Tíminn - 04.01.1963, Qupperneq 7

— CMbnt —
Uígefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og indriði
G Þorsteinsson F'ulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur 1 Eddu-
húsinu Afgreiðsia. auglýsingar og aðrar skrifstofur i Banka-
stræti 7 Símar: 18300—18305 - Auglýsingasími: 19523 Af-
greiðslusimi 12323, — Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan-
lands t lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Viðreisnarkrónan
í herbúðum ríkisstiórnarinnar er nú reynt að gera
sér mikinn mat úr því. að sparifjárinneign í bönkunum
og sparisjóðum hafi aukizt mjög síðan „viðreisnin“ kom
til sögunnar í febrúar 1960. Inneignin hafi allt að þvi
tvöfaldazt í krónutölu. Þetta sýni vissulega glæsilegan
árangur.
En einu er jafnan gleymt, þegar stjórnarsinnar eru
að guma af sparifjárinneigninni. íslenzka krónan í janú-
ar 1963 er ekki hin sama og íslenzka krónan var í febrúar
1960. Hún er nú næstum helmingi minni að verðgildi.
Þegar þetta er tekið með í reikninginn, verður minna
úr sparifjáraukningunni síðan í febrúsr 1960 en stjórnar-
blöðin vilja yera láta. Ef miðað er við raunverulegt verð-
gildi eða notagildi, hefur sparifjárinneignin raunveru-
lega staðið í stað á þessum tíma, þótt hún hafi tvöfaldazt
í krónutölu.
Þetta sést vel á eftirfarandi:
Samkvæmt greinargerS þeirri, sem ríkisstjórnin lét
fylgja „viðreisninni", var gengi Sandaríkjadollarans
í febrúar 1960, að viðbættum yfirfærslugjöldum, kr.
21,22 eða 25,30 eftir því við hvort yfirfærslugjaldið
var miðað. Nú er dollarinn skráður á 43.06. Hann hefur
því næstum tvöfaldazt í verði. Sama gildir um allan
annan erlendan gjaldeyri.
Ef sparifjárinneignin er miðuð við erlendan gjald-
eyri, hefur hún því ekki aukizt neitt að verðmæti eða
notagildi síðan í febrúar 1960, þótt krónutalan hafi nær
tvofáldazt. Sama gildir ef breyta á henni í framleiðslu-
tækij eins og t. d. skip, landbúnaðarvélar, iðnaðarvélar.
byggingarefni o. s. frv.
Viðreisnarkrónan er nefnilega h. u. b. helmingi verð-
rninni en krónan var áður.
Óhætt má segja, að viðreisnarkrónan sé táknræn um
höfuðafglöp núverandi ríkisstjórnar Til hinnar miklu
< erðfellingar á krónunni rná fyrst og fremst rekja hina
óviðráðanlegu dýrtíð, óðaverðbólgn og efnahagslega
glundroða og ójafnvægi, sem er nú meiri hér en nokkru
sinni fyrr.
Það var ekki aðeins, að gengisfelliugin 1960 væri langl
úi hófi, heldur bætti ríkisstjórmr. við gengisfellingunni
1961, án nokkurs réttlætanlegs tilefnis Þetta hefur skap-
að dýrtíðina, óðaverðbólguna, glundroðann og upplausn-
ina Þetta hefur valdið því, að tvö seinustu árin. 1961 og
j962. hefur ísiand átt Evrópumetið i aukinni dýrtíð'
í öllum löndum í kringum okkui, hefur það verið og
er höfuðmarkmið valdhafanna að forðast gengisfell-
ingu þótt kaup hafi hækkað bar meira en hér. Þetta
hefur verið meginatriðið í efnahagsstefnu Vestur
Þjóðveria, Norðurlandaþjóðanna, Breta og Banda-
ríkjamanna. Valdhöfum þeirra hefur verið Ijóst, a?
lækkuðu þeir gengið settu þeir skriðu af stað, sem
óvíst væri að hægt væri að ráða við.
Hér hefur það hins vegar verið höfuðstefna ríkis-
stjórnarinnar og hagfræðinga hennar að það væri allra
meina bót að fella gengið og það sem mest. Þeir hefðu
vissulega fellt það í þriðja hinn a síðastliðnu ári, ef kosn-
ingasigur Framsóknarflokksins hefð-; ekki skotið þeim
skeik i bringu Það er ekki að efa hvað þeir munu gera
et'tir næstu kosningar ef þeir halda meirihlutanum.
