Tíminn - 23.08.1963, Qupperneq 14

I
I
(
j
sambaftdi við Berehtesgaden —
samningunum, þar td „heppilegra
tækifæri byðist til þess að Éesa er-
lend ríki á móti Þýzkalandi.'1
í Königsberg svaraði Hitler einn
ig háðsyrðum erlendra blaða um,
að hanti hefði hotað öfbeldi og
klæíki, þegar hann lýsti yfir sam-
einingunni, án þess svo tni'kið sém
bíða eft-ir úí-skurði þjóðaratkvæða-
greiðslunnar:
Viss, erlend dagblöð hafa sagt,
að ég hafi ráðizt á Austúrriki með
ruddalegum aðferðúm. Ég get ein-
ungis sagt: jafnvel á dauðastund-
inni geta þau ékki hætt að ljúgá.
Eg hef unnið mér ást þjóðar rtiinn-
ar, síðan ég hóf stjórnmálabaráttu
mína, en þegar ég fór yfir hin
fyrrverandi landamæri (inn í Aust
urríki) mætti ;mér slíkur straumur
ástúðar, að ég hef aldrei orðíð
fyrir öðru eins. Við höfum ekki
komið sem harðstjórar, heldur
sem frelsarar . . . Vegna máttar
þessara áhrifa, ákvað ég, áð bíða
eíkki þar til 10. apríl, héldúr láta
sameininguna ganga i gildi þegar
í stað ....
Ef þetta hljómaði ekki sem
rökréttast — eða heiðarlegast —
í erlendum eyrum, þá er samt eng-
inn efi á því, að, það hafði mikii
áhrif á Þjóðverja. Þegar Hitler í
lok Reichtag-ræðu sinnar grát-
bændi með ástríðuþrunginni rödd
„Þýzku þjóðina að gefa rrtét önn-
ur fjögur ár til þess að ég geti nú
notað sameininguna á þann hátt,
sem bezt er fyrir alla!“, þá fékk
hann slík fagnaðaróp, að í>au
gerðu að engu alla hans fyrri
sigra á þessum stað.
Foringinn éndaði kosningaher-
ferð sírta í Vín 9. apríl, kvöldið
fyrir kosningarnar. Maðurinn, sem
eitt sinn hafði gengið urn götur
þessarar borgar sem fiækingur,
óþveginn og inhahtómur, og sem
aðeins fjórum árum áður hafði
tekið í sínar hendur völd Hohen-
zollern-konunganna í Þýzkalandi,
og hafði nú tekið á sig völd Habs-
borgaranna, var uppfullur af guð-
dómiegri köllunartilfinningu.
— Ég trúi því, að það hafi ver
ið vilji guðs að senda ungan mann
héðan til ríkisins að iáta hann
vaxa upp, að gera hann að for-
ingja þjóðarinnar til þess að gera
hahn færan um að leiða föðurland
sitt aftur Inn í Ríkið.
Til eru æðri máttarvöld, og við
erum öll ekkert annað en þjónar
þéirra. Þegar svo Herr Schuschn-
igg ráuf samning sinn 9. marz,
fdhh ég á sama augnabliki, að kail
forlaganna var komið til mín. Og
það, sem síðan gerðist næstu þrjá
daga, var aðeins uppfylling óska
og vilja þessara forlaga. Drott-
inn hafði lostið Filisteana . . . og
mér var gefin sú náð á degi svik-
anna að megna að sameina föður-
lártd mltt Ríkinu! . . .
Ég mýndi nú færa honum þakk-
ir, sem lét mig halda aftur til
lands míns þannig að ég gæti nú
fært það aftur inn í mitt þýzka
ríki! Á morgún mun sérhver Þjóð
verji viðurkenna að verðieikum þá
stund og mikilvægi hennar og
lúta í auðmýkt fyrir almættinu,
sem á fáum vikum hefur fram-
'kvæmt kraftaverk á okkur!
