Tíminn - 14.11.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
/ G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-
húsinu. Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka-
' stræti 7. Simar: 18300—18305. - Auglýsingasími: 19523. Af.
greiðslusími 12323. - Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan-
lands. f lausasölu kr 4.00 eint — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Walter Lippmann ritar um
Gera Rússar sér næga grein
fyrir kínversku hættunni?
Það er hagsmunamál þeirra aó leita samkomulags vi® Vesturveldin
Engin önnur tengsl en
tolla- og viðskipta-
samningar
í fyrradag hófust á Alþingi umræður um viðhorf til
Efnahagsbandalags Evrópu. Gylfi Þ. Gíslason viðskipta-
málaráðherra flutti þar skýrslu og kom þar tvennt mark-
vert fram. Anriað var það, að stjórnin væri orðin afhuga
því að sækja um fulla aðild og teldi rétt að bíða átekta
fvrst um sinn. Hitt var það, að hægt væri að leysa sam-
búöarmálin við Efnahagsbandalagið með tvennu móti
— annaöhvort með samningi sem eingöngu fjallaði um
tolla- og viðskiptamál, eða með aukaaðild, en henni myndi
í'ylgja aö semja þyrfti um atvinnurekstrarréttindi og
fleiri réttindi útlendingum til handa hér á landi.
í rætfu ráðherrans kom ekki ijóst fram, að hvaða leið
hcnn heldur hallaðist en þó virtist hann færa tolla- og
' ÍÖskiptasamningaleiðinni fleira til foráttu.
Eysteinn Jónsson gerði í þessum umræðum grein
fyrir afstööu Framsóknarflokksins. Eysteinn rakti ýtar-
lega þær hættur, sem fylgdu aðild, er hefði í för með
aukin réttindi útlendinga til atvinnurekstrar og atvinnu-
ieitar hér á landi. Þar gæti aldrei orðið um nein gagn-
kvæm réttindi að ræða vegna smæðar þjóðatinnar. Slíkri
aðild bæri því að hafna og leita samninga við banda-
lagið á öðrum grundvelli.
Eysteinn ræddi í þessu sambandi sérstaklega um auka-
aðild, það væri enn nokkuð á reiki hvað fælist í aukaað-
ild, en sá eini aukaaðildarsammngur. sem þegar hefði
verið gerður, samningurinn við Grikkland, væri þannig,
að ekki væri hægt a,ð gera mun á honum og fullri aðild.
Þá hefði Gylfi Þ. Gíslason tekið skýrt fram í ræðu sinni,
r.ð aukaaðild myndi þurfa að fylgja réttindi til atvinnu-
rekstrar hér á landi, og vissu allir, að þar væri átt við
fiskiðnaðinn fyrst og fremst.
Meginniðurstaða Eysteins Jónssonar var þessi:
„Eg tel að markmið íslendinga eigi að vera samning-
ar um tolla og viðskiptamál, án annarra tengsla við
bandalagið.
Eg trúi því, að við náum hagkvæmum samningum
á þeim grundvelli, við þær þjóðir. sem að bandalaginu
standa, sem eru okkur sérstaklega vinveittar og hafa
allra þjóða bezta aðstöðu til að skilja okkar aðstöðu.
Skilja baráttu 185 þúsund manna, sem vilja halda uppi
sjálfstæðu ríki þótt lítið sé og telja sig hafa til þess
fullan rétt sögulegan og menningarlegan og engum
troða um tær þótt þeir haldi vfirráðum yfir lands- og
sjávargæðum sínum, sem sjálfstæð tilvera þjóðarinnar
byggist á.
Eg vil ekki gera ráð fyrir því, að ætlunin sé að loka
Vestur-Evrópulöndunum fyrir okkur með tollmúr-
um — þótt við getum ekki. allra aðstæðna vegna, geng-
ið í Efnahagsbandalagið."
Sú lausn, sem hér er bent á, er tvímælalaust hin
heppilegasta fyrir ísland. Hún mun tryggja þau tengsli
sem við þurfum að hafa við EBE Hún mun líka áreið-
anlega fást fram. ef íslendingar bera gæfu til aö standa
saman um þessa málsmeðferð, en láia ekki sjón-
armið sundra sér.
MAO TSE-TUNG
VIÐ VIRÐUMST nú vera stödd
á einum iþeirra tímamóta í sög-
unni, þegar ástand hlutanna,
illt og gott, hefur um skeið
ekki tekið neinum verulegum
breytingum, en svo kemur allt
í einu mikil hreyfing á. Enn
getur enginn séð nema næsta
óljóst, hvaða stefnu rás við-
burðanna muni taka.
Við getum þó leitazt við að
gera okkur óljósa grein fyrir
sumum afleiðingum þeirra
tveggja stórátaka, sem fram
fara, þ.e. átakanna á vestur-
hveli, umhverfis Kúbu, og
hinna átakanna á austurhveli,
þ.e. innrásarinnar [ Indland.
AÐ ÞVÍ ER Kúbuátökin snert-
ir, þá er enn eftir að ganga frá
fullnaðarsamþykkt um fjarlæg-
ingu árásargagna, en enginn
efi leikur þó á því, að Banda-
ríkin hafa tögl og hagldir á
þessu hveli hnattarins. Reyni
Castro að hafa að engu sam-
komulag Kennedys og Krustj-
offs um fjarlægingu árásar-
gagna, þá á hann yfir höfði sér
næsta þung viðurlög, þar sem
er hert hafnbann. Sovétríkin
geta ekki stutt þvermóðsku
hans hér eftir. Þau reyna varia
að hjálpa honum, því að það
er fyrst og fremst þeirra eigin
hagúr'' áð afskrifa Kúbuher-
hlaupið eins fljótt og kostur
er. Þau eru að láta fjarlægja
stöðvar sínar og hafa ekki
flotastyrk til að hverfa frá því
og standast t. d. hafnbann gagn
vart olíuskipum, jafnvel þótt
þau vildu leggja út í stríð fyrir
Castro.
