Tíminn - 23.05.1962, Blaðsíða 9

kostnaðarsöm, og leggjum við
áherzlu á nauðsyn þess að
draga úr útgjöldum með bættri
vinnutilhögun, almennum út-
boðum verka og sameiningu
stofnana eftir því, sem við
verður komið. Gæta þarf ýtr-
ustu hagsýni og fyllsta sparn-
aðar í öllum rekstri og fram-
kvæmdum borgarinnar, þannig
að hægt sú að verja þeim mun
meira af tekjum borgarsjúðs
til úrlausnar aðkallandi verk-
efna. Verkefni Reykjavíkur eru
eðlilega mörg og kostnaðar-
söm, þar sem byggg hefur vax
ið svo ört hér að undanförnu,
og auk þess þannig á málum
haldig um langt árabil, að
margt er enn ógert af því, sem
þó hefði verið hægt að fram-
kvæma. Reykjavík verður þann
ig ekki aðeins að halda í horf-
inu, heldur verður einnig að
ráða bót á fornum vanrækslu
synduhi. Slíkt verður þvi að-
eins mögulegt, að full'kominnar
hagsjtoi verði gætt á ölluim
sviðum og alveg söðlað um frá
þeirri framkvæmdastjórn, sem
hér hefur átt sér stað.
3. Húsnæðismál haf-a jafnan
verig meðal brýnustu hags-
munamála Reykvíkinga, enda
fátt eins mikilvægt og hei'l-
næmt og gott húsnæði. Borgin
hefur byggzt upp fyrir framtak
einstakliniga og félaga, svo
sem byggingarsamvinnufélaga
og byggingarfélaga verka-
manna. Framsóknarflokkurinn
telur, að borgin eigi að efla
framtak þess,ara aðila og elnk-
um að styðja þá einstaklinga,
sem vinna að því ag koma upp
eigin íbúðum. Bongin verður
sjálf að byggja íbúðir fyrir þá,
sem búa í heilsuspillandi hús-
næði effia hafa ejgi fjárhags-
getu til ag eignast íbúð. Þyrfti
það umfram al'lt að takast
þannig, að þau hús, sem þann
veg væru byggð, yrðú ekki dýr
asfca húsnæðið í bænum, eins
og hingag tU hefur viljað
verða, því augijóst er, að ein-
mitt þetta húsnæðí verður að
vera hægt að leigja með sér-
staklega vægum kjörum, ef
nokkurt gagn á af ag verða.
íbúðarbraggar eru vansæm-
andi fyrir borgina og ber for-
ráðamönnum hennar að sjá
svo um, að öllum braggaíbúð-
um verði útrýmt og' braggarn-
ir rifnir hið allra fyrsta. Slíkt
fyrirheit hefur verig fastur lið
ur í öllum kosningaloforðum
Sjálfstæðismanna við undan-
farnar kosningar allt frá stríðs
lokum, en efndirnar hafa verið
mjög í stíl við annað af því
tagi, eins og raun ber ljósast
vitni. Borgaryfirvöldunum ber
skylda til ag hafa ávallt næg
ar hyggingarlóðir til ráðstöf-
unar. Samdrátturinn í ibúða-
byggingum hér í höfuðstaðnum
að undanförnu er ískyggilegt
vandamál. Upplýst er, að að-
eins var hafin bygging 391
íbúðar á árinu 1961, en þörfin
er samkvæmt upplýsingum
borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
manna 800 íbúðir á ári. Hve-
nær og hvernig ætlar hinn
sjálfumglaði borgarstjórnar-
meirihluti að tryggja bygg-
ingu þess sem á vantar, fróð-
IIIMI' I m II !■ n
legt væri ag fá upplýsingar
um það. Framsóknarflokkur-
ínn hefur frá fyrstu tíð haft
forusbu í byggingarmálunum,
og hefur hver löggjöfin ann-
arri merkari verið sett um þau
mál fyrir hans forgöngu. Næg
ir í því sambandi að nefna lög
um byggingarsamvinnufélög,
verkamannabústaði, lánadeild
smáíbúða og húsnæðismála-
stofnun ríkisins, sem öll eru
verk Framsóknarmanna, ýmist
einna eða í samvinnu vig aðra
Væri freistandi að gera þessu
efni betri skil en ég hef nú
tíma til, en ég vil hvetja reyk
víska kjósendur til að kynna
sér fortíð þeirra flokka, sem
nú biðla til þeirra um kjör-
fylgi, í húsnæðismálunum.
