Alþýðublaðið - 09.04.1942, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagu? 9. ajwí! XMÍL
Útgefandi: AlþýSuflokburinn
Bitstjóri: Stefán Pjetnrsson
Ritstjóm og áfgreiSsla í AI-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simár ritstjórnar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906
Verð í lausasölu 25 aura.
AlþýSuprentsmiðjan h. f.
loftðrðsahætía og
pólitík.
f Vj mmmmm " j i ■ i, t * •
SÍÐAN land okkar var her-
tekið af Bretum hafa alls
konar bollaleggingar um mögu-
leikann á loftárásum á landið,
eða jafnvel innrás, aldