Tíminn - 09.12.1962, Qupperneq 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu. Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur i Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingasimi: 19523. Af.
greiðslusimi 12323. — Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan.
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Samræmið vantar ekki
Fjárhagsáætlun Reykjavíkur hefur verið lögð fram.
Hún er hærri en nokkru sinni fyrr og eru niðurstöðutölur
hennar 404 millj. kr. Varla er hægt að segja, að hin mikla
hækkun komi á óvart, en hún staöfestir tvennt skýrt
og greinilega.
1. Engin viðleitni er sjáanleg hjá borgaryfirvöldum
til sparnaðar í rekstri skrifstofubáknsins, og siglir eyðsl-
an þar þondum seglum sem fyrr og hleður utan á sig í
fullu samræmi við Parkinson-lögmálið.
2. Hækkunin, jafnt á giöldum borgaranna sem kostn-
aði borgarinnar og gjaldaliðum, er í fullu samræmi við
verðþensluna í ríkisbúskapnum og hraðfara vöxt þeirrar
éðadýrtíðar, sem flæðir nú yfir þjóðina. Sér þjóðin í
þessari fjárhagsáætlun enn eina mynd þeirrar geigvæn
legu þróunar.
Meðalhækkun gjaldamegin á fjárhagsáætluninni er
18—20%, en borgaryfirvöldum þykir ekki annað hæfa en
seilast ofurlítið dýpra í vasa borgaranna en því svarar og
áætlar þeim að greiða 255 millj. kr. í útsvar árið 1963 auk
60 millj. í aðstöðugjald, sem svarar til veltuútsvarsins
áður, og eru því útsvör alls 314 millj. Er það 22% hækk-
un frá fyrra ári, en sé litið á útsvörin ein, án aðstöðu-
gjalds verður hækkunin 25—26%.
Borgarstjóri kvaðst mundi ná þessari fjárhæð af Reyk-
vikingum með sama útsvarsstiga og verið hefur og lét
hann á sér skilja, að þetta sýndi, að útsvörin mundu í raun
og veru ekki hækka miðað við tekjur manna. En þetta
er að sjálfsögðu blekking. Eftir því sem álagningarstofn-
inn hækkar, er tekin samkvæmt útsvarsstiganum hærri
t'járhæð af hverjum þúsund krónum, þó að hærri tekjur
manna í ár séu í raun og veru minni en þær voru i fyrra
vegna stórhækkaðs verðlags og dýrííðar. Það fer því
ekki milli mála, að útsvörin þyngjast stórlega á borgur-
unum, og duga engin gylliorð til að Kveða niður þá stað-
reynd.
Fjárhagsáætlun Reykjavíkur er þvi aðeins kerra aft-
an í verðbólgu- og dýrtíðarvagni ríkisstjórnarinnar og á
engan hátt reynt að hemla á þeirri hraðferð.
Hækkanir dynja yfir
Samfara stökkbreytingum útsvaranna og fjárhagsáætl-
unarinnar koma stórfelldar hækkanir á almenningsþjón-
ustu í borginni, og er það jólaglaðmngur íhaldsins að
þessu sinni.
Rafmagnsverð hækkar nú um 6—7%, og er þetta
þriðja stórhækkun rafmagnsverðs í tíð „viðreisnar“stjórn-
arinnar, en rafmagnsverð hækkar sem kunnugt er eft-
ir ákveðnum reglum samfará vísitölu verð- og kauphækk-
ana, Einar Ágústsson benti á það á borgarstjórnarfundi,
að það sýndi muninn á dýrtíðarstefnu vinstri stjórnarinn-
ar og „viðreisnar“-stjórnarinnar, að rafmagnsverð hefði
aldrei hækkað í tíð hinnar fyrrnefndu, en þrisvar í tíð
hinnar síðari.
Strætisvagnagjöld hækka um 33—36% — hvorki meira
né minna — og er þó aðeins rúmt ár síðan þessi gjöld
voru hækkuð um 13—14%. Þannig tekur íhaldsborgar-
stjórnin fullan þátt í dýrtíðardansinum og dregst hverg;
aftur úr.
