Tíminn - 24.04.1963, Blaðsíða 2

Þetta er mynd af liðsforingjanum Cary Cooper þótti takast mjög vel, Tiltölulega ný mynd af York IISs
Alvin York, þegar hann kom heim þegar hann fór meS aSalhlutverk foringja.
úr stríSlnu árlS 1920. í kvtkmyndinni „Sergant York".
RéSst einn gegn
160 Þjéðverjum
Frægasta stríðshetja Banda
ríkjanna, Alvin C. York, ligg-
ur nú fyrir dauðanum á Sct.
Thomas sjúkrahúsinu í Nach-
ville, Tennesse. Margir trúa
því ekki, að hann hafi nokk-
urn tíma verið til þeir kann-
ast við nafnið, en halda að
hann hafi aðeins verið þjóð-
sagnapersóna, sem kvik-
myndaleikarinn Gary Coop-
er hafi vakið til lífsins í kvik-
mjöl, sápa og 117 að'ra hluti,
þegar mikil hátíðahöld höfðu ver
ið haldin hans vegna í New
York. ÞaJ eins sem hann vildi
var að fara heim og kvænast
Gracie, heitmey sinni.
Hann tók aðeins við einni gjöf,
húsi og landareign í Tennessee.
Blaðamenn og Rotary-klúbbur í
Tennessee höfðu safnað 10 þús-
und dollurum til þessara kaupa,
og þá 15 þúsund dollara, sem á
vantaði, var York látinn vinna
sér inn með því að halda fyrir-
lestra um ævintýri sín.
Sjálfstrausl þeirra jókst, þegar
þeir heyrðu þessa gömlu hetju
tala.
í> Lauk ekki verkinu
Hann bað þá jafnvel afsökunar
á því, að hann skyldi ekki hafa
lokið verainu fyrir þá árið 1918.
Og enn í dag finnst honum,
að verkinu hafi heldur ekki ver-
ið lokið árið 1945. Hann er þeirr-
ar skoðunar, að bandamenn
hefðu ekki átt að láta þar við
sitja, þegar þeir höfðu náð Berlín
a sitt vaid Og hann trúir því,
að þriðja heimsstyrjöldin dynji
yfir. Bandaríkin borguðu honum
ekki eyri tyrir alla þá vinnu, sem
hann lagði á sig í síðari heims
styrjöldinni, fyrir utan ferða-
kostnaðinn. Og hann var heldur
ekki gerður að ofursta eða hers-
höfðinga, þannig að hann gæti
fengið sæmileg laun.
Hann varð áfram fyrir þjóð-
inni, liðsíoringinn, sem vann
helming stríðsins upp á eigin
spýtur!! Og fyrir það var því
miður ekki hægt að borga hon-
um. Aftur á móti sendu skattayfir
völdin honum reikning upp á 29
þúsund dollara.
Eg.skulda þeim ekki grænan
eyri, sagði Alvin York þá, mað-
urinn, sem aldrei hafði reykt,
aldrei drukkið eða svarið eið.
Þegar fram liðu tímar urðu
skattayfirvöldin svo freklega
ágeng, að fólk eins og bandaríski
blaðamaðurinn og rithöfundurinn
William Bradford Huie skrifaði
átakanlegar greinar um málið.
Það var árið 1960. Þá hafði
York veríð lamaður eftir heila-
þlóðfall síðan árið 1954, og voru
það eiginlega mikil undur, að
hann skyldi ekki hafa látizt.
Eitt af því, sem Bradford Huie
lagði áherzlu á í grein sinni,
þegar hann barðist sem mest fyr-
ir því, að þessi gamli hermaður
fengi mannúðlega meðhöndlun,
var peningagjöf sú, sem Banda-
ríkin gáfu Eisenhower hershöfð-
ingja eftir stríðið.
