Tíminn - 22.03.1963, Blaðsíða 6

Tíminn - 22.03.1963, Blaðsíða 6
TÓMAS KARLSSON RITAR ÞINGFRÉTTIR Atvinnuaukningartéð hefur eflt framtak þeirra, sem ekki hafa fullar hendur fjár í neðri deild í gær var hald ið áfram 2. umræðu um frum- varp Gísla Guðmundssonar og fleiri um Jafnvægissjóð og ráð stafanir til að stuðla að jafn- vægi í byggð landsins. Töluðu þeir Gísli Jónsson og Eysteinn Jónsson í gær og var umræð- unni frestað að máli Eysteins foknu, en margir eru á mæl- endaskrá. Gísli Jónsson rakti sögu jafn- vægismálsins á Alþingi eins og honum kom það fyrir sjónir. Réðst Gísli heiftarlega að Fram- tsóknarflokknum í þessu sambandi og taldi hann hafa staðið linlega í málinu, en núverandi stjórnar- flokkar hefðu gert merkar um- bætur hvað varðar ráðstafanir til að stuðla að jafnvægi í byggð landsins með lögunum um At- vinnubótasjóð. Eysteinn Jónsson sagði, að Gísli hefði forðazt eins og heitan eld- inn að ræða það frumvarp. sem til urnræðu væri, en þetta frum- varp er eitt merkasta, er fyrir þessu þingi liggur. Frumvarpið fjallar um að stórauba fjárvéit- ingar í þessu skyni, en ekki að- eins að ríkið leggi fram fé til þeirra staða, þar sem atvinnuleysi herjar, heldur einnig til þeirra byggðarlaga, sem hafa góð nátt- úruskilyrði, en vantar fjármagn til að það nýtist. Áður en núver- j andi stjómarflokkar komu til vlda, var atvinnuaukningarféð komið upp í tæpar 15 milljónir| króna. Núverandi stjórnarflokkar hafa skorið þetta fé niður í 10: milljónir og lögfest að það skuli ekki vera hærra árlega næstu 10 árin. Ef halda hefði átt í horf- inu frá því sem var, ætti atvinnu- aubningarféð miðað við verð-j gildi krónunnar nú, að vera um 30 milljónir króna. Núverandi stjórnarflokkar hafa þvi skorið þessa starfsemi niður svo mjög, að hún er þrisvar simnum minni en hún var í tíð vinstri stjórnar- innar. Hér kemur svo þingmaður úr liði ríkisstj. og deilir á Framsfl. fyrir að hafa staðið linlega að þessu máli og í ósamræmi við sín- ar yfirlýsingar og heldur því fram að hér hafi orðið á endurbætur síðan áhrif Framsfl. urðu minni og aðrir tóku við stjórn þessara mála. Þannig eru höfð alger enda- skipti á sannleikanum. Þetta er eitt af stærstu málum á þinginu og markar alveg stefn- ur, ekki einungis varðandi það, hvort menn vilja stuðla að jafn- vægi í byggð landsins, heldur jafnframt. hvort menn vilja raun- verulega styðja einstaklingsfram- tak þeirra, sem ekki hafa fullar hendur fjár eða ekki. Það er ann- ar þátturinn í þessu máli. Flokk- urinn, sem þykist vilja byggja á einstaklingsframtakinu, þ.e..s. Sjálfstfl., gengur alveg markvisst fram í því að — ekki aðeins að draga úr framlögunum til byggð- arlaganna, heldur einnig að draga úr framlaginu til einstaklinganna. Stjórnarflokkarnir hafa haldið því'fram, að þær ráðstafanir, sem Framsfl. beitti sér fyrir, um ýmiss konar stuðning einstaklingunum til handa U1 að létta þeim upp- byggingu atvinnurekstrar á sínum vegum væru ráðstafanir, sem ætti að kalla „pólitíska fjárfestingu'* 1. í staðinn fyrir þessa „pólitísku fjárfestingu'1 sögðust þeir vera að innleiða hina efnahagslegu. Hún