Tíminn - 20.12.1962, Side 6

TÓMAS KARLSSON RITAR
Jarðræktarframlag til stækkunar
túna undir 15 ha. hækki í 65%

Ágúst Þorvaldsson, fulltrúi
Framsóknarflokksins í landbún
aðarnefnd neðri deUdar hefur
lagt fram sér ncfndarálit og
flytur breytingatillögur við
frumvarp ríkisstjórnarinnar um
aS hækka markið úr 10 ha. i
15 ha. varðandi hinn sérstaka
jarðræktarstyrk til stækkunar
lítilla túna. Meginhluti nefndar
álits Ágústs Þorvaldssonar um
málið fer hér á eftir:
LandbúnaSarnefnd hefur haft
frv. þetta til athugunar, og eru
allir nefndarmenn sammála um
að þaS sé til bóta, en þó varð
ekki full samstaSa um af-
greiðslu þess. Fjórlr nefndar-
menn, þeir Gunnar Gíslason,
Jónas Pétursson, Benedikt
Gröndal og Karl Guðjónsson,
vilja samþykkja frumvarpið
með þremur breytlngum, sem
þeir bera fram tillögur um. Eru
tvær af þeim leiSréttingar á
frv., og styS ég þær, en ein er
efnisbreyting á lögunum, þar
sem lagt er til, að styrkir til
íbúðarhúsabygginga hækki úr
40 þús. kr., eins og ákveðið' er
í 48. gr., upp í 50 þús. kr. Og
þar sem hvort tveggja er, að
mér þykir of skammt gengið
meS þesrxri breytingartillögu
og að ég vil einnig hækka jarð
ræktarframlagið meira en frv.
gerir ráð fyrir, þá varS ekki
full samstaSa um afgreiðslu
málsins, og flyt ég breytingar
tillögur um þau atriði, er aðtlr
nefndarmenn voru ekki .sam-
mála mér um.
Þegar lögin um Stofnlána-
deild landbúnaSarins voru tll
meðferðar á síðasta þlngi, þá
reyndum viS Framsóknarmenn
að koma fram breytingum til
bóta, en allar okkar tillögur
voru felldar í báðum þingdeild
um.
f neðri deild flutti ég ásamt
Karll Guðjónssynj m.a. breyt-
ingartillögu um, að breytt yrði
markinu um 10 ha. túnstærð-
ina, sem notiS hefur sérstaks
jarSræktarframlags síðan 1957,
og það fært upp í 15 ha. og
hinir smærri bændur þannig
hvattir og styrktlr áfram tll
ræktunarframkvæmda en þessi
sjálfsagða tillaga var einnig
felld.
Nú hefur ríkisstjórnin nokkr-
um mánuðum síðar ekki séð
annað fært en flytja frv. það,
er hér liggur fyrlr, og taka upp
þá breytingu, er við Karl Guð-
jónsson lögSum til í fyrra. Er
ég auSvitað samþykkur þeirri
breytingu, en vil þó láta þá
skoðun { Ijós, að ekki muni
lengl vertfa hægt að una við
15 ha. markiS, því að bústærS-
in hjá hverjnm bónda hlýtur
að verða aS vaxa mjög fljótt
upp fyrir það, sem 15 ha. tún
getur framfleytt. Eftir atvikum
er þó hægt aS sætta sig við
þessa breytingu í bili. Hins veg
ar tel ég ekki viS það unandi
að kostnaðarprósentan 50 af
hundraSi, sem styrkurinn mið-
ast viS, sé lengur sú sama, og
flyt breytingatillögu um aS hún
verði 65 af bundraði kostnað.ar
verðs viS ræktunina. Mundi
þetta mjög hraða stækkun Htlu
túnanna og hjálpa nýbýllngum
aS koma undir sig fótum við
búskapinn.
f frumvarpinu er ekki gert
ráð fyrir hækkun á byggingar
styrk til íbúðarhúsabygginga,
en hann hefur veriS allt aS 40
þús. kr. Melri hlutl landbúnaS-
arnefndar gerir tillögu um að
hækka styrk þennan upp í 50
þús. kr., án þess þó að gera
ráð fyrir auknu framlagi úr rík
issjóSi til að mæta hækkuninni.
