Tíminn - 22.05.1962, Qupperneq 7

Ufgefandi: FRAMSÓKNARFLOKICURINN
B'ramJívæmdastjóri' Tómas Arnason Rjtstjórar; Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs
ingastjóri- EgiU-Bjarnason Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu:
afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur l Bankastræti 7
Símar: ' 18300—18305 Auglýsingaslmi 19523 Aígreiðslusími
12323 Askrifta.rgj kr 55 á mán. innanl í lausasölu kr. 3 eint
— Prentsmiðjan Edda h.f, —_____ ___
Svipað ofríki og
austantjalds
Meðan Morgunblaðið heldur uppi sýndarárásum á ein-
ræðisstjórnir kommúnista í Austur-Evrópu, eru stjórnar-
hættir í Sjálfstæðisflokknum að komast meira og minna
í svipað form og í kommúnistaflokknum austantjalds. Það
er ein klíka, sem hefur dregið til sín öll völd í flokknum,
og beitir jafnt sæmilegum ráðum og ósæmilegum til þess
að tryggja sér þau áfram.
Gleggsta dæmi um þetta er uppstilling framboðslista
flokksins í Reykjavík að þessu sinni, þegar rutt var burtu
sex mönnum af þeim átta, sem voru efstir við seinustu
kosningar. Til þess var beitt hinum furðulegustu bola-
brögðum. Allir þessir sex tóku þátt í málamyndarpróf-
kjörinu og sýndu með því að þeir vildu vera áfram í fram-
boði. Flestir þeirra náðu kosningu í prófkjörinu og voru
eigi að síður hraktir burtu. Eftir að þeir hafa þannig tekið
þátt í prófkjörinu og sigrað, eru þeir svo látnir gefa yfir-
lýsingu um að þeir hætti samkvæmt eigin ósk!
Það er ekki ofsagt, sem einn af fulltrúaráðsmönnum
Sjálfstæðisflokksins, Sveinn Sveinsson, sagði um þetta í
viðtali við Tímann á laugardaginn: Þetta er alveg eins og
játningar í Austurvegi, þar sem menn eru látnir játa því,
sem er gagnstætt áður yfirlýstum vilja þeirra.
Sveinn Sveinsson sagði enn fremur:
„Ég tel, að stjórn fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélaganna
í Reykjavík sé orðin svo einræðiskennd, að engu fali
taki. Áður var þar allt frjálslegra og menn ræddu þar
málin og þurftu ekki endilega að vera á sömu skoðun.
En nú tekur varla maður til máls og forustumennirnir
segja þar aðeins fyrir verkum.
Fái flokkurinn enga refsingu fyrir þetta, þá færa
þessir menn sig upp á skaftið í ráðríki sínu. Það er
flokksmönnunum nauðsynlegt að rétta hlut sinn og
sýna flokksforustunni, að hún getur ekki boðið mönn-
um hvað, sem er, og það verður bezt gert með því að
láta hana sjá, að flokkurinn tapar við þessar aðfarir."
Þeir Sjálfstæðismenn, sem hugsa líkt og Sveinn, eru
vafalaust margir, þótt þeir láti það ekki jafn opinskátt í
ljós og hann. Þessir menn hafa áhyggjur af hinu vaxandi
einræði í Sjálfstæðisflokknum. Það er ekki aðeins óheppi-
legt fyrir flokkinn, heldur fyrir þjóðina alla, að ofsafull
einræðisklíka skuli drottna í stærsta flokki landsins. Það
eru Sjálfstæðismenn einir og aðrir þeir, sem hafa áður
kosið flokkinn, er geta komið í veg fyrir þetta í framtíð-
inni. Það geta þeir gert með því að styðja ekki flokkinn
nú og veita forustumönnum hans með því það aðhald,
sem þeir munu skilja og virða.
Aukið aðhald
íhaldið ber sig illa þessa dagana og lætur eins og það
sé að missa borgarstjórnarmeirihlutann í Reykjavík.
Stjórnarflokkarnir hafa nú ellefu borgarfulltrúa og
þyrftu því að missa fjóra til þess að glata meirihlutanum.
Því miður eru engar horfur á þessu.
. íhaldið óttast því ekki þetta, heldur hitt, að það fái
aukið aðhald í borgarstjórninni. Það fái ekki að leika
eins lausum hala og áður og verði að hafa hit^nn meira
í haldinu. Þess vegna stendur því jafn mikill stuggur af
vaxandi fylgi Framsóknarflokksins og raun ber vitni.