En þótt. núverandi valdhafar nafi ekki lært neitt, ætti
þjóðin að hafa lært Hún ætti að !ærs það af viðreisnar-
ki’ónunni, sem hún hefur milli handa og er helminp
verðminni en krónan var fyrir bremur árum Og hvaða
lækningu hefur það fært? Óviðraðanlega dýrtíð og óðr
verðbólgu, gert þá ríku ríkari ug fálæku fátækari, op
skapað meira upplausnarástand i efnahagsmálum on hé
hefur nokkru sinni verið. |
Viidi Játvarður semja við Hitler?
Birting gamalla leyniskjala vekur umtal í Bretlandi.
RÉTT fyrir áramótin sein-
ustu, voru gefin út skjöl í
Bretlandi, er við fljóta athug-
un gátu gefiS í skyn, að Ját-
varður VIII, er var konungur
aðeins skamma hríð og nú ber
nafniö hertoginn af Windsor,
hafi í valdatíð sinni haft mik-
inn áhuga fyrir því að vingast
við Hitler. Jafnframt hafi
hann ætlað sér stærra og meira
hlutverk en þjóðhöfðingja Bret
lands sé nú ætlað að hafa.
Birting þessara skjaia hefur
að vonum vakið mikla athygli
á Bretlandi, því að hertoginn
af Windsor er þar enn umdeild
persóna, þótt meira en aldar
fjórðungur sé nú síðan ríkis
stjórnin neyddi hann til að af-
sala sér völdum vegna þess, að
hann var ófáanlegur til að
hætta við að kvænast fráskil-
inni konu af borgaralegum
ættum. Hertoginn af Windsor.
sem þá hét Játvarður VIII.
var þá mjög vinsæll, einkum
þó meðal alþýðu manna, en
hann hafði sýnt, að hann lét
sig hag hinna bágstöddu miklu
varða. Af þeim ástæðum hafði
yfirstéttin mjög horn í siðu
hans og óttaðist. að hann kynni
að verða of afskiptasamur sem
kóngur. Hún andaði því áreið
anlega léttara, þegar hann fór
frá völdum. Af þekktum st.iórn
málamönnum voru það aðai-
lega tveir. sem þá stóðu með
honum gegnum þvkkt oe
þunnt. eða þeir Winston Chur
chi]]; og Beaverb’-ook lávárðm-
SKJÖL þau. sem nú haH
verið birt og áður er vikið að
hafa meðal annars að geyma
leynibréf sem hert.oginn af
Coburg. sern nú er látinn.
sendi Hitler í marz 1936. en þá
var Játvarður vm nýlega
kominn til valda (hann var
kóngur frá 20. jan.—11 des-
1936). Hertoginn af Coburg
var bvzkur. en í ætt við Ját
varð Hann var oldheitur fvls
ismaður Hítlers og mun hafa
verið sendur af Hitler til af
grennslast eftir skoðunum Ját
varðar konungs. en konungur
vissi hins vegar ekki neitt um
það, er þejr töluðu saman. op
ræddi því við hann eins og
frænda og kunningja. að því
er hann segir nú.
í leyniskýrslum sínum til
Hitlers, segist hertoganum al
Coburg svo frá, að Játvarður
konungur hafi látið j ljós, að
hann hefði mikið álit á Hitlei
og vildi koma á bættri sambúð
milli Bretlands og Þýzkalands
Þá hafi konungur sagt, að hann
vildi sjálfur fara og ræða per
sónulega við Hitler enda vseri
hann konungur Bretlands en
ekki Baldwin forsætisráðherra
Hertoginn af Windsor
Þa-ð eru ekki sizt þessi um
mæli. er þykja hneykslunar
verð.