Ég vil hækka styrkinn um Va,
úr allt að 40 þús. í 60 þús. kr.,
og að ríkissjóður leggi fram ár
lega næstu ár þá fjárhæð, er
þarf til að mæta þeirri hækk-
un, er ég legg til á jarSræktar
framlaginu, og til endurbygg-
ingar íbúðarhúsa á jörSum með
ónothæfar fbúðir.
Nái þessar sjálfsögðu breyt-
ingar fram að ganga, má telja
aS um sinn sé sæmilega búið
aS þeim þáttum landbúnaðarins
er frv. fjallar um.
Hins vegar er það skoðim okk
ar Framsóknarmanna, aS lögin
um Stofnlánadeild landbúnaðar
ins þurfi gagngerSra breytinga
viS á öðrum sviðum. Er þar
fyrst og fremst um að ræða
aS fella niður hina óréttlátu
skattlagningu á bændur og neyt
endur til Stofnlánadeildarinnar
og sjá henni fyrir fé meS öði-
um hætti. Enn fremur að lengja
aftur lánstímann og lækka vext-
ina. Framsóknarflokkurinn vill
þó ekki tefja þetta frv. meS
umræðum eSa tillögugerð um
þá þætti málsins nú, en mun
bráðlega leggja fram frumvarp
um þaS efni.
FramSeiðsSuaukningin og
Eins og áður hefur veriS get
iS hér í blaðinu flytur Björn
Pálsson frumvarp til laga um
breyting á lögum um fram-
leiSsluráð landbúnaSarins
þess efnis, aS 25% af and-
virSi aukningar afurðamagns
meðalbúsins skuli bætast við
kaup bóndans og næsti verð-
lagsútreikningur miðist við,
að bóndinn fái þá kauphækk-
un. Þó segir í frumvarpsgrein
inni, að söluverð landbúnaðar-
vara á innlendum markaði
skuli miöast viS það, að heild-
artekjur þeirra, er landbúnað
stunda, verði í sem nánustu
samræmi við tekjur annarra
vinnandi stétta. Frumvarpið
gerir ráð fyrir að þessi ný-
skipan á verðlagsgrundvellin-
um komi til framkvæmda 1.
ágúst 1963. í greinargerð með
þessu frumvarpi segir flutn-
inqsmaður:
f lögum iim framleiðsluráð land
búnaðarins sru ákvæði um, að verð
landbúnaðarafurða skuli miðast
við það, að bændur hafj svipaðar
tekjur og aðrar vinnandi stéttir.
í framkvæmd þýðir þetta, að
bændur sem heild fá jafnmiklar
tekjur, hvort sem þeir framleiða
mikið eða lítið Þeir; sem fram-
leiða mikið, gera það á kostnað
þeirra, sem hafa litla framleiðni
Þó að bændur framleiddu 25%
minna en þeir gera nú, fengju
þeir sama kaup samkvaémt þess-
um lögum, og þó að framleiðni
þeirra væri 50% meiri, mundi
kaup þeirra vera hið sama. Eigi
firamleiðni íslenzks landbúnaðar að
jukast og hagur bænda að batna,
irerður að breyta þessu þannig, að
bændur njóti þess að einhverju
leyti, ef þeir með aukinni tækni
eða meiri vinnuafköstum fram-
leiði meira Eigi mundi það bæta
hag sjávarútvegsins, ef sjómenn
fengju jafnt kaup, hvort sem þeir
fiskuðu mikið eða lítið. Þróun
iðnaðarins mundi ekki aukast, ef
iðnrekandinn fengi sömu laun án
tillits til þess, hve mikil iðnþró-
unin væri. Slíkt mundi valda áhuga
leysi og kyrrstöðu. Sama lögmál
gildir um landbúnaðinn. Hann
getur ekki þróazt eðlilega, ef þeir,
sem við hann vinna, njóta ekki
aukinnar tæknj og vinnuafkasta á
einhvern hátt.
