Tíminn - 22.11.1962, Side 9

A Þingeyri við Dýrafjörð er
gamall verzlunarstaður, því að
þar höfðu danskir einokunar-
kaupmenn aðsetur öldum sam-
an. Hér verður ekki rakin verzl
unarsaga Dýrafjarðar. En síð-
astur danskra kaupmanna á
Þingeyri var Gram, sem andað-
ist 1898 sextugur að aldri, og
hafði þá átt selstöðuverzlun á
Þingeyri var Gram, sem andað-
hans daga voru innlend fyrir-
tæki á Þingeyri, sem stundum
bar hátt í atvinnulífi Vest-
fjarða, Milljónafélagið og verzl
un bræðranna Proppé.
Það má segja um Þingeyri
eins og ýmsa staði aðra, sem
eiga sér langa sögu í atvinnu-
FRÁ BRYGGJUNNI Á ÞINGEYRI

Verðum ai trúa á framtíðina
málum, að þar hefur gengið á
ýmsu og skipzt á uppgangur og
hrun.
Ekki kann ég um það að
dæma, hvort það hefur nokkuð
mótað þennan stað, að þar
voru lengi höfðingjar, sem
vildu láta líta upp til sín og
margir litu upp til, en sjálfir
litu niður á alþýðu manna.
Úr fjarlægu héraði hefur bor
izt mér til eyrna lítil saga, sem
speglar þetta viðhorf. Danskt
skip lá á Þingeyrarhöfn. Það
flutti ýmsar gagnlegar vörur
og meðal annars lifandi grís til
kaupmannsins. Innlendir menn
voru að vinna við uppskipun.
Þá tókst svo slysalega til, að
grísinn og einn íslenzki verka-
maðurinn féllu í sjóinn. íslend
ingamir brugðu skjótt við og
reyndu að bjarga manninum
úr sjónum. Þá kallaði hinn
danski skipstjóri:
— Lad den Djævel gaa! Pas
paa grisen!
Kaupfélag Dýrfirðinga er nú
um það bil 45 ára gamalt. Það
var stofnað til þess að annast
verzlunarþjónustu og nú er það
aðalverzlunin á Þingeyri, en
auk þess er dótturfyrirtæki
þess, Hraðfrystihús Dýrafjarð-
ar, aðalatvinnurekandinn á
Þingeyri.
Kaupfélagsstjórinn á Þing-
eyri er ungur maður frá Pat-
reksfirði, Rögnvaldur Sigurðs-
son. Hann tók við forustu Kaup
félags Dýrfirðinga 1960 Við
hann er eðlilegas* að tala um
það, sem nú er að gerast á
vegum kaupfélagsins.
— Hvað er frystihúsið gam
alt?
— Frystihúsið var stækkað
og endurbyggt 1959 Það
myndi geta fryst allt upp í 60
—70 smálestir á sólarhring, en
með þeim mannafla. sem hér
er, ráðum við ekki við meir?
en svo sem 40 smál. á dag.
Nú eru í húsinu 100 smá
lestir af kjöti af fé, sem hefur
verið slátrað hér. Um það bi)
tveir þriðjungar verða sjálf
=agt fluttir burtu til sölu ann-
ars staðar.
Svo er í frystihúsinu kartöflu
geymsla. Á henni var byrjað
1960, en fullgerð var hún í sum
ar. Hún rúmar 120 smál. í
fyrra tók hún á móti 60 smá-
lestum héðan af verzlunarsvæð
inu. í haust er uppskeran
minni, en við höfum fengið til
geymslu 10 smálestir af kart-
öflum sunnan af Barðaströnd.
— Er gott að geyma kartöfl-
ur í frystihúsi?
— Geymslan er þannig gerð,
að þar er haldið ákveðnu hita-
stigi með sjálfvirkum útbún-
aði .Það er mikil nauðsyn að
kaupfélagið geti tekið þessar af
urðir, því að það er sama sem
að neita atvinnulausum mönn
um um vinnu að taka þær ekki
til sölu. Aukin garðrækt er
kannske eini möguleikinn, sem
bóndinn hefur til að stækka
bú sitt og auka tekjur þess í
fljótu bragði, en það er nú
mörgum nauðsyn.
— En hvað er svo um útveg-
inn?
— Hraðfrystihús Dýrafjarðar
gerði út þrjá báta síðastliðinn
vetur. Tvo þeirra á frystihús
ið, Þorgrím og Þorbjörn. Sá
þriðji var leigubátur, Hrafn-
kell frá Neskaupstað. Hann
kemur aftur í haust og mun
hraðfrystihúsið gera hann út í
vetur. Þorgrímur var á síld-
veiðum norðanlands í sumar,
en Þorbjörn veiddi síld í rek-
net hér vestra rúman mánuð.
Sú síld var fryst hér til beitu.
600 tunnur.
Hraðfrystihús Dýrafjarðar á
nú skip í smíðum í Floru i
Noregi. Það er 150 smálesta
skip og á það að afhendast i
maí.
Ég tel, að það sé vonlítið að
reka útgerð hér nema að hafa
báta, sem eru fyllilega sam-
keppnisfærir Fyrsta skilyrðið
er að manna bátana og manna
þá vel, en það er vonlaust hér
nema skipin séu góð.
— Svo er mjölverksmiðja við
frystihúsið?
— Fiskimjölsverksmiðja hrað
frystihússins var stækkuð og
endurbætt síðastliðið vor. Þar
voru bræddar á þessu ári 600
smálestir af vorsíld.
— Er svo nokkuð fleira að
segja af framkvæmdum á veg
um kaupfélagsins?
