Tíminn - 17.01.1963, Blaðsíða 7

Utgetdncli FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri Tómas Arnason Ritstjórar Þórarinn
Þó.rarinsson iábi. Andrés Kristjánsson. lón Helgason og Lndriði
G Þorstemsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
mgastjón Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur t Eddu-
húsinu Afgreiðsla uuglýsingar og aðrai sjtrifstofur | Banka
stræti 7 Símar 18300—18305 - Auglýsingasfmi: 19523 Af.
greiðslusimi 12323 - Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan-
lands ! lausasölu kr 4 00 eint - Prentsmiðjan Edda h.f. —
Ruglið í Eyjólfi
Eyjólfur Konráð Jónsson, stjórnmálaritstjóri
Morgunblaðsins, hefur fengið harða ofanígjöf hjá Bjarna
Benediktssyni og Olafi Thors, fyrir að ljóstra því upp,
ao Bretar vilji ákafir fá ísland inn í Efnahagsbandalagið.
Bjarni og Ólafur telja réttilega, að þessar upplýsingar
Eyjólfs séu ekki þægilegar fyrir þá, m. a. vegna fram-
komu þeirra í landhelgismálinu áður fvrr.
í framhaldi af þessu, hefur Eyjólfur fengið fyrirmæli
um að minnast ekki á þessar uppljóstrun sína meira en
reyna í staðinn að þyrla upp einhverju moldviðri til þess
að láta hana fyrnást og gleymast.
'Þetta hefur Eyjólfur líka reynt dyggilega. Dag eftir
dag hefur hann birt rugl um það í Mbl. að undanförnu,
að vinstri stjórnin hafi staðið í samningum um það að
gera ísland að aðila fríverzlunarbandalags, 'sem stofn-
að yrði í Evrópu. Af því hljóti að leiða að eðlilegt sé að
gera nú fríverzlunarbandalag við EBE á aukaaðildar-
grundvelli.
Óþárft er að fara mörgum orðum um þetta rugl Eyjólfs.
Vinstri stjórnin tók ekki þátt í neinum samningum um að
ísland yrði aðili að fríverzlunarbandalagi, en hins vegar
iél hún fylgjast með umræðum, sem urðu um þetta mál
innan Efnahagssamvinnustofnunar Evrópu á árunum
1956—’58. Umræður þessar snerust um möguleika á þvi
að .stofna fríverzlunarbandalag þeirra Evrópuríkja, er
stæðu utan Efnahagsbandalags Evrópu, en hefði vissa
samvinnu við það. Það var eðlilegt, að ísland sem aðili
að Efnahagssamvinnustofnuninm. fylgdist með þessum
umræðum og gerði þar grein fyrir sérstöðu íslands enda
fylgdi þessum umræðum ekki minnsta skuldbinding um
þátttöku í hugsanlegu fríverzlunarbandalagi.
Niðurstaða þessara umræðna varð sú, að sjö ríki tóku
sig út úr og stofnuðu Fríverzlunarbandalag Evrópu
(EFTA). Ekki aðeins þeir flokkar, sem stóðu að vinstri
srjórninni, heldur einnig Sjálfstæðisflokkurinn voru sam-
mála um, að ekki kæmi til mála fyrir ísland að eiga
þátt j stofnun þess bandalags, heldur bæri íslandi að
standa utan við.
ÞaS verða bví ekki sýtt rök til þessara viðræðna
fyrir því, að ísland eigi nú að gera fríverzlunarsamn-
ing við EBE, heldur einmitt hið gagnstæða. Þessar við-
ræður leiddu það einmitt í Ijós, að allir flokkarnir á
íslandi, þar á meðal Sjálfstæðisflokkurinn, töldu að-
ild íslands að fríverzlunarbandalagi óheppilega.
Eyjólfur hefur því ekki annað upp úr þessu rugli sínu
en að upplýsa það, að Sjálfstæðisflokkurinn hefur áður
talið aðild að fríverzlunarbandalagi óheppilega, þótt nú
virðist foringjum hans hafa snúizt hugur, ef marka má
'skrif Eyjólfs. Bjarni og Ólafur verða honum því senni-
lega ekkert þakklátari fyrir þessa uppljóstrun en þá,
að Bretar vilji ákafir fá ísland í EBE.
Samkvæmt upplýsingum Gylfá Þ Gíslasonar, myndi
fríverzlunarsamningur við EBE stofna í fyllstu hættu
reykvískum iðpfyrirtækjum. sem veita nú 5000 manns at-
vinnu, vegna þess, að iðnaðarvörur yrðu þá fluttar hingað
hömlulaust og tollalaust frá löndum EBE. Landbúnaður-
ínn myndi einnig fá erfiða samkeppm á vissum sviðum
Síðast, en ekki sizt, er svo mikil hætta á því. að við-
skiptin við jafnkeypislöndin. sem kaupa nú 20—30%
ai útflutningsvörum okkar féllu að rnestu eða öllu niður.