Castro hefur verið sviptur
vernd Bandaríkjanna Honum
hefur í staðinn verið heitið því
að Bandaríkin ráðist ekki inn
í Kúbu. Vilji hann aðra og
fyllri tryggingu þá virðist
iiggja beinastÁið að bjóða sam-
tökum Ameríkuríkjanna að
gera Kúbu að hlutlausri eyju,
sem leggi alla áherzlu á þróun
sína innan lands.
ÞAÐ, SEM ER að gerast á
Kúbu kemur til með að hafa
mikil og langdræg áhrif. Þau
munu ekkj aðeins ná til Suð
ur-Ameríku, heldur vafalaust
einnig til nálægari Austur-
landa, Afriku og Asíu. Afríku-
búar, Arabar og Asíumenn
hafa ekki minni áhuga á
Kúbu sjálfri. En áhrif Kúbu-
málsins blandast áhrifum inn-
rásar Kínverja í Indland. Sov
étríkin hafa orðið að draga úr
og hverfa frá loforðum þeim,
sem þau hafa gefið um aðstoð.
bæði gagnvart Kúbu og Ind-
landi.
Utanríkispólitík Indverja —
undir forystu Nehru forsætis-
ráðherra hefur verið byggð á
blekkingu, eins og hann hefur
játað sjálfur. En hver var þessi
blekking? Hún var ekki í þv!
fólgin að álíta, að Kínverjar
væru o< zóðir í sér til þess ar
ráðast á Indland Þeir hafa
verið að narta j landamæri Ind
lands í firnm ár samfleytt
Blekkingin var í því fólgin, a?
álí*a Sovétríkin úrslitavaldið
kommúnislaheiminum og halc!.-
að bau ?":»_» o,- mundii hindr.-.
Kína í alvarlegri árás á Ind-
land.
EG HYGG, að ekki sé ofsagt,
þó að gert sé ráð fyrir að þessi
skyldu samtímaátök í Ameríku
og Asíu hafi stórlega dregið
úr tryggingu Sovétríkjanna
gagnvart ríki í fjarlægð.
Þetta kemur til með að hafa
mikil áhrif meðal vanþróaðra
og hlutlausra þjóða, sem nýskeð
hafa fengið frelsi. Indland
verður ekki framar leiðarljós
þeirra, fyrirmynd og forsvars
ríki, því að það verður ekki
hlutlaust lengur.
EG ER EKKI sérfræðingur i
málum Sovétríkjanna og veit
því ekki hver áhrif þessi tvenn
stórátök kunna að hafa á inn-
anlandsmálin í Sovétríkjunum.
En ef við gerum ráð fyrir að
meginhagsmunir Sovétríkjaniió
sjálfra verði látnir sitja í fyr-
irrúmi fyrir hugsjónum komm-
únismans út á við, þegar til
kastanna kemur, þá lítur út
fyrir að Sovétríkin eigi fyrir
höndum stórkostleg og um-
fangsmikil átök innan lands.
Sovétríkin reka sig á óyfir
stíganlegar hindranir bæði
austri og vestri. f vestri gagr.
vart Evrópu og Ameríku, e:
jafnvægi kjarnorkuaflsins þeiiTi
óhagstætt Tvær tilraunir til
leiðréttingar á þessu hafa brug?
izt, þ. e. bæði endurupptaka
kjarnorkutilrauna og uppsetn
íng árásarstöðva a Kúbu
í austri herðir Rauða-Kina
tök sín í Tíbethásléttunni, og
í því felst ógnun gagnvart Sov-
étríkjunum. Ruuða-Kína hefur,
með árás sinni á Indland, svipt
sovétgoðinu af stalli j Indlandi
og sýnt fram á, að hlutleysi
verði ekki þolað í Asíu Þar
á ofan virðist styrkur Rauða
Kína vaxa, þrátt fyrir efnahags
örðugleika þess. Her þess er
óskaplega fjölmennur og í ná-
lægri framtíð, þegar það hef-
ur eignazt kjarnorkuvopn, kem-
ur það til með að ógna stór
lega allri aðstöðu Sovétrjkj
anna frá Úralfjöllum og austur
til Kyrrahafs.
MÉR VIRÐIST það því varða
mestu að sinni, hvort yfirvöld
in í Kreml líta á þetta með
skammsýni eða framsýni.
Það væri skammsýni, ef yfir-
völdin í Kreml létu svo sem
ekki hefði orðið nein alvarleg
breyting á, hvorki innan komm
únistaheimsins né utan, og
gerðu aðeins tilraunir til að
bæta upp þann áhrifamiss’,
sem orðið hefði
Hitt væri framsýni, ef hugs
að væri fyrst og fremst um ör-
yggi og veifarnað Sovétríkjanna
og friðinn í heiminum. í þvi
efni eru það meginhagsmunir
Rússa að koma á friði við Evr
ópu og Vesturveldin í þvi fæl
ist viðurkennmg á því. að
hindrun á framgangi Rauða
Kína væri Sovétríkiunum mik
ilvægara en allt annað S
’t'iMXÍÍV. mfo-****Am U
tocs
7