Það mun létta þeim valið.
Heildarskipulag í
Reykjavík
4. Án efa er þag einsdæmi
í siðmenntuðu landi, að byggð
sé höfuðborg, án þess að’ nokk
ur áætlun sé til um hei'id,ar-
skipulag gatna og bygginga,
en því mi'ður er þetta svo hér.
í skjóli handahófs og ringul-
reiðar þrífst spilling oig brask,
sem er Ijótur blettur á öllum
borgarbnag. Byggingarleyfi til
ýmissa aðkallandi o,g nauðsyn-
legra framkvæmda fást ekki,
af því að ekkert skipulag er
tU. Ljóst er, a& ákveða verður
heildarskipulag Reykjavíkur
og næsta nágrennis og verði
þá teki'ð tUIit til vaxandi fólks
fjölda og stóraukinnar umferð
ar. Skipulag miðbæjarins þol-
ir enga big og engan veginn
nægilegt að hafa Morgunblað's
höll'ina þar eina til viðmið'unar.
Greiðfærar samgönguæðar
þarf að gera milli einstakra
borgarhluta og út úr borginni,
þar sem fyrirsjáanlegt 'er að
hin mikla umferg er alveg að
bera göturnar ofurliði. Þá
þurfa borgaryfirvöldin aS hafa
forgöngu um endurskipulagn-
ingu borgarinnar innan Hring-
brautar og stuðla að uppbygg-
ingu þess svæðis, í stað þess
að teygja byggðina sífellt
lengra burtu frá miðbænum
með þeim gífurlega kostnaðar
auka, sem því er óhjákvæmi-
lega samfara.
Varanle* gatnagerll
5. Eitt hið nauðsynlegasta í
nútíma menningarborg eru
ryklausar og greiðfærar götux
með afmörkuðum gangstéttum.
í þessu efni er Reykjavík illa
á vegi stödd, þar sem meira
en tveir þriðju hlutar af göt-
um borgarinnar eru moldar-
eða malargötur án gangstétta
Þetta teljum við Framsóknar-
menn óviðunandi og leggjum
til, að nú verði gert stórátak
í gatnagerð og að því stefnt,
að allar götur verði á næstu
árum gerðar úr varanlegu
efni og gangstéttir hellulagðar.
Ásigkomulag gatnanna er
einn ljósasti votturinn um það
sleifarlag, sem í borgarmálefn
um hefur ríkt. Ástand þessara
mála er líka alltaf að versna,
hlutfallið milli fullgerð’ra
gatna annars vegar og moldar-
oig malarstíganna hLns vegar,
verður með hverju árínu óhag-
stæðara fyrir borgaryfirvöldin,
og fyrirsjáanlegt, ag verkefnið
veiður algerlega óviðráðanlegt,
ef ekki verður nú þegar tekið
duglega í strenginn. Hér þarf
stórátak t'il að koma, en til
þess að þaff megi takast, er
meðal annars nauðsynlegt að
stórbæta tækni, skipulag og
vinnubrögð öll við gatnagerð-
ina. Þarf í þessu efni að nýta
reynslu annarra þjócfa og sam
ræma verklegar framkvæmdir
borgarinnar.
Sjálfstæðismenn hafa nú rétt
fyrir kosningar samþykkt mikla
áætlun um úrhætur í þessum
efnum, sem eiga að koma til
framkvæmda eftir kosningar.
Vonandi er, að þessarar áætl-
unar bíði ekki sömu örlög og
hafnaráætlunárinnar frægu,
sem einnig var samiþykkt í borg
arstjórn rétt fyrir kosningar,
og átti að koma til framkvæmda
strax eftir kosningar, alveg eins
og þessi, en stóðst ekki sérfræði
lega athugun og hafnaði í rusla
körfunni. Enginn skyldi þó
haiua, - að- hafnarplanið mikla
hafí eiígu 'hlúfverki gegnt, Sjálf
stæðismenn fengu 10 fulltrúa í
borgarstjórn nokkrum dögum
eftir að það var lagt fram. í
niðurlagsorðum gatnagerðará-
ætlunarinnar nýju er sú von
látin í ljós, að hún muni ná
þeim tilgangi, sem til er ætlazt.
Ef til vill sýnir það sig strax,
þegar atkvæðin verða talin að:
faranótt næstkomandi mánu-
dags, hvort sú von hefur rætzt
eða ekki.
