skemmtan, og varð
fáfróður almúgi vísari um
margt. Dáðust múgamenn áð
andagift þeirra, og, sumir full-
yrtu, að þar mætti líta menn
svo úttroðna af vizku, að þeir
hefðu ekki séð niður á fætur
sína í mörg ár.
Draugar og menn
Sagðar voru sögur af frægum
mönnum og draugum, og vax®
ekki alltaf greint á milli, hvort
það var heldur draugur eða
maður, er mestrar virðingar
naut í frásögninni. í þessum
flokki sögumanna var hinn þjóð
kunni rithöfundur Guðmundur
Hagalín, og þó að hér væru sam
ankomnir snjallir sögumenn,
held ég að Hagalín hafi verið
beztur.
Ein af sögum hans var um
það, hvernig Vestfirðingar lækn
uðu hrossasótt hér áður fyrr,
og var lýsingin svo áhrifarík,
að litlu munaði, að liði yfir eina
óspjallaða mey, er hlýddi á mál
hans. Þaina skemmti einnig
hinn skemmtilegi Gestur Þor-
grímsson. Hann seiddi fram
i'addir frægra söngvara, svo að
Skagsfjörðsskíli i Þórsmörk — sér yfir Krossá til Evja'fjallajökúls.
lægi björgunarskúta fyrir mörg
um festum, sumir sögðu þó, að
þetta væri bára tjald, en skips-
höfnin var að skreiðast út úr
káetunni. Fyrstur fór Hagalín,
enda gamall og reyndur sjómað
Eins og í Eden væri
menn á vit náttúrunnar og teyg
uðu að sér ferskt fjallaloftið,
blandað birkiangan og blóma-
ilmi. Skammt frá skálanum er
fagurt gii, Skáldagil*heitir það.
Þar er fagurt um að litast og
friður sem í Eden væri. Þó get-
ur vitanlega einhver freistari
leynzt á bak við hin grænu tré
og hampað þar sínum ástarepl-
um, en ekki má neinn væna
mig um að hafa verið að huga
að slíku. Ég var aðeins að
skerpa rímhneigð mína í lundi
skáldanna:
Til að hressa hugarspil
viS hollar kringumstæður
skrapp ég út í Skáldagii
að skara í andans glæður.
Klukkan um níu á sunnudags-
morguninn var farið með okkur
vikudvalargestina í gönguför,
er tók um 3 tíma. Leiðsögu-
maður okkar var Jóhannes Kol-
beinsson, þaulvanur leiðsögu-
maður. Sól var á og bezta veð-
ur. Eins og ég gat um áður, var
með okkur í Mörkina þriðji bíll
inn. Var hann yfirfullur af for-
/stjórum og prófessorum, enda
var hér um að ræða hvorki
meira né minna en allt fræðslu
málaskrifstofuskólakeifisstarfs-
liðið frá hinu íslenzka lýðveldi,
landinu, sem allur heimurinn
kallar hinu dýrðlega nafni:
Sögueyjuna. Ja, þvílík dýrð,
drottinn minn! Hvað eru þessar
vasabækur hans Árna Magnús-
sonar í Kaupmannahöfn á við
slíka lifandi og talandi upplýs-
ingu í tæru fjallalofti Þórsmerk
ur? Ekki baun, lagsmaður, ekki
hálfbaun, ekkert, gersamlega
ekki nokkur skapaður hlutur.
Það kom líka vel í ljós, þegar
kvöldhúmið hjúpaði Mörkina á
sunnudagskvöldið, að hér var
ekki um neina skynvillu að
ræða. Undir stjórn hins rögg-
sama fararstjóra síns, Runólfs
Þórarinssonar frá Látrum,
Jóhannes Kolbeinsson leiösögumaður situr með húfu og stat i hendi
og er að segja fólkl sinu frá staðháttum í Mörkinni.
undir tók í fjöllunum umhverf-
is allt Goðaland, og sjálf Krossá
stóð á öndinni, svo að ekkert
heyrðist til hennar, þegar hæst
lét í Gesti. Hann spilaði einnig
á balalæka, sem var svo fíngert,
að það var ekki eingöngu að
strengirnir sæjust ekki, það var
ekki nokkur leið að koma auga
á sjálft hljóðfærið. Þá hylltu
ungar konur og meyjar farar-
stjóra sinn, Runólf, með því að
slá hring um hann og dansa og
syngja vikivaka, er saminn var
honum til heiðurs, en karlmenn
irnir í hópnum sæmdu hann
heiðursmerki, og nældu í barm
honum, þar sem hann stóð
skammt frá og'rýndi í seiðandi
glpðurnar af kulnandi bálinu.
Enda munu fáir fararstjórar
taka hlutverk sitt jafn hátíð-
lega og hann og vera jafnvel
útbúnir og hann var á öllum
sviðum. Það sást bezt, er menn
komu á fætur á sunnudags-
morguninn í sól og blíðu, því
að uppi í birkiskógi í hlíðinni
ur frá skútuöldinni, næsiur íór
Bjarni Vilhjálmsson, skjalavörð
ur, og því sjálfsagður við sjó-
kortin og radarinn, en síðastur
fór Runólfur fai’arstjóri, en
hann virtist vera skipstjórinn.
