Tíminn - 17.01.1963, Blaðsíða 9

an Pétursey. Skipinu var snú-
ið og haldið aftur vestur á bóg-
inn. Eftir drjúgt stím komum
við á þær slóðir. Lélegar lóðn-
ingar komu í ljós og svo heyrð
ist um árangurinn í talstöð-
inni: Þetta var smásíldar-
skratti, rusl, sem enginn vildi
líta við. Og það stóðst nokkum
veginn á endum, að þegar við
vorum komnir á miðin, héldu
hinir brott og við snerum enn
við. Nok'krir dýrmætir kiufcku
tímar höfðu farið til einskis;
fyrirbæri, sem allir síldarsjó-
menn, líka þeir á Víði II, kann
ast mæta vel við.
Og nú var enn haldið austur.
Ekki var samt hljóðið neitt
betra í þeim þar. Síldin þar
stóð enn djúpt og það litla,
sem veiddist var enn smáít.
Guðmundur Péturs var kom-
inn austur fyrir veiðisvæðið og
kvaðst ætla austur í Skaftár-
djúp. Orðin hjá körlunum í lal
stöðinni urðu ekkert fallegri,
þeir bölvuðu jafnvel fjörðum
og vitum, ef þeir þurftu að
nefna þá. Og svo kom „reiðar-
slagið“. Fanney var komin á
miðin í Jökuldjúpinu og til-
kynntj um síld. Þar gat hún
loksins komið upp Jhelivítið
á ’enni“, þegar mestallur flot-
inn var nærri sólanhringsstím
í burtu. Sumir höfðu við orð
að fara fljót'lega af stað og
freista gæfunnar fyrir vestan,
en kváðust þó æbla að bíða til
morguns og sjá tO hvort hún
kæmi þá ekki upp.
Við sigldum í austur. Háset
arnir skiptust á um stýrisvakt
ir, þess á milli lögðu þeir sig,
. . . og rennur niður í lestar
sklpslns.
eða þá að þeir sátu niðri í mat
sal og spiluðu bridge og gæddu
sér á því sem Ingólfur Eyjólfs
son matsveinn bar á borðið.
Það var komið miðnætti, þeg-
ar við vorum loks komnir aust-
ur á móts við Alviðruhamra.
Þar lá fflotinn að mestu að-
gerðarlaus. Talstöðvarnar voru
óvenju þögu'lar, menn biðu
morgunsins, — biðu þess, að
hinum duttlungafulla fiski
þóknaðist að synda nokkrum
föðmum ofar i sjónum, svo að
hægt væri að fanga hann. Við
héldum austur fyrir flotann.
Það kvað ekki vera neitt nýtt,
þótt þetta sfcip bregði sér ör-
lítið út úr hópnum og komist
þar í moksíld. Ef til vill væri
það sama að gerast hérna, hugs
aði ég með mér. En ekkert
slíkt gerðist, hennar hátign
þóknaðist ekki einu sinni að
synda nógu ofarilega fyrir Víði
II. Svo var sveigt aftur vestur
á bóginn og siglt f átt til ljósa
borgarinnar.
Víðir skipstjóri hafði lagt
sig. Stýrimaðurinn _ var í
brúnni. Hann heitir Árni Gísla
son og er bróðir Eggerts skip-
stjóra. Hann verður stýrimað-
ur á Víði II, þegar Eggert fær
nýja sfcipið. Það lóðaði öðru
hverju á síld, en hún stóð
djúpt, á um það bil 40 föðm-
um. En svo fór hún allt í einu
að hækka sig. Við eltum tcrf-
una og nú sáum við að þir
voru að gera sig klára á sfcipi
sem var rétt hjá okkur. Árni
beið ekfci boðanna, heldur
hljóp inn til Víðis og vakti
hann. Hann var kominn fram
í brú, áður en hann var al-
mennilega búinn að opna aug-
un. Hann tók við stýrinu og
fylgdi toppnum á torfunni.
Hún hækfcaði sig enn. Hún var
komin upn í 36 faðma. Þá kvik
uðu kastljósin á næsta skipi
og nú var ekki beðið lengur.
KLÁRIR dundi við um allt
skipið. Á sama augnabliki voru
allir komnir út, sjóstakkar
voru rifnir fram, og á ótrú-
lega skömmum tíma var hver
meðlimur þessarar þraubþjálf
uðu skipshafnar koiminn á sinn
stað. Og svo gall við sfcipunin,
nótin hvarf í djúpið og kast-
Ijós Víðis II voru kveikt. Það
tófc ekki langan tíma að kasta
og von bráðar var aftur tekið
til við að draga nótina inn.
