Tíminn - 17.12.1961, Page 2

2
T f MI N N, sunnudaginn 17. desember 1961.

Daglegt líf í augum
manns frá Ch icago
í allmörg ár hefur maður
að nafni Sydney Harris glatt
lesendur Chicago Daily News
og nokkurra hundraða ann-
arra blaða með snjöllum og
skemmtilegum greinarkorn-
um um manngildi. Nokkur
sýnishorn þessara greina
birtust nýlega í danska tíma-
ritinu „Det Bedste“, og hér
birtist nú þýðing þeirra.
Atvinnuleit
A hverju ári lýkur ótölulegur
fjöldi unglinga námi síiju í skól-
um og hefur nú leit sina að
starfi, eða réttara sagt, reyna að
velja það bezta, sem þeim býðst.
Þessir unglingar ættu að vita eitt
og annað um hinar tilfinninga-
ríku hliðar tilverunnar, sem hafa
meiri þýðingu heldur en fjár-
hagslegar hliðar hennar.
Vart meira en 1% af þessum
nýmótuðu unglingum mun nokk-
um tíma ná svo langt að verða
auðugir. Þeir geta orðið það af
tilviljun, fengið arf eftir ein-
hvern vel srtæðan ættingja eða
auðgazt á annan hátt vegna ein-
stakra hæfileika sinna og dugn-
aðar.
Fyrir flestum okkar liggiir
ekki annað en að komast rétt
sæmilega af í lífinu. Og þegar
um það er að ræða, ætti tegund
starfsins, sem við stundum og sú
ánægja, sem hún veitir okkur, að
vera alls ráðandi, þegar við velj-
um okkur ævistarf. Að velja sér
ævistarf með það fyrir augum, að
það muni gefa sem mestar tekjur
í aðra hönd, getur verið örlagarík
yfirsjón. Peningar eru nauðsyn,
en þeir eru aldrei fullnægjandi
út af fyrir sig. Ef sú væri raunin,
mundu auðjöfrarnir vera ham-
ingjusamastir allra, en það eru
þeir þó augljóslega ekki.
Sá maður, sem stundar at-
vinnu, sem veitir honum ánægju,
getur tekið að sér ýmis störf á
öðrum sviðum einnig. Ef hann
finnur, að hann leggur eitthvað
af mörkum með starfi sínu og
telur, að hinn óáþreifanlegi hagn-
aður af starfi hans vegi upp á
móti lengri vinnutíma og minni
launum, hefur hann af leynileg-
um orkubrunni að ausa. Þetta á
ekki að vera hvatning til þess að
hætta alveg að skeyta um pen-
ingaþöríina. Hún er bæði sterk
og veruleg. Þetta er aðeins bend-
ing um, að peningar, fram yfir
nauðsyn, eru ekki færir um að
veita manni eins mikið og maður
telur sér oft trú um.
Það getur aðeins vinnugleðin
veitt.
Gildi vissunnar
Nýlega var ég staddur á veit-
ingahúsi, sem ég hafði ekki heim-
sótt áður, og beið eftir matnum,
sem ég hafði pantað. Þá kom
þjónustustúlkan brosandi að
borðinu til mín og sagði:
— Þvi miður verður þetta ekki
til strax. Einn matsveinninn okk-
ar veiktist í morgun, svo að það
er mikiö að gera í eldhúsinu. Má
ég ekki lána yður blöð að líta í,
meðan þér bíðið?
Með þessari óvenjulegu og vei
völdu athugasemd ávann hún sér
eilífan vin, þar sem ég var, alveg
eins og ég er viss um, að hún
hefur skilið, að óþolinmæði staf-
ar af vanþekkingu. Flest höfum
við ekkert á móti því að bíða,
svo lengi sem við vitum, hvers
vegna við þurfum að bíða. Það er
sú tilfinning, að verið sé að
ganga fram hjá manni, sem kem-
ur af stað óánægju, en ekki það,
að manni finnist tímanum eytt
til eínskis.
Öiugg vissa er eins og róandi
lyf fyrir taugarnar. Tannlæknir-
inn, sem útskýrir nákvæmlega
fyrir sjúklingi sínum, hvað nú
þurfi að gerast og hvers vegiia
allur þessi sársauki og erfiðleik-
ar eru óhjákvæmilegir, gerir
sjúkling sinn að samstarfsmanni,
en ekki aðeins að viðfangsefnin
Það dregur úr ótta hins tauga-
óst»fka sjúklings, sem í stólnum
situr.
„Maður verður að beygja
sig fyrir framanum"
Tveir ungii' sölumenn sátu að
morgunverði við næsta borð, þar
sem ég sat á veitingahúsi.