Athugun hefur farið fram á
því, hve miklar hreinar tekjur
bænda voru á skattskrá 1960, og
reyndust þær 64 þúsund kr. eða
4 þús. minni en gert var ráð fyrir
af framleiðsluráði. Árið 1962—
1963 er kaup bóndans áætlað 94
þús. kr„ en verður tæplega meira
en 90 þús. kr. Þess ber að gæta,
að hér eru innifalin vinnulaun
konu, að svo miklu leyti sem hún
vinnur að framleiðslunni. Hér er
einnig talin með vinna bama, því
að fæstir munu reikna börnum
kaup fyrr en eftir 14 ára aldur.
Er hér um eigin sök að ræða.
Bændur eiga að reikna börnum
eðlilegt og sanngjarnt kaup. Á
þann hátt einan geta þeir fengið
út hve mik'ar tekjur eru af eigin
vinnu. Vinni konur og börn í kaup
stöðum, eru vinnulaun ekki færð
á skattskrá heimilisföður. Fram-
leiðsluráð reiknar með. að aðkeypt
vmna vísitölubúsins nemi 13 946
kr„ en launatekjur og aukabúgrein
ar (auk garðræktar) gefi 19 580
Kr. Með öðrum orðum: bóndinn á
fð vinna algerlega einn fyrir bú-
inu. Við vitum, að þetta er ekki
hægt. Það er ógerlegt að reka bú
án aðstoðar Þess vegna er hér um
ólaunaða vtnnu konu og barna að
ræða.
Hin mikla atvinna við sjávar-
afurðir i mörgum kaupstöðum s.l.
2 ár hefur að mestu leyti farið
fram hjá bændum og fjölskyldum
þeirra. Ég hygg að þeir séu nú verr
launaðir en flestir' aðrir, þegar
?ils er gætt Með óbreyttum af-
urðasölulögum er og verður bænd-
um haldið í fjárhagslegri spenni-
treyju. Ýmsum er að verða þetta
ljóst. Einn líkti ástandinu við það
að tína kartöflur í fötu í ákvæð-
isvinnu. Bóndinn eykur afköst sín
eftir getu, ?n launin eru þau sömu
að kveldi. Loks uppgötvar hann
sannleikann. Um leið og hann eyk-
ur afköstin, stækkar fatan. Lfk-
ingin er snjöll. Það er fleiri en
þess; bóndi, sem skilja, að upp-
skeran er ekki í samræmi við erf-
iðið. Þeir, sem að landbúnaði
vinna, verða að finna, að þeir
njóta þess, ef vel er unnið. Með
þessu frumvarpi er lagt til, að
hagnaður af aukinni framleiðni
skiptist að jöfnu milli framleið-
anda og neytenda og bústærðin sé
miðuð við árið 1962—63. Vitan-
lega má deila um hlutfallið og ár-
io, sem við er miðað. En það er
ekki aðalarnðið. Aðalatriðið er,
að bændur viti það og finni, að
þeir njóti þess, ef þeir yrkja ak-
ur sinn vel.
Einyrkjabúskapur er að ýmsu
’eytj óhagkvæmur og óframkvæm-
anlegur nema fyrir þá, sem hafa
ó’oilað vinnuþrek. Búin þurfa að
stækka, svo ag vélar og vinnuafl
nýtist sem bezt. Til þess að það
takist, þurfd tekjur að aukast í
samræmi við stækkun búanna, svo
nð eðlilegt samræm; sé á milli
uppskeru og erfiðis og bændur geti
greitt börnum sínum hæfileg
vinnulaun. Vera má. að einhver
haldi því fram, að sé þessi laga-
breyting samþykkt, verðj kaup
bænda hærra en annarra eftir
nokkur ár Reynist það. þá er
astæðan. að framleiðnin eykst.
