Tíminn - 28.09.1961, Blaðsíða 5

T í MIN N, fimmtudaginn 28. september 1961.
5
Otgetandl: PRAMS0KNARFLOK KURINN
B'ramJcvæmdast.ióri Tómas Arnason Rit
stjórar Þórarinn ÞórarmssoD iðb ,. Andrés
Kristiánsson lón Heigason f^alltrúj rit
stjórnar Tómas Karlsson Auglýsinga
stióri EgiT Biarnason - Skriistofui
i Edduhúsmu - Simar 1830U 18305
Auglýsmgasimi 19523 Atgreiðslusimi.
12323 — Prentsmiðjan Edda h.t
Leiðin til framfara og
uppbyggingar á ný
Á aSalfundi Félags ungra Framsóknarmanna i Reykja-
vík s. 1. mánudagskvöld flutti Eysteinn Jónsson mjög
glöggt erindi um stjórnmálaviðhorfið, þar sem hann
dró fram á skýran og áhrifaríkan hátt helztu línur þeirr-
ar stjórnarstefnu, sem.. markar lífskjaraskerðingu og sam-
drátt í íslenzku þjóðlífi um þessar mundir. Hann benti
á glöggar sannanir þess, að gengisbreytingin síðasta
hefði aðeins verið óafsakanlegt frumhlaup og hefndar-
ráðstöfun, viðurkennt væri í stjórnarherbúðum að iðn-
aðurinn bæri og gæti borið kauphækkanirnar, sem urðu,
en verðlagsútreikningar sýndu, að verðhækkanir á vör-
nm iðnaðarins stöfuðu af gengislækkuninni. Skýrsla
stjórnarblaðanna um þetta hefur vakið feikilega athygli
og er merkilegt sönnunargagn.
Eysteinn sýndi með glöggum dæmum, að gengislækk-
unin og verðhækkunaraldan er örvæntingartilraun stjórn-
arvalda til þess að halda til streitu samdráttarstefnunni
og knýja fram efnahagsjafnvægi fátæktarinnar, en þarna
væri farið inn á leið sem frjálslynd öfl í íslenzku þjóðfé-
lagi hefðu fyrir löngu útskúfað, því að húri er í senn
hættuleg og í fullri andstæðu við allt það, sem bezt hefur
gefizt í framfarasókn íslenzku þjóðarinnar síðustu ára-
tugi.
En hvernig stendur þá á því, að þessi fordæmda ó-
heillastefna hefur náð tökum á ný og er nú framkvæmd?
spurði Eysteinn. Svarið liggur raunar í augum uppi.
Með síðustu kjördæmabreytingu breyttust hlutföll svo,
að afturhaldsöflin í þjóðfélaginu komust fram hjá Fram-
sóknarflokknum í það íhaldsóskaland, sem þau hafði
dreymt um allt síðan 1927, en frá þeim tíma hefur Fram-
sóknarflokkurinn verið það stjórnmálaafl, sem tryggði
oftast framfarastefnuna og fékk ólíka flokka til að vinna
saman 1 anda hennar.
Framsóknarflokkurinn hefur aldrei gengizt og gengst
aldrei inn á samdráttarpólitík, og með hverjum sem
hann hefur starfað, hefur hann sett það skilyrði á odd og
tryggt það, að mörkuð hefur verið heilbrigð framfara- og
framleiðslustefna í stjórnaraðgerðum en öflum samdrátt-
ar og kyrrstöðu þokað til hliðar.
Framfara- og uppbyggingarsaga íslenzka þjóðfélagsins
í nærfellt 35 ár sannar það ljóslega, að það er þetta, sem
sköpum hefur skipt.
Leiðin úr þeim ógöngum, sem nú er komið í, sagði
Eysteinn Jónsson, er sú, að íslenzk framfarastefna verði
aftur leidd til öndvegis, og eina örugga ráðið til þess er
það að efla Framsóknarflokkinn enn, veita honum þann
herzlumun, sem hann þarf nú til þess að fram hjá hon-
um verði ekki komizt í íslenzkum stjórnmálum fremur
en fyrir 1959.
Framsóknarflokkurinn hefur aldrei hvikað í fram-
ERLENT YFIRLIT

Ábóti með skuggalega fortíð
Einræíiisherrann í Brazzaville vekur á sér vaxandi athygli
TVÖ ríki, sem eru aðilar að
S. Þ., bera nafnið Kongó, og
er því oft ruglað saman. Til
aðgreiningar eru þau venju-
lega kennd við höfuðborgir sín-
an eða kölluð Kongó, Leopold-
ville og Kongó, Brazzaville.
