Tíminn - 15.05.1963, Blaðsíða 14

L. SHIRER
þau 52 sæti, sem þjóðernissinnar
höfðu yfir að ráða. Þetta nægði
ef til vill tíi þess að framkvæma
dag'leg störf stjórnarinnar, en það
var langt frá því að vera sá
tveggja þriðju hluta meirihluti,
sem Hitler þurfti að hafa yfir að
ráða til þess að framkvæima nýja,
djarfa áætlun um að koma á ein-
ræði hans sjálfs, með samþykki
þinggins.
GLEICHSCHALTUNG:
,.,samræming“ ríkisins
Áætlunin var blekkjandi ein-
föld og hafði þann kost, að valda-
takan var sveipuð hulu lögmætis.
Þess yrði farið á leit' við þingið,
að það samþykkti lög, sem veittu
stjórn Hitles heimild til algers
lcggefandi valds í fjögur ár. í
fáum orðum sagt, þýzka þingið
yrði beðið um að fela hina stjórn-
arskrárlegu starfsemi sína í hend-
ur Hitlers og taka sér langt frí.
En þar sem breytingar voru nauð-
synlegar á stjórnarskránni, til
þess að þetta mætti takast, var
nauðsynlegt að hafa tveggja
þriðju hluta atkvæða meirihluta
til þess að fá þær samþykktar.
Aðalverkefni ráðuneytisfundar-
ins, sem haldinn var 15. marz 1933,
var að finna leiðir til þess að afla
þessa meiri hluta, en skýrsla fund
arins kom fram við Niirnberg-rétt-
arhöldin. Hægt yrði að leysa hluta
af vandanum með „fjarveru“ átta-
tíu og eins fulltrúa kommúnista í
þinginu. Göring var vjss uiri, uó
I bæta mætti úr því, sem þá vant-1
aði á með því einu, að „neita j
' nokkrum sósíaldemokrötum um
j inngöngu“. Hitler var í bezta skapi |
og fullur öryggis. Þegar allt kom
til alls gat hann handtekið eins
marga fulltrúa stjórnarandstöð-
j unnar og með þurfti til þess að
| fá hinn nauðsynlega meirihluta,
íeftir að hann hafði fengið Hinden-
burg forseta til þess að undirrita
lagaákvæðin 28. febrúar, daginn.j
I vafi lék á um stuðning miðflokks- '■
ins, sem krafðist tryggingar, en.
i kanslarinn var viss um, að þessi1
flokkur myndi fylgja honum. Hug
j enberg, þjóðernissinnaforinginn,!
sem hafði cnga löngun til þess
að fela öll völdin í hendur Hitlers,
krafðist þess, að forsetinn fengi
rétt til' þess að taka þátt í undir-
búningi lagaákvæða, se.m stjórn
in gerði, samfcvæmt hinum n.ýju
lögum. Dr. Meissner, ríkisritari,
sem þegar hafði lagt framtíð sína
í hendur nazistum, svaraði, að
„samvinna við forsetann væri
ekki nauðsynleg". Hann hafði ver-
ið fljótur að gera sér grein fyrir
því, að Hitler óskaði ekki eftir
að verða bundinn af hinum þráa
gamla forseta, eins og kansl’arar
lýðveldisins höfðu verið.
En þegar hér var komið sögu,
vildi Hitler ganga til rnóts við
gamla marskálkinn, og sömuleiðis
i íhaldsscimustu þjóðernissinnana
og hermn, á stórkostlegan hátt,
með því að tengja ofstopafulla
uppreisnarstjórn sína hinu virðu
lega nafni Hindenburgs og allri
hernaðardýrð Prússlands frá
fyrri dögum. Til þess að þetta
mætti takast skipulögðu hann og
Göbbels, sem gerður hafði verið
áróðursráðherra 13. marz, tstór-
kostlega áætlun. Hitler átti að
setja þingið, sem hann var í þann
veginn að eyðileggja, í Setuliðs-
kirkjunni í Potsdam, hinum mikla
helgistað all's þess, sem prússneskt
var og vakti hjá svo mörgum Þjóð
verjum minningar um dýrð og
glæsileika keisaraveldisins, því
hér lá grafinn Friðrik mikli, hér
höfðu Hohenzollern-konungarnir
tii.beðið guð sinn, hér hafði Hind
enburg fyrst komið árið 1866 í
pílagrímsför, þegar hann sneri aft
ur sem ungur lífvarðarliðsforingi
úr austurrísk-prússneska stríðinu,
stríði, sem í fyrsta sinn hafði sam
einað Þýzkaland.
