Tíminn - 02.11.1961, Blaðsíða 6

6
T f MIN N, fímmtudaginn 2. nóvember 1961
VETTVANGUR ÆSKUMAR
Ritstjóri: Hörður Gunnarsson
ÚTGEFANDl: SAMBAND UNGRA FRAMSOKN ARMAN NA
I Danmörku eru meðallaun hærri
og kanpgetan meiri en á Islandi
Dagana 24.—30. september
síðastliðinn var haldin ráð-
stefna um verkalýðsmál í Dan
mörku. Nokkrir íslendingar
sóttu ráðstefnuna, þar á með-
al Ásgeir Sigurðsson, rafvirki.
Vettvangurinn fór þess á leit
við Ásgeir, að hann skrifaði
eitthvað um för sína, og birtist
grein hans hér á eftir.
Ráðstefna um verkalýðsmál var
haldin dagana 24,—30. september
síðast liðinr,, í Mægleæas Höjskole,
Birkeroed Danmörku. Danska
æskulýðsráðið sá úm undirbúning
og framkvæmd ráðstefnunnar af
níiiklum myndarbrag, og þátttak-
endur voru ungt fólk úr verkalýðs-
félögum vestrænna ríkja. Ráð-
stefnuna sóttu um 30 fulltrúar frá
12 NATO löndum.
Frá íslandi mættu 4 fulltrúar,
þar af 3 frá Varðbergi, félagi
ungra áhugamanna um vestræna
samvinnu, þeir Helgi Hallvarðs-
son, Jónatan Sveinsson og undir-
ritaður. Frá Æsikulýðssambandi ís |
lands, Stefán Hirst.
Störfum ráðstefnunnar var
þannig háttað, að á hverjum degi
var haldinn einn fyrirlestur um
málefni sem snerta vinnandi fólk j
og einnig þau mál sem efst eru áj
baugi í heiminum. Til fyrirlestra- j
haldsins voru valdir hinir hæfustu
menn hver á sínu sviði. Að þeim
loknum skiptust þátttakendur í
smá hópa, þar sem þeir gátu rætt
saman vandamál síns lands, og
önnur mál, sem bar á góma. Voru
fundir þessir mjög skemmtilegir
og áranigursríkir. Var sannarlega
fróplegt að kynna sér kjör laun-
þega í öðrum löndum og bera þau
saman við okkar.
Af fyrirlestrunum minnist ég
einna helzt fyrirlesturs danska
Ásgeir SigurSsson, rafvirki, skrifar
um verkalýðsráðstefnu í Danmörku
eins 10% og eftirstöðvarnar með
jöfnum afborgunum, 350 krónur á
mánuði, það gerir 28% af meðal-
launum.
Hér var byggingarkostnaður á-
ætlaður í júní síðastliðnum 1418.40
á m3, hefði því íbúð af þessari
stærð kostað þá 382.968 krónur.
Síðan hefur byggingarkostnaður
hækkað talsvert, vegna kaup-
hækkana og gengislækkunar, og
ætti ekki að vera of hátt áætlað að
hann hafi hækkað um 10%. Mundi
íbúð af þessari stærð því kosta nú
421.200 krónur, sem er þó senni-
lega eitthvað of l'ágt áætlað.
Ef miðað er við að meðal árs-
laun hér séu 63.000 krónur, miðað
við dagvinnu, kostar þessi 90 m2
íbúð 6,7 árslaun. í Danmörku
kostar hún aftur á móti ekki nema
3.3 árslaun.
Brezki fulltrúinn, Brian Cox-
head, skýrði frá því, að kaup fag-
manna í Bretlandi væri um 16
sterlingspund á viku eða 832 á ári,
en verkamsnna um 12 sterlings-
pund á viku eða 624 á ári.
Hann gaf þær upplýsingar í
húsnæðismálum, að meðal íbúð
kostaði 2500 sterlingspund. Hægt
ÁSGEíR SIGURDSSON
'Y:
væri að fá slíka íbúð keypta með
j því að greiöa út 200 sterlingspund
' eða 8% af andvirðinu og síðan 3
pund á viku í afborganir af láninu.
Það gerir um 18% af launum iðn-
1 aðarmanna, en 25% af launum
hinna lægstlaunuðu.