Hið fyrra var áður belgísk ný-
lenda, en hið síðara frönsk ný-
lenda.
Nokkur athygli hefur beinzt
að Kongó, Brazzaville undan-
farnar vikui1 vegna þess, að
einræðisherrann þar, Fulbert
Youlou, hefur Iátið talsvert á
sér bera. í átökunum milli S. Þ.
og Tshombe, hefur hann veitt
Tshombe eindreginn stuðning
og hlotið fyrir það hörð and-
mæli sambandsstjórnarinnar í
Leopoldville. Þegar Hammar-
skjöld ætlaði að fljúga frá Leo-
poldville til New York um
Brazzaville 15. þ. m. lét You-
lou neita flugvél hans um lend-
ingarleyfi þar. Afleiðing þess
varð sú, að Hammarskjöld
frestaði heimförinni og ákvaðj
að nota tímann til að hitta
Tshombe. í þeirri för fórst
hann. Hefði hann fengið um-
beðið lendingarleyfi í Brazza-
ville, væri hann nú í fullu
fjöri í New York og S. Þ. ekki
meira og minna óstarfhæfar
vegna fráfalls hans.
Þannig geta atvik, sem í
fyrstu sýnast minniháttar, oft
breytt gangi sögunnar.
Þess skal getið, að Yoplóu
byggði neitun sína á því, að
hann óttaðist óeirðir í Brazza-
ville, ef Hammarskjöld kæmi
þangað, því að íbúar Brazza-
ville styddu málsstað Tshombe.
Hin raunverulega ástæða var
þó talin sú, að Youlou vildi
með þessu sýna S. Þ. andúð
KONGÓ, Brazzaville er
miklu minna land en Kongó,
Leopoldville. Það er um 130
þús. fermílur að flatarmáli og
hefur um 800 þús. íbúa, sem
skiptast í allmarga ættflokka.
Landbúnaður er helzti at-
vinnuvegurinn og eru flestir
atvinnuhættir enn á frumstigi.
íbúarnir hafa litla menntun
hlotið aðra en þá, sem trúboðs-
starfsemi katólsku kirkjunnar
hefur veitt þeim.
Það var trúboðsstarfsemi
katólsku kirkjunnar, sem lagði
grundvöllinn að valdi Youlou
einræðisherra. Youlou, sem er
43 ára gamall, er kominn af
höfðingjaættum í suðurhluta
landsins og vildu foreldrar
hans afla honum nokkurrar
menntunar. Um annað var ekki
að ræða en að láta hann fara
á trúboðsskóla. Youlou ákvað
að gerast prestur og lauk til-
skildu námi til þess. Hann
gegndi hins vegar prestsstörf-
um skamma stund. Hann gerð-
ist brotlegur gngvart kirkj-
unni„ en til hlítar hefur aldrei
verið upplýst, hvert brot hans
var. Samkvæmt ráðum páfa-
YOULOU ÁBÓTI
stólsins var horfið frá því að
svipta hann kjóli og kalli, eins
og lagt hafði verið til, en þó
var hann sviptur leyfi til prests
starfa ævilangt. Hann fékk
hins vegar leyfi til að halda
hempunni, og notfaerir hann
sér það: óspart. Hann gengur
yfirleitt hempuklæddur og læt-
úr við mörg tækifæri kalla sig
Youlou ábóta.
ÞVÍ fór fjarri, að Youlou
drægi sig í hlé, þótt hann væri
sviptur réttinum til prestskap-
ar. Hann ákvað að snúa sér að
stjórnmálum og stofnaði kristi
legan flokk, sem náði fylgi ætt-
flokkanna í suðurhluta lands-
ins. Árið 1956 bauð hann sig
fram til franska þingsins, en
Kongó var þá enn frönsk ný-
lenda. Hann beið lægri hluta
fyrir frambjóðanda jafnaðar-
mannaflokksins, sem var fyrsti
flokkurinn, er hafði verið stofn
aður í nýlendunni og átti mest
fylgi meðal ættflokkanna í
norðurhéruðunum.
YOULOU var samt ekki af
baki dottinn. Honum tókst að
ná kosningu sem borgarstjóri í
Brazzaville. Þegar nýlendan
fékk ráðgefandi þing 1956,
vann flokkur hans 22 þingsæti
af 45. Jafnaðarmenn höfðu eins
atkvæðis meirihluta á þinginu.
