Tíminn - 08.02.1963, Qupperneq 9

Það cr þetta sjálfvirka tæki,
sem gerir Denison svo frábrugð
ið fyrirrennurum sínum, skíða
skipum, sem einungis gátu siglt
á lygnu vatni.
Denison var byggt með það
fyrir augum ,að á því yrðu gerð-
ar alls kyns tilraunir, fremur
en því væri fyrst og fremst
ætlað að vera fanþegaflutninga
skip. Þess vegna munu aðeins
komast fyrir í skipinu um 60
farþegar, en í ráði er að byggja
svipuð skip, sem taka munu
fleiri farþega.
Til dæmis verður bráðlega
gert 39 metra langt skíðaskip,
sem fer með 60 hnúta hraða,
milli Florida og Bahama-eyja,
og mun það geta tekið 230 far-
þega. Þessi 189 sjómílna langa
vegalengd verður líklega farin
á nálægt 3% tímurn, og far-
gjaldið fyrir ferðina fram og
til baka myndi kosta öllu
minna en 50 mínútna flugferð,
auk 'þess sem slíkt myndi spara
tíma og bílferð til flugvalla,
sem flestir liggja talsvert langt
frá borgum.
í ágúst 1962 var svo hleypt
af stokkunum öðru slíku skíða-
skipi, sem verður framvegis i
þjónustu hersins. Þetta skip
byggði Boeing fyrirtækið. Þetta
er 110 smálesta skip og ber
nafnið High Point — fyrsta
orrustuskip sinar tegundar. —
Skip þetta mun ná 40 til 50
hnúta hraða — sem er talið
hæfilegt fyiir slikt farartæki og
tvær gastúrbínur, sem saman-
lagt hafa 6.200 hestafla orku,
munu knýja skipið. Einnig er
jafnvægisútbúnaður High Point
sjálfvirkur og jafnvel enn full-
komnari en útbúnaður fyrir-
rennara þess.
Þegar er farið að vinna að
smiði stærra skips — 300 smá-
lesla tilraunaskips, sem Grum-
man verksmiðjurnar munu
smíða fyrir sjóherinn. Tvær
geysimikl9r_.gastúrbínur. 18,000
hestafla hver, munu knýja skip-
ið, sem ná mun um 45 hnúta
hraða.
í mörg ár hafa svipuð
vængjaskip farið um vötn, ár
og innhöf Evrópu. Af þeirri
tegund hafa Sovétríkin byggt
stærsta skipið — 300 farþega
farþegaskip, 107 smálesta
þung, sem nefnist Sputnik, og
er það knúið af fjórum diesel-
hreyflum, sem til samans hafa
3.600 hestafla orku, og nær
skip þetta um 40 hnúta hraða.
Hins vegar getur ekkert þess
ara evrópsku farartækja siglt
á hafi úti. Þau sigla á föstum
U- eða V-laga vængjum, þar
sem ekki þarf flóknari útbún-
að, þar eð farið er um lygn
vötn. Ef vængirnir væru þann-
ig fastir á úthafsskipum af
þessu tagi, myndi skipið fylgja
öldunum, og yrði slíkt auðvitað
stórhættulegt á miklum hraða.
Þess vegna hafa skíðaskipin
til þessa ekki þótt henta til
siglinga á úthafinu, en eftir
tilkomu hinna bandarísku jafn-
vægistækja, sem komið hefur
verið fyrir í Denison og High
Point, virðast skíðaskipin ætla
að verða hin ákjósanlegu úthafs
skip.
Önnur nýjung, sem fram
kemur í bandarískum skíða-
skipum, er hin öfluga gastúr-
bína, sem knýr skipin og svipar
nokkuð til flugvélahreyfla.
Og enn er unnið af fullum
krafti að endurbótum á skíða-
skipunum, og hafa þegar kom-
ið fram ýmsar nýjungar, sem
enn eru ókannaðar að mestu,
en ýmislegt bendir til þess, að
ekki verði þess langt að bíða.
að skip svipuð Denison sigli
um heimshöfin með 90 hnúta
hraða, eða sem svarar yfir 150
km. hraða á klukkustund.
Helgi Haraldsson, Hrafnkelsstöðum:
„Því kann margur
hin þögiu svik/7
Fáein orð til tveggja Flóamanna. - FYRRI HLUTI
Um leið og ég þakka öllum fyr-
ir gamla árið, finnst mér að ég
verði að þakka sérstaklega tveim-
ur Flóamönnum fyrir sínar ágætu
greinar í Morgunblaðinu rétt fyr-
ir áramótin, þeim Runólfi í Ölvers-
holti og Gunnari í Seljatungu.