Dagur hinnar hátíðlegu setning
ar fyrsta þings Þriðja ríkisins var
21. marz, en hann hafði einnig sér
staka þýðingu, því að það var þenn
an sama dag, sem Bismarck hafði
sett fyrsta þing Annars ríkisins
árið 1871. Og þegar gamli mar-
skálkurinn, hershöfðingjarnir og
aðmírálarnir á sínum skínandi ein
kennisbúningum gengu inn í Setu
liðskirkjuna, og í fararbroddi
krónprinsinn fyrrverandi og von
Mackensen marskálkur með hinn
ahrifamikla höfuðbúnað smn,
i féllu skuggar þeirra Friðriks
mikia og járnkanslarans á sam-
kunduna.
Það var auðséð, að Hindenburg
komst við á meðan á þessum sjón
leik ’stóð og útvarpssendingunni
til þjóðarinnar, og í eitt skipti tók
j Göbbels, sem stjórnaði þessu, eftir
því — og minntist á það í dagbðk
sinni — að marskálkurinn var með
tárin í augunum. Forsetinn hafði
gengi.ð hægt inn kirkjugólfið,
klæddur í Ijósgráan einkennisbún
ing með hið mikla merki hins
Svarta arnar og með broddóttan
hjáliminn í annarri hendi og
mars'kálksstafinn í hinni, hann
nam staðar og heilsaði auðu sæti
Vilhjálms II, keisara á keisara-
svölunum, og síðan flutti hann
stutta ræðu fyrir framan altarið
og gaf hinni nýju stjórn Hitlers
blessun sína.
— Megi hin gamli andi þessa
fræga helgidóms hafa áhrif á kyn
slióð dagsins í dag, megi hann
frelsa okkur frá sjálfselsku og
fl&kkadráttum og færa okkur nær
hvort öðru í þjóðernistilfinningu
til blessunar stolti og frelsi Þýzka
lands, sameinuðu i sjálfu sér.
Svar Hitlers var gert af mikilli
slægð, og því ætlað að slá á sam-
úðarstrengi og afla trausts gömlu
reglunnar, sem viðstödd var í öllu
sínu glitrandi skarti.
— Hvorki keisarinn, stjórnin né
þjóðin óskuðu eftir styrjöldinni.
Það var einungis fall þjóðarinnar,
sem knúði veikl’aðan kynstofn til
þess að taka á sig sökina á þessu
stríði, gegn sinni allra helgustu
sannfæringu.
Síðan sneri hann sér að Hinden-
burg, sem sat stífur í sæti sínu
fáum skrefum fyrir framan hann:
Með einstæðri byltingu, sem átt
hefur sér stað síðustu vikurnar,
hefur þjóðarheiður okkar verið
90
endurreistur a ný og þakkað sé
skilningi yðar, Herr Generalfeld-
marschall, hefur nú sambands
milli tákns hinnar gömlu dýrðar
og styrks nútímans verið minnzt
á hátíðlegan hátt. Við sýnum lotn
ingu okkar. Vermdandi forsjónin
■setur yður yfir hinn nýja styrk
þjóðarinnar.
Hitler steig fram, hneigði sig
djúpt fyrir Hindenburg og greip
hönd hans. Hann sýndi forsetan-
um, sem hann ætlaði sér að ræna
öllum völdum, áður en vikan væri
ljðin, fyllstu auðmýkt. Þarna í
ljósglömpunum frá myndavélun-
um og mitt í öllum hávaðanum af
kvikmyndavélunum, sem Göbbels
hafði komið fyrir á mikilvægum
stöðum auk uppfakaranna, var
komið í veg fyrir, með þesSum
tækjum, að þjóðin og heimurinn
fengju að gleyma hátíðlegu hand
taki þýzka marskálksins og austur
ríska liðþjálfans, sem sameiinaði
hið nýja Þýzkaland hinu gamla.