Youlou tókst að fá einn af
þingmönnum þeirra til liðs við
sig. Þegar de Gaulle veitti ný-
lendunni sjálfstæði 1958, varð
Youlou því kjörinn forsætisráð
herra. Jafnaðarmenn töldu, að
hann hefði náð völdum með
svikum, og heimtuðu kosning-
ar. Youlou neitaði að fallast á
það, og kom þá til mikilla ó-
eirða í landinu. Hundruð
manna féllu í þessum átökum.
Frakkar' fengu því þá fram-
gengt bak við tjöldin, að You-
lou efndi til nýrra kosninga.
Youlou beitti því þá óspart, að
hann hafði völdin í sínum hönd
um, enda fékk flokkur hans nú
51 þingsæti af 61 alls. Eftir
þetta lét hann kjósa sig for-
seta landsins, en það hefur
honum ekki þótt fullnægjandi,
því að síðar hefur hann bætt
við sig embætti forsætisráð-
herrans, utanríkisráðherrans
og hermálaráðherrans. Hann
hefur því raunverulega öll völd
in í hendi sinni.
YOULOU er ekki mikill fyr-
ir mann að sjá, lítill vexti og
smáleitur. Hempan klæðir
hann því bezt. Hann er all-
góður ræðumaður. Hann er
sagður allgóður starfsmaður og
skipleggjari. Hann er eindreg-
inn andstæðingur kommúnista
og hefur lagt mikla áherzlu á
að reyna að fylkja þeim Afríku
ríkjum, sem áður voru fransk-
ar nýlendur, saman í bandalag,
sem héldi við tengslum við
Frakkland. Honum hefur orðið
talsvert ágengt í þeim efnum,
en í seinni tíð spillir það þó
fyrir honum í vaxandi mæli,
að hann kemur meira og minna
fram sem hreinn einvaldsherra
í landi sínu og sem andstæð-
ingur Sameinuðu Þjóðanna,
sem eiga mikið fýlgi í öðrum
löndum Afríku.. Til þess að
styrkja aðstöðu sína, hefur
hann nú fengið nokkra af hin-
um eldri leiðtogum jafnaðar-
manna til samstarfs við sig.
Yngri leiðtogar jafnaðarmanna
hafa hins vegar hafnað sam-
starfi við hann og þykja lík-
legir til að geta veitt honum
öfluga andspyrnu, er tímar
líða. Þ.Þ.
farastefnunni, og þjóðin veit það, að hafi hann tök á
stjórnartaumunum kemur ekki annað til mála, en að
upp verði tekin aftur sú stefna um framfarir, uppbygg-
ingu frafnleiðslunnar og dreifingu fjármagnsins, sem var
grundvöllur sóknarinnar síðustu áratugi og hafði skapað
jafnari og betri lífskjör hér á landi en í flestum öðrum
löndum og gert fleiri einstaklinga efnalega sjálfstæða en
títt er í öðrum löndum. þar sem búið var við minni vfir-
drottnun einkaauðs og fjármagns en víða annars staðar,
öflugan samvinnufélagsskap og frjálsa verklýðsstarf-
semi.
•V •'V - V ■
Fyrir nokkrum mánuðum
hóf starfsemi sína á Laugaveg
28 fyrirtækið Módel og snið.
Forstjóri fyrirtækisins, Björg-
vin Friðriksson, bauð blaða-
mönnum þangað í gær til að
kvnnast starfsemi bess.
Þetta er eina fyrirtækið sinnar
tegundar hér á landi. Þar getur
fólk fengiö sniðið hvað sem er,
jafnt karlar sem konur. Reynslan
Nýtt fyrirtæki á Laugaveginum
hefur sýnt, að brýn nauðsyn var
slíkrar starfsemi hér.
Björgvin iærði fyrst hjá Bernharði
Laxdal, en síðar í Gautaborg, þar
sem hann kynnti sér hraðsaum og
snið Einnig hefur hann verið á
námskeiðum í Danmörk, Englandi
og Ameríku.
Fyrirtækið hóf einnig fyrir
nokkru framleiðslu á koddum með
nælonsvampi í stað fiðurs. Þegar
hafa verið framleiddir um 6—700
koddar, sem selzt hafa mjög vel.
Þessir koddar hafa þann kost. að
þá má þvo mjög auðvek'lega, auk
þess sem þeir eru um 100 krónum
ódýrari er, fiðurkoddar Fram-
leiðsla þessi mun vera föi í íicstum
verzlunum á landinu, en umboð
hefur Haraldur Árm;<sn. heldv.