án þess að nokkur trygging væri Evrir þvi, að þessar
vörur yrðu seldar annars staðar Viðskiptin við Banda-
ríkin gætu einnig 'ærið í h'ættu.
Er Sjálfstæðisflokkurinn orðinn fylgjandi fríverzlunar-
bandalagi. þrátt fyrir þetta? Er ákafi Bretans svona
áhrifamikill?
Það væri gott að fá skýr svör Eyjolfs við þessu!
T í M I N N, fimmlutlagur 17. jan. 1963. —
Forustugrein úr „The Guardian“, Manchester: ~'r'~ 1
Bandaríkin ein geta verið
forusturíki vestrænna þjóða
Evrópsk andúð á forustu Bandaríkjanna byggð á óraunsæi.
ENGINN DREGUR það í efa
í alvöru, að Bandaríkin séu á
vissan hátt „leiðtoginn" í vest-
rænni samvinnu. En um það,
hvernig eigi að beita forustu
Bandaríkjanna i framkvæmd,
og hitt, að hve miklu leyti
stefna Bandaríkjanna eigi að
taka tillit til viðkvæmni banda-
manna sinna, hljóta að vera
skiptar skoðanir. Orðrómur
um, að Kennedy fofseti hafi,
í fríi sínu á Palm Beach, verið
að hugleiða hvassari afstöðu
gegn bandamönnum sínum, gef
ur til kynna að þessi atriði
kunni að koma til aukinna
álita á árinu 1963.
Reynslan af beinum sam-
skiptum við Krustjoff í sam-
bandi við Kúbu-deiluna hefur
sýnilega haft töluverð sálræn
áhrif á stjórn Kennedys. Hún
virtist sýna, að þegar til ai-
varlegra úrslita dregur; verða
Bandaríkin að taka af skarið
fyrir allan hin vestræna heim,
og það án samráðs ef nauðsyn
krefur. Og sá góði árangur,
sem stefna Kennedys sýndi
vikuna, sem úrslit Kúbumáls-
ins voru ráðin, hefur gert hann
enn sjálföruggari en hann áð-
ur var.
\
Á HINN bóginn er ekki
nein rénun á hægfara aukn-
ingú sjálfsöryggis Evrópu, sem
fylgt hefur í kjölfar framvindu
myndunar Evrópubandalagsins
og heppnuðum skilnaði Frakk
lands og Alsírs. Það virðast þvi
miklir möguleikar á árekstrum
milli Bandaríkjanna og forustu
þjóðanna meðal bandaþjóða
þeirra.
Hver á framkoma Breta að
vera, þegar svona er í pottinn
búið?
Meðal vissra afla í íhalds-
flokknum virðist gæta nokkurr
ar andúðar og gremju í garð
Bandaríkjanna, sem hófst í
sumum tilfellum áður en
Bandaríkjamenn hurfu frá
framleiðslu Skyboltflaugana.
en hefur magnazt við það. Af-
staða stjórnarinnar sjálfrar
liggur ekki eins Ijóst fyrir, en
þó er ekkert launungarmál, að
stefnu hennar gagnvart Congo
og Sameinuðu þjóðunum til
dæmis greinir mjög á við
stefnu Kennedys forseta.
ÍHALDSSTJÓRNIN brezka
hefur veitt Bandaríkjunum lít-
inn stuðning í ákvörðununum
um heildarmynd hernaðarlegs
KENNEDY
hindnuiarmáttar vesturveld-
anna og eflingu Atlantshafs-
bandalagsins almennt. Stjórnin
hefur gert Kennedy forseta
erfiðara fyrir við stöðvun á út-
breiðslu kjarnorkuvopna inn
an samtakanna og takmörkun
umráða kjarnorkuvopna vjð
svo fáar hendur sem framasi
er unnt, með því að halda
fast við eigin kjarnorkuvíg-
búnað, sem sífellt verður goð-
sagnakenndari. Stjórnin hefur
hindrað tilraunir Bandaríkj
anna til eflingar almenns
styrks NATO og hæfni með
því að bregðast við að gera
Rínar-herinn minna háðan
kjarnorkuvopnum, og einnig
hjálpað til þess að hindra
framgang framkvæmanlegrar
takmörkunar herbúnaðar í Mið
Evrópu.
KENNEDY forseti hefur rétt
fyrir sér í flestum þeim efn
um, sem hann og evrópska
bandamenn hans greinir á um,
en þeir rangt. Það væri rétt
stefna Breta að styðja hann.
