Alþýðublaðið - 21.03.1942, Page 7

XAUgardágiU’ 21. marz • 1942.
AL»YBUBLAÐ!S
A' , ;•. !Vi- •
iBærinn í dag.;
Næturlœktiir er KJartan Ólaís-
son, Lækjargötu 6 B, sími 2614,
Næturvöröur er í Iðuiuiarapó-
teki..
ÚTVARPIÐ:
12,15—13,00 Hádegisútvarp.
15,30—16,00 Miðdegisútvarp.
18,30 Dönskukennsla, 2. fl.
19,QO Enskukennsla, 1. fl.
19,25 Þingfréttir.
20,00 Fréttir.
2ÖÍ30 Lleikrit: „Enginn", eftir
? Sven: Borberg (leikstjón
Lárus Sigurbj örnsson).
21,20 ÚtvarpstríóiiS: Einleilcar og
tríó.
21,40 Hljómplötur: Danslög.
21,50 Fréttir.
22,00 Danslög.
24,00 Dagskrárlok.
Kaffikvöld A-listans
var í Alþýðuhúsinu í fyrrakvöld.
Var þar .saman komið fólkið, sem
unnið hafði að kosningaundirbún-
ingi fyrir A-listann á kjördag og
fyrir hann. Samkoman fór hið
bezta fram, margar ræður voru
haldnar, en síðan sungið og dans-
að fram á nótt. Ríkti þarna mikið
fjör og áhugi fyrir áframhaldandi
starfi fýrir Alþýðuflokkinn.
Fríkirkjan í Reykjavík.
Messað á morgun kl. 2, sr. Árni
Sigurðsson.i Unglingafélagsfundur
kl. 4 á venjulegum stað. Umræður,
upplestur, saga o. s. frv.
Veðreiðagarpurinn
heitir gamanmynd, sem Nýja
Bíó sýnir núna. Aðalhlutverkin
leika Dick Powell, Anita Louise og
Ronald Reagan. Lögin eru leikin
af Louis Armstrong og hljómsveit
hans.
Útflutningurinn
1 síðastliðnum janúarmánuði
nam samtals kr. 13 001 940. En á
sama tíma í fyrra nam hann sam-
tals kr. 18 470 170. Mest var flutt
út til Bretlands, eða fyrir kr.
10 276 260, en þar næst til Banda-
ríkjanna, eða fyrir kr. 1 813 900.
Tölur þessar eru samkvæmt bráða-
birgðaskýrslu frá Hagstofu íslands.
Samtíðin,
2. hefti þessa árgangs er nýkom-
ið út. Efni: Hvers konar lygari er-
uð þér? Gísli Ólafsson: Út um vík-
ur og voga, MJl.-kvartettinn 10
ára, Steindór Steindórsson: Öræfin,
aflgjafi og orkulind, Gerald Kersh:
Saga af mús, Helgi Konráðsson:
Sýslufundarvika Skagfirðinga o.
m. fl.
Hallgrímsprestakall á morgun.
Kl. 10 f. h. sunhudagaskóli í
Gagnfræðaskólanum við Lindar-
götu. Kl. 11 f. h. barnaguðsþjón-
usta í bíósal Austurbæjarskólans,
sira Sigurbjörn Einarsson. Kl. 2 e.
h. messað á sama stað, síra Jakob
Jónsson. Kvenfélag Hallgríms-
kirkju heldur fund eftir messu.
Skátar.
Stúlkur og piltar. 7 sýniferð
skátanna hefst á sunnudag 22. þ.
m. kl. 1,45 frá Miklagarði. Mætið
öll, mætið í búningi.
HækkDD ðrorkabóta og dðnarböta.
Jafndægur
er í dag.
Vor byrjar.
UMRÆÐURNAR Á ALÞINGI
Framhald af 2. síðu.
Gísli Sveinsson sagði, að það
myndi verða mjög erfitt fyrir
þingmenn, að greiða atkvæði
á móti þessum tillögum og sagð
ist furða sig á, að til dæmis hlut
^fallskosningin í tvímennings-
kjördæmimum væri ekki fyrir
löngu kominn á. Báðir þessir
ræðumenn lýstu sig því þó sam
þykka, sem forsætisráðherra
stakk upp á í fyrra dag, að
nefnd yrði skipuð í málið inn-
anþings, og undir það tók einn-
ig Jakob Möller.