Það er ástæða til að minna á það. að þetta gerist í lo1
kjörtímabils, sem hófst með gullnum fyrirheitum um að
það skyldi verða „leið til bættra lífskjara“.
KELLA PICK:

Er II Thant bæði ákveðnari og
kjarkmeiri en fyrirrennarinn?
„ÞVÍ miður virðist ekki
vera annar frambjóðandi og
vinir mínir segja mér, að ég
ylli vandræðum með því að
neita að vera í kjöri”. Þannig
fórust U Thant orð, þegar hann
reifaði ástæðurnar fyrir því að
hann gæfi kost á sér sem fram
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna. En þetta voru ekki orð
manns, sem fullur er af sjálfs-
áliti og meðvitundinni um eig-
in mikilvægi, heldur þess, sem
er fastur fyrir, hefur skýra
hugsun, reynir sífellt að horf-
ast í augu við veruleikann og
breytir samkvæmt vel varð-
veittri samvizku.
Það er alveg rétt, að ekki
varð komið auga á nein önnur
aðgengileg ,,fórnardýr“ til
þess að taka að sér hið óvin-
sæla hlutverk að framkvæmda-
stjórans. Það er einnig rétt, aö
samtökin hafa alls ekki efni á
átökum þeim og undandrætti,
sem leiða mundi af langri leit
að nýjum frambjóðenda.
En það er þó engin tilviljun,
að annar frambjóðandi var
ekki sýnilegur. U Thant hefur
ieyst af hendi mjög merkilegt
starf sem framkvæmdastjóri.
Sumir af áköfustu aðdáendum
Hammarskjölds eru jafnvel
farnir að játa, að það sé langt
frá því, að eftirmaðurinn hafi
verið hversdagsleg eyðufylla,
heldúr sé hann í ýmsum efnum
bæði ákveðnari o.g kjarkmeiri
en fyrirrennarinn.
U THANT kom til valda
vegna Kongóvandamálsins. —
Kongo hefur reynzt honum
jafn óviðráðanlegt og Dag
Hammarskjöld. En ósigur á
þeim vettvangi varpar ekki á
hann neinum skugga. Öflin,
sem gegn honum unnu, hafa
reynzt of óveruleg og þó of
sterk.
Átökin út af Kúbu hafa
beint athygli heimsins að U
Thant, enda þótt hann sé ekki
sú manngerð, sem sækist eftir
athygli eða dragi hana sérstak-
lega að sér. Þó var það svo, að
þegar bandarísku blöðin voru
að skýra frá samúðarkveðjum
út af fráfalli frú Roosevelt, þá
var U Thant þar í flokki með
Kennedy forseta, Krústjoff Qg
drottningu Englands.
íhlutun U Thants í Kúbudeil
unni krafði hugrekkis. Hann
hafði enga tryggingu fyrir að
boð hans um meðalgöngu yrði
þegið, þegar deilan stóð sem
hæst. Honum var og Ijóst, að
ef boði hans yrði hafnað, þá
væri það ekki aðeins niðurlægj
andi fyrir Sameinuðu þjóðimar,
heldur væri framaskeið hans
sjálfs meðal samtakanna þar
með á enda runnið. Ákvörðun
hans var að nokkru leyti byggð
á því, að fulltrúar hlutlausu
ríkjanna báðu hann að hafast
eitthvað að, en auk þess reikn
aði hann það út, eftir naumum
heimildum, að hvorugt stórveld
anna mundi vilja leggja út i
kjarnorkustríð og þyrfru þvi
mjög á öryggisventli að halda
U Thant var öryggisventillinn
og í nokkra daga höfðu deilu
aðilarnir ekkert samband öðru
vísi en í gegnum hann.
SUMIR halda því enn fram
að II Thant hafi ekki verið ann

■?