Það er efalaust möguleiki á
því, að einhver forseti í fram
tíðinni kunni að vilja leiða
samtökin í ranga átt. Strang-
rökfræðilega séð mætti halda
því fram, að ákveðin forusta
Kenendys forseta gæti skapa-ð
óheppilegt fordæmi í framtíð-
inni, og Eandaríkin ættu því
ekki að öðlast of mikið vald
innan samtaka vesturveldanna,
ef til þess kæmi að það yrði
síðar misnotað. Þegar til lengd-
ar lætur sé áköf forusta Banda-
ríkjanna ófullnægjandi stað-
gengill fyrir einlægt Atlants-
hafs-samfélag, þar sem evr-
ópskar bandaþjóðir gætu haft
meiri áhrif en þær nú hafa, og
brezkir stjórnmálamenn ættu
vissulega að hafa þetta f huga.
EN í BRÁÐ ER erfitt að
koma auga á, hvernig hægt er
að mynda raunverulegt Atlants
hafs-samfélag án ákveðinnar
forustu Bandarikjanna. Evr-
ópsk andúð á forustu Banda-
ríkjanna er að nokkru leyti
byggð á eins konar átthagaþrá
og að nokkru á skammsýnum
skilningi á þjóðarhagsmunum
Evrópuþjóðanna. Hvorugt
þetta treystir grunninn undir
aukna samfylgni vesturveld-
ana.
Hvaðan á aðsópsmikil for-
usta að koma, ef hún kemur
ekki -frá Bandaríkjunum?
Brezkir íhaldsmenn, sem
gremst afstaða Bandarikjanna
til Skybolt-flauganna, eru ekki
líklegir til að finna aðgengi-
legra forustumannsefni f de
Ga-ulle eða Adenauer Vestur-
Þjóðverjar tortryggja stefnu
Kennedys gagnvart Berlín, en
þeir tortryggja Macmillan enn
meira. Og hve fegnir sem þeir
kunna að vera þeim ósveigjan-
leikja, sem fram kemur hjá de
Gaulle, þá komast þeir ekki hjá
að skilja, hvað Frakkland gerir
sérstaklega lítið til þess að
verja þá hernaðarlega. Hvað
Frakkland snertir, hlýtur jafn-
vel de Gaulle að vera það ljóst
sjálfum, innst inni, að núver-
andi aöstaða hans innan Evr-
ópu hvílir miklu fremur á per
sónu hans sjálfs en frönsku
veldi.
SANNLEIKURINN er sá, aö
ef Bandaríkin hafa ekki for-
ustu samtakanna með höndum
getur það enginn annar Þeir.
sem harma forustu Kennedys,
ættu að hugleiða. að ónnur
leið var reynd undir forustu
Eisenhowers forseta, og árang
urinn var síður en svo ánægju-
legur.
ar
í Afríku búa 8 af hundraði alls
mannkynsins, kringum 240 millj-
ónir manna, en framleiðsla þessa
fólks nemur aðeins um 2 af hundr-
aði af heildarframleiðslu jarðar
búa. Hún er aðeins um helming-
ttr af framieiðslu Bretlands. Árs-
tekjur á hvern íbúa Afríku eru
110 dollarar, þ.e.a.s, minni en
einn tíundi hluti af árstekjunum
í háþróu'ðum löndum.
Þessar upplýsingar koma fram
i 'nýrri skj’rslu Sameinuðu þjóð-í
anna, en þar er þess iafnframi
getið, að jafnvel ófullkomnustu
rannsóknir á auðlindum Afrík.i
bendi til gífurlegra möguleika
Skýrslan ber heitið „Industnai
Growth in Africa“ og er gefin útí
af Efnahagsnefnd S.Þ. f-yrirl
Miklir möguleikar Afríku
Afríku. Skýrslan lýsir þeirn þró-|
un, sem átt hefur sér stað í iðn-
væðingu álfunnar, og leggur sér- ]
staka áherzlu á hina geysimiklu |
og augljósu möguleika til iðnþró !
una í Afríku næsta áratuginn.
Afríka framleiðir þegar sjöunda
hlutann af málmum heimsins, og
orkulindir álfunnar — kol í suð-
urhlutanum. vatnsafl í miðhlut-
anum og olia og gas i norðurhlut-
anum — eru mjög verulegar, segir
i skýrslunni.
Iðnaðarframleiðsla álfunnar (að
Suður-Afríku undantekinni) var
/
helmingi mein ánð 1948 en árið
1938. Síðan 1948 hefur þróunin
haldið áfram með svipuðum
hraða. í samanburði við árin fyrir
seinni heimsstyrjöld hefur námu-
gröftur þrefaldazt og verksmiðju-
framleiðsla næstum fimmfaldazt
Á árunum 1951—1980 jókst orku-
framleiðslan úr 31 milljón tonna
upp í 63 milljónir tonna Talið er
að heildarframleiðslan i iðnaðin-
um sé nú fjórfalt meiri en árið
1938
Framtíðarþróunin í hverju ein-
Framhald á 13. síðu.