Tíminn - 23.08.1963, Qupperneq 7

ELDON GRIFFITHS
Otgeféndi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
FramJtvæmdastjóri: Tómas Arnason — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsssn. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur í Eddu húsinu. símar 18300—18305 Skrif
stofur Bankastr 7. Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 65.00 á mán. innan-
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f —
Yfirlýsing Gunnars
í grein um efnahagsmál eftir Gunnar Thoroddsen fjár-
málaráðherra, er birtist í Vísi 21 þ.m. seg'ir í lokin:
„Þau verkefni eru nú framundan að tryggja fram-
hald viðreisnar og jafnvægis í öllum búskap þjóðar-
innar. í tíma verður að finna og framkvæma þau úr-
ræði, sem til þess eru rsauðsynieg. Nýtt uppbóta- og
haftakerfi má ekki leiða inn a nýjan leik, né heldur
% grípa til gengisfellingar. Allar sðgerðir verður að miða
að því marki að tryggja og treysta gildi íslenzku krón-
unnar."
Hér skal sú fullyrðing ráðherrans látin liggja milli
hiuta, hvort nú ríki „jafnvægi í öilum búskap þjóðar-
innar“! En þess vegna eru þessi ummæli hans endur-
prentuð hér, að þau fela í sér ánægjulega yfirlýsingu,
sem er 1 fullu ósamræmi við stefnu ríkisstjórnarinnar
fram að þessu. Hér er átt við þá yfirlýsingu ráðherrans,
„að allar aðgerðir verði að miða að því marki að tryggja
og treysta gildi íslenzku krónunnar.1
Nær allar efnahagsðgerðir núv. ríkisstjórnar hafa fram
að þessu miðað í öfuga átt.
Ríkisstjórnin hefur tvífellt krónuna. Þegar stjórnin
kom til valda, var söluverð dollarans kr. 16,32, en
við það bættist 55% yfirfærslugjaló vegna útflutnings-
uppbótanna, svo að raunverulega var söluverð dollar-
ans kr. 25.30. Með gengisfellingunni 1960 lét stjórnin
sér ekki nægja að miða við þetta raunverulega gildi
krónunnar, heldur felldi hana langt úr hófi fram, svo
að söluverð dollarans varð rúmar kr. 38.00. Þetta lét
stjórnin sér ekki nægja, heldur felldi krónuna á ný
sumarið 1961 -algerlega að nauðsynjalausu, eins og svo
oft hefur verið rakið hér í blaðinu. í dag er því söluverð
dollarans kr. 43.06 í stað þess, að það var raunverulegt
kr. 25.30, er stjórnin kom til valda.
Ríkisstjórnin hefur á sama tíma meira en tvöfaldað
ríkisálögurnar, m.a. með hækkun söluskatta og ýmissa
tolla. Þessar hækkanir hafa verið svo langt úr hófi
fram, að 1962 námu umframtekjur ríkisins 310 millj.
kr. eða um 9000 kr. á hverja fimm manna fjölskyldu.
Þetta hefur vitanlega rýrt krónuna á margan hátt.
hátt.
Ríkisstjórnin hefur þessu tvennu til viðbótar, stór-
hækkað útlánsvexti, og það leitt til aukinnar dýrtíðar
og víxlhækkana, er skert hafa verðgildi krónunnar.
Þannig hafa allar helztu fjármálaaðgerðir stjórnar-
innar eins og verið miðaðar við það að skerða verð-
gildi krónunnar.
Ef taka skal framangreinda yfirlýsingu fjármálaráð-
herrans alvarlega, hyggst stjórnin nú að hverfa frá
þessari ólánsstefnu. Því ber að fagna. Það þýðir það,
að stjórnin fellir ekki gengið, hækkar ekki álögur rík-
isins og ákveður hóflegri vexti. Þetta eru frumskilyrði
þess að tryggja og treysta gildi íslenzkrar krónu.
Mbl. á sama máli
Alþýðublaðið heldur því fram ; forustugrein í fyrra-
dag, að kaupmenn myndu stórhækka vöruverð, ef
dregið yrði úr verðlagshöftunum eða þau afnumin. Þótt
Mbl. þykist hlyniú kaupmannastéttinni, mótmælir það
ekkert þessum fuJlyrðingum Alþýðublaðsins. Af þvi
verður ikki annað álykíað en að það sé á sama *náli.
Slík er trú þess á frjálsa verzlun
Iðjuhöldar Vestur-Evrópu vilja
aukna verzlun við Austur-Evrópu
Margt bendir til stóraukinna viöskipta miili Vestur-Evrópu og A-Evrópu
ALBERT MILHADO & Co.
heitir stórt, brezkt auglýsinga-
fyrirtæki og skrifstofur þess
eru sérlega vel búnar. Þar var
staddur þybbinn maður og bros
mildur, og leit út fyrir að vera
sölumaður. Þegar hann hóf
máls, talaði hann rússnesku.