Það var sjái.fsagður endir, að
meiriihluti Áusturríkismanna, sem
án efá hefðu sagt Ja í þjóðarat-
[kvæðagreiðsl'u Schuschniggs 13.
marz, sögðu hið sama við Hitler
10. apríi. Margir trúðu því af heil
um hug, að endahlég sameining
við einhvers konar Þýzkaland,
jafhvel Nazista-Þýzkaíand, væru
æskilég og óumflýjánieg endalok,
og að Austurríki, sem slitið hafði
verið frá hinuim viðáttUfflíklu
sl'avnesku og ungversku löndum
þess árið 1918, gæti ekki, þegar
tif lengdar léti, haldið áfram að
vera til á sæfflilegan hátt eitt sam
an, að það gæti aðeins haídizt við
sem hluti af þýZka rikinu. Til við-
bótar við þessa Austurríkismenn
votu hinir ofstækisfullu nazistar,
og raðir þeirra stækkuðu fljótt,
þegar í þær bættust þeir, sem
voru að leita sér að atvfflnu, og
þeir, sem höfðu atvinnú, og sigr-
arnir löðuðu að sér, Og voru full-
if ákafa í að bæta aðstöðu sína.
Margir kaþólikkar í þessu mjög
svo kaþólska landi voru efíaust
s'nortnir af htani aúglýstu yfirlýs-
ingu Innitzer kardínáia, þar sem
hann bauð nazismánn veikominn
til Austutríkis og hvatti menn til
þess að segja Ja í kosnfflgunum.
Að mínu álitl hefðu úrslitin orð
ið svipuð, ef Sósíaldemokratar og
•kristil'egir sósíalistar Schuschniggs
hefðu fengið tækifæri og frelsi til
þess að berjaSt opinbe iega fynr
kosningarhar og fram hefðu farið
réttlátar og heiðarlegár kosning-
ar. Eins og malin Stóí-u þurfti
mjög hugrakkan AuSturríkismann
til þess ao segjá Nei í alkvæða-
greiðslunhi. Hvgð Þýzkalandi við-
vék, voru kjó«:ndUr hræddir, og
það ekki að ástæðuíausu, um að
upp kynni að komast, ef þeir væru
ekki jákvæðir í kosnfflgunum.
Breiðar rifur í hornum kjörklef-
anna gáfu kjörnefndum nazista,
sem sátu aðeins í nokkurra féta
fjarlægð gott tækifæri til þess að
fylgjast með því, hvernig ménn
greiddu atkvæði á þeim kjörstöð-
um, seffl ég heimsótfi í Vín þenn-
an suhnudagseftirffliðdag. Úti í
sveitunum voru fáir, seffl lögðu
það á sig — eða þorðu — að greiða
atkvæði sitt íeynilega í kjörklef-
unum. Þeir greiddu þau fyrir állra
augum, þar sem allir gátu fylgzt
með. Það vddi svo td, að ég þurfti
að framkvæma útsendingU mína
klukkan hálfátta þetta kvöld,
hálfri klúkkustundU eftir að kjör-
stöðum hafði Verið lokað, þegar
aðeins fá atkvæði höfðu enn verið
talffl. Nazistastarfsmaður fullviss-
aði fflig um það, áður en útsend-
ingin hófsi, að 99% AUsturríkis-
manna heíðu sagt Ja. Þetta var
einmitt talan, sem seinná var til-
kynnt opinberlega — 99,08% í
Stór-Þýzkalandl, 99,75% í AUstur-
ríki.
Og þannig var það, að Austur-
ríki sem Austurríki hvarf af sjón
arsviði sögunnar um stundarsak-
ir, hinn hefnigjarni Austurríkis-
maður felldi jáfnvel niður nafnið
sjálft, er hann hafði náð að sam-
effla það Þýzkalandi. Hið forna
161
þýzka nafn fyrffl Austurríki, Öster
reioh, var af numið. Austurríki
varð að Ostmark, og brátt hvarf
þetta nafn einnig, og landinu var
stjórnað frá Berlíh sem Gaue
(héiaði), sem nálgaðist að vera
hið sama Og hin sögUlegu Lander
(þýzku ríkin) effls og t.d. Ty-
rol og SalzbUrg. Vínarborg várð
aðeins effl af borgum ríkislns,
nokkurs kohar aðsetur héraðs-
s jórnarinnar, og fór að visna upp.
Austurríski flækingurihn fyrrver
ándi, sem var orðirin að einræðis-
herra, hafðl sópað föðurlandi sími
burt áf kortinu og svipt hina eitt
sinn giitrahdi höfuðborg þess síð-
asta dýrðarljómanum og tnikilvæg
irffl. Vonbrigði Austurríkisbúa
voru augljós.