„Eftir að Hitler hafði gefið
þetta bindandi heit í Potsdam",
skrifaði franski ambassaddorinn,
sem viðstaddur var athöfnina,
„hvernig gátu þá slíkir menn —
Hindenburg og vinir hans, Junk-
ararnir og einveldisbarónarnir,
Hugenberg og þýzku þjóðernis-
sinnarnir hans, liðsforingjarnir 5
Reichswehr — hvernig gátu þeif
annað en ýtt burtu allri hræðsiu,
sem þeir höfðu verið farnir að
finna til, er þeir horfðu á öfga
flokks Hitlers og misbeitingu?
Gátu þeir nú með góðu móti hik-
að við að veita honum fullt traust
sitt, verða við öllum óskum hans,
láta honurn í té allt það vald, sem
hann krafðist?
Svarið kom tveimur dögum síð-
ar, 23. marz, í Kroll-óperunni í
Berlín, þar sem þingið kom sam-
an. Fyrir því lágu „Lögin um að
létta neyðinni af þjóð og ríki
49
hrópaði Blanche upp yfir sig. Hún
tófc höndum fyrir augu, svo að
hún sæi ekfci. — Æ, gerðu það
fyrir mig, gerðu það fyrir mig, þú
mátt' ekki halda, að þú sért . . .
neyddur til þess . . . eftir það sem
gerðist í Kína. Eg veit, að þú
kvæntist mér eingöngu til að
bjarga mér . . . og ég er þér þakk
lát fyrir það, þú veizt efcki hvað ég
er þér þakklát . . . en þú mátt
ekki finna til skyldu gagnvart
mér . . . ekki fórna þér mín vegna.
— Hvers vegna skyldi það vera
fórn að kvænast þér? spurði
hann.
—• En það hlyti að vera fórn!
Maður eins og þú! Þú hefur allt,
— bókstaflega allt, en ég . . . ég
get! ekki orðið neinum neitt, s!agði
Blanche. — Nema helzt börnun-
um. Eg held, að þau muni þurfa
á mér að halda, ef Dorothy giftir
sig aftur.
— Og hvað hyggstu þá fyrir?
spurði Nick.
— Eg . . . ég ætla að fara heim
til Englands og fá mér eitthvað
að starfa . . . og búa mér og börn-
unum gott heimili, Kannski eigin-
maður Dorothy verði fús að
styrkja börnin eitthvað fjárhags-
lega þangað til ég get unnið mér
inn nógu mikið til að sjá fyrir
þeim . . .
— Og óg býst ekki við, að
hjónaband sé innifalið í ráðagerð-
um þínum?
— Nei. — Mig langar ekki til
að giftast neinum, sagði hún hálf-
kæfðri röddu.
| — Og nú skrökvarðu, sagði
I hann. Hann greip um hendur henn
ar og tók þær frá augum hennar.
Nú er girðíngarefnið komið
GADDAVÍR no. 12 1/2 og 14
LYKKJUR og REFANET
Fyrirliggjandi.
★
Sendum gegn póstkröfu
hvert á land sem er
★
Þ. Þorgrímsson og Co.
Suðurlandsbraut 6 — Sími 22235.
Æ
A HÁ ETTUSTUND Mary Richmond
— Blanehe, hlustaðu á mig. Þú
átt að giftast mér, skilurðu það ...
— Nei, ég . . . ég get það ekki.
— Af því að þú elskar mig
ekki?
— Spurðu mig ekki svona.
Gerðu það fyrir mig, spurðu ekki
svona, stundi hún.
— En ég verð að fá að vita það,
það er óskaploga mikilsvert fyrir
mig að fá að vita það. Þú skilur,
ég vil ekki neyða þig til að giftast
mér, ef þú elskar mig ekki, en ég
held að þú gerir það . . . er það
ekfci rétt?