er fólgin í að gera atvinnuaukn- ingarféð að engu og draga úr stuðningi við uppbyggingu ein- staklinganna. Okurvextirnir, sem settir hafa verið á •stofnlán, eru einn liðurinn í þessum ráðstöfun- um. Atvinnuaukningarféð fór að langmestu leyti í sjávarplássin, og var komdð upp í nærri 15 millj. og mundi samsvara, að það væri núna 30, en eru bara orðnar 10. Það væri hægt að fara með þing heim úr eiinu sjávarplássinu í annað umhverfis landið og benda á skipin og bátana og vinnslu- stöðvarnar og aðra uppbyggingu, 1 sem var framkvæmd, vegna þess að þessi framlög áttu sér stað. Menn gátu fengið venjuleg stofn- lán og menn gátu reytt saman ein- ; hverja peninga í byggðarlögunum, til þess að hefjast handa um að kaupa skip eða koma upp fisk- ! iðjuveri eða gera aðra slíka fram- i kvæmd, en það vantaði kannske nokkur hundruð þús. kr., kannske millj. til þess að ná endunum sam- an. Hvar átti að taka þetta fé? Einstaklimgarnir höfðu það ekki sjálfir, byggðarl. höfðu það ekki heldur, skilyrðin voru stórkostleg, það var ekki hægt að fá þetta fé úr venjulegum lánasjóðum at- vinnuveganma og ekki úr bönkun- um. Hvaðan átti það að koma og hvaðan kom það? Það kom af at- vinnuaukningarfénu, sem núv. stjórnarflokkar eru raunverulega búnir að gera að engu. Þaðan kom þetta fé sérstaklega á árunum 1956—1958. Þannig var milljón- um varið í uppbygginguna í sjáv- arplássunum. Dugmiklir sjómenn, sem ekki gátu einu sinni látið sig dreyma um að eignast báta með öðru móti, fengu þannig sérstök stuðningslán af atvinnuaukningar- fénu, til þess að eignast skip og báta, og er vafamál að nokkurt fjármagn hafi stuðlað meira að þeirri aukningu framleiðslunnar, sem núv. ríkisstj. hefur dregið fram líf sitt á, en éimmitt þetta atvinnuaukinngarfé, sem Framsfl. beiti sér fyrir, að varið væri víðs vegar um landið og kölluð var „pólitísk fjárfesting“. Þannig er komið nú með nið- urskurði þessa fjár ,að ungir, dug- miklir fiskimenn geta tæpast látið sig dreyma um það lengur að eign ast stór fiskiskip. Það er áberandi, að það eru að langmestu leyti þeir, sem áttu skip áður en ráðstafanir núv. ríkisstj. komu til, sem núna geta komizt yfir stór og góð og vönduð fiskiskip. Ungu sjómenn- irnir geta ekki komizt yfir nein skip lengur. Það er eitt af stærstu málunum í framtíðinni, að aftur verði farið að veita sérstök áhættulán um- fram það fjármagn, sem hægt er að fá í stofnlánadeildunum fyrir atvinnuvegina og i bönkunum, en það er einmitt slíkur stuðningur, sem þetta frv. gerir ráð fyrir. Það hefur ekkert fé borgað sig betur en það fé, sem ríkissjóður lagði fram sem atvinnuaukningarfé, á meðan sú starfsemi var og hét.. Að auki hefur það hjálpað mjög mörgum dugmiklum mönnum til þess að gerast atvinnurekendur, og stuðlað þannig að heilbrigðu einstaklingsframtaki þeirra, sem ekki höfðu fullar hendur fjár, og er það ekki þýðingarminnst. Nú er búið að grafa undan þess- arí merku starfsemi, og það er gert á lævísan hátt, þvi að um leið og fjármagnið er minnkað, þá eru stjórnarfl. sifellt með yfirlýsingar á vörunum um, að þeir séu að gera ráðstafanir til að