Framkoffla Vínarborgar-nazist-
anna fyrstu vikurnar var verri en
nokkuð það, seffl ég hafði orðið
vitni að i Þýzkalandi. Hún var
ekkert Hema dýrsháttur. Dag eftir
dag mátti sjá Gyðinga, menn og
konur, þvo burtu merki Schuschn-
iggs af gangstéttunum og hreinsa
götUtæsih. Á meðan fólkið vann
verk sitt, skríðandi á höndum og
fótuffl, með hæðnislega stormsveit
arfflenh stáhdandi yfffl sér, söfn-
uðust menn saman og hæddu það.
Hundruð Gyðfflga voru tekin á
götum úti og látin vinna við að
hreinsa salerni og snyrtiklefa
bragganna, þar sem SA og SS voru
staðsettar. Tugum þús. annarra
var varpað í fangelsi. Hinum ver-
andlegu eignum þeirra var annað
hvort stolið, eða þær gerðar upp
tækar. Eg fylgdist sjálfur með því
frá íbúð okkar í Plosslgasse, hvem
ig sveitir SS-manna báru burtu
silfur, veggteppi, málverk og ann
an ránsfeng úr höll Rothschiid-
anna við hliðffla á okkur. Louis de
Rothschild barón sjálfum heppn-
aðist síðar að kaupa sig út úr Vín-
arborg með því að Mta af hendi
2
i oftast með frænku minni. Hún
j hefur verið mér afar góð.Og fallegt
j andlffl hennar ljómaði af einlægni,
1 þegar hún hugsaði til frænku sinh
, ar. Brún augun glömpuðu. Kast-
aníubrúnt hárið var glansandi og
| féll í mjúikum bylgjuffl niður á
axlirnar. Það var þykkt hár, en
I lifandi hár. Húh var grönn og
hafði uppbrett nef. Munnurinn
1 stór og glettnisdrættir krihgum
hann. Hún hafði verið kósffl falleg
1 asta og vinsælasta stúdínan, loka-
árið í skólanum. Hún var jafnvin-
sæl i liópi kvenna sem karlmanna.
Grant Raeburn sýndi, að innst
mni var hann mánnlegur með því
að segja:
— Þegar þér brösið svona til
mín, er erfitt' fyrir mig að bera
upp bón mína, en ef þér takizt
starfið • á hendur og komið með
mér til Hong Kong, langar mig
að þér lofið að vinna hjá mér að
mfflnsta kosti tvö ár.Eg krefst þess,
að þér heitið mér að þann tíma
munið þér ekki giftast. Þ.ér munið
hljóta sérstaka þjálfun og tilsögn
vegna þessa starfs, og ég vtt ekki
að allur sá timi og það erfiði, sem
sú þjálfun mun kosta mig, verði
tií eiriskis. Gerið það fyrft' Mig að
hlæja ekki að mér bætti hann við
| rámri röddu, þegar hún brosti aft
ur hlýlega. — Mér er fullkomin
alvara. Eg vil fá hátíðlegt loforð
yðar fyrfr því, að rtæstu tvö árin
, rækið þér starf yðar og gangið
ekki í hjónaband. Það verður ekki
auðvelt að hálda það loföfð, mér
skiist að i Hong Kong séu ótelj-
andi ókvæhtffl menh, og þér eruð
— eins og ég hef áður sagt, —
sérstaklega fögur stúlka, systir
Stewart.
— Þér slálð mér gullhamra,
doktor, sagði hún. — En auðvitað
lofa ég þeSsu. Iftnrá Méð sér hl'ó
hún. Hún var ekki bara gl'öð yfir
lofsyrðum hans — glaðari en hún
vildi fyrir sjálfri sér játa — en
auk þess hafði hún ekki neina
löngun ttt að giftast á næstunni.
Meðan á námi hennar stóð og effln
ig síðan því lauk hafði hún séð
márga ógæfU hljótást af fljótfærn.
ishjónaböndum. Það var einnig
önnur ástæða. Þetta ár, sem hún
hafði starfað undir stjórn hans,
var eini maðurinn, sem hún hafði
nokkru sfflni látið sig dreyma um
að giftast hann sjálfur. Hún
hugleiddi, hvort hann vissi, hversu
mikið aðdráttarafl hann hafði á
konur, og hún komsf að þeirrf nið
urstöðu, að hann vissi það ekki.