Þetta er ein leiðin, sem borgurunum stendur opin nú
til að tryggja bænum betri stjórn. Það er að auka aðhald
með íhaldsmeirihlutanum. Það verður gert bezt með því
að efla Framsóknarflokkinn.
Henry Brandon:
Kennedy og de Gaulle ósammála
um framtíð vestræns samstarfs
Kennady telur stefnu sína rétta og mun því hvergi slaka til
ÓÁNÆGJURADDIRNAR í
Bonn og hin hola þögn í París
valda Kennedy forseta óþæg-
indum. En þegar hann virðir
fyrir sér raunverulegt ástand
vestrænnar samvinnu og af-
stöðu Bandaríkjanna til henn-
ar, telur hann sig geta huggað
sig við góða samvizku þess, sem
heldur sig hafa gert og vera að
gera rétt.
Hann læzt staðráðinn í að
halda fast við grundvallaratriði
stefnu sinnar, án tillits til þeirr
ar gagnrýni, sem hún hefur
sætt í Bonn og París. Hann ætl
ar að halda áfram að tryggja,
að hernaðarmáttur Vesturveld-
anna verði framvegis í raun og
veru fráfælandi og marghliða.
Hann ætlar að stuðla að ein-
ingu Vestur-Evrópu með Brét-
land sem fullgildan meðlim
Evrópubandalagsins, og jafn-
framt að starfa áfram að til-
raunum til samkomulags við
Sovétrikin.
FORSETANUM var vel Ijóst,
að hann á á hættu að verða að
bitbeini vegna mistaka annarra
og honum kann að verða gefin
sök á ýmiss konar ágöllum vest-
rænnar samvinnu. En hann er
trúr stefnu sinni. og trúir því.
að hún hafi fengið góðan hljóm
grunn viða í Evrópu. Hann er
t.d. þakklátur þeim stuðningi.
sem hann hlaut í vestur-þýzk-
um blöðum fyrir skömmu.
Að áliti hans er alls ekki
rétti tíminn til að leggja á hill
una alla samningaviðleitni við
Sovétríkin, eins og Adenauer
hefur ymprað á. Forsetinn finn-
ur til ábyrgðar gagnvart öryggi
Evrópu, — en Bandaríkin
leggja af mörkum drýgsta skerf
inn til þess, — og telur skyldu
sína að leita eftir samkomulagi
við Sovétríkin. svo fremi að
hann sé trúr loforðum sínum
um að semja ekki um þau at-
riði, sem bandamenn hans telja
í grundvallaratriðum rangt að
semja um.
Sé það rétt, að Adenauer þrái
aftur hina gömlu, góðu tíma
John Foster Dulles. þá v rðist
hann hafa gleymt því, að mikið
vatn hefur til sjávar runnið síð
an og ófriðarhættan er meiri nú
en þá. Forsetinn tæki slíkt álit
sem óbeint lof, ef öðruvísi stæði
á.
ÁBLAÐAMANNAFUNDI um
daginn gaf forsetinn í skyn, að
hann Iegði meira upp úr gagn-
rýni..ni ef vestrænu bandalags-
ríkin, sem hlut eiga að máli,
legðu 8f mörkum meiri skerf
til hervarna en þau gera. Hann
er sannfærður um, að skerfur
Bandaríkjanna í þessu efni ætti
að vera næg sönnun þess, að
þau æt.li að standa við skuld
bindingar sínar gagnvart Ev-
rópu. Að loknum Vínarfundi
hans og Krustjoffs fékk hann
þingið til að fallast á 5000 millj.
dollara aukningu hernaðarút-
gjalda og 150 þús. manna fjölg
un í hernum Ilann telur þessa
yfirburði Bandaríkjanna auka
ábvrgð sína, jafnt á hernaðar-
sviðinu sem því stjórnmálalega
Forsetinn leggur ekki of mik
ið upp úr samvinnu Frakka og
Þjóðverja um andstöðu við
stefnu Bandarikj'anna, því að
KENNEDY og DE GAULLE í París í fyrra
hann telur hana ekki byggða
á traustum grunni. Samvinna
þeirra er að vísu grundvallar-
atriði í einingu Evrópu, en að
því er snertir öryggi Evrópu.
