Tíminn - 21.02.1963, Blaðsíða 6

ÞINGFRÉTTIR
Þörf meiri takmörkunar á rétt-
indum útlendinga hér á landi
Á ÞINGPALLI
★★ Fundur var í SameinuWu þingi í gær og voru mörg mál tekin til
meðferðar. Hér á eftir verður þeirra helztu getið stuttlega:
Halldór E. Sigurðsson mælti fyrir þlngsálykt-
unartillögu, er hann flytur ásamt Gunnari
Gíslasynl um endurskoðun girð'ingarlaga frá
1952. Tillagan var flutt á þingunum 1956—
1957; 1957—1958 og aftur á síðasta þingi, en
án árangurs. Margt hefur breytzt frá setningu
laganna, m.a. er tímabært orðið að telja vél-
grafna skurðl, sem hluta af glrðingu, Þá þarf
að endurskoða skyldur vegagerðar gagnvart
landeiganda, þegar vegur er lagður gegnum
afgirt lönd. Nú fer frnm endurskoðun vegalaga og er því nauð-
synlegt að endurskc »» rðingarlaga farl jafnframt fram.
★★ Jón Skaftason mælti fyrir tillögu sinni um ákvörðun á vegar-
stæð'i og lagningu Vesturlandsvegar. Kveður tillagan á um,
að vegarstæði Vesturlandsvegar frá Elliðaám
og inn fyrir Kollafjörð verði þegar ákveðið
og hafin verðl vinna við þau undirbúníngs-
störf, sem nauðsynleg eru til þess að lagning
vegarins getl hafizt á sumri komanda. Jón
Skaftason sagði, að þessi vegur værl annar
af fjölförnustu þjóðvegum landsi’ns og fara
um hann miklir þungaflntlningar og hefur
vegurinn gefið sig undan þessu mikla álagi.
Á því svæði, sem vegurinn lilggur um er
byggð ört vaxandi og er allt skijnilag í lausu
loftið af skiljanlegum ástæðum, þar til stæði Vegarihs hefur end
anlega verið ákveðið. Má þyí ekki, 'h%'ng\ir Árágasí ,úr höijjlu^
ákveða vegarstæðið.
★★ Helgi Bergs mælti i gær fyrir þingsályktunartillögu þeirrl, er
Ágúst Þorvaldsson flytur, ásamt Karli Guðjónssyni, um leit að
heitu vatni á Selfossi og að Laugardælum, en
Helgi á sæti á Alþingi í f jarveru Ágústs. Helgi
minnti á, að hltaveita hefur um alllangt skei®
verið á Selfossi, en það var Kaupfélag Árnes-
inga, sem lét byggja hana, Vatnið kemur frá
Þorleifskoti í Laugardælalandi, rétt austan
við kauptúnið. Hefur Selfossbyggð austan
Ölfusár notið þessarar hitaveitu. Nú er vatns-
magnið hins vegar orðið ónógt og hefur m.a.
orðið að loka Sundhöilinni á Selfossi um skeið vegna vatns-
skortsins. Sérfræðingar telja fullvíst að fá megl meira vatns-
magn frá Laugardælum með frekari borunum. Byggð hefur
aukizt mjög vestan árinnar á undanfömum árum ng fram hafa
komið ítrekað’ar óskir frá ibúum þar um hitaveitu. Á s.l. hausti
var borað vestan árinnar en velttar höfðu verið 200 þúsund kr.
til verksins. Borholan var ekki nema 96 metra djúp, er frá
var horfið. Hiti mældist í botni hennar allt að 92 gráðum, en
ekkl var enn komið niður á vatn. Er því nauðsynlegt að halda
borunum þar áfram, jafnframt því, sem undinn verðl bráður
bugur að því að auka vatnsmagnið frá Laugardælum.
★★ Ingólfur Jónsson, landbúnað’arráðherra
sagð’i tillögu þessa óþarfa, þar sem þegar
væri búið að ákveða, að iarðhitasjóður
veitti 500 þúsund krónur til borana vestan
Ölfusár á þessu ári. Tillagan væri þó góðra
gjalda verð og rétt að taka henni vel, þar sem
hún ættl rétt á sér sem slík. Þakkaði Helgi
Bergs ráðheíranum góðar undirtektir og taldi
það rétt athugað hjá honum, að þessi tillaga
hefði átt fullan rétt á sér.
★★ Ásgeir Bjarnason mælti fyrir þingsályktunartillögu þeirri, er
Valtýr Kristiánsson flutti, er hann átti sæti á Alþingi sem
varaþlngmaður, um rannsókn á kali i túnum.