Framtíðarhöfn
6. Hafnarvandamál Reykja-
víkur eru mjög aðkallandi og
er óhjákvæmilegt að taka þau
nú þegar föstum tökum. Núver
andi höfn er orðin of lítil og
hindrar það eðlilegan atvinnu-
rekstur í borginni. Höfnin var
byggð fyrir nærri 50 árum og
hefur sem vænta mátti ekki get-
að annað þeim stórauknu verk-
efnum, sem skapazt hafa á und-
anförnum áratugum, glæsileg-
asta framfaratímabili þjóðarinn
ar frá upphafi. Við leggjum til,
að hraðað verði athugun á því,
hvar hagkvæmast sé að byggja
framtíðarhöfn, og verði hafizt
handa um framkvæmdir strax
og niðurstöður þeirrar rann-
sóknar, ásamt kostnaðaráætlun,
liggja fyrir.
Höfnin getur ekki sinnt sívax
andi þörfum verzlunar, sam-
gangna og útgerðar. Afleiðing-
in hefur orðið sú, að útgerðin
situr á hakanum. Aðstaða báta-
flotans er orðin algjörlega óvið-
unandi, fiskvinnslustöðvar,
og vöruskemmur verður að
byggja langt inni í landi og svo
framvegis. Sýndartillögur eins
og Engeyjarhöfnin fræga leysa
hér engan vanda, raunhæfar úr
bætur fást ekki með sjónhverf-
ingum- og blekkingum.
7. Árum saman hefur Fram-
sóknarflokkurinn barizt fyrir
því í borgarstjórn, að tekið væri
lán til hitaveituframkvæmda,
hitaveita lögð í ný borgarhverfi
og heita vatnið nýfct sem bezt.
Nú hefur loks sá langþráði dag-
nú runnið upp, að meirihluti
borgarstjórnar hefur látið und-
an og fallizt á aukningu hitaveit
unnar og lántöku til þeirra
framkvæmda. Með því að draga
hitaveituframkvæmdir sífellt á
langinn, nota jafnvel ekki allt
fé hitaveitunnar til aukningar,
hvað þá að útvega lánsfé til við
bótar, hefur Sjálfstæðisflokkur-
inn bakað borgarbúum milljóna-
tugatjón og frá þjóðfélagslegu
sjónarmiði eru framkvæmdir í
hitaveitu ein bezta fjárfesting,
sem völ er á hér á landi. Það
er því full ástæða til að fagna
því, að meirihlutinn skuli nú
loksins hafa látið undan síga,
en miðað við reynslu er þó enn
ríkari ástæða til þess að fylgj-
ast vandlega með því, að loforð
in verði haldin.
Fleiri dagheimili og
leikskóla
8. Vegna breyttra þjóðfé-
lagshátta og meðal annars
vegna þess, hversu hlutfallið
milli kaupgjalds og framfærslu
kostnaðar er nú orðið óhagstætt
hér á landi í seinni tíð, fer það
sífellt í vöxt að húsmæður
vinna utan heimilis. Því er brýn
nauðsyn að fjölga hér til muna
dagheimilum og Ieikskólum. í
mörgum fjölbyggðum borgar-
hverfum er hvorki dagheimili
né leikskóli. Svo er til dæmis í
Smáíbúðahverfi, Bústaðahverfi
og Laugameshverfi. Eftir því,
sem borgin stækkar, fækkar
hlutfallslega þeim börnum og
unglingum, sem eiga þess kost
að komast á sveitaheimili að
sumrinu. Borgaryfirvöldunuin
ber skylda til að gera allt, sem
í þeirra valdi stendur til að
skapa þeim unglingum heppileg
verkefni, sem dveljast í borg-
inni yfir sumartímann.
Útivistarsvæði í
borginni
9. Skipulögð verði opin
svæði, þar sem fólk geti eytt
frídögum sínum og notið heil-
næmrar útivistar, án þess að
fara úr borginni. Verði þessi
svæði gerð sem vistlegust og
heilnæmust með grasflötum,
blómarækt og trjárækt. Aðstaða
til íþróttaiðkana og líkamsrækt
ar verði stórbætt og æskufólki
borgarinnar auðveldað svo sem
kostur er að stunda heilbrigð
tómstundastörf. Brýn nauðsyn
er til þess að draga úr setum
unglinganna á kaffihúsum og
veitingastöðum, með því að
beina athafna- og ævintýraþrá
þeirra inn á heppilegri brautir
en þær, sem nú eiga mestum
vinsældum að fagna, og verður
seint nógu vel að æskunni búið
en aldrei of vel.