Eisenhower fékk milljón doll-
ara og slapp við að borga 260
þúsund dollara í skatt í eitt skipti
fyrir öll
— Og Eisenhower tók þátt í
iveimur heimsstyrjöldum á móti
Þjóðverjum án þess þó að koma
svo nálægt þeim, ag hann fyndi
iyktina af púðurreyknum. segir
Bradford Huie í jressari grein
sinni, sem að lokum gaf Alvin
York frið fyrir skattayfirvöldun-
um, en þau voru þá búin að valda
honum meiri áhyggjum en 160
Þjóðverjar við Argonnerne þann
8. október árið 1918.
myndinni „Sergeant York".
En liðsíoringinn Alvin York
var engin imynduð persóna, hann
var lifandi vera og óguðlegur
slagsmálahundur, sem einn góð-
an veðurdag varð gripinn trúar-
ofstæki, og neitaði þar að auki
að ganga i herinn, þegar Banda-
ríkin urðu þátttakendur í fyrri
heimsstyrjöldinni.
Hann mætti til viðtals við her-
málayfirvöldin, með fjölda af ritn
mgargreinum upp á vasann. —
Hann kunni Biblíuna utan að,
en það er eina bókin, sem hann
hefur nokkurn tíma lesið, fyrir
utan söguna af Jesse James.
Og Alvin York iomsaði upp úr
sér tilvitnunum úr Biblíunni, sem
greinilega gáfu tii kynna, að
hann ætti ekkert erindi út i
heim til að berjast við Þjóðverja.
En svo mætti hann ofjarli sínum
í biblíufræðunum, liðsforingja,
sem tókst að telja honum hug-
hvarf.
Svo fór þó að lokum, að York
gekk í herínn og við Argonnerne
gerðist hann hetja, þvi þar réð'st
hann einn síns liðs og upp á eigin
spýtur á þýzkt herlið. drap 28
Þjóðverja og tók 132 til fanga,
þar á meðal voru fjóiir liðsfor-
ingjar.
Þjóðhetja
Alvin York var frábær skytta.
Hann var sama sem fæddur með
byssuna í hendinni, og hafði
margra ára æfingu í refaskytteríi.
Þá var ekki um annað að ræða
en að hæfa þessi fótfráu dýr í
höfuðið, því að annars eyðilagð-
ist feldurinn.
Þjóðhetja varð hann, þegar
sá persónulegi sigur, sem hann
vann við Argonnerne þann 8. okt.
árið 1918, barst út um allan heim.
Hann neitaði að auglýsa hafra-
Gamli hermaðurinn
Og hann græddi miklu meiri
peninga, þar sem að hann tók
þátt í hinum og þessum fundum
og samkomuth, en allir þeir pen-
ingar runnu til skólastarfsemi.
Sjálfur hafði York enga mennt-
un fengið, og nú vildi hann
hjálpa öðrum börnum með því að
gefa þeim tækifærí til mennt-
unar.
Hann borgaði heilmikið í
skatta, en skattayfirvöldin hund-
eltu hann Yfirvöldin vildu ekki
samþykkja það, að þeir 15 þús-
und dollarar, sem hann vann sér
inn til að borga afganginn af
húsinu með, væru nokkurs konar
gjöf, sem hann þyrfti engan skatt
að borga af. Þau héldu því fram
að þetta væru tekjur.
Og enn þá versnaði ástandið
árið 1941, þegar hann aðstoðaði
við töku myndarinnar „Sergeant
York“. Fyrir það fékk hann rúm
lega 200 þúsund dollara, og það
gaf hann allt til ýmissa skóla.
Og meðan á síðari heimsstyrj-
öldinni stóð, ferðaðist hann um,
og hvatti unga hermenn, sem
voru á leið út í heim, til dáða.
Frá Ferðafélagi
íslands
Sumardaginn fyrsta gönguferð
á Esju Kl. 9 frá Austurvelli.
Sunnudaginn 28. apríl er Skarðs
heiðarferð og suður með sjó,
farið um Garðskaga, Sandgerði,
Stafnes, Hafnir, Reykjanes, og
Grindavík. Lagt af stað' í báðar
ferðirnar kl. 9 frá Austurvelli.
Upplýsingar í skrifstofu félags-
ins, símar 19533 og 11798.
Samfellurúmin
eru uýkomirs
Kristján Siggeirsson hf.