' (Frh, af 2; síðu.)
tryggingarfróðra manha ér rík-
isstjómin velur.
Greinargerðin gefur glögga
hugmynd um þetta mál og er
hún svohljóðandi:
„Mönnum hefir lengi verið
það ljóst, að einn af aðalgöU-
um alþýðutryggingalaganna er
það, hversu lágar dánar- og
örorkubætur eru greiddar fyr-
ir slysatryggða menn. Hefir
það verið alménn skoðun
þeirra, sem til þekkja áð þessi
þáttur trygginganhá þyrfti að
vera með því fyrsta, Sem tek-
inn væri til gagngerðrar end-
urskoðunar.
Þegar slysahætta sjómanna
margfaldaðist í byrjun stríðs-
ins, kom öllum saman um,
að eigi yrði unað við hin-
ar lágu bætur alþýðutrygginga-
laganna, og varð þá að sam-
komulagi, að taká hér upp
svipaðar stríðsslysabætur, sem
þá tíðkuðust á Norðurlöndum.
Var þó ekki tekið tillit til verð
lagsmismunar hér á Norður-
löndum. Samt sem áður varð
þessi breyting til þess, að bæt-
urnar urðu 3—4 sinnum hærri
en þær höfðu verið áður. Síð-
ar voru bæturnar enn hækkað-
ar með frjálsu samkomulagi,
þannig, að teknar voru upp líf-
eyristryggingar fyrir sjómenn
á1 farskipum og hinum stærri
fiskiskipum.
Það skipulag, sem nú er á
bótagreiðslunum, hefir aðallega
3 galla:
1) Hinar almennu dánar- og
örorkubætur eru allt of lágar.
2) Það er oft miklum vafa
bundið að úrskurða hvaða slys
beri með réttu að telja stríðs
slys og hver ekki, og geta úr-
skurðir um þetta atriði oft vald-
ið mikilli óánægju.
3) Hinn stórkostlegi munur,
sem gerður er á bótum fyrir
stríðsslys og önnur slys er alveg
óeðlilegur og ósanngjarn. Þörf
hinna slösuðu og aðstandenda
þeirra á slysabótum fer ekki
eftir því hvaða orsakir hafa
valdið slysinu, hún er hin sama,
hvort sem hernaðaraðgerðir
valda því eða ekki.
Úr þessum annmörkum er
frumvarpi þessu ætlað að bæta
Er aðalatriði þess, að dánar- og
örorkubætur samkvæmt al-
þýðutryggingarlögunum eru
hækkaðar til samræmis við þær
bætur, sem greiða ber sam-
kvæmt lögum nr. 66 7. maí
1940 um stríðsslysatryggingar
sjómanna.
Er hér að vísu um allmikla
hækkun að ræða, en þó eigi
meiri en svo, að atvinnuvegim-
ir geti auðveldlega borið hana
eins og hagur þeirra er nú.
Flutningsmönnunum er það
Ijóst, að ýms vandamál em í
sambandi við þessa breytingu
og að hún getur varla talizt
annað en aðkallandi bráða-
birgðalausn þessa máls og að
löggjöf þessi öll þarf vandlegrar
endurskoðunar áður en mjög
langt líður.
Eittf af þeim vandamálum,
sem upp koma f þessu sambandi
er það, hvemig heppilégast sé
að haga bótagreiðslunum svo
þær megi koma að sem mestum
notum. Víðast hvar á Norður-
löndum mun nú vera greiddur
lífeyrir, en ekki fastar upp-
hæðir í eitt skipti fyrir öll. Má
segja að hvorttveggja skipu-
lagið hafi ýmislegt til síns gild-
is. Flutningsmenn vilja þó ekki
að svo stöddu víkja frá þeirri
aðalreglu, sem gilt hefir’í hinni
íslenzku slysatryggingu, að,
greiða bæturnar í einu lagii
Hins vegar leggja þeir til að
sett verði nefnd til þess að at-
liuga gaumgæfilega þetta atriði
til næsta reglulegs alþingis.
Hins vegar telja flutningsmenn
svo brýna þörf á að lagfæra það
misræmi, sem nú er ríkjandi í
lessum málum, að eigi verði
óeðið eftir slíkri endurskoðun."