þá hlýtur það fyrst og fremst
að hvíla á Bandaríkjunum' um
allmörg ár enn.
Af nýlegum ummælum Aden
auers má ráða, að hjá honum
togast á annars vegar vityndin
um, að öryggi Vestur-Þýzka-
lands velti á Bandaríkjunum,
og hins vegar trú hans á því,
að kuldaleg afstaða Frakka sé
bezta vörnin gegn tilslökunum
í samningaumleitununum við
Rússa. Þessi klofningur veldur
óróleikaköstum, sem bein sam-
skipti forseta og kanzlara hafa
til þessa getað læknað Kenne-
dy er þetta Ijóst, og ef til vill
hefur verið of lítið um slík sam
skipti upp á síðkastið. En hann
sér enga leið til þess að brúa
bilið milli sín og de Gaglle hers
höfðingja.
ÞVÍ HEFUR oft verið haldið
fram, að ef Bandaríkin leituðu
sætta við Frakka með því að
styrkja kjarnorkuvarnir þeirra,
þá yrði hershöfðinginn umburð
arlyndari gagnvart stefnu
Bandaríkjanna. En Kennedy
forseti lítur svo á, að Bandarik-
in og Frakkland greini svo mik
ið á um skipulag NATO, kjarn
orkuhervæðingu yfirleitt, kjarn
orkutilraunir einstakra ríkja,
samkomulagsumleitanirnar við
Rússa, Sameinuðu þjóðirnar,
Kongómálin og Suð-Austur-
Asíu, að hann telur t.d. vand-
séð, hvað við það ynnist, að þeir
hittust leiðtogarnir.
De Gaulle hefur látið þá
skoðun í Ijós, að samkomulags-
umleitanirnar „ við Sovétríkin
séu ósamrýmanlegar uppbygg-
ingu óháðrar Evrópu. Honum
virðist stefna Bandaríkjanna
leiða til framtíðarviðurkenning-
ar á klofningi Þýzkalands og
hlutleysis, sem kunni að freista
þess til að ganga í lið með
Sovétríkjunum. Kennedy spyr,
aftur á móti, hvaða gagn sé í
því að skapa velmegandi og
sameinaða Evrópu, ef sneitt sé
hjá því að sinna kröfum her-
varnanna og ófriðarhættan lát-
in eiga sig. Á þetta leggur hann
svo mikla áherzlu. að þarna er
sennilega að finna grundvallar
sjónarmið hans!
AUÐVITAÐ getur enginn
fullyrt í dag, hvor sé nær sann-
leikanum í skoðunum sínum,
Kennedy eða de Gaulle. Hers-
höfðinginn hefur ekki gefið for
setanum i skyn, að afhending
kjarnorkuþekkingar mundi
bæta fransk-bandaríska sam-
búð, en samt velti Bandaríkja-
stjórn því fyrir sér alllengi í
þyrjun þessa árs, hvað mælti
með og móti slíkri ráðstöfun.
Frakkland átti ákafa stuðnings-
menn og forsetinn hlustaði á
röksemdir beggja af og til í tvo
mánúði,.
Andstæðingar kjarnorkuað-
stoðar við Frakka héldu því
fram, að kjarnorkustöð kynni
að auðvelda de Gaulle hershöfð
ingja að umskapa Evrópu í
þeirri mynd, að hún héldi sína
leið, án tillits til Bandaríkjanna
og Bretlands. Hann gæti jafnvel
orðið svo óbilgjarn. að álíta að
Bandaríkin hefðu viðurkennt
forustu hans á meginlandinu og
væru veik fyrir franskri á-
gengni. Þeir héldu þvi enn
fremur fram, að aðeins gæti ver
ið um eina kjarnorkustyrjöld
að ræða við Sovétríkin, og
Frakkland gæti ekkert lagt af
mörkum að hindra hana. Aftur
á móti gæti öllum verið hættu
legt, að Frakkland réði yfir
kjarnorkuvígbúnaði, ekki sízt
því sjálfu.
HERSHÖFÐINGIN lét aftur
á móti þá skoðun í ljós í bréfi
til Kennedy forseta snemma á
þessu ári. að ef Frakkar réðu
yfir sínum eigm kjarnorkuvopn
(Framhald á I5r síðu).

BteJ
T I M I N N, þriðjudaginn 22. maí l962.
z