— Eg gæti ekki fengið mig til
að gera svona nokkuð, sagði ann-
ar þeirra, en Bill sleppur alltaf
vel frá þess háttar. Þegar allt
kemur til alls, verður maður að
beygja sig fyrir framanum.
Þúsund sinnum hef ég heyrt
þessá setningu, sém' byggð er á
svo miklum misskilningi, sagða,
Hvers vegna skyldi maður und-
antekningarlaust beygja sig fyrir
frama annarra? Sá, sem gefst
upp, vegna þess að öðrum gehgur
betur en honum sjálfum, hefur
látið blekkja sig auðveldlega.
Það var heiðarleg skylda Þjóð-
verjanna að taka upp baráttuna
fyrir frama hins nazistíska ein-
veldis. Og það væri þá skylda
allra rétthugsandi ' manna að
taka upp baráttuna, þar sem
hvers konar ofríki, svindl, valda-
fíkn og ómannúðleiki er í upp-
vexti.
Frami er það eina í heiminum,
sem maður ætti alltaf að setja
spurningarmerki við. Friður er
óhugsandi, og allt réttlæti er
hlægilegt, nema við gætum þess,
að valdið sé í höndum þess, sem
kann með það að fara — í hönd-
um þess, sem verja vill vizkuog
réttlæti.
Áður en maður berst fyrir
vexti og frama, skyldi maður
ihuga málið gaumgæfilega. Hafi
eirhver maður öðlazt frama,
verður frami hans að ná til allrar
tilveru hans, einnig til hinna
andlegu og samfélagslegu hliða.
Framinn má ekki aðeins orsakast
af hæfileika til þess að taka með
áhlaupi, hafa áhrif og'krefjast.
Sá maður. sem samkvæmt
ströngum mælikvarða hefur öðl-
azt frama, er furðuverk sköpun-
arverksins.
Góður handverksmaSur
Augljósasta sannleikann er oft
erfiðast að skynja. Eins og t. d.
þá rökvísu fullyrðingu, að: því
meiri virðingu, sem þú sýnir öðr-
um mönnum, þeim mun meiri
virðing verður þér sýnd.
Þar sem flestum er umhugað
um að öðlast virðingu annarra —
í rauninm er baráttan fyrir auð-
æfum og viðurkenningu einfald-
lega barátta fyrir því að öðlast
virðingu — hvers vegna reyna þá
ekki fleiri að lifa eftir þessari
einföldu og sönnu reglu?
í seinni tíð hef ég haft nokkra
handverksmenn í vinnu á heimili
mínu. Nokkrir þeirra hafa-leyst
verk sitt vel af höndum, og það
sem meira er um vert, á kurteis-
legan og virðingarverðan hátt.
Hinir hafa verið kærulausir og
unnið sitt verk með hangandi
hendi, og framkoma þeirra hefur
verið af því taginu, sem maður er
orðinn svo vanur nú til dags.
Þeir hafa ruðzt inn í húsið, eins
og þeir ættu það, sóðað út, hvar
sem þeir hafa stigið niður fæti,
og framkoma þeirra hefur á allan
hátt verið vítaverð. Þeir virðast
jafnvel fyrirlíta það verk, sem
þeir vinna.
Þegar maður svo kemur frám
við þá, svo sem manni finnst þeir
verðskulda — og við erum öll
meðhöndluð, eins og við verð-
skuldum — verða þeir sármóðg-
aðir, og fjandinn er laus. Hina
handverksmennina, sem hafa til-
finningu fyrir hinum hefðbundnu
siðum síns starfs, kemur maður
fram við með virðingu. Þeir hafa
á sér yfirbragð virðuleikans. Þeir
eru kurteisir og alúðlegir, ekki
vegna þess, að þeir séu veikir,
heldur af því að þeir eru sterkir.
Sá maður, sem í raun og sann-
leika ber virðingu fyrir eigin
persónu og hæfileikum, ber
einnig virðingu fyrir öðrum.
Friðsæld
Þó að ég meti mikils framför
þá, sem orðið hefur í byggingar-
list, þá óar mér við'þeim vaxandi
skorti á stöðum, þar sem maður
getur 'fengið að vera í friði. En
þessi skortur er einkennandi fyr-
ir nútíma hús. Gler er notað í æ
ríkara mæli, hreyfanlegir veggir,
sem hægt er að færa, svo að tvö
herbergi verða að einu, — það
getur vel verið, að þetta allt sam-
an stuðli að útsýni og víðsýni, en
með þessu er ekki tekið hið
minnsta tillit til þeirrar þarfar
mannsins að geta verið í einrúmi,
þegar hann svo kýs.
