Tíminn - 02.11.1961, Blaðsíða 11

Tíminn - 02.11.1961, Blaðsíða 11
T í MI N N, fimmtudaginn 2. nóvember 1961 11 Neytið réttrar fæbu til að haida ykkur unglegum Þaí, sem allir yfir fertugt og sérhver undir fertugsaldri ættu aft vita Með árunum breytast áhyggj- urnar, þó að þeim fækki ekki. Um fertugt og jafnvel miklu fyrr eru menn farnir að hafa áhyggjur út af, hvernig þeir eigi að halda vaxtarlagi rfnu og ung- legu útliti, þó að árunum fjölgi. Hvernig getur maður haldið sínu vaxtarlagi eftir fertugsaldurinn, spyrja beir sjálfa sig: Flestar manneskjur hafa á þessum aldri 30 ár eða meira framundan. í hve miklum mæli þessir áratugir verða ánægjulegir, og hvort menn eiga fleiri gleðistundir en veikindastundir, er í ríkum mæli undir matarvenjum þeirra komið. Eitt þýðingarmesta atriðið, sejn menn verða að temja sér, vilji þeir halda lit og lögun. er að borða hinn eina rétta mat. Fæðan er nefnilega alls ekki ein af nautnum hins daglega lífs, hún er hið endurnýjandi hrá- efni líffæranna. Ranglega valin fæða er grundvöllur sjúkdóma og hrörnunar. Hungursneyðin í Kongó, sem kostaði hundruð mannslífa dag- lega, stafaði ekki aðallega bein- línis af sulti, heldur miklu frem- ur af vannæringu fólksins á hin- um réttu fæðutegundum. Sagan segir frá milljónum dæma um hvernig sjúkdómar fylgja í kjöl- far vannæringar, og í öllum lönd- um má finna dæmi þess. Frá fertugsaldri er blátt áfram nauðsynlegt að fylgja nákvæm- um reglum og venjum í matar- æði. Þá eru menn fyrir Iöngu komnir af váxtarskeiðinu, menn hafa enn þá minni orkuþörf held- ur en yngri kyns’lóðin, og því geta menn leyft sér að neyta hinna réttu fæðutegunda. þeirra, sem að gagni komia. Það þýðir alls ekk:, að menn skuli svelta. Nei, menn eiga að metta sig á réttan hátt. Hvermg eiga þá menn um fer- tugt og eldri að seðja sitt hungur til þess að fá þá næringu, sem þeir þarfnast? Nákvæm fyrir- mæli í grömmum og kílóum er ekki hægt að gefa, því að ekki eru allir eins byggðir og hafa því eðlilega misjafna orkuþörf, auk þess sem ekki stunda allir sömu störf. Þó má gefa fyrirmæli um vissar fæðutegundir, sem óhætt er að segja, að hver maður þarfn- ist. Á hverjum degi skal fæðan innihalda: — Hálfan líter af mjólk (sem h' ' er að fá í matnum sjálfum). — Safa úr appelsínu, greip- aldini, tómata eða öðru slíku, drjúgan skerf á degi hverjum. — Grænmeti, gjarnan nýtt og sem mest af því. — Eitt eða fleiri egg. — Kjöt eða fisk einu sinni á dag. — Smjör eða vítamínauðugt smjörlíki, nokkrar klípur á dag. Það, sem hér hefur verið nefnt. skal, eins og fyrr segir, tilheyra daglegri fæðu. En einnig verður að taka tillit til þess, hvað hver einstakur má borða án þess að bæta við sig kílóum, og auðvitað verða menn ;að bera skynbragð á, hvað þeir geta leyft sér að borða aukreitis af fæðutegundum. sem þeim eru kærar, en eru ekki nauðsynlegar til næringar. Og nú skulum við gefa nokkru nákvæmari reglur: 1. Fæðan má ekki vera einhæf. 2. Fæðan skal innihalda hrátt grænmeti og ávexti. Forðizt fín- saxað grænmeti, því að við söx- unina tapast fjörefnin. 3. Fæðan má ekki innihalda meiri fjölda hitaeininga heldur en þörf er á. 4. Fæðan skal innihalda nægi- legt eggjahvítuefni, sem einkum fæst í kjöti og fiski. Hún má ekki innihalda of mikið af fitu og kol- hydrötum, sem einkum fæst í brauði og sykruðum mat. 5. Fæðan skal innihalda ríku- legt magn af vítamínum. Til von- ar og vara er rétt að taka víta- míntöflur, sem innihalda öll vita- mínin. 