á
Blaöamannaíielinsókn
Bessastöðnm.
Framhald af 2. síðu.
nýtt anddyri sett framan við.
Herbergjaskipun hefir nokkuð
verið breytt, er t. d. fordyri með
stiga upp á loftið, með nýju
sniði og mjög smekklega gert.
Áður hafði verið slegið neðan
á bita í loftum, en nú eru loft-
bitarnir látnir njóta sín, og er
það miklu fallegra. (Sjáið
myndirnar.)
Það sem einkum dregur þó
að sér athygli géstsaugans, er
húsgögnin. Verður ekki annað
sagt en að val þeirra hafi vel
tekizt. Eru flest þeirra fengin
fxá. Englandi,- með umsjón
brezkra sé^fræðinga, en auk
þess eru auðvitað húsmunir
annarsstaðar að. Margt af þessu
eru hinir mestu kjörgripir, forn
ir og vandaðir. Ríkisstjóri benti
okkur til gamans á tvo stóla,
sem Sir Oliver Lodge hafði átt.
Málverk á veggjum eru yfir-
leitt íslenzk og flest eign Þjóð-
minjasafnsins. í forsal, uppi,
eru eingöngu andlitsmyndir eft-
ir Kjarval. — Virðist alls stað-
ar vera ákjósanlegt samræmi
milli húsgagna og byggingarlags
hins gamla húss.
Þau herbergin, sem vönduð-
ust eru að húsbúnaði, eru að
sjálfsögðu niðri, móttökusalur
og skrifstofa ríkisstjóra, og svo
borðsalur, sem er stærsta her-
bergið í húsinu. Uppi eru svefn-
herbergi ríkisstjórahjónanna og
barna þeirra, dyngja ríkisstjóra
frúarinnar og gestaherbergi.
Úti við hafa ýmsar umbætur
verið gerðar, sléttað umhverfis
húsið, gangstígur, lagður o. fl.
Norður á túhinu er verið að
reisa nýtt starfsmannahús í
sama stíl og aðalhúsið.
Blaðamennirnir litu einnig
inn í kirkjuna. Hún er mikið
hús, en mörgu er ábótavant, sem
eflaust verður lagað síðar, Þó
var kirkjan í enn verra ástandi,
en fyrri eigandi jarðarinnar, Sig
urður Jónasson forstjóri lét gera
allmiklar lagfæringar á henni.
Gunnlaugur Halldórsson húsa
smíðameistari hefir séð um um-
bætumar á húsinu líka þær, sem
Sigurður Jónasson lét gera áð-
ur en hann sýndi ríkinu þá
rausn að gef a því Bessastaði fyr-
ir ríkisstjórasetur.
Blaðamennirnir fóru frá Bessa
stöðum um kl. 5.30 eftir góðar
viðtökur.
Vísitalan.
Frh. af 2. síðu.
ræðæ annað hvort byrjar vísi-
talan að hækka á ný, þegar í
næsta mánuði, eða stjórnin fer
inn á þá braut, að leggja fram
tórfé úr ríkissjóði til þess að
halda hinu erlenda vöruverði
niðri. Um hverskonar úpphæð
þar yrði um að ræða, geta menn
sér í hugarlund, þegar þeir minn
ast þess, að nýlega ákvað rikis-
stjórnin að verja hálfri milljón
króna til þess að halda niðri
verði á erlendum áburði, svo áð
bændur gætu fengið hann und-
ir innkaupsverði.
Það er allveg augljóst, að méð
því að fara inn á slíka braut,
myndi ríkissjóður innan
skamms verða þurausinn, svó
fremi, að ekki yrði jafnframt
gripið til þess ráðs að afla hon-
um nýrra stórkostlegra tekna
með nýjum skattaálögum. En af
hverju ætti að taka þær öðru
en stpíðsgróðanum?
Þannig ber allt að sama
brunni, það vérður ekki hægt að
halda dýrtíðinni í skefjum,
nema með því að skattleggja
stríðsgróðann á allt annan og
róttækari hótt en hingað til
hefir verið gert, eða hækka
gengi krónunnar, en til þess
þyrfti einnig að skattleggja
stríðsgróðann.