Kraftblökkin, þetta mikla þarfa
þing nútíma síldveiða, tók að
mala, og hægt og sígandi hrúg
aðist nótin aftur upp á sínum
stað. Það tók að lifna yfir
næstu skipum. Þau sigldu rétt
hjá okkur og beindu Ijósfcöst-
urum sínum óspart að okkur.
Það fór efcfci fram hjá þeim,
að Víðir II var búinn að kasta
við nefið á þeim, og hvað var
þá sennilegra en að veiði væri
von?
Hringurinn þrengdist. Það
byrjaðj að glitta á eitthvað
niðri í sjónum í skini ljóskast
arans. Það var auðséð. að þótt
kastað hefði verið á meðan síld
in enn stóð svona djúpt, var
samt talsvert í nótinni. Svo
birtist iðandi, silfurgljáandi
kös á yfirborðinu og von bráð
ar var byrjað að háfa Síldin
rann niður í lestar skipsins
jafnt og þétt og eftir skamma
stund var ekkert eftir í nót-
innj og frá henni var gengið
undir næsta kast. — Þetta
voru um 500 tunnur, sagði Víð-
ir, og bætti svo við brosandi:
— Það er betra illt að gera en
ekkert.
Nú höfðu menn andvara á
sér. Þeir höfðu það á tilfinn-
ingunni, að ekfci myndi iangt
þar til kallið glymdi aftur. Það
Framhald á 15 siðu
SKIPSTJÓRINN UM RÁÐAMENN
ÞEIR VIRDAST
ALVEGHISSA!
Við Víðir settumst niður
og tókum tal saman í næði.
— Hvernig getur þú skýrt
það, hversu sérstafclega vel
gengur að fiska á þessu skipi?
— Það er nú erfitt að skýra
það. Skýringarnar eru vafa-
laust margar. Eggert er alveg
sérstafcur maður, það er aðal-
skýringin.
— Ekki var hann með núna,
og samt fylltum við skipið,
meðan fæstir fengu síldr
— Já, það er að vísu rétt,
það var nú bara tilviljun.
— Þú segir það. Var það nú
ekki lífca það, að þið unntuð
ykkur engrar hvíldar á meðan
sumir aðrir iétu reka? (
— Jú, það má vera. Það kem
ur yfirleitt ekki fyrir að Egg-
ert láti refca. Hann er alltaf
að leita. Hann ' er geysilegur
hugmaður og hættir ekki fyrr
en hann finnur fisk, sé hann
á annað borð nobfcurs staðar
að hafa. Svo kemur fleira til.
Við erum að mestu leyti alltaf
með sömu áhöfnina. Þetta eru
allt vaskleika menn, sem kunna
til sinnar vinnu út I yztu æsar.
Auk þess kunna þeir allir orðið
vel á asdic tækin og geta stýrt
eftir þeim, ef torfa sést á
þeim og kunna mjög vel til
verkajá því sviði, sem öðrum.
Þetta hefur geysilega mifcið að
segja, og á örugglega sinn þátt
í því, hversu vel okfcur gengur.
— Er báturinn nokkuð lipr-
ari en önnur skip?
— Hann er lipur, en ekkert
svo sérstak'lega, að það geri
gæfumuninn og hann er ekki
sérlega gangmifciH. Þar að auki
höfum við ekki verið með
stærstu gerð af nót. þeir hafa
margir verið með stærri nætur
en við.
— Þú tekur senn við þessum
bát.
— Já, það er ætlunin. Egg-
ert á að fá nýja skinið, sem er
um 200 tonn í lok febrúar og
þá tek ég við þessum. Áhöfnin
fer með honum, nema Árni.
bróðir hans. hann verður stýri-
maður hjá mér og svo Jón. sem
er háseti hjá ofckur núna, hann
verður með áfram.
— Það er mikið rætt núna
um öryggismál sjómanna. —
Hvað viltu segja um þau, til
dæmis dekfchleðsluna?
— Það er erfitt mál við að
eiga. Ég held líka. að þegar
skipunum hefur hlekfczt á und-
anfarið. hafi yfirleitt ekkj ver-
ið um ofhleðslu að ræða heldur
vanhleðslu. Svo er þetta með
dekfchleðsluna. Sumir bátar
eru þannig, að séu þeir með
lestarnar troðfullar en enga
dekkbleðslu- þá leggjast þeir
svo fram. að það er beinlínis
hættulegt Það verður hver
skipstjóri að þekkja sitt skip
og haga hleðslu eftir því.
— Hvað um stöðugleikaút-
reifcninga?