Af því, sem að framan greinir,
, sést hve óralangt við eium á eftir
nágrönnum okkar í byggingar- og
lánamálum.
Þar er allt gert til þess að örfa
íbúðarhúsabyggingar, reynt að
lækka byggingarkostnað með
sleitulausum rannsóknum, og fólki
gefinn kostur á því að kaupa íbúð-
ir með hagkvæmum lánum. Hér er
aftur á móti mjög takmarkað láns-
fé til íbúðarhúsabygginga og bygg-
ingarkostnaður hækkar ár frá ári,
án þess, að nokkrar rannsóknir séu
gerðar í þá att að lækka hann, eða
halda honum í skefjum. Er nú svo
komið að fáir leggja út í húsbygg-
ingar sökum dýrtíðar og óvissu í
sambandi við lánsfé. Þyrfti vissu-
lega að verða hér breyting á.
Á ráðstefnunni hitti ég stéttar-
bróður minn frá Louisiana í Banda
ríkjunum, Harry Wilthew að nafni.
Hann skýrði mér frá því að raf-
virkjar og rörlagningarmenn væru
hæstlaunaðir allra iðnaðarmanna í
Bandaríkjunum og vinnutíminn
væri 40 stundir á viku, í öllum
starfsgreinum.
Hann sagði einnig, að kaup-
gjald og verðlag væri dálítið mis-
munandi eftir fylkjum, og þar
sem hann væri starfandi, væri
kaup rafvirkja 3.45 dalir um tím-
an-n, Það gerir á mánuði 598 dali.
Af þes-sum tekjum greiðast 20%
í skatt, miðað við það, að viðkorn-
andi hafi fyrir konir og tveimur
börnum að sjá.
Algeng húsalei.ga á 3. herbergja
íbúð, er 100 dalir á mámuði
Per Fordæng-er frá Noregi skýrði-
frá því, ag vinnuvikan í Noregi
væri 45 stundir og laun iðnaðar-
manna um kr. 1700 á mánuði. Þar
eru fjölskyldubætur í srvipuðu
formi og hér. Þar eru haldin sér-
stök verkalýðsnámskeið undir
stjórn Alþýðusambandsins norska.
Alsírmaðuri-nn David Bombart,
flutti erindi sem hann neftidi
„Young Workers and trade uni-
ons“ (ungt, vinnandi fólk og
verkalýðsfélögin). Hann sagði m.
a.^ að nauðsynlegt væri að ungt
fólk léti sig meira skipta, en raun
bæri vitni félagsmál í verkalýðs-
féiögum.
Eimnig má geta fyrirlestrar Dan
strup. Hann ræddi um stjórnmála
viðhorfið í heimimum yfirleitt.
Yavus Karaözbek, æskulýðsleið-
togi og starfsmaður NATO, flutti
erindi, sem hann nefndi Ungt fólk
otg NATO Hann ræddi um nauð-
syn þess að ungt fólk í verkalýðs
félögum vestrænna ríkja, hefði
nónara- sam-s-tarf sín á mi-lli, kynnt
ist viðhorfum hvors til annars og
myndaði með sér sameigMegar
skoðanir á ýmsum málefnum, sem
varða vinnandi fólk. Sagði hann
að hann mundi fara ag vinna að
því, að undirbúa ráðstefnu svip-
aða þessari.
Miðvikudaginn 27. september
voru þátttakendur ráðstefnunnar
boðnir í hádegisverg til forsætis-
ráðherra Da-na, herra Viggo Kamp
manin. Flutti hann ræðu um vænt
anlega þátttöku Dana í Markaðs-
bandalagi Evrópu.
Það væri fróðlegt að gera nán
ari samanburð á kjörum okkar og
kjörum launþega annarra landa,
einnig á skipulagi verkalýðshreyf
(Framh. á 13. síðu.)
r bænda hafa aldrei verið verri
en í tíð núverandi ríkisstjórnar
þingmannsrns J. Jakobsen um af-
komu launafólks í Danmörku.
Hann skýrði meðal ann^rs frá því
að meðallaun í Danmörku væru
kr. 15.000 og er það miðað við dag-
vinnu, eftirvinna þekkist tæpast.