Hann sökkti sér svo algerlega nið
Ur í starf sitt, að annað komst ekki
að. Og hún var — fullvissaði hún
Sjálfa sig um — alltof niðursokk-
ih í bæði starf sitt og hann sjálf-
an, að hehni myndi aldrei detta
í hug að giftast öðrum manni.
Henni þótti mjög vænt tfM að-
stoðarmann hans, dr. Bobby Gord-
on. Sá vat ráuðhærður, freknótt-
Ur, renglulegur og kátur ungur
maður, og hún var snortin af
þefflri hlýju og vináttu, sem hann
sýndi henni. Húft hl'ó með honum
og stríddi honum, en hún gat aldr-
ei tekið hann aívarlega.
Grant spurði:
— Þér eruð ékki reiðar við
mig?
— Nei, ég er ekki reið. Húft
hallaði höfðfflu eilítið og bætti
við: — Eg skil vel aðstöðu yðar.
Þér munduð ekki — eins og þér
segið eyða tíma í að keftna mér
Og þjálfa Mig, ef ég stykki svo
burt í miðjum klíðum. En mig
langar ekki til áð giftast næstu
árin, doktor.
— Fyrirgefið mét, en ég hef
aidrei Spurt, hversU gamlar þér
eruð.
— Ég er tuttugu og tveggja. I
HJÖKRUNARKONA í VANDA
Maysie Greig
— Tuttugu og tvéggja, endur-
tók hann. — Nógu gömul til að
þekkja yðar eigin hug; og halda
loforð. Eg vona, að þér teljið mig
ekki eigingjarnan?
— Alís ekki.
Hún hallaði sér fram. Hún hefði
ekki verið kveftmaður, ef hún
hefði ekki spurt:
— Létuð þér Mildred Harris
géfá sams konat ióforð?
AUgnabllk var sem hann reidd
ist, effls og hún væri að spauga
með hann. — Nei, ég gerði það
ekki, anzaði hann stuttaralega.
Hanft bætti ekki við, að hann
hefði ekki álfflið það nauðsynlegt.
Mildred Harris var svo sem
nógu ásjáleg, bjóst hann við, hún
var Ijóshærð og með skarpa and-
litsdrætti, en sátt bezt að segja
hafði honum ekki dottlð í hug að
þess gerð'st þörf að krefja hana
um slíkt heit. Hann lét sér þó
nægja að segja:
— Starf ungfrú Harrfs er ann-
ars eðlis en yðar. Eg gæti þjálfað
annan einkaritara á tiltölulega
stuttum tíma. Mér þykffl sem sagt
mjög vænt um, að þér ætlið að
koma, systir. Okkur hefur gengið
einkar vel að vfflna saman. Og ég
ber fullt traust til yðar. Hann
bætti við. — Og ég treysti einnig
loforði yðar.
Henni reyndist erfitt að hafa
hhgann við vinnuha það sem eftir
var dagsiiis. Hong Koftg — eftir
öll þessi ár — hún mundi fara
til Hong Kong! Hún fann tffl fiðr-
fflgs, en jafnframt ótta. Foreldr-
ar hennár höfðu dáið meðan á
hernámi Japana stóð. Hún vissi
ekki, hvílikar þjáningár þau höfðu
orðið að þola áður en dauðinn
miskunnaði þeim — í þessum voða
legu fangabúðum, en hún gat gert
sér þær í hugarl'und. Hún hafði
heyrt frá öðrum — þeim fáu, sem
lifðú af — Um pyndingar og hörk-
una. Móðir hennar hafði aldrei
verið hettsuhraust. Hún hafði dá-
ið úr berklum. Faðirinn, sem
reyndi að ná í hjálp handa konu
sinni, hafði verið sleginn niður
af japönskum varðmanni. Hann
komst ekki ttt meðvitundar aftur
og dó skömmu síðar. Og það, sem
var ömurlegast af öllu, var, að
ekkert af þessu hefði þurft að ske,
hefðu ekki komið til svik eins ein
asta manns. Flótti þefflra hafði
verið undirbúinn. Það hafði ver-
ið ráðgert að þau laumuðust um
borð í sænskt olíuskip, en á síð-
MUNIÐ
KodakFILMUR
( FERÐALAGIÐ
Sfmi 2-03-13 Sankastræti 4.
14
T í M 1 N N , föstudaginn 23. ágúst 1963