Hann var að selja auglýsinga-
rúm í 150 iðnaðar- og tækni-
tímaritum, sem Sovétríkin gefa
út. — Og svipuð atvik gerast
hvarvetna í Vestur-Evrópu.
Aleksei Vasilyeff er forseti
auglýsingaþjónustu Sovétríkj-
anna, en það er ríkisfyrirtæki
Hann hefur að undanförnu ver-
ið á ferðalagi um Vestur-Evr-
ópu til þess að vinna að aukn
f um viðskiptum milli Austur-
og Vestur-Evrópu. Margir kaup
sýslumenn voru vongóðir um
að „minnkuð spenna“ ylli inn-
an skamms mjög mikilli aukn-
ingu útflutnings Vestur-Evrópu
landa til Sovétríkjanna og fylgi
ríkja þeirra.
Flestir þessara manna hafa
áður séð drauma sína um aust-
ræna markaði að engu verða
hvað efúr annað, en í þetta
sinn er „öðru máli að gegna“,
segja þeir. Þeir halda, að vin-
sl'it Krustjoffs og Kínverja þýði
alhliða viðleitni af hálfu Sovét-
ríkjanna til þess í fyrsta lagi,
að greiða fyrir auknum sam-
skiptum Austurs og Vesturs í
stjórnmálum, menningarmál-
um og umfram allt efnahags-
málum, og í öðru lagi að bæta
lífskjörin í Sovétríkjunum.
ERINDI VASILYEFFS er
efeki nein nýjung í sjálfu sér,
en hitt er nýjung, að fleiri og
fleiri Evrópumenn leggja við
hlustirnar og láta sannfærast.
„Vestrænir markaðir geta ekki
aukizt eins mikið og fram-
leiðsluhæfni okkar“, segir þýzk
ur bankastjóri. „Við verðum að
afla nýrra markaða, helzt í
Austur-Evrópu, sé þess nokkur
kostur“. Samtök brezkra iðnrek
enda eru einnig á þeirri skoð-
un, að þeir hafi ekki efni á að
sniðganga þá feikna miklu
möguleika, sem austrænir mark
aðir feli í sér.
Viðskipti Breta við Sovétrík
in og fylgiríki þeirra nema nú
aðeins 3,5%^ af heildarútflutn-
ingnum frá Bretlandi. Markað
ir Breta þrengjast í Samveldis-
löndunum, samkeppnin við
Bandaríkin og Efnahagsbanda-
lagið harðnar og Bretar eru því
staðráðnir í að ryðja sér tii
rúms á þeim mikla markaði.
sem flestir þeirra trúa að unnt
sé að opna austan járntjalds
Bretar hafa þegar gert samn-
ing um sölu nokkurra vara ti]
Rússa fyrir milljón sterlings
pund eða meira. og þar með er
Rússland orðið stærstj við-
skiptavinurinn. Nýjar símalín
ur hafa verið lagðar til Moskvu
til hagræðis fyrir brezka kaup
sýslumenn
EINN ÞEIRRA. sem nota
nýju símalínurnar tii Moskvu
hvað mest, er holdugur og glað
legur milljónamæringur, sem
heitir Rudi Sternberg. Hann
ERHARD
— sem er talinn fylgjandi auklnnl
verzlun milli Vestur- og Austur-
Evrópu.
hófst handa fyrir fáum árum
með 10 sterlingspundum, en nú
sel'ur hann alls konar vörur til
Sovétríkjanna og fylgiríkja
þeirra fyrir 12,5 miiljónir
punda á ári. Sternberg fer á
hverju ári til kaupstefnunnar í
Leipzig í Austur-Þýzkalandi
Þar ekur hann um í Rolls-
Royce bifreið, skreyttri sam-
bandsfána brezka ríkisins.
Heimspeki Sternbergs er af-
ar einföld: „Sterlingspundið er
hið sama, hvaðan sem það kem
ur“. Og hundruð ef ekki þús-
undir brezkra kaupsýslumanna
eru Sternberg sammála. Risa-
fyrirtækið Imperial Chemical
Industries jók söl'u sína til So-
vétríkjanna og fylgiríkja þeirra
um 60% s. 1. ár, en söluvarn-
ingurinn er einkum plastvörur,
litarefni og gerviþræðir. „Því
meira sem við skiptum við þess
ar þjóðir og því meira, sem lífs-
kjör þeirra bátna, því betri
horfur eru á bættu samkomu-
lagi þjóða í milli“, sagði S. P.
Ohambers, einn af forustumönn
um ICI.
