Tíminn - 22.07.1961, Blaðsíða 6

TÍMINN. 1
Frumsýning Herranætur 1932 er
hafin. Leikhússalur gömlu Iðnóar
er þéttsetinn, og tjaldið hefur ver-
ið dregið frá. Sviðið er mann-
laust og þögn eftirvæntingarinnar
ríkir. Við, sem eigum að færa upp
„Saklausa svallarann“ eftir Arnold
og Bach í þýðingu, sem við feng-
um Emil Thoroddsen til þess að
gera, stöndum eftirvæntingarfull
öðnim megin við sviðbúnaðinn, en
hinum megin stendur aðeins einn
leikenda, sá sem á að bera allt
uppi. Hann virðist hafa hikað við
að hlauna inn á sviðið — og stend-
ur þarna eins og steinrunnið nátt-
tröll.
„Hvað er þetta! Ætlar maðurinn
ekki að byrja?“ — Við pötum og
bendum — og „súflörinn" ætlar
næstum með höfuðið inn í sviðs-
birtuna af spurn og forundrun. —
Tveir okkar, sem mest höfum stað-
ið að þessum leik, erum komnir á
leið niður í búningsklefana af ang-
ist. Myndi rætast spá leikstjórans,
sem ekki vildi láta nafns síns getið
á leikskrá, — allt fara út um þúf-
ur? Undirgangur heyrist frá svið-
inu, nokkur orð, og allt kveður við
aí hlátri og klappi. Leiknum var
borgið. Frábær fögnuður. Góð
áhrif. Margar leiksýningar. Leik-;
stjórinn kannaðist við verkið. Góð-
ur skildingur rann í Bræðrasjóð.
Sá, sem hikaði og lét eftirvænt-j
inguna ná hámarki frammi í saln-1
um, en nær bugaði okkur hin, var
Eiríkur J. Eiríksson, sem þá var,
að því er okkur virtist, feiminn og
óframfærinn skólasveinn austan af
Eyrarbakka. Þessa dagana verður
hann fimmtugur og er löngu orð-
inn landskunnur prestur, skóla-
maður og æskulýðsleiðtogi.
Þegar séra Eiríkur kom í
Menntaskólann í Reykjavík eftir
gagnfræðapróf 1929, var hann okk-
ur öllum þroskaðri í félagslegu
starfi innan Ungmennafélags Eyr-
arbakka og fleiri félaga undir leið-
sögn frábærra kennara sinna, Að-
alsteins Sigmundssonr og Ingimars
Jóhannessonar. Þá þegar var kom-
in út bók, sem hann hafði þýtt,
drengjabókin „Ég lofa ..eiÉtir
Vilh. Bjerregárd.
Þegar tóm gafst til frá námi,
svo sem í skólaferðalögum, og hóp-
urinn var mátulega stór til kynna,
þá kom fram hvað í Eiríki bjó,
kímnin, hnittin tilsvör og þekking
á ýmsu, sem ekki hafði verið
kennt i skóla. Fáa menn hef ég
hitt, sem kunna að hlusta á við
séra Eirík, en ekki minnist ég þess
að hafa á skólaárunum heyri Eirík
fiytja ræðu.
Leiðir okkar skildu að loknu
stúdentsprófi „1932, og þær lágu
ekki saman fyrr en 1941. Hann er
þá orðinn kennari við héraðsskól-
ann að Núpi, sóknarprestur í
Mýrahreppi og sambandsstjóri
UMFÍ. Á þrem árum„hafði hann
lokið guðfræðinámi og samtímis
því námi kennaraprófi. í Sviss
hafði hann dvalið við framhalds-
nám í eitt ár. Á Núpi átti hann
ágætis heimili. Árið 1938 kvæntist
hann Kristínu Jónsdóttur, Ólafs-
sonar bónda að gemlufelli við
Dýrafjörð.
Aftur erum við komnir 1943 að
leiksviði. Ég hef sem aðstoðar-
maður mótsstjóra 5. Landsmóts
UMFÍ að Hvanneyri stjórnað
skrúðfylkingu niður á leikvanginn
á bökkum Hvítár. Fylkingin hefur
numið staðar við torfuhlaða. Fán-
arnir blakta i regnúða austanáttar-
innar, og keppendur eru óróir
vegna væntanlegrar keppni. „Hví
eru raðir ekki leystar upp og
keppni hafin?“ Það á eftir að setja
mótið.
Allt í einu birtist séra Eiríkur á
torfuhlaðanum. Hann heldur á lít-
illi vasabók. Hann hefur mál sitt,
og án þess að hátalara njóti við.
Orð hans berast meitluð og skýr,
út yfir raðirnar. Óróinn hverfur,
og það er hlustað á snjallt málfar
um íþróttir, þörf góðs félagsskap-
ar og vandvirkni við lausn verk-
efna Aldrei sést ræðumaður fletta
blaði hinnar litlu bókar, samt er
ekkert lát á ræðunni, og augun
virðast dvelja út við sjóndeildar-
FIMMTUGUR I DAG:
Séra Eiríkur J. Eiríksson
þjóðgarðsvörður og forseti U.M.F.Í.
nami og var rla
og þreki. áhvg'
Það urðu því gó'
hring Borgarfjarðar, þar sem vin-
ur hans og kennari hafði drukkn-
að 3 mánuðum áður.