Burt með sinnuleysið
í sjúkrahúsmáium
10. Eitt allra mesta nauð-
1 synjamál borgarinnar er að
bæta hið bráðasta úr hinum
mikla skorti, sem hér er á 1
sjúkrarými. Sjúkrahúsleysið hér |
í höfuðstaðnum er svo gífur- |
legt, að tiÞminnkunar ér fyrir M
menningarborg og auk þess stór S
hættulegt, ef skæðan eða næm- E
an sjúkdóm bæri að höndum.
Sjúkrarými hefur ekkert aukizt
hér um langt árabil, en íbúa-
fjöldinn stórvaxið. Augljóst er,
að við svo búið má ekki standa
og eina leiðin til bráðrar lag-
færingar er sú, að taka lán til
að ljúka byggingu sjúkrahúss-
ins í Fossvogi, sem byrjað var
á fyrir nærri 10 árum, en enn
er aðeins ‘ fokhelt Sjúkrahús-
þörf Reykvíkinga er brýnni en
svo, að framkvæmdahraði Sjálf
stæðismeirihlutans dugi þar til
úrlausnar, og verður því ann-
arr'a ráða að leita.
Eg hef nefnt hér aðeins 10
atriði borgarmálefna. Mörg
fleiri hefði mig langað til að
drepa á, en tínians vegna verð-
ur það að bíða. Eg hefði til
dæmis gjarnan vilja nefna
skóla- og menningarinál, félags-
mál, vatnsveituframkvæmdir,
skólp- og holræsagerð, bruna-
varnir, framkvæmdaáætlun
borgarinnar, stjórnskipun borg
arinnar, byggingu ráðhússins,
rafmagnsmálin og verzlunina,
svo að eitthvað sé talið. Við
Framsóknarmenn höfum fullan
hug á því að Ieggja lið hverju
því máli, sem við teljum að til
heilla horfi fyrir borgina og
munum starfa í borgarstjórn
meg hagsmuni heildarinnar fyr
ir augum.
Kvittið fyrir kjara-
skerðinguna
Enda þótt borgarmálin séu
vitanlega það, sem mestu máli
skiptir í þessum kosningum,
verður þó tæplega hjá því kom-
izt, að landsmálabaráttan bland
ist þar eitthvað inn í. Núver-
andi ríkisstjórn hefur á valda-
tímabili sínu skert lífskjör al-
mennings svo mjög, að óhugs-
andi er að fólk geti látið þetta
tækifæri alveg ónotað til þess
að kvitta fyrir kjaraskerðing-
una á viðeigandi hátt við kjör-
borðið. Kaupmáttur launa er
minni nú cn hann hefur verið
um langt árabil, og afleiðing
þess er sú, að fólk verður að
vinna langtum meira en nokkru
hófi gegnir til þess að komast
af. Það er ekki í samræmi við
hugsjónir nútíma íslendinga, að
þræla þurfi myrkranna á milli
til þess að hafa fyrir nauðþurft
um. Þvert á móti telur hin nýja
kynslóð sig eiga ótvíræðan rétt
á því, að uppbygging undanfar-
inna áratuga og aukin fram-
leiðslugeta verði notuð til þess
að auka skerf hins vinnandi
fólks og bæta aðstöðu þess.
Stjórnarflokkunum tókst fyr-
ir síðustu Alþingiskosningar að
telja mörgum trú um, að þeir
gætu stöðvað dýrtíðina, og ýms
ir hafa jafnvel haldið til
skamms tíma, að hér ríkti jafn
vægi í kaupgjalds- og verðlags-
málum. Atburðir síðustu daga
hafa þó sýnt mönnum svart á
hvítu, að víðsfjarri er að svo
sé, enda löngu augljóst, að fólk
gæti ekki til langframa unað
kaupbindingu eftir jafnstórfelld
ar verðhækkanir og hér hafa
orðið að undanförnu á öllum
sviðum.
Oit hefur það verið þrauta-
(Framhald á 15 sfðu)
eínn f ær til að veita íhalds
og málef nalega andstöðu

TÍMINN, miðvikudaginn 23. maí 196?
9