ÍHALDSSTJÓRNIN brezka
fer sér hægt, enda óviss um af-
stöðu Bandarikjamanna. Þó
eru margir þingmenn bæði
Verkamannaflokksins og íhalds
flokksins sannfærðir um, að
brezkum kaupsýslumönnum sé
bráðnauðsynlegt að leita eftir
auknum mörkuðum í austri,
ekki sízt vegna þess, að ekki
varð úr aðild Breta að Efna-
hagsbandalaginu. James Callag-
han, strýhærði jafnaðarmaður-
inn, sem sagt er að eigi að verða
fjármálaráðherra, ef Verka-
mannaflokkurinn kemst ti)
valda, hefur sagt: „Við eydd
um tveimur árum í að reyna að
fá aðild að Efnahagsbandalag-
inu. Nú ætti stjórnin að leggja
jafn mikla áherzlu á viðskipt
in við Austur-Evrópu, en
milljónir manna þar hafa rika
þörf fyrir vélar okkar, skip og
málmvörur“
Svipaðra sjónarmiða verður
vart handan Ermarsunds, en
þar er það álit margra Evrópu-
manna, að bezta ráðið í öllum
ágreiningi við Bandaríkin sé að
snúa sér sem mest að Austur-
veldunum á efnahagssviðinu.
Þegar Bandaríkjamenn hótuðu
um daginn að grípa til hefndar
ráðstafana gagnvart Efnahags-
bandalaginu út af tolli þess á
bandarískum kjúklingum,
stungu Frakkar upp á því, að
„athuga möguleikana á“ að
bjóða Sovétríkjunum betri kjör
fyrir vodka, cavíar og loðskinn,
og fél'agar þeirra í Efnahags-
bandalaginu samþykktu uppá-
stunguna.
Einn af fulltrúum Frakka í
Brussel lét svo um mælt:
„Kennedy kann að halda, að
hann geti átt skipti við Krust-
joff á bak við Evrópumenn. Og
honum tekst það ef til vill á
hermálasviðinu, en í viðskipta-
málunum hefur Evrópa betri
aðstöðu. Rússar eru næstu ná-
grannar okkar og að því er Pól
verja og Ungverja áhrærir, þá
eru þeir meðl'imir fjölskyldunn
ar, jafnvel þó að þeir séu „glat
aðir synir“, eins og de Gaulle
hefur komizt að orði“.
EINS og sakir standa er
sömu sögu að segja hvarvetna
frá Vestur-Evrópu. Viðskiptin i
við Austur-Evrópulöndin auk- i
ast hægt og hægt, en framtíð M
arvonirnar þjóta upp úr öllu S
valdi.
Viðskipti Frakka við Sovét-
rífcin nema nú aðeins 3% af
utanríkisviðskiptunum í heild,
en þau hafa aukizt jafnt og þétt
síðustu árin. Nýr viðskiptasamn
ingur gerir ráð fyrir 10% aukn
ingu fram til 1965. S. 1. tvö ár
óx sala franskra vara til Aust-
ur-Evrópu úr sem svaraði 220
í 267 milljónir dollara. Innflutn
ingurinn frá Austur-Evrópu óx
á sama tíma úr 153 í 197 millj.
dollara. Nýr viðskiptasamning-
ur Frakka og Rúmena gerir ráð
fyrir 30% aukningu á ári
næstu þrjú ár.
Eitt sinn litu ítalskir kaup-
sýslumenn sömu augum á ferð
til Moskvu og ferð til Síberíu.
Nú eru þeir jafn fúsir að fara
þangað eins og til Washingtons,
þó að það sé ef til vill ekki eins
auðvelt.Novasider er það ítalskt
fyrirtæki, sem mest skiptir við
Sovétríkin og fylgiríki þeirra,
og einn af forstjórum þess,
Piero Luzati, hefur sagt: „Þeg-
ar búið er að brjóta ísinn reyn-
ast Rússar, Pólverjar, Tékkar-
og Ungverjar jafn vökulir og
ötulir og kapítalistarnir geta
verið“.
Novasider starfrækir skrif-
stofur á hótelinu Sovétskaya í
Moskvu. Að því standa risastór i
fyrirtæki eins og Fíat, Pirelli, g
Innocenti og Olivetti, og það g
fylgist með skiptum á ítöiskum 6
vélum, gervigúmmíi ogistálrör- K
ur fyrir rússneskar olíur, H
málma og timbin inur fyrir-
tæki sjá um að bj-na ítölskum
neyzluvörum, allt fra skóm og
niður í munnhörpur, til þegna
Sovétríkjanna og fylgiríkja
þeirra. Viðskipti Ítalíu við Sov-
étríkin ein nema nú orðið 612 |*|
milljónum dollara á ári Hvað
Framhalo a !3 uðu M
T ! M I N N, íöstudaginn 73. ígúst 1963
1