Vegna þess að ég er umræðuefnið
hjá báðum, má varla minna vera
en ég sendi þeim kvittun, sem
sýnir, að ég hafi séð þessar rit-
smíðar. Ekki get ég neitað því, að
mér finnst andans auðlegð þessara
ágætu manna í minna lagi, að þeir
skyldu ekki geta fundið neina fyr-
irsögn í greinarnar frá sjálfum
sér, heldur taka þær frá mér. Það
hefur nú aldrei þótt sérlega mik-
ilmannlegt, svo hélt ég að ekki
væri svo statt að stolið yrði þar
sem ég á í hlut.
— En allir verða að bjarga sér
— segir skáldið.
Þá er fyrst grein Runólfs. Þar
vcrð ég að leiðrétta misskilning,
sem mér er alveg óskiljanlegur.
Hann skorar á mig að sanna, að
hann sé fyllibytta eða heita minni
maður ella. Það mátti ekki minna
kosta. Það má öllum gera að setja
fyrir þá fótinn og segja þeim að
sanna, þag sem ég vona að sé al-
veg ósannaulegt, sem betur fer.
Eg held að Runólfur hafi feng-
ið svo gott uppeldi hjá okkur í
Ungmennafélagi Hrunama-nna, þeg
ar ég var þar formaður, að það
væri ekkert ánægjulegt að sanna
þetta, sem hann fer fram á. Hitt
þykir mér líka leiðinlegt að þurfa
að sanna, að hann skilji ekki mælt
mál, eins og við álitum þetta skýr-
an ungling, meðan hann var hjá
okkur. Það sem Runólfur hnýtur
um í grein minni er víst þessi
setning: — „Minnir þetta ekki á
menn. sem hafa selt sig á fylliríi
og verða svo að standa við það
ófullir —“ Eg tæki nú ekki svo
til orða að hann minnti á mann,
ef ég teldi hann það sjálfan. Svo
er annað, menn geta orðið fullir
af fleiru en áfengi. Menn geta til
óæmis látið ljúga sig fulla, og það
gerðu þeir Siálfstæðismenn í sveit
unum, þegar þeir létu bæjarflokk-
ana ginna sig, eins og þursa, til
þess að brayta kjördæmaskipun-
inni við síð'ustu kosningar.
Það er nú farið að koma í ljós,
hvað sveitirnar græða á því, og
sést þó betur seinna. að láta Sel
tjarnarnesið ráða öllu landinu Eg
sé enga þjóðargæfu í sambandi við
þá þróun — Því var aldrei um
Álftanes spáð. að ættjörðin frels-
aðist þar — sagði Þorsteinn, og
eg hefi sömu skoðun á hinu nesinu
við Seltjörn.
Næst segir Runólfur: „Þú vík-
ur að því Helgi minn, að ég sé
mesti bullari í Flóa“ Ef Runólfur
hefur séð þessa setningu í grein
minni, þá fer mig að gruna að
hann hafi íengið sér heldur mikið
neðan í því. eins og komizt er að
orði.
Það var einu sinnj sagt um
Hreppamann. að hann gengi næst
Gunnari á Hlíðarenda að öllu Eg
hefi nú ekki þorað að fara með
Runólf hærra, en að hann gengi
■iæst Gunnari í Seljatungu Hitt
sagði ég, að Runólfur væri bull
mælskastur Sjálfstæðismanna í
Flóa, og það er talsvert annað.
Hefur t.d. aldrej logað svo glatt
hjá Runólfi í búskapnum, að það
hafi bullsoðið upp úr katlinum?
Var það t.d. ekki hliðstætt með
mælskuna njá honum í fyrra vet-
ur, þegar hann elti Framsóknar-
menn á fundi, sem þeir héldu bæði
v’ið Ölfusá og að Brautarholti, til
þess að koma sinni speki á fram-
færi? Það sagði mér maður eftir
I fundinn á Skeiðum, að menn hefðu
; hlegið svo að Runólfi, að þeir, sem
j hefðu farið um Skeiðaveginn í
; viku á eftir, hefðu heyrt hlátur-
inn.
Þetta er nú sjálfsagt orðum auk-
ið. Svo er nú aðalrúsínan eftir, og
þar heldur Runólfur nú að hann
hafi hitt á snöggan blett á mér.