Eg er sannfærður um, að dyrn-
ar voru fundnar upp til þess að
loka þeim, að sérhver fjölskyldu-
meðlimur hefur rétt til þess að
vera út af fyrir sig, þegar hann
óskar þess, og, að „samvistir“
ættu að vera spurning um til-
finningasamband, en ekki aðeins
stafa af því, að menn eru tengdir
fjölskylduböndum.
Einkum hafa börn þörf fyrír
alla þá friðsæld og einveru, sem
þau óska, ekki sízt á þessum tím-
um, sem ala á þeirri ströngu
kröfu um að „laga sig eftir öðr-
um“.
Sjö dagar tíl jóla

Sá sjötti, Askasleikir,
var alveg dæmalaus. —
Hann fram undan rúmunum
rak slnn Ijóta haus.
Þegar fólkið settl askana
fyrir kött og hund,
hann slunginn var að ná þeim
og sleikja á ýmsa lund.
Sjöundi var HurSarskelllr
— sá var nokkuS klúr,
ef fólkið vildi í rökkrinu
fá sér vænan dúr.
Hann var ekki sérlega
hnugginn yfir þvl,
þó harkalega marraði
hjörunum í.
(Úr bókinni: Jólin koma).
Á víðavangi
„Framsókn tryggir
kommum sæti
í Norðurlandaráði"
Fyrirsöignin hér að ofan birt
ist með stóru letri í Alþýðu-
blaðinu l&i des. í fyrra og náði
hún yfir þrjá dálka á annarri
útsíðu blaðsins.
f greininni, sem fylgdi fyrir-
sögninni, sagði m. a. á þessa
leið:
„Framsóknarmenn í Neðri
deild Alþingis tryggðu í gær
kommúnistum sæti í Norður-
landaráði. Enda þótt Framsókn
arflokkurinn hafi nægilegt at-
kvæðamagn til þess að fá
mann kjörinn í ráðið í deild-
inni, bauð hann cngan fram í
þeim vísvitandi tilgangi að
tryggja Einari Olgeirssyni sæti
á hinni norrænu þingsamkomu.
Alþingi á fimm fulltrúa í
Norðurlandaráði og eru tveir
þeirra kjörnir í Efri deild, en
þrír í Neðri deild. Styrkleiki
flokkanna í deiidunum er nú
þannig, að kommúnistar myndu
hjálparlaust ekki fá neinn
mann kjörinn, en það geta
Framsóknarmenn sýnilega ekki
hugsað sér ....
Fram að tímabili vinstri
stjórnarinnar áttu kommúnist-
Íar aldrei sæti I Norðurlanda-
ráði fyrir íslands hönd, en
fengu þá eitt sæti — það, sem
Framsóknarmenn nú afhffnda
þeim á nýjan leik.“
Svo mörg voru orð Alþýðu-
blaðsins um þetta í fyrra.
Tillaga frá forsætis-
ráðherra
Nú er komið að því að kjósa
aftur fulltrúa í Norðurlanda-
ráðið, því að þeir eru kjörnir
til eins árs í senn. Einar 01-
geirsson mun hafa talið, að
hann hafi nýlega haft slík mök
við vissa áhrifamenn í Sjálf-
stæðisflokknum, að vafasamt
væri, að Framsóknarmenn
veittu honum aftur svipaðan
óbeinan stuðning og í fyrra.
Ef stjórnarflokkarnir voru eins
mótfallnir því, að íslenzkir
kommúnistar ættu fulltrúa í
Norðurlandaráði og Alþýðu-
blaðið lét í fyrra, var því
tilvalið tækifæri fyrir þá að
reyna nú á það. En svo reyndist
aldeilis ekki Síðdegis í fyrra-
dag var skyndilega lögð fram í
sameinuðu þingi tillaga frá for-
sætisráðherra um að fulltrúana
í Norðurlandaráð skuli kjósa í
sameinuðu þingi, en það þýð-
ir, að kommúnistar geta kom-
ið Einari a'S af eigin rammleik.
Tveir fundir voru síðan haldn-
ir strax á eftir til að koma
þessari tillögu fram með af-
brigðum.
Þannig hefur Einar nú verið
tryggt sætið í Norðurlanda-
ráði.
Stefnubreyting
Hér hefur bersýnilega orðið
mikil stefnubreyting hjá stjórn
arflokkunum. í fyrra töldu
þeir það óvcrjandi, að Einar
héldi sæti sínu. Nú gengur for
sætisráðherrann hins vegar
fram fyrir skjöldu og lætur
halda aukafundi í þinginu til
þess að tryggja Einari það.
Hvað hefur gerzt? Er verið
að endurborga Einari eitthvað?
Eða hefur heimskommúnism-
inn og fulltrúar hans eitthvað
batnað síðan í fyrra? Fróðlegt
væri að fá skýringar Benedikts
Gröndal og Eyjólfs Konráðs
á þessu. i