Hún svaraði ekki en leit á hann
tárvotum augum.
— Já, víst elskarðu mig, sagði
hann ánægður. — Og ég elska þig.
Ég vil að þú verðir eiginkona
mín, Blanche. Eg get ekki hugsað
mér lífið án þín . . . Er það starf
mitt, sem veldur, að þú hikar við
að játast mér. Eg skal taka leyfi
núna, langt leyfi og ég heiti því
að ég skal ekki taka að mér hlið-
stætt verkefni nema með þínu
samþykki.
Hann beygði sig að henni og
tófc hana í faðm sinn. Varir þeirra
mættust í löngum, heitum kossi.
Þegar hann sleppti henni, skalf
hún frá hvirfli til ilja.
— Er það ekki bara vegna þess,
að vorkennir mér? hvislaði
hún skjálfandi röddu — Vegna
þess, að þér finnst þú tilneydd-
ur . . .
— Elsku krúttið mitt, svo mikla
lífsreynslu hef ég, að mér er Ijóst,
að slíkt hjónaband væri dæmt til
að misheppnast. Það er aðeins ein
ástæða til þess að karlmaður bið-
ur konu að giftast sér og hún er
. . . vegna þess að hann veit, að
hann getur ekki lifað lífinu án
hennar. Viltu giftast mér, elsku
litla Blanche?
— Ó, Nick, auðvitað vil ég það,
hvíslaði hún og faldi höfuð sitt
við öxl hans.
— Og hvað viðkemur tvíburun-
um, sagði hann nofckru síðar, —
þá hef ég ekkert á móti því að
þeir verði hjá okkur. Við getum
alið þau upp saman og reynt að
bæta þeim upp foreldramissi
þeirra. En ég vona innilega, að
yið eignumst síðar börn sjálf.
— Eg er bún að segja þér, að
ég get sennilega ekki átt börn.
Eftir að ég hafði lömunarveikina
var mér sagt það.
— Eg trúi því ekki! En það
mun tíminn leiða í ljós. Og ef við
eignumst engin sjálf, verða tví-
burarnir að duga.
— Já, Nick, aumingja litlu
skinnin. Og veslings John. Ef hon-
um hefði aðeins tekizt að afhenda
uppgötvun Stantons enskum yfir-
völdum, hefði hann ekki þurft að
afplána refsingu fyrir svik sín.
En honum tókst það ekki, leyndar
málið tók hann með sér í dauðann.
— Ó, nei, það gerði hann ekki,
svaraði Nick. — Þú skilur, ég
hafði skjölin, Hamn lærði
utan að það, sem hann hélt
að nægði og hann hélt, að ég
hefði eyðilagt skjölin, en ég gerði
það ekki. Mér var ljósf, að ég gat
ekki treyst honum, svo að mér
datt það ekki einu sinni í hug. Eg
sendi skjöli.n til Hong Kong með
Fenskjublóminu. Eg veit, að vesl-
ings Marsden iðraðist þess, er
hann hafði gert og ég hefði gjarn
an viljað segja honum, hver ég var
í raun og veru, en ég gat það ekki
— þá hefði ég ekki aðeins stefnt
í voða mínu eigin lífi, heldur einn
ig þínu, konu hans . . . barna,
Ferskjublóms — og allra, sem
unnu með mér. Eg hefði komið
honum heilum á húfi út úr Kína,
ef hann hefði fylgt skipun minni
og þá hefði hann verið náðaður.
— Er hægt að ásaka mig fyrir
það, sem kom fyrir hann, Nick?
Ef ég hefði ekki farið með hon-
um ...
— Þá hefði hann verið handtek
inn og yfirheyrður og það hefði
verið enn verra en dauðinn Þú
skalt ekki ósaka þig fyrir neitt
af þvi, sem fyrir kom, elskar. mín,
taktu nú utan um hálsinn 3 mér
og sýndu, að þú elskir mig i raun
og veru . . . þetta var betra . . .
Blanche . . . Ó, Blanche, ástin mín
. elsku litla Blanche min . . .
— ENDIR —
14
T í IVI I N N, miðvikudagurinn 15, maí 1963