Bæði framleiðendur og neytendur
njóta góðs af því. Eg álít auk þess
Á ÞINGPALLI
★ ★ í upphafi fundar í sameinuðu Alþingi í gær minntist forseti,
Friðjón Skarphéðinsson, Sigurðar E. Hlíðars, yfirdýralæknis,
fyrrv. alþingismanns. Risu þingmenn úr sætum til virðingar
við hinn látna.
★ ★ í gær fóru fram kosningar til ýmissa nefnda og stofnana. f
Norðurlandará® voru kjörnir: Gísli Jónsson, Magnús Jónsson,
Sigurður Ingimundarson, Ásgeir Bjarnason og Einar Olgeirs-
son. Til vara þeir Matthías Mathiesen, Ólafur Björnsson, Birgir
Finnson, Ólafur Jóhannesson og Hannibal Valdemarsson.
★ T<r Yfirskoðunarmenn ríkisreikninga voru endurkjörnir Jón Pálma
son, Björn Jóhannesson og Jörundur Brynjólfsson.
★ ★ f stjórn Fiskimálasjóðs til þriggja ára voru kjörnir Sverrir
Júlíusson, Davíð Ólafsson, Jón Axel Pétursson, Sigurvin Einars
son og Björn Jónsson, og til vara þeir Sigurður Egilsson, Jakob
Hafstein, Sigfús Bjamason, Jón Sigurðsson, skipstjóri og Kon-
ráð Gíslason.
ir í verðlaunanefnd gjafar Jóns Sigurðssonar var kjörinn Sigurð-
ur Jónsson, framkv.stj. Slippsins.
ir ★ Endurskoðendur Búnaðarbankans voru kjörnir þeir Einar
Gestsson, Guðmundur Trygvason. Endurskoðendur Landsbank
ans: Ragnar Jónsson og Guðbrandur Magnússon., og endurskoð
endur Útvegsbankans þeir Björn Steffensen og Karl Kristjáns
son.
★ ★ f Nýbýlastjórn voru kjörnir: Jón Pálmason, Jón Sigurðsson,
Benedikt Gröndal, Steingrímur Steinþórsson og Ásmundur Sig
urðsson, og varamenn þeir Gunnar Gíslason, Jónas Pétursson,
Pétur Pétursson, Haukur Jörundsson og Stefán Sigfússon.
★ ★ í stjórn Áburðarverksmiðjunnar vora kjörnir Pétur Gunnars-
son, Tómas Vigfússon og Vilhjálmur Þór.
fc-
sanngjarnt, eðlilegt og jafnvel
nauðsynlegt, að bændur hafi meira
eri meðallaun, ef einhverjir eiga
að fást til að búa. Sjómaðurinn
vinnur vel, en hann hefur þó oft
2—4 mánaða frí á ári. Skrifstofu-
og verzlunarfólk hefur rífleg helg
arfri og hóflegan vinnudag. Fjöl-
skyldur bænda þurfa að vinna
meira og mmna alla daga ársins,
hafa oft lengrj vinnudag en al-
mennt gerist og neita sér yfirleitt
um alla óþarfa eyðslu Tekjuaf-
gangi, ef um hann er að ræða, er
o+tast varig til umbóta á jörðun-
um. Bændur eiga því skilið, að
eðlilegt samband sé milli sáningar
og uppskeru.
Það lætur nærri, að 50% af
framleiðslukostnaði meðalbús séu
rekstrarvörur og 50% vinna. Er
því eðlilegt að miða við það hlut-
fall, þó að búin stækki. Það þarf
meirj áburð. fullkomnari vélar og
hetri peningshús, ef framleiðsl-
an á að aukast. Eigi aukin fram-
leiðni að bæta hag neytenda og
fiamleiðenda að jöfnu, ber því
bændum að fá 25% af framleiðslu
aukningu meðalbús í sinn hlut, og
gagnstætt, ef framleiðslan minnk
ar.
6
T í V* I N N. fimmtudagurinn 20. des. 1962.