Laugavegi 13 — Sími 13879
Sá bjartsýni
Morgunblaðið er stórhrifið
af því, hve Magnús Jónsson
hafi lýst fagurlega stuðningi
„viðreisnar“-stjórnarin»ar við
bændur og útmálað, hve dásam
iegt væri að búa vlð viðreisnar-
kjör, enda hefði „viðreisnar-
stjórnin gert fjölþættar ráðstaf
anir til þess að bæta aðstö'ðu
bænda“ Mongunblaðið ætti að
minnast orða Gísla Guðmunds.
sonar í útvarpsumræðunum, er
hann vakti athygli á þvi eftir
ræðu Magnúsar, hvílík blessun
það mundi verða að fá siíkan
bjartsýnismann á einhverja
jörðina, sem er að fara í eýði
í sveitum, þar seon svolftið
meirl bjartsýni vantar til að
hinar „fjölþættu ráðstafanir“
ríkisstjórnarinnar verði nægi-
ieg blessun í búi.
Kot og Bakkasel
„Það er annað að kveðja í
Kotum en komast í Bakkasel“.
Þessar spaklegu vísuhendingar
óf einn þingmaður Alþýðufl.
í útvarpsræðu sína í eldhús-
inu á dögunum. Þótti mörg-
um, að ferðalagi „viðreisnar“-
stjórnarinnar hefði varla verið
betur 'lýst í styttra eða gleggra
máli. Fyrir fjórum árum sagð-
ist „Viðreisnar“-stjórnin vena
að ieggja af stað frá Kotum
yfir öxnadalsheiði verðbólgu
og vandræða, en mundi senn
komast heilu og höldnu af
þeirri heHði niður í Bakkasel í
dal verðstöðvun/ar, velmegun-
ar eg bættra lífskjara. En
stiórnin er ekki enn' komin í
sitt Bakkasel, og þær sipumir
hafa helztar af henni borizt, að
hún hafi villzt nokkuð á heið-
inni og lent uppi á Grjótár-
hnjúk óðadýrtíflar 98 stigum
ofa1-. Þar stendur hún og hróp-
ar: Viðreisnin hefur tekizt.
Ef nokkur getur með sann-
færingu sagt: „Það er annað að
kveðja á Kotum en komast í
Bakkiasel", þá er þa* ríki'S-
stjórniin okkar.
í of?anum
„ÖM hin ofsalogu skrif Fram-
sóknarmanna í upphafi við.
reisnarinnar eru fallin um sjálf
siig“.
Þetta er fyrsti staksteinninn,
sem Mbl. varpar frá sér í gær.
En illa er miðað, og mun ýms-
um finnast, að steinkast þetta
geigi heldur en ekki. Rétt er
það, að málgögn Framsóknar-
»••"1108 hafia allt frá fæðingu
,.viðreisnarinnar“ skrifað hik-
laust á móti henni og spáð
hennl illri ævi, ®g að margt
ólán niundi af lífshlaupi henn-
ar 'leiða. En þau skrif hiafa
aldreí verið „ofsafengin“, held
ur aðeins vægðarlítil eins og
efni stóðu til.
Sannleikurinn er sá, að eini
„ofsinn“. sem vart hefur orð-
5ð í tíð núverandi stjómar, er
pilsiaþytur „viðreis.nar“-norn-
arinnar, sem orðið hefur að
því skaðræðisveðri. sem margt
stórtjón hefur af stafað. f því
veðri hefur margt fallið um
koll, en eiginlega ekkert „fall-
ið um sjálft sig“ nema loforð
Oig fyrirheit stjórna.rflokkanna.
| Þa3. sem stendur
™ Það, sem stendur hins vegiar
Ióhaggað enn I miðju „við-
reisnar“-rokinu, eru skrif Fram
sóknarmauna og ábendingar
um það, hvernig fara mundi.
Tökum eitt dæmi. Framsókn-
armenn fullyrtu þegar eftir
Framhald á 13. sfðu
2
T í M I N N, miðvikudagurinn 24. aprfl 1963.