Þá hefur hertogin'n af Co
burg ýmis ummæli eftir Ját-
varði konungi um þálifandi
stjórnmálamenn, er hljóma
ekki vel nú. Meðai annars a
konungur að hafa hrósað La
val, en hallmælt Herriot
í TILEFNl af birtingu þess
íra skýrslna. hefur hertoginn
af Windsor snúið sér til hins
gamla vinar síns. Beaverbrooks
lávarðar. og átt viðta) við eitt
af blöðum hans. Daily Express
f viðtali þessu mór.mælir kon-
ungur ýmsu því, er hertoginn
af Coburg hefur eftir honum,
en þó alveg sérstaklega því,
að hann hafi talið rétt eða
viðeigandi, að hann ræddi
sjálfur persónulega við Hitler
í stað Baldwins forsætisráð-
herra eða einhvers annars
fulltrúa ríkisstjórnarinnar.
Hann segist vel hafa þekkt
takmörk konungsvaldsins og
hvað væri rétt og eðlilegt, að
að konungur gerði, og hvað
ekki. Ummæli hertogans af
Cobur.g stöfuðu því af ein-
hverjum misskilningi hvað
þetta snerti. Hin-s vegar sagði
hann, að konungsvaldið í
Bretlandi veitti aðstöðu til
vissra áhrifa, þar sem ráðherr-
ar hefðu alltaf öðru hvoru við-
ræður við þjóðhöfðingjana, og
kæmust þá ekki hjá því að
heyra skoðanir hans, og tækju
að sjálfsögðu oft nokkurt til
lit til þeirra, þótt þeir væru
ekki neitt skuldbundnir til
þess.
Hertoginn sagði það hins
vegar rétt, að hann hefði haft
á þessum tíma vissan áhuga
fyrir því, að reynt yrði að
treysta sambúð Breta og Þjóð-
verja, ef á þann hátt mætti
vinna að þvi að koma í veg
fyrir styrjöld, en stríðshætta
hefði þá stöðugt farið vaxandi
Honum hefði verið vel Ijóst, að
hætta var á ferðum, og því
hefði hann gjarnan viljað eiga
sinn þátt í því að afstýra
henni. Hins vegar hefði hann
vel þekkt takmörk valds síns,
og eins hefði hann ekki verið
meðmæltur öðru en því, er
hefði getað samrýmzt sæmd
Bretlands.
ÞESSAR skýringar hertog-
ans, ásamt ýmsu öðru. sem
komið hefur í dagsljósið í sam
bandi við birtingu umræddra
skjala. hafa orðið til þess að
kveða niður þá gagnrýni, sem
beindist gegn honúm fyrst cft
ir að skjölin voru birt Það
liefur m.a. komið i ljós. að
konungur var áhugasamur um
það, a-ð Bretar efldu varnir
sínar jafnframt því, sem samn-
ingaleiðinni við Hitler væri
haldið opinni og hún könnuð
með eðlilegum hætti. Flest i
bendir til, að hann hefði aldr
ei viljað ganga eins langt til i
undanhalds við Hitler og |
Chamberlain gerði síðar
Annars hafa þessar umræð S
ur varpað talsverðu Ijósi á það. 1
að það er hægt að vera hygg- i
inn eftir á og að ekki er með i
öllu rétt að kasta steinum á 1
þá, sem reyndu að varðveita p
friðinn. þótt þeim hafi mis
heppnazt. Þ.Þ, 4
Þrír rithöfundar fá viðurkenningu
Þrír rithöfundar eða þeir Guð-
mundur Daníelsson. Jón Óskar og
Þorsteinn Jónsson fra Hamri,
hlutu að þessu sinni viðurkenn
ngu rithöfundasjóðs Ríkisútvarps
ms.
Úthlutað var úr sjóðnum að
venju á gamlárskvöld, nú í sjö-
unda skipti en sjóðurinn var
stofnaður haustið 1956 og er hlut-
verk hans að styrkja íslenzka rit-
höfunda til starfa og þá einkum
að gera þeim kleift að ferðast til
útlanda
Á þeim sex árum sem Rithöf-
undasjóður ríkisútvarpsins hefur!
starfað, hafa 10 rithöfundar hlot-
ið úr honum styrki, einn eða tveir
í senn Styrkupphæðin var að
þessu sinni hærri er, nokkru sinni
fyrr eða samtals 45 þús kr og
samþykkti sjóðsstjórnin einróma
að skipta þeirri fjárhæð jafnt á
milli hinna fyrrnefndu rithöfunda
þriggja.
r í M I N N, föstudagur 4. janúar 1963.
7