6. Fæðan skal innihalda nægi- legt af steinefnum. Skortur stein- efna er sjaldgæfur í fæðunni, og þau eru aðeins nauðsynleg í smá- um skömmtum. Oftast er til dæmis alveg nægilegt magn af fosfór í daglegri fæðu okkar, en kalk- og járnskortur er nokkuð algengur. Fullorðinn maður þarfnast eins gramms á dag, og eldra fólk þjáist oftlega af kalk- skorti. Kalk fæst einkum í mjólk. Járn fæst einkum í eggjum, mögru kjöti, lifur og grænmeti. 7. Fæðan skal innihalda nægi- legt vatn. Það atriði er mjög þýð- ingarmikið. Eftir fertugsaldur- inn þurfa menn' tvo lítra af vökva daglega (vatn, mjólk, súpur, te, kaffi o. s. fiv.). í heitu veðri þurfa menn að drekka meira, og einnig þarf að salta matinn meira eða borða saltar möndlur eða því líkt til að vega upp á móti salt- tapinu, sem verður við svita. Starfsemi nýranna gengur betur hjá eldra fólki, sem fær nægilega vökvun. Sjúklingar með alvarlega hjartasjúkdóma verða í öllu að fylgja fynrmælum læknis síns. Ef maður á fertugsaldrinum þarf að breyta matarvenjum sín- um, af því að hann hefur þar til nært sig á rangri fæðu, kemst hann í taísverða erfiðleika. Menn geta neínilega orðið mjög háðir matarvenium sínum. Þess vegna ætti að gæta þess stranglega að venja börn snemma á rétt matar- æði og fá þau til að sigrast á löngun sinni í óhollar fæðuteg- undir. Það er nefnilega mjög mikið undir vananum komið, hvaða fæðutegundum maður hef- ur dálæti á, og því er vissast að venja s:g á það rétta í tíma. Auð- vitað er margt, sem ekki er vitað með vissu í sambandi við holl- ustu matar, og mjög hafa skoð- anir manna breytzt í þeim efnum á síðustu árum. Þó má segja um það með vissu, að því eldri sem maðurinn verð- ur, þeim mun meir þarfnast hann af eggjahvítuefni. Fullvaxinn maður þarfnast að minnsta kosti eins gramms af eggjahvítuefni fyrir hvert kíló, sem hann vegur. Ríkulegt innihald eggjahvítuefnis í fæðu hindrar sultartilfinningu og þreytu, sem getur skapazt vfð megrunarkúr. Þeir, scm eiu 40 ára og eldri, verða að halda sér grönnum, ef þeir vilja forðast ýmsar þjáning- ar, sem samfara eru ellinni. En ef menn þurfa að grenna sig, þá geri þeir það hægt og með gát. Það er hollast og varanlegast. Ef menn megra sig á skjótan hátt með því að svelta sig, hefur það sínar afleiðingar, og slíkt er aldr- ei um of brýnt fyrir mönnum. Það getur haft sjúkdóma í för með sér, og það getur haft ó- þarfar hrukkur í för með sér. Ef menn megra sig hægt rr á réttan hátt, fær húðin og aðrir vefir tíma til að laga sig eftir breyting- unum. Menn venja sig á nýtt mataræði, og ef þeir ekki breyta út af því á ný, fitna þeir heldur ekki á ný. Sá, sem flýtir sér um of við megrunina, verður auð- veldlega fyrir freistingum, dreymir stóra matardrauma og tekur auðveldlega upp gömlu matarvcnjurnar. Því, sem menn tapa við' skjóta megrun, bæta menn líka fljótt við sig aftur. Oftlega hafa menn leitað eftir lífsreglum, sem verja menn gegn ellinni, en slíkar reglur eru ekki fundnar enn þá. Sú lausn, sem fundizt hefur á þessu vandamáli, er einfaldiega bundin við matar- æði manna og hollt líferni. Rétt fæðuval getur ekki fremur en annað gcrt mennina yngri, en það er öruggasta ráðið, sem vitað er um, til þess að halda mönnum unglegum svo lengi sem mögu- legt er. í rauninni er furðulegt, hversu mjög hefur verið deilt um slíka hluti sem þessa, því að það finnst sannarlega fátt betra held- ur en sú fæða, sem stuðlar að viðhaldi og uppbyggingu líffæra okkar. Gðm!a Bíó sýnir jr Eg akæn Afíafttaiverk ieikiR af Jaee ©g Anton Waíbraok \ KVIKMYNDIN, sem Gamla Bíó sýn ir um þessar mundír, er byggð á sannsögulegum viðburðum, Dreyf- usmálinu fræga, sem heimsathygli vakti á sínum tima og lítt fyrnist, þótt tímar líði fram, en verður frönsku herstjórninni til ævarandi skammar. áLFRED Dreyfus