Ég hef oft síðar verið samvist-
um við séra Eirík á landsmótum
UMFÍ eða öðrum mannfundum
Erill, mikil störf, vökur og lítill
tími til ræðugerðar, samt hefur
hann flutt einhverjar hinar snjöll
ustu ræður, sem á síðari árum
hafa verið fluttar á mannþingum.
Ég veit marga, sem lengi munu
geyma minningu frá prédikun
séra Eiríks á 10. landsmóti UMFÍ
á Þingvöllum 1957. Sú ræða flutti
áheyrendum mikinn boðskap og
var samgróin tign staðarins, sögu
og náttúru.
Ræðu þá, sem séra Eiríkur
flutti við setningu sambandsþings
UMFÍ að Laugum 29. júní s.l.,
rómuðu margir. Þar var af skarpri
hugsun rætt um handritamálið og
mörg önnur viðfangsefni þjóðar-
innar.
Séra Eiríkur er yfirlætislaus og' ,____,.
• _ . hvar sem hann fer, er hann hmn
virðist hlédrægur, en þegar hann .... ___,. ____.
, . ,° , , . mikli leiðbeinandi, sem nær at-
er fcominn i ræðustólmn, bryzt h linni $vo að það er hlustað
fram hans mikla orka í formi ^ kann þ- hefur beitt
orða, sem tengjast saman í meitl- henni frá þ£ é ma* hann fyrstj
reynsla og sá þ'
veitir, geri kann >• r ' r
enn þá betri En ' ' •
fjarðaár voru nctu;
gleymast ekki.
Sr. Eiríkur er, ein.-, o.’ alþ'
veit, ræðumaður m:kill Vc:r'
ingar hafa heyrt hanr, ílyf a :
og þýðing í menningu héraðs og ar eftirminnilegar ræður M v
þjóðar sé ómetanlegt, og ekkert verður nú hugsað til hans a £i
geti komið í þeirra stað í menn- tugsafmælinu í dag með hlýrn , 1
ingarlífi þjóðarinnar. glaðri þökk fyrir ómetanlegar
Séra Eiríkur hefur gefið Vest-
fjörðum 25 góð ár af ævi sinni. Ég
stundir hrifningar og ánægju
Þeir, sem slíkar gjafir gefa, auðga
er hann hóf Herranótt 1932 — og
söm var hún í ræðu.tólnum XI.
Landsmóts UMFÍ.
Þorst. Einarsson.
aðar setningar um efni, sem er
hugsað af skarpskyggni og grund-
vallað á þekkingu.
Á s.l. ári flutti séra Eiríkur
sitt stóra heimili og merka bóka-
safn suður á Þingvöll, og hefur
síðan starfað þar sem sóknarprest
ur og þjóðgarðsvörður. Að baki! Haustið 1935 varð Eirikur J.
sér á hann að Núpi merka sögu Eiríksson kennari við héraðsskól-
sem frábær kennari, stjórnsamur ann á Núpi í Dýrafirði. Veturinn
skólastjóri og snjall kennimaður. eftir var hann við framhaldsnám
Fyrir 1% embættismannslaun hef- suður í löndum, en haustið 1937
ur hann í fjórðung aldar unnið, vígðist hann aðstoðarprestur séra
fullt starf tveggja; verið skóla- Sigtryggs Guðlaugssonar, og tók þá
stjóri og sóknarprestur. Jafnframt aftur við kennslu við sfcólann. Á
þessu hefur hann leyst af hendi Núpi var starfssvið hans um aldar-
ýmiss konar félagsmála- og trúnað fjórðungsskeið, sem kennari, prest
arstörf. ur og skólastjóri.
ísl. skólastjórar við heimavist- j>ag er mikið starf, sem sr. Ei-
arskóla eru litt öfundsverðir. ríkur hefur innt af höndum á
Mannfæð til allra starfa. Ekki er Núpi. Undir hans stjórn og hand-
húsverði, gangaverði eða hjúkr- íeiðslu varð skólinn mikið sóttur
unarkonu til að dreifa. Fæst nægi 0g vann sér álit fyrir mikla fram-
legt kennaralið, ráðskona eða för og góðan árangur af námi
starfsstúlkur? Kemst þetta hús- nemenda. Sjálfur er sr. Eiríkur
rými í notkun fyrir haustið? Fæst óvenjulega mikill kennari, og
fé í þetta eða hitt? — Og svo á- starfsþrek hans við kennslu er
sókn aðstandenda unglinga úr mikið. Þess eru líka sennilega fá
bæjum og sveitum. Enginn virðist dæmi, að menn gangi að starfi
skilja, að skólinn er löngu full- með meiri elju ,og kappi, — starfs
skipaður. Það hlýtur að vera rúm gieði og hikleysi, en hann. Það
fyrir einn. Stöðugur fjárskortur. mun iftt hafa hvarflað að sr Ei-
Sókn um fé til ýmissa aðila, því ríki, að telja vinnustundir sínar
að flest stjórnvöld eru margskipt. við skólann, heldur að vinna með-
Og svo fjárskil og endurskoðanir. an dagur entist og koma sem
— Auk þessa alls viðhald aga, mestu í verk. Starfsgleði hans
sálusorgarastörf og kennsla. byggðist á því, að vilja verða að
Hin mikla hjálp séra Eiríks á liði, og ekkert var honum fjarlæg-
þessum margþætta vettvangi hef- ara en að gæta þess, að ekki væri
ur verið kona hans og samkenn- ofmikið unnið.