— Það er nú það sem ailir
vita að þarf að gera. Þessir
útreikningar myndu alla vega
verða gagnlegir. Það þefcfcir
enginn bátinn sinn of vel. En
aðstæður breytast á ýmsan
hátt og til þess verða allir skip-
stjórar að tafca tillit.
— í fyrra var allmifcið um
VÍÐIR SVEINSSON, skipstjóri.
það rætt, m. a. á alþingi, að
koma á hlustverði fyrir fi§ki-
skip, þannig að útilokað væri,
að skip væru týnd lengi án
þess að menn yrðu þess varir
og gætu gert ráðstafanir.
— Hann þarf alveg skilyrðis-
laust að koma í einhvérri
mynd og myndi mjög vel þeg-
inn. bæði af sjómönnum og
ekki síður aðstandendum
þeirra í landi. Þetta gætl kom-
ið á ýmsan hátt, annaðhvort
með beinu sambandi við land,
eða með kóda eins og togararn-
ir nota.
Það er alveg sjálfsagt að
koma upp einhvers konar
slíku eftirliti.
— Hvað viltu svo segja um
síldveiðarnar almennt?
— Ja. hvað skal segja? Það
er náttúrlega engin hæfa
hvernig nýtingin er á síldinni
og ringulreiðin í sambandi við
löndun og losun. Það virðist
orðið mega reikna nokkuð ör-
ugglega með síldveiði hér yfir
veturinn, en það er eins og
þeir séu alltaf jafn óviðbúnir
að tafca á móti henni og eigin-
lega steinhissa á því, að hún
skuli veiðást! Núna, þegar
þetta er ef til vill að mestu
búið, eru þeir að velta því fyr-
ir sér, hvort eitthvað eigi að
gera til þess að flotinn þurfi
efcki að liggja tímunum saman
í höfn í stað þess að moka síld
inni upp úr sjónum, og bílast
um það. hvort eigi að flytja
síldina norður í bræðslu og
hver eigi að gera það. Við sjó-
mennirnir erum vægast sagt
dálftið undrandi á þessu. V:ð
erum ekkert hissa á því, þðtt
við veiðum síld. Að maður svo
ekki tali um það, að ekki sfculi
vera gert meira til þess að
framleiða matvöru úr síldinni,
þegar markaðir eru nægir og
nofcfcurn veginn virðist vera
orðin árviss veiði með tilfcomu
hinna nýju tækja. Það var ann
að, þótt efcki væri lagt í mifcla
fjárfestingu á bessu sviði, á
meðan svo virðist, sem ekfci
væri lengur hægt aS veiða sild
við landið.
— Hvað um kjaramálin’
— Menn mega efc'.ci einblína
á það, þótt vel hafi fiskazt síð-
ustu tvö árin og heldur ekki
miða einvörðungu við beztu
skipin. þegar rætt er um þau
mál. Ég hef nú verið 15 ár á
sfld og sumar eftir sumar hef-
ur fjöldi manns ekkj fengið
nema kaupt.rygginguna sína. og
hana ekki alltaf háa Þeir
menn, sem hafa stundað sild-
veiðar í svo mörg ár, eru ekk-
ert öfundsverðir, þótt þair hafi
aflað sæmilega í tvö ár.
Ég veit, að hin nýju tæki
hafa kostað mikið, og það eru
vissir byriunarörðugleifcar hjá
útgerðinni, meðan verið er að
greiða þau að fullu. En ég held
að fremur hefði átt að hjálpa
úgerðarmönnum á einhvern
hátt til að eignast þau en með
því að taka það af sj'ómönnun
um. Og þótt þessi tæki hafi
létt störfum af sjómönnum og
hækkað hlut þeirra, þá þætti
mér gaman að hitta þann ut-
gerðarmann í dag, sem vildi
skipta og taka upp gömiu að
ferðina að nýju.
Sjvo væri unnt að benda á
fleira. Mér þykir gæta allmik-
ils skipuiagsleysis hjá mörgum
útgerðarmönnum í kaupum á
þessum tæk.ium. Þeir hafa ekki
alltaf gætt þar fyrirhyggju —
Allt fram á síðastliðið ár var
fjöldi báta að fá nætur. sem
alls ekki hæfa nútímaveiðum.
Þær geta alls ekki taiizt not-
hæfar allt sumarið, hvað þá ú
vetrarsíldveiðarr Möskvarnir
voru allt of stórir. Þetta eru
dýr axarsköft. en ég tel ástæðu
Framh á 15 síðu

T í M I N N, fimmtudagur 17. jan. 1963.
lU«