stuðla að jafn- vægi í byggð landsins. Staðreynd in er hins vegar, að þetta fé hef- ur verið skorið niður úr 14Y2 millj. f 10 á sama tíma, sem kostn- aður við að koma upp framkvæmd um hefur tvöfaldazt. Meirihlutinn leggur til að þessu frumvarpi sé vísað frá með tilvis- un til fyrirhugaðrar framkvæmda áætlunar ríkisstjórnarinnar, sem ekki hefur sézt á Alþingi, og eng- inn veit enn, hvort er til eða ekki. ; Þetta er nýstárleg málsmeðferð á : Alþingi Það mun hafa verið í árs- lokin 1960, sem forsætisráðh. lýsti því yfir, að þessi framkvæmda- áætlun kæmi fljétlega, og yrði \ starfað eftir henni síðari hluta • þessa kjörtímabils. Það eru ekki [ margir mánuðir eftir af kjörtíma- bilinu og þessi framkvæmdaáætl- I un er ekki til enn, hvað þá að starfað hafi verið eftir henni sið- | ari hluta kjörtímabilsins. Það er augljóst, að þessi fram- kvæmdaáætlun er ekki ætluð tU þess að starfa eftir henni á þessu kjörtímabili, og hún er áreiðan- lega heldur ekki ætluð frekar en verkast vill til þess að starfa eftir henni á næsta kjörtímabili. Ef hún kemur, þá kemur hún hrein- lega sem kosningaplagg á vegum , stjórnarflokkanna, og það verður ekki meira að marka, hvað í þess- ari framkvæmdaáætlun stendur en það, sam stóð í kosningapésun- um þeirra fyrir síðustu kosningar, og það væri gott fyrir þjóðina að rifja upp, hvað þar stóð og hvern- ig það var efnt, og bera saman við framkvæmdaáætlunina, þegar hún kemur. Þá geta menn svona gert sér í hugarlund, hvers virði hún er. Stjórnarflokkunum mun þykja vissara að láta ekki líða langt frá því að framkvæmdaáætl- un kemur fram þangað til atkvæð- in verða sett í kjötkassana. Þá yrði minna búið að svíkja fyrir kosningar af því, sem í fram- kvæmdaáætluninni væri. Þess vegna telja þeir hagfelldast að hafa sem stytztan frest frá því, að framkvæmdaáætlunin kemur fram þar til kosningar fara fram. Réttindi til að brautskrá stúdenta ekki einhlít Gylfi Þ. Gíslason menntamála- ráðherra fylgdi frumvarpinu um Kennaraskóla íslands úr hlaði í gær. Gerði hann grein fyrir helztu : atriðum frumvarpsins. Skv. frum-j varpinu á Kennaraskólinn að starfa í 6 deildum: Almennri kenn aradeild, en próf úr henni er tek- ið eftir fjogurra ára nám. Kenn- aradeild fyrir stúdenta úr mennta skólum, 1 árs nám. Menntadeild,' sem í setjast þeir, sem ætla í stú- dentspróf að loknu almennu kenn- araprófi og er það 1 árs nám. Inn- tökuskilyrði i þessa deild eru 1. eink. úr kennaradeild 1967 eða síðar. Framhaldsdeild þar sem kennarar geta valið milli greina, eitt aðalfag og tvö auka og ljúka prófi eftir l'ár. Undirbúningsdeild sérnáms. Nám í henni tekur 2 ár. f sjötta lagi er það svo handa- vinnudeild, og úr henni ljúka nem- endur prófi eftir 2 ár. Hliðstæð ínntökuskilyiði verða . í Kennaraskólanum, og að Mennta skólanum. Þó dugar gagnfræða- próf úr lærdómsdeild, ef nemandi stenzt sérstakt inntökupróf. Skv. þessu tekur stúdentspróf úr Kennaraskóla 5 ár, og það próf veitir sömu réttindi og próf úr máladeildum menntaskólanna. Taldi Gylfi, að hverfa ætti frá þvi fyrirkomulagi, sem nú er á B.A.