arar. Hefði séra Eiríkur eigi átt Þó að atvinna sr. Eiríks væri
slíka ágætis konu, myndi hann án bundin við skóla og kirkju, sæmir
efa hafa gefizt upp fyrir löngu. sízt að gleyma þeim hlut sem
Hversu oft hefur hún ekki tak- hann og heimili hans átti í menn-
markað húsrúm heimilisins vegna ingarlífi og menningarstarfi al-
of naums húsakosts fyrir nemend- mennt í héraðinu. Kona sr. Eiríks,
ur, og svo sjálf gengið í verkin Kristín Jónsdóttir frá Gemlufalli,
sem ráðskona eða fyllt önnur þau er mikilhæf kona, gáfuð vel og
skörð, sem urðu í starfsliðið. Þeg-; frbær að dugnaði Mörgu hefur
ar séra Eiríks verður minnzt síð- j verið að sinna á heimili þeirra,
armeri í sögu Núpsskólans, mun' því að börn hafa þau átt 10 og lifa
þætti frú Kristínar í skólastarfinu öll nema eitt. Þó virtist heimili
vonandi ekki gleymt. 1 þeirra alltaf standa gestum opið.
Merkur skólamaður kom fyrir Þar komu og dvöldu lengur eða;
fáum dögum með hóp nemenda á skemur ýmsir þeir menn, sem
Þingvöll. Hann bað séra Eirík að fengur var að hýsa í héraði Á
segja nemendum frá örnefnum og heimili þeirra hjóna var margt
sögu staðarins. Það var fúslega rætt og mörgum ráðum ráðið í
veitt og gönguförin um staðinn sambandi við menningarmál. Þar
var þessum skólamanni ógleyman blönduðu menn geði og skiptust á
leg. | skoðunum Slík heimili eru dýr-j
„Ég og nemendurnir hlustuðum mætar stofnanir og nauðsynlegar,:
hugfangnir. Frásögnin var svo enda þótt erfitt sé að leggja á þau
meitluð og skýr Virðingin á staðn mælikvarða eða meta gildi þeirra.
um og sögunni svo alúðarfull, að Yfir það ná engar tölur eða stærð:
hún hreif okkur.“ fræðilegar reglur En það er trú
Þannig er séra Eiríki farið, að okkar, að hlutverk slíkra heimilai
vil ekki segja beztu ár sín, því að °kku,r .^rsjóðum, sem
slíkt er fllt að meta, en þetta voru hvorkl molur né fær Srandað'
ár ungs manns, sem lokið hafði H. Kr.
Hin árlega
Álfaskeiðsskemmtun
verður næstkomandi sunnudag og hefst með guðs-
þjónustu klukkan 14.30. — Séra Magnús Guðjóns-
son predikar.
Dagskrá:
Ræða, Andrés Kristjánsson, blaðamaður.
Einsöngur, Erlingur Vigfússon.
Upplestur, Ævar R. Kvaran, leikari.
Skemmtiþáttur, Baldur og Konni.
Lúðrasveit Selfoss leikur.
Um kvöldið verður dansleikur í Félagsheimili
Hrunamanna. Hljómsveit Óskars Guðmundssonar
leikur. Söngvari Þorsteinn Guðmundsson.
Ungmennafélag Hrunamanna.
• - -v. -
3 tegundi? fannkrems
EQD
FlF
Með piparmyntubragði og virku Cum-
asinasilfri, eyðir tannblæði og kemur í
veg fyrir tannskemmdir.
□□□□
Sérlega hressandi með Chlorophyl, hinni
hreinu blaðgrænu, fjarlægir leiða munn-
þefjan.
mu
FlF
4
Freyðir kröftuglega með pipar-
myntubragði.
VEB Kosrnetik Werk Gera
Deutsche Demokratische Eepublik
Þökkum hiartanlega hlýhug og vlnáttu okkur sýnda viö andlát og
jarðarför
Þórðar Jónssonar,
Borgarnesl.
Sérstakar þakkir til yfirlæknis, lækna og hjúkrunarliðs Sjúkra-
húss Akraness fyrir ágæta hjúkrun. Einnig til allra, sem heimsóttu
hann á sjúkrahúsið. Drottins blessun fylgi ykkur.
Sigriður Þorvaldsdóttir,
Marinó Þórðarson.