Vilji ríkisstjómin ekki gera
það, er ekki nema um tvennt
að velja: að ríkissjóður verður
settur á hausinn í einu mesta
veltiári, sem yfir landið hefir
komið, eða, dýrtíðin fær að
haida áfram óhindrað eins og
hingað til.
„RaDðba“borgarnpp
bætor ti) síldareig-
eigeada.
Nemnr samfals um
90 púsundom krdna.
Frá jréttaritara Alþýðublaðsins
SIGLUFIRÐI í gær.
s
TJÓRN SÍLDARVERK
SMIÐJUNNAR
„Rauðku“ hefir samþykkt að
greiða síldareigendum, sem
lögðu upp síld hjá verksmiðj
unni 1940 (og verksmiðjunni
„Gránu“, sem var að hálfu
rekin af Siglufjarðarbæ 1941)
uppbót á bræðslusíld 1.20 pr.
mál, jnóð því skilyrði, að
síldareigendur greiði tilskil-
inn aflahluta til sjómanna,
er á skipunum voru. Nemur
þessi uppbót liðlega 90 þús.
króna.
Formaður stjórnar verksmiðj
anna er Erlendur Þorsteinsson
aiþingismaður.
Greiðsla á uppbót frá Síldar-
verksmiðjum ríkisins mun nú
standa yfir og mun að sjálfsögðu
fylgja það. skilyrði að sjómenn
fái tiltekinn hluta. Hinsvegar
hefir enn þá ekkert heyrzt um
greiðslu uppbótar frá einkaverk
smiðjunum á Hjalteyri, Djúpa-
vík og Dagverðareyri, en vitan-
lega ber þeim að greiða þessar
uppbætur.
Viss.
Sveian V. Stefánsson.
„Æfintýri
á gönguför“
í Hafnarfirði.
Fmmsýnimg á snnnu
dagskv&ld*
Frá jréttaritara Alþýðublaðsins
HAFNARFIRÐI í gærkveldL
LEIKFLOKKUR, sem
ungir Hafnf irðingar haf a
myndað, hefir undanfarið æft
af miklu kappi hið kunna og
vinsæla leikrit Hostrups
„Æfintýri á gönguför“. Hef-
ir ungur áhugamaður, Sveinm
V. Stefánsson verið leiðbein-
andi flokksins. Frumsýning
á leiknum verður annað
kvöld. Má spá vel fyrir þess-
um sýnipgum, því alltaf hef-
ir „Æfintýri á gönguför“ átt
miklttm vinsældum að fagna.
Fréttaritari Alþýðublaðsins
átti viðtal við Svein V. Stefáns-
son í gær um þessa sýningu.
Honum. sagðist svo frá:
„Við höfum undirbúið þessar
sýningar af kostgæfni, hvernig 1
sem áhorfendum líkar svo yið
okkur, þegar á hólminn er kom-
ið. Við höfum æft lengi og ekki
sparað neitt til þess, að gestir
okkar fái það bezta, sem við
eigum völ ó, með þeim kröftum,
sem við höfum á að skipa. Hins
vegar verða menn að muna, að
við erum flest viðvaningar“.
4- Hvernig eru hlutverkin
skipuð?
„Leikararnir eru eins og
kunnugt er 10 að tölu. Hlut-
verkin eru þannig skipuð: Ass-
essor Svale: Eiríkur Jóhannes-
son, Lára dóttir haris: Herdís
Þorvaldsdóttir, Jóhanna bróður-
dóttir hans: Hulda Runólfsdótt-
ir, Vermundur skógfræðingur:
Sigurður Gíslason, Stúdentarn-
ir: Pálmi Ágústsson og Sigurð-
ur Sigurjónsson, kammerráð
Kranz: Sveinn V. Stefánsson,
kona hans: Sólveig Guðmunds-
dóttir, Skrifta-Hans: Ársæll
Pálsson og Pétur bóndi: Guð-
mundur Atlason.“
— Og leiktjöldin?
„Þau hefir Lárus Ingólfsson
málað og eru þau mjög vel
gerð.“
— Og þið leikið fyrir Reyk-
víkinga ekki síður en Hafnfirð-
inga?
„Vitanlega, við leikum fyrir
alla, sem vilja kóma.“
Frjálslyndi söfnuðurinn.
Messað á morgun kl. 5, ekki kl.
8% eins og áður. J. Au.