major starfaði í franska herforingjaráðinu. Hann var duglegur og framsækinn mað- ur, sem setti skylduna framar öllu öðru, og eins og títt er um slíka menn, hafði hann eignast nokkra öfundarmenn. I>reyfus lifði ham ingjusömu fjölskyldulífi með konu sinni o^ tveimur börnum En í hlut þessa ágæta manns kom að þola ægilega skömm og niðurlægingu fyrir annars manns gjörðir. ÍRiÐ 1894 var mikilvægum leyni- skjölum stoiið úr franska herfor- ingjaráðinú og þau seld Þjóðverj- um. Franska herstjórnin varð feimtri slegin, þegar svikin urðu uppvís. Heiðri hennar varð að bjarga, og svikaranum varð að refsa. Grunur beindist að Dreyf. us, og örlög hans voru ráðin, þrátt fyrir engar sannanir og staðhæf- ingar hans sjálfs um sakleysi sitt, Réttarhöidin voru aðeins til mála- mynda og úrslit þeirra fytrirfram ákveðin. Dreyfus var dæmdur sek- ur, opinberlega sviptur tign og sverði og sendur til hinnar ill- ræmdu DjöfTaeyjar, þar sem her stjórnin vonaði, að hann og mál hans gleymdist. En svikarinn sjálf- ur, Ferdinand Esterhazy major, hélt áfram svikastarfsemi sinni ó- áreittur. EN Dreyfus gleymdist ekki. Kona hans, bróðir og vinir héldu áfram baráttunni fyrir hann. Einn félaga hans, Picquart major, komst að því hver hinn seki var, en Mercier hershöfðingi, sem málið heyrði undir, vildi ekki sinna því, sagði að málinu væri Iokið Þó fór svo, að herstjórnin neyddist til að láta önn ur réttarhöld fara fram, en þar var Esterhazy major h.reinsaður af ölium ákærum. en Picquart svipt- ur tign. EN nú kom rithöfundurinn Emii Zola tii sögunnar. Honum ofbauð málsmeðferð, og hann var sann- færður um sakleysi Dreyfusar. Hann ritaði hina frægu grein sína, þar sem hann ákærði Esterhazy og herforingjaráðið og vítti frönsku stjórnina fyrir brot á mannréttindum. Greinin vakti feikna athygli. og herstjórnin neyddist til að taka málið upp á ný. Dreyfus var fluttur heim frá Djöflaey, en hann var þá orðinn sjúkur og niðurbrotinn eftir fimm ára dvöl þar, án alls sambands við umheiminn. En enn hugsaði her- stjórnin meira um heiður sinn, heldur en örlög eins manns, og dómurinn var aðeins staðfestur, en Dreyfus náðaður. ESTERHAZY major hafði fiúið til Englands, en árið 1906 var hann sem oftar I fjárþröng, og þá seldi hann ritstjóra einum í London skriflega játningu á gjörðum sín- um tii birtingar í blaði hans. Dreyfusmálið var enn einu sinni tekið fyrir, og nú, 12 árum eftir að Dreyfus var sekur fundinn, fékk hann uppreisn æru sinnar og var kjörinn meðlimur frönsku heið ursfylkingarinnar. MYND þessi er að vissu leyti afar vel gerð, og leikur er þar með ágætum. Jose Ferrer fer með hlut verk Dreyfusar, auk þess sem hann hefur stjórn myndarinnar með höndum og leysir hann hvort tveggja vel af hendi. Esterhazy major er leikinn af Anton Wal- brook, og fer hann einkar vel með hlutverk sitt. Emlyn Williams leik ur Emil Zola, og einhvern veginn er hann ekki nógu „stór” Um leik annarra tel ég ekki ástæðu til að fjölyrða Myndin byggist eðli lega mest á samtölum og réttar- höldum, svo að til þess að njóta myndarinnar verða menn að skilja talið, en það er með ágætum skýrt. Óhætt mun vera að mæla með þessari mynd. Kannizt þið nokkuð við baksvipinn á þeim þessum? Karlmaðurirr -- raunar enginn annar en hann Llvis Presley, en stúlkan, sem sést þarna með honum, heitir Joan Blackman. Þau léku samsn í ný’ustu mynd Presley's, „Blue Hawaii", og sagt er, að þau hafi ekkert hsft á móti kossum þeim og faðmlögum, sem þeim var ætl-ð -ð rýnr í -.........“ri. Því hefur jafnvel verið haldið fram, aó þau h„vi æft sig .'ullmikið.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.