Ásgeir Bjarnason, Halldór Ásgrímsson og
Ágúst Þorvaldsson voru meðflutningsmenn
Valtýs að þessari tillögu. Ásgei.r Bjarnason
minnti á, að kalskemmdir i túnum hefðu orðið
með mesta móti víða :m iand á s.l. sumri —
og veldur kalið miklu um það, að heyfengur
er nú ekki meiri en raun er á. Kal í túnum
er þó engin nýlunda í íslenzkum búskap og
hafa ntenn yfirleitt staðið uppi ráðlitlir gagnvart þessari plágu,
enda vita menn enn ógerla af hverju hún stafar - eða hvaða
ráð séu vænlegust til að hefta hana eða draga úr henni. Þess
Ilermann Jón-
asson hafði í gær
framsögu fyrir
tillögu Framsókn
armanna um
eignarétt og af-
notarétt fasteigna
og réttindi er-
lendra manna til
atvinnureksturs
hér á landi. —
Hermann sagði, að flestar eða all-
ar þjóðir hefðu lög, sem ákveða
hverjum lágmarksskilyrðum verði
að fullnægja, til þess að einstak-
lingar eða félög megi eignast fast-
eignir, eða öðlast afnotarétt þeirra.
Enn fremur ákvæði um það, hverj
um skilyrðum þurfi að fullnægja
til þess að geta stundað atvinnu-
rekstur. Þau !ög, sem um þetta efni
giida. eru mjög mismunandi með-
al þjóðanna
Hjá íslendingum eru lögin um
eignarétt og afnotarétt fasteigna
frá árinu 1919 aðalákvæðin um
þetta efni í þeim lögum er lög-
fcst sú meginregla, að þeir einir,
sem eru heimilisfastir hér á landi
hafi rétt til þess, án sérstaks leyf-
is, að eignasi hér fasteign eða af-
notarétt af henni — En Iögin
setja ekki það skilyrði fyrir því
að eignast hér fasteign eða afnota-
rétt af henni, að einstaklingur-
inn sé íslenzkur ríklisbargari og
ha.fi haft búsetu hér á ^andifitj{j
;f,ékÍðíl#nkbií‘.an!jlJ-'1 I
Það virðist því ekkert vera því til
fyrirstöðu, að útlendingar, sem
hcr eru heimilisfastir, öðlist um
leið rétt, til að fá eignarétt og af-
notarétt á ísienzkum fasteignum.
Ef um félog er að ræða, þar sem
fleiri menn eru í félagi og ber hver
fulla ábyrgð á skuldum félagsins,
þá skulu þair allir vera búsettir
hér á landi. Sé hins vegar um fé-
lag að ræða, þar sem sumir bera
fulla, aðrir takmarkaða ábyrgð á
j skuldum félagsins, skulu þeir sem
íulla ábyrgð bera, vera hér heim-
ilisfastir, félagið hafa hér heimili
og vamarþmg og stjórnendur all-
ir vera hér heimilisfastir.
Ef um hlutafélag er að ræða
eða stofnamr. er aðeins það skil-
yrði sett, að stofnunin eða félagið
\ cigi hér heimilisfang og varnar-
þing og ag stjómendur séu hér
heimilisfastir. Frekari skilyrði
! virðast ekki fyrir því sett að hluta
félög og stofnanir geti eignazt
fasteignir hér á landi, eða afnota-
rétt þeirra.
Svo virðist sem íslenzk löggjöf
.geri engar sérstakar kröfur til
hlutafjáreignar íslenzkra ríkisborg
ara eða hér búsettra manna. —
Samkvæmt ákvæðum laganna frá
1919, virðast því hlutafélög, þar
sem mikill meiri hluti hlutafjár
er í höndum útlendinga. geta
hindrunarlaust og án þess að fá
leyfi til þess, eignazt fasíeignir
hér á landi, eða afnotarétt þeirra.
Uppfylli útlendingar ekki þessi
skilyrði getur ráðuneyti hlutað-
eigandi ráðherra veitt honum
leyfi til þess að kaupa fasteignir
hér á iandi, ef ástæða þykir til.
eins og það er orðað í lögunum
frá 1919. Ekkert er tekið fram um
það hverjar ástæður þurfi að vera
fyrir Hendi. Ráðuneytinu er því
•ajlt í sjálfsvald, sett um veitingu
f^yfisjfl^fjor! &9 í :
. Og það þarf ekkert leyfi ráð-
herra, ef leigusamningur um fast
eign er í þrjú ár eða skemur
— eða ef leigusamningnum má
segja upp með ársfyrirvara
Það er næsta auðsætt af þess-
um ákvæðum 1. gr. laganna frá
1919, sem ég hef nú rakið, að
þau reisa ekki miklar skorður við
því að eignaréttur eða afnotarétt-
ur fasteigna hér á landi, færist í
hendur erlendra ríkisborgara.
Af þessu ætti að vera ljóst, að
nauðsyn ber til að taka löggjöf-
ina um þessi efni til rækilegrar
endurskoðunar. — Það þarf að
setja ný lög um þetta efni, sem
geti reist rönd við því að erlendir
ríkisborgarar geti keypt hér upp
j fasteignir. Þetta gildir um ein-
staklinga og félög. Sérstaklega eT
ástæða til að setja greinilegri og
afdráttarlausari ákvæði um hluSÉ
félög. Má ekki minna vera, en að
þau skilyrði séu sett, að íslenzkir
ríkisborgarar eigi tiltekinn meiri-
hluta hlulafjár í þeim félögum,
sem öðlast rétt til að eignast fast-
eignir hér á landi. Svo bent sé á
eitt atriði af mörgum fleiri, sem
taka þarf til athugunar.