— Það liggur fyrir endur-
bygging sláturhússins á næsta
vori. Það var byggt árið 1931
og er orðið nokkuð úrelt eins
og vænta má.
— Dýrfirðingar í heild eiga
býsna mikið undir því hvernig
til tekst með kaupfélag þeirra.
— Óneitanlega er það. En
hvað sem um þetta allt má
segja, er þó áreiðanlegt að öll
um þessum rekstri er hagað og
háttað með dýrfirzka hagsmuni
eingöngu fyrir augum Hér er
ekki miðað við annað en at
vinnulíf héraðsins og þjónustu
við það fólk, sem þar býr
hverju sinni. Þessi rekstur get
ur ekki verið háður annarleg-
um sjónarmiðum. Ef hann ski)
ar arði, er útilokað, að reynt
verði að flytja hann í burtu.
Þær eignir, sem starfsemin
skapar eru allar bundnar fólk
inu í byggðarlaginu.
Oddviti óg hreppstjóri á
Þingeyri er Árni Stefánsson
Hann gegndi þeim embættum
báðum síðastliðið kjörtímabi)
og því eðlilegast að láta hann
verða fyrir '■vörum um sveitar-
málin í heild.
— Hvað er helzt að segja af
framkvæmdum á vegum hrepps
ins?
— Undanfarin ár hafa ekki
verið mikil framkvæmdaár hjá
Þingeyrarhreppi. Þó hefur
hreppurinn látið byggja hús
sem orðið er fokhelt. Það er
um 1200 rúmmetrar að stærð.
Á neðri hæð er hólf fyrir
slökkvibíl, sem hreppurinn
eignaðist árið 1959. Uppi fær
bókasafnið sal, sem er 9V2x
5 m. Þar verða skrifstofur
hreppsins og þar er húsrúm
sem ekki hefur verið ráðstafað
enn þá. — Skólahús þorpsins
er gamalt timburhús, — um
það bil 50 ára. Þinghús átti
hreppurinn áfast við skólann.
Nú stendur yfir rækileg endur
bót á þessum húsakosti, skóla
stofurnar hafa verið klæddar
innan með þilplötum o.s.frv.,
og fyrir höndum er að breyta
þinghúsinu í þriðju kennslu-
stofuna
Árið 1938 var byggt sam
komuhús á Þingeyri. Nú hefur
verið byggt við það og það
gjört að félagsheimili hrepps-
ins. Leiksvið þess er talið eitt
hið bezta utan Reykjavíkur að
gerð og búnaði. Það má einkum
þakka Þorgeiri Jónssyni héraðs
lækni, en hhnn hefur verið
helzti maður i leikstarfsemi
þorpsins undanfarin ár. Ann-
ars eru öll félög þorpsins að-
ilar og eigendur að félagsheim
ilinu.
Þegar rætt er um opinber
ar framkvæmdir í byggingum
hér á Þingeyri er rétt að geta
þess líka, að rækileg viðgerð
hefur átt sér stað á sóknar-
kirkjunni. Hún var vígð vorið
1911 og viðgerðin var að öðr
HstHdér ú Kirkjubéli talar vií
Rúgn vaidkaupféiagsstjóra og
Árna hreppstjóra á Þingeyri
um præði tengd fimmtugsaf-
mæli hennar. Hjónin Gréta og
Jón Björnsson máluðu kirkj-
una innan af mikilli smekkvísi
og viðhöfn og ýmislegt var lag
fært innan veggja.
— Hér hafa verið gerðir ýms
ir myndarlegir hlutir í sam-
bandi við opinberar bygging-
ar.
— Þetta hefur ekki verið á
vegum hreppsins nema að
nokkru leyti eins og ég sagði
áðan. Hins vegar hefur verið
unnið að .undirbúningi hafnar
framkvæmda undanfarin ár og
þar er um stórvirki að' ræða
á okkar mælikvarða
Hér er allstæðileg bryggja.
16 ára gömul. Það er staura-
bryggja. hausinn 35 metra
langur og 10 m. breiður. Við
hann getur því naumast legið
nema einn stór bátur i senn.
Nú gerir Frystihús Dýrafjarð-
ar út þrjá báta í vetur eins
og í fyrra og Fiskiðja Dýra-
fjarðar, sem Magnús Amlín
stjórnar, gerir út einn, Fjölni.
Ef svo hittist á, að flutninga-
skip er hér við bryggjuna kom-
ast bátarnir ekki að á meðan.
Og þegar veður spillist er oft
ekki friður með bátana við
bryggjuna. Þá verður að færa
þá fram á fjörð. — Það er því
ekki efnilegt að reka hér þá
útgerð, sem nú er, ef hafnarskil
vrði batna ekki.
Árið 1959 var farið að ræða
þessi hafnarmál okkar við Vita
málaskrifstofuna Hún sneri
sér að dönsku verkfræðinga-
firma, sem víða hefur fengizt
við hafnargerðir, Frá því kom
hingað verkfræðingur — Lund
gren að nafni. Hann hefur skil
að ýtarlegri álitsgerð þar sem
hann ræðir meðal annars um
myndun eyrarinnar og hreyf-
ingu á fjörunni. Síðan lýsir
hann þremur mismunandi hug
myndum um væntanlega hafn
argerð. Vitamálaskrifstofan
leggur til að höfn verði byggð
samkvæmt einni þessara hug-
mynda. Samkvæmt henni á að
grafa bátahöfn inn í oddann
hér fyrir utan og gera síðan
stálþil þaðan að núverandi
bryggju. Sá áfangi er þó ráð-
gert að bíði um sinn og bryggj
Framh á 13 síðu
ÍTÍMINN, fimmtudagurinn 22. nóv. 1962.