Það er skipstjóra siður og
skylda að fara síðastir frá borði,
ef um lífshættulegt ástand er
að ræða. Það var eins og skóg-
arþrestirnir misstu flugið við
þessa nýstárlegu sjón, svo hissa
urðu þeir.
Hornstrendingar í
Húsadal
Áður en gengið var til hvílu
á laugardagskvöldið, fórum við
hjónin ásamt börnum okkar og
nokkrum öðrum yfir í Húsadal.
Þar var glatt á hjalla. Farið í
leiki, dansað og spilað á har-
moníku, þarna var þá heilt
hreppsfélag norðan af Horn-
ströndum, eða um 90 manns.
Undanfarið hafa sumir velt því
fyrir sér, hvað hafi orðið um
allt það fólk, sem byggði Horn-
strandir og Jökulfjörðu, og
hafði séra Jónmund Halldórs-
son fyr’ir sálnahirðír. Ekki svo
að skilja, að menn hafi bein-
línis haldið, að klerkur hafi
komið því fyrir kattarnef, held
ur hitt, að Kanar voru þar eitt
sinn á skyttiríi, og eftir það
feást ekkert kvikt norður þar.
En nú er þessi gáta leyst. Þeir
eru sem sé í Húsadal í Þórs-
mörk, prestlausir og líklega
hundheiðnir, en Hjálmar Gísla-
son, gamanleikari, sér þeim fyr-
ir andlegu fóðri og veitir þeim
sína föðurlegu blessun. Á
þriðjudaginn gerðist fátt tíð-
inda, einhver stóisk ró hvíldi
yfir hexberginu okkar um morg
uninn og fóru sumir síðla úr
pokum sínum en dormuðu fram
eftir. Jóhannes skáld úr Kötl-
um, sem nú er eins og undan-
farin sumur, húsvörður skálans,
leit inn og sá, hvar ung stúlka
lét fara vel um sig í rúminu
sínu. Skáldið horfði um stund
á ungfrúna en mælti svo:
HeyrSu, hjartans Úlla
hvað ert þú að núlla
réttast væri að rúlla
! rúmið þitt og lúlla.
Við þessi orð skáldsins vakn-
aði Úlla, klæddist, gekk til laug
ar og greiddi sitt glóbjarta hár,
en þó andlit sitt í hjalandi bæj-
arlæknum, en silfurskærir drop
ar hrísluðust um herðar henni
og háls. Svo sem hálftíma síð-
ar var allt kvenfólkið komið í
sólbað fyrir utan stofuglugg-
ann, en ég flúði út í skóg, fór
þar úr; öllum fötum og orti há-
stemmd náttúruljóð. En í litlu
Ijóði, sem ég lét í gestabókina,
ipá lesa þessa vísu sem lýsingu
á þessari athöfn:
Nokkra daga sól við sáum,
sviptum klæðum af oss þá.
Upp í loft við ýmist lágum,
eða lögðumst magann á.
Eyféimerkurherdeild —
efta hvaíí?
Klukkan um 7 á miðvikudags-
kvöldið gat að líta allstóra sveit
manna, er lagði leið sína niður
dalinn. Af útbúnaði þeirra varð
helzt ráðið, að einhver eyði-
merkurdeild úr frönsku útlend
ingahersveitinni væri á ferð.
Svo miklir vor’u þeir fyrirferð-
ar með tjöld sín og farangur
allan, en viti menn, þetta var
þá sveit lögreglumanna úr höf-
uðstað landsins undir skeleggri
stjórn Jakobs Jónssonar, varð-
stjóra.
Voru menn hans allir hinir
vöskustu kappar, þreknir um
hei’ðar og vel vaxnir. Jakob var
hinn ljúfasti í viðmóti og trúði
okkur fyrir því, að hann hefði
ungur dvalið í Þingeyjarsýslu
og fengið þar þrek sitt og
áræði, enda hefði sig ekki mun-
að um það á yngri árum að
ganga 75 km. á dag, er hann
var norður þar. Eins og ósjálf-
rátt datt mér þá í hug gömul
vísa um annan Þingeying, er
kveðin var fyrir tæpri öld:
Óð í mjaðmir fre'ðna fönn,
færði Dönum risatönn
og átján punda úf úr skessu,
er áftl hann við á Þorláksmessu.
Vií álfamessu
Eigi voru þeir kumpánar
djarftækir til kvenna vorra,
enda hafði hver það með sér
að heiman tekið, er átti, en
lausingjar voru ekki í liði
kappa utan kappar no.tkrir úr
íþróttum, en þeim er annað
slagið hleypt til útlanda, er
þeir gerast óstilltir nokkuð, og
eru þeir þá jafnan gæfir sem
lömb, er þeir koma aftur, sem
hafi þeir fengið úrlausn nokkra
sinna vandkvæða. Eigi vitum
vér heiti þeirra, er Jakobi
fylgdu í ferð þessari, utan að
Þórir Þorsteinsson hinn fótfrái
var meðal þeirra. Nutum vér
hans fulltingis til að koma kven
fólki voru yfir Krossá, en það
vildi hlýða messu með álfum,
er kirkju eiga hinum megin
dalsins. Reyndist hann í alla
staði hinn röskasti, sem vænta
mátti, og var honum þörf að
hlýða messu, því að blendinn
var sá í trúnni og vanaii orðinn