Vegna þeirra mörgu sem lesa
þessa grein en sjá ekki Morgun
blaðið, þá ætla ég að taka þennan
póst upp orðrétt, sem sönnun þess,
að ég kann ekki að skammast mín,
og svona hljóðar þetta: — „Fyrir-
sögn þessa greinarkorns er tekin
úr ritdómi sem Helgi á Hrafn-
kelsstöðum skrifaði um verk Hall-
dórs Kiljans Laxness fyrir nokkr-
um árum. En það vildi nú svo til,
að skömmu síðar var umræddur
höfundur sæmdur þeim mesta
heiðri, sem einum rithöfundi get-
ur hlotnazt. bókmenntaverðlaun-
um Nóbels. Virðist svo sem sænska
akademían hafi ekkj tekið mikið
mark á bókmenntagagnrýni Helga
á Hrafnkelsstöðum. Máske hefur
þeim vfsu mönnum þótt blaðaskrif
þín, Helgi minn, helzt til mikið
„bull“. Þetta var nú ljóta ádrep-
an.
Fyrirsögnin var: Hænsnamatur
í hundafati.
Allt er þetta rétt athugað hjá
Runólfi. nema það að þessi grein
var ekki ritdómur Eg hef aðeins
ritað einn ritdóm um bók eftir
Kiljan, og það var Gerpla, og þann
ritdóm hefði ég alveg jafnt skrifað
þó að hann hefði verið búinn að
fá Nóbelsverðlaunin.
Hins vegar tel ég það mér held-
ur til tekna, að Runólfur skuli
muna svo vel eftir grein, sem ég
skrifaði fynr meira en 20 árum
Það skyldi þó ekkj vera, að hon-
um hafi þótt greinin góð á sínum
tima eins og fleiri bændum, og
ég get sagt honum það í einlægni.
að þessi grein er sú eina blaða-
grein sem ég er stoltur af.
Tilefni þess að þessi grein var
samin á síðustu árum stríðsins var
það. að Kiljan ritaði hverja nið-
greinina eftir aðra um íslenzkan
landbúnað. T.d sagðj hann að ís-
íenzka lambakjötið væri svo mik-
íli óþverri að það væri hvergi boð-
ið til manneidis. þar sem ekki ríkti
hungursneyð. Væri nær fyrir ís-
lenzka ríkið að hafa bændur á
spítala en láta þá stunda búskap,
því að ef allt sauðfé á fslandi dræp
ist. myndi það lækka vísitöluna um
40 stig. og fleira í þessum dúr
Eg reiddist fvrir hönd bænda og
sendi Kiljan skammargrein þar
sem ég tók fram í upphafi. að ég
ætlaði að skrifa um hans fram
leiðslu af sömu góðgirni og hann
skrifaði um okkur Eg viðurkenni
sð ég lagð, greinina allan þann
otuktarskap sem ég átti til. Held
að ég verði að skjóta þvj hér inn í,
þó mér sé málið of skylt, að einn
ri'færasti maður landsins sagði
við mig á eftir, að sem skammar-
grein væri greinin listaverk. Eg
hefi líka goðar heimildir fyrir þvi,
að Kiljan og kommúnistum. sem
þá var eitt og hið sama, sveið svo-
litið undan greininni Hitt er stað-
reynd að Kiljan hefur ekki, mér
vitanlega, skrifað einn staf um
iandbúnað siðan. Hitt fer svo held-
ur yfir markið að sænska akadem-
lan hafi álitið greinina bull. Skyldi
hún lesa mikið af íslenzkum blaða-
greinum?
Svo er nú aðalefni greinarinn-
ar, þessi venjulega heimspeki
þeirra Sjálfstæðismanna að þeir
séu að bjarga íslenzku þjóðinni.
En það er minna sagt um það frá
hverju þeir eru að bjarga. Ég get
vel sagt þeim það, þeir eru að
bjarga þjóðinni frá asnastrikum
Sjálfstæðisflokksins, sem þeir eru
fagmenn í að koma á aðra flokka.
Þegar öllum umbúðum er svipt
í burtu, þá er þag verðbólgan, sem
skapar allan vandann og er nú
bókstaflega að keyra allt í kaf á
þessu landi og það þegar meira
aflast úr sjó en dæmi eru til áður.
Þó að allir flokkar eigi hér sök á,
þá er mjög auðvelt að sanna að
Sjálfstæðisflokkurinn er þar lang-
samlega sekastur Undir hans
stjórn, þegar nýsköpunarstjórnin
fór með völd var verðbólgan sett
á laggirnar og alltaf hefur hlaup-
ið ofvöxtur í hana, þegar þessi
flokkur fer með völd.