U THANT
að en áhald til þess að koma
samningaumleitunum af stað,
en Kennedy og Krústjoff hafi
ræðst sjálfir við þegar til kast-
anna kom. En þetta sjónarmið
gerir of lítig úr gáfum og
hörku framkvæmdastjórans. —
Hann tók undir eins að sér
hlutverk þriðja aðilans eftir
að hann var farinn að skipta
sér af Kúbudeilunni Hann
varð meira en hlustandi og
lagði bæði fram skynsemi og
hugmyndir. Brátt ávann hann
sér virðingu allra hinna harð-
vítugu samningamanna, sem
þyrptust að yfirlætislausri
skrifstofu hans í New York.
Afstaða dr. Castro breyttist
jafnvel. Ilann var í fyrstu treg
ur og tortrygginn, en áhugi
hans vaknaði brátt og eftir
tveggja daga viðræður hafði
U Thant unnið trúnað hans.
FYRIR einu ári hófst U
Thant handa á sviði efnahags-
legrar framþróunar, en það er
eitt af markmiðum Sameinuðu
þjóðanna. Hann er enn þeirrar
skoðunar, að Sameinuðu þjóð-
irnar verði að gegna forustu-
hlutverki við að brúa bilið
milli fátækra og ríkra, en nú er
hann einnig farinn að vona, að
samtök geti í leiðinni orðið að
áhrifamikilli miðstög pólitískra
samninga. Hlutverk það, sem
hann gegndi í Kúbu-deilunni,
hefur orðið honum til uppörv-
unar, jafnvel þó að frumkvæði
hans hafi ekki ávallt leitt til
árangurs Hann hefur bersýni-
icga trú a því, að reynslan í
Kúbudeilunni geti orðið til að
auka pólitískt vald Sameinuðu
bjóðanna.
Enda þótt U Thant sé langt
legur. þá virðist hann horfa
frá því að vera sjálfbyrgings
t.il framtíðarinnar af dálítið per
sónulegum sjónarhóli. Hann

trúir, að traust þag og réttsýni,
sem framkvæmdastjórinn get-
ur sýnt, verði ákvarðandi þátt-
ur í því að fá pólitíska leiðtoga
til að nota Sameinuðu þjóðirn
ar sem vettvang samninga. -—
Hann bætir því við, að hann
virðist hafa eignazt trúnað ná-
lega allra, og virðist ekki of
ánægður með það. Og það er
staðreynd, að U Thant hefur
verið sýnt ótvirætt traust víða
innan samtakanna síðustu
vikurnar og margir hafa barizt
fyrir endurkjöri hans.
STARF U Thants er mjög
erfitt. Þó virðist hann bera vel
erfiðleikana og verða þeir aldr-
ei séðir á honum. Hann getur
verið harður í horn að taka, en
enginn hefur séð hann missa
stjórn á skapi sínu. Hann verð
ur ag taka mjög mikilvægar á-
kvarðanir, en þó hefur hann
hvorki þann útbúnað né þá sér
fræðingaaðstoð, sem ríkisstjórn
ir hafa sér til trausts. En hann
á líka því láni ag fagna að
þurfa ekki ag búa við þaun póli
líska þrýsting, sem mæðir t. d.
bæði Krústjoff og Kennedy.
U Thant er ímynd hinna
minni, hlutlausu ríkja meðai
Sameinuðu þjóðanna, (en hon-
um geðjast ekki meira en svo
að því nafni og bendir á. að
meðal Sameinuðu þjóðanna séu
margar tegundir hlutleysis)
Og hvað sem þessu líður, þá
hefur hann reynt að koma þann
iS fram, síðan hann var kos-
inn, að hann standi ofar öllum
slíkum merkingum. Þetta hefur
Þáleitt verið auðvelt Hann var
búinn að vera fastafulltrúi
Burma hjá SÞ árum saman op
þar áður hafði hann ængst af
verið f þjónustn Burmastjórn
iT
Frarnh 13 sif
T I M I N N, sunnudagur 9. desembcr 1962. —
l