Ef beiting undanþága er lögð í
hendur ráðherra, virðist tvímæla-
laust að binda þær undanþágur
ákveðnum skilyrðum.
Annað efni tilLögunnar snertir
endurskoðun á lagaákvæðum um
atvinnurekstrarréttindi hér á
landi. Um leið og lögin um eigna-
rétt og afnotarétt fasteigna er
tekinn til endurskoðunar, þykir
einnig rétt og nauðsynlegt að end-
urskoða löggjöf um þetta efni.
Einkum virðist nauðsyn að end-
urskoða aðstöðu hlutafélaga og
annarra félaga með takmarkaða
ábyrgð. —
íslenzk !ög binda að vísu at-
vinnurekstrarréttjndj útlendinga
ýmsum skilýrðum. En vafasamt
verður að telja að hér sé nægi-
lega vel um hnútana búið. Einkum
á þetta við um hlutafélög, sem út
lendingar kunna að eiga mikið i,
eða eru útlendingum skuldskyld
— og raunverulega rekin af þeim.
Um allt þetta þarf að setja
skýra löggjöf, þar sem ákveðin
stefna er mörkuð og fyrir því
séð með ströngum ákvæðum að
þeirri meginsteínu sé fylgt. —
Framhald á 15. síðu.
Bygging Lag-
arfljótsbrúar
Jónas Pétursson hafði í gær
framsögu fyrir tillögu sinni um
að gerð verði fullnaðarkostnaðar-
áætlun um brúargerð yfir Lagar-
fl.iót við Lagarfoss og þeirri áætl
un verði lokið á næsta hausti
HaJldór Áfigrímsson sagði und
! arlegt, að Jónas skyldi aðeins
nefna annað brúarstæði af tveim-
ur við Lagarfljót. Hitt brúarstæð-
ið væri við svonefndan Steinboga
í námunda Hóls í Hjaltastaða-
þinghá. Hefðu komið fram óskir
um það, hvað eftir annað úr
byggðarlaginu, að fyrst yrði byggð
brú á Lagarfljót á Steinboga, þótt
Lagarfossbrú sé einnig mjög mik-
ilvæg. Mikið vantar á. að vegir
séu tilbúmr að Lagarfossi og mjög
kostnaðarsöm vegargerð þangað
— einkum að austanverðu, en
: vegarmál hins vegar í betra horfi,
hvað snertir brú við Steinboga.
Brú á Steinboga mundi tryggja
mjög mikilvægt hringvegasam-
band um mið- og út-Fljótsdals-
hérað. því að með brú á Steinboga
er tengt saman það vegarkerfi,
sem byggt hefur verið upp síð-
u?tu áratugi á út-Héraði. —
Ef þessi tillaga verður sam-
þykkt óbreytt, mætti álíta, að
Alþingi hefði þar með skorið úr
um, að brú yfir Lagarfljót við
Lagarfoss skuli byggð á undan
brú á Steinboga. Þess vegna
kvaðst Halldór myndu leggja fram
breytingatillögu þess efnis, að
fullnaðaráætlun verði gerð um
brýr á báðum brúarstæðunum.
þannig að tillagan yrði hlutlaus
gagnvart þeim óskum, sem fram
hafa komið. Þessi þingsályktunar
tillaga er hins vegar fremur þýð-
vegna er þessi þingsálykiunartillaga flutt, en hún kveður á um
a® rannsókn fari fram á því, hvaða orsakir geti verið fyrir því,
að kal myndast og verði sú rannsókn sem gerst og fullkomn-
ust bannig að allir þeir þættir, sem þarna geti komið til greina
séu vendilega athugaðir.
ingarlítil. Undirstöðurannsóknir
hafa farið fram og ekki ástæða til
að ætla, að á áætlunum muni
standa, þegar ráðizt verður í þær
stórframkvæmdir, sem þessar
brýr eru. 1958 ákvað þáverandi
samgöngumálaráðherra, að veitt
skyldi fé úr brúarsjóði til brúar-
gerðar á Hofsá í Vopnafirði. Að-
eins 3 brýr voru þá á undan í fram
kvæmdaáætlun brúarsjóðs og skv
þeirri áætlun ætti nú að vera
búið að byggja þá brú, en hún er
ókomin enn. Skv. eðli málsins á
sú brú að koma á undan brú á
Lagarfljót, og meira áríðandi að
knýja fram þá framkvæmd en bera
fram vafasamar tillögur um Lag
arfljótsbrú.
Jónas Pétursson kvaðst miða
tillögu sína eingöngu við sam
þykkt á almennum fundi j Fljóts-
dalshéraði um þessi brúarmál, en
þar hefði eingöngu verið minnzt
á Lagaríossbrú. Sjálfsagt væri að
brú á Hofsá kæmi á undan Lagar
fijótsbrú, eins og áætlað hefði
verið.
T f M I N N , fimmtudaginn 21. febrúar 1963
J