Hitt atriðið, sem alltaf fylgir
þessari þjóðvörn Sjálfstæðismanna
er það, að vig Framsóknarmenn
séum stórhættulegir menn fyrir
þjóðina. og þá sérstaklega fyrir
bændur. Þeir mega ekki vera sér-
lega veilir fyrir brjósti, sem ekki
fá ógleði af þessum málflutningi
frá þeim mönnum, sem ekkert
tækifæri láta ónotað til þess að
reka hornin í samvinnufélögin og
yfirleitt allan félagsskap sem hef-
ur dugað bændum bezt á undan-
förnum áratugum. En steinþegja
þó að bæjarflokkarnir dragi þá á
eyrunum út í hvaða ófæru sem
vera skal
Runólfur segir, að ég sjái ekki
vorið í íslenzkum landbúnaði,
nema gegnum einhver annarleg
gleraugu, það má nú segja að öðr
um fórst en ekki þér að tala um
annarleg gleraugu. En komdu
samt með mér, kunningi, smá-
spotta, ég ætla ag sýna þér nokk-
uð.
Við skulum bregða okkur 55
ár aftur í tímann og tylla okkur
niður á Kambabrún 1907, þá er !
þar staddur danskur konungur, i
Friðrik 8. og er að litast um. —
Honum verður þetta að orði: — 1
Hér er bara heilt konungsríki. —
Konungurinn sá rétt, þarna blasir
við augum heilt konungsríki, ef
rétt væri á málum haldið.
Fyrir nokkrum árum fór ríkis-
stjórn íslands að nema land á
tveim stöðum í þessu ríki. Annað
var í Flóanum og hlaut nafnið Sí-
bería. Hitt landnámig blasir við
augum af Kambabrún. Það voru
reist sjö nýbýli í einni veðursæl-
ustu sveit landsins og nærri til-
búin í hendur bændum. Nú er
mér sagt, að þrír bændur af þess-
um sjö séu búnir að selja allar
skepnurnar til þess að geta stund-
að vinnu að Selfossi. Þetta er þó
ekki afskekkt eða illa í sveit sett.
Taktu nú ofan Sjálfstæðisgleraug-
un, Runki minn, og segðu mér,
hvort þetta sé rétt stefna. Haldið
þig Sjálfstæðismenn, að þið get-
ið bjargað svona öfugþróun með
þögninni einni saman.
Fyrir nokkrum áratugum kom
út leikrit eftir norska skáldið Arne
Garborg í snilldarþýðingu eftir
Bjarna frá Vogi. Leikritið heitir
Helheimar og er í ljóðum. Það
.gerist í dálítið óvenjulegum stað
í Hel-heimi, eða þar sem íslend-
ingar eru vanastir að nefna Hel-
víti. Sá, sem þar ræður ríkjum,
hefur nú svo mörg nöfn í íslenzku,
að óþarft er að kynna hann frek-
ar. Svo bar við, að sá gamli þurfti
ag senda sína útsendara í mann-
heim til þess að sá ódyggðum með
al fólks, og hann hét háum verð-
launum þeim, sem gæti gert mesta
bölvun í mannheimi. Þegar þeir
komu svo aftur til þess að keppa
um verðlaunin, áttu þeir að segja
frá sínum afrekum í einni vísu og
kom margt ófagurt í ljós, en ekki
var dómarinn ánægður með neitt.
Þar til sá síðasti kom og var einna
minnstur fyrir sér. Hann kvað:
Ég kenndi mönnum hugarhik
og helzt að sinna öngu.
Því kann margur hin þöglu svik
að þegjá við öllu röngu. J
Þetta er lang snjallast og gerir
mesta bölvun, sagði dómarinn, og ,
þú færð verðlaunin.
Skáldið, sem leikritið samdi,
veit hvað hann syngur, því á þess
um mannkostum hafa allar óstjórn
ir og ofstjórnir heimsins lifað
fram á þennan dag. Þag er sýni-
legt að þessi verðlaunagripur
Arne Garborg hefur ekki farið
ónýtisför um Flóann á sínum
tíma.
Þetta verður að nægja, og Run-
ólfur segir, að ég sé óþarfur
bændastéttinni. Hann um það, en
ætli við verðum þá ekki að lok-
um að sættast á það, að ég hef
sama álit á honum og hann á mér.
Fyrirspurn til
ríkisútvarpsins
Er það venja, eða eru það lög
ríkisútvarpsins, að lesa jólakveðj-
ur eftir klukkan 12 á miðnætti?
Á síðast liðnum jólum sendum
við undirritaðir jólakveðjur ekki
staðsettar í sýslum. Þær voru
lesnar upp klukkan 1,30 um nótt-
ina. Þvílík þjónusta. Þarna er
tekið fyrir hátt gjald. Þetta er
vinasending, jólakveðjan, þæði til
barna, frænda og vina, hvar á
landi sem er, og þetta er lesið
upp yfir sofandi fólki. Ætli nokk-
ur maður vilji trúa því, að það
væri ekki hægt að raða svo niður
Framh. á 13 síöu
T í MIN N , föstudaginn 8. febrúar 1963 —
9