- prófum frá Háskólanum, og setja upp sérstaka deild í Háskólanum fyrir kennara. Að lokum sagði ráð herrann að hann teldi þetta frum- varp eitt stærsta skrefið, sem hægt væri að stíga í íslenzkum fræðslumálum. Þónarinn Þórarinsson kvað það nauðsynjamál að bæta menntun- arskilyrði kennara, en það þarf ekki síður að bæta launakjör kenn ara og gera kennarastarfið eftir sóknarvert. Þegar Kennaraskól inn fengi rétt til að brautskrá • stúdenta, gæti það leitt til þess iað menn festust síður í kennara- ! stéttinni og færu í óskylt háskóla- nám, nema launakjörin verði stór- . bætt. Þá kvaðst Þórarinn vilja i undirstrika það, að þótt Kennara- skólinn fengi rétt til að braut- skrá stúdenta, mætti það ekki verða til þess að bygging nýs menntaskóla í Reykjavík drægist á langinn. Borgarstjórn Reykja- víkur samþykkti á síðasla ári til-! lögu Framsóknarmanna um að undinn yrði bráður bugur að bygg ingu nýs menntaskóla i Reykja- vík. Við afgreiðslu fjárlaga hefði hann svo flutt tillögu um að veitt yrði fé til menntaskólabyggingar í Reykjavík, en sú tillaga hefði verið felld. j Gylfi Þ. Gíslason sagði að launa- kjör kennara myndu verða stór- lega bætt, og þetta frumvarp hef- ur engin áhrif á byggingu nýs menntaskóla í Reykjavík Ákveðin væri viðbygging við gamla Mennta skólann. teikningar væru að verða fullbúnar og-verkið hafið í vor, og á að verða lokið i haust. Á ÞINGPALLI Annarri umræðu um frumvarplð um Iðnlánasjóð lauk í neðri deild í gær. Eysteinn Jónsson sagðist enn vilja spyrjast fyrir um rökin fynir því, hvers vegna samvinnufélögunum væri ekki veitt aðild að stjóm sjóðsins, þótt stjómln eigi að’ meinihluta til að vera í höndum iðnaðarfns. Þetta eru rangindi og fjandskap ur í garð samvinnufélaganna, enda virðist meirihlutinn ekki treysta sér til að færa nokkur rök fram til stuðniings slíkum aðfömm. Framsögumaður meirihluta iðnaðarnefndar hafði sagt, að iðn- rekendur hefðu lýst því yfir, að þeir myndu ekki láta hið nýja 0,4% gjald koma út í vöruverðið, og væru fúsiir til að greiða þetta sjálflr. Eysteinn sagði, að slíkar yfirlýsingar einstakra iðnrekenda væru harla lítils virði, þegar það er hvergi bann við því í framvarphiu að gjaldið lendi út í vöruverðið, heldur þvert á mótl beinlínis kveðið á um að það skuli lagt á á sama hátt og aðstöðugjöld og veltuútsvör áðúr, en aðstöðugiöldin koma út í vöruverðlð elns og kunnugt er. Hér er því um nýjan söluskatt á iðnaðarvörur að ræða. Þá sagðist Eysteinn vilja mótmæla því, að það þyrfti að hækka álögur tiil ríklssjóðs, þótt tillaga Framsóknarmanna um að veita Iðnlánasjóði 15 milljón krónur úr ríkissjóði í stað 0,4% sölu- skattsins. Núverandi stjórnarflokkar hafa hækkað skattaálögur í sinni tíð um 1300 milljónir kr. og það er fráleitt að halda því fram að ekki megi sjá af 15 milljónuni króna í lánasjóð iðnaðarins af þessari fúlgu. En ríkisstjórnin vlll halda áfram að lögfesta hvern smáskattlnn af öðrum við hlið’ina á hinnii almennu skattheimtu og þetta er ríkisstjórnin, sem hét því að gera skattakerfið einfaldara!! T f MIN N , föstudaginn 22. marz 1963 — 6

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.