Umreiknað i íslenzka peninga eru
þetta 95.000 krónur og þó sumar
matvörur séu þar heldur dýrari,
er aftur annað ódýrara en hér, til
dæmis fatnaður, og meðallaun eru
þar mikið hærri og kaupgeta því
meiri.
Af þessum tekjum greiðir meðal
fjölskylda kr. 2.000' í skatt, eða
13%.
Upplýsingar hans um íbúðar-
húsabyggingar Dana voru einnig
mjög íhyglisverðar. Hann skýrði
frá því að meðalíbúð 90 m2 að flat-
armáli kostaði 50.000 krónur. Til
þess að geta keypt slíka íbúð yrði
að greiða út 5000 krónur, eða að-
' Ekki ails fyrir löngu átti
ifréttamaður Vettvangsins tal
við Halldór Björnsson bónda
í Engihlíð í Vopnafirði, en
Halldór er formaður F.U.F. í
Vopnafirði og á sæti í stjórn
S.U.F. fyrir kjördæmi sitt.
Halldór er fæddur 5. apríl
1930 að Svínabakka, kvæntur
AAargréti Þorgeirsdóttur frá
jYtra-Nýpi og. eiga þau hjón
3 börn.
— Byrjaðir þú búskap í Engi-
! hlíð?
— Nei, ég hóf búskap að Svína-
bakka, en byggði síðan nýbýlið
; Engihlíð fyrir tveimur árum síðan.
! — Er það góð jörð?
Rætt við Halldór Björnsson,
fornL F.U.F. í VopnafirSi
F. U. F. í Skagafirði
F.U.F. í Skagafirði heldur aðalfund 1961, laug*
ardaginn 4. nóv. n.k. á Sauðárkróki.
— Já, það held ég verði að segja.
Það eru nægileg beitilönd m. a.
sem er stærsti kosturinn, þar sem
ég hef eingöngu fjárbú.
— Hvað verður þú með margt á
fóðrum í vetur?
— í fyrra hafði'ég 210 kindui á
I fóðrum, en ég veit ekki enn hvað
það verður margt í vetur.
j — Heyjar þú útengjar þar í
Ængihlíð?
| — Nei. sem betur fer. Eg heyja
nú eingöngu á ræktuðu landi og
j snerti ekki orf.
— Og ekki hrífu heldur?
— Ojú, svona til þess að raka
dreifar Annars hef ég sæmilegan
vélakost eítir því sem gerist: drátt-
arvél með sláttuvél og múgavél.
•— Tíðarfarið?
— Það hefur verið óvenju erfitt
í sumar. Það má segja að rignt
hafi á hverjum sólarhring síðan í
júnílok og hey eru mjög hrakin
víðast hvar.
— Verðið þið eingöngu með fjár
bú hér i framtíðinni?
— Nei. Nú mun vera á döfinni
að stofna hér mjólkursamlag og
mér hefur skilizt að reisa ætti
mjólkurbú á vegum kaupfélagsins
næsta sumai. Það væri til mikilla
bóta fyrir okkur, þar sem búskap-
ur, sem byggist eingöngu á fénaði,
hefur gengið mjög erfiðlega und-
anfarið.
— Er áhugi fyrir kornrækt hér
eins og hjá þeim á Héraði?
— Já, það verður að segja, að
,áhuginn sé mikill og nægur, en
það mun með það eins og fleira,
sem menn langar til þess að ráðast
í, að féleysið kemur í veg fyrir
það. Kornsláttuvélar eru mjög dýr-
ar, ca. 300 þús., en engan styrk er
að fá til kaupanna frá því opin-
bera, / þrátt fyrir ítrekuð tilmæli
Búnaðarþings.
— Og hvað er svo frétta af fé-
lagsstarfinu?
— Félagsstarfið hefur verið með
daufara móti í sumar. Ekki fyrir
það, að áhugi manna sé ekki næg-
ur, heldur eru menn yfirleitt svo
önnum kafnir hér — bæði við síld-
ina og heyskapinn — ag ekkert
HALLDOR BJORNSSON
hefur orðið úr samkomum t. d.
— Hvað eru margir félagar í
F U.F.. Vopnafirði?
— Það munu vera um 60 félags-
menn.
— Er mikil döngun í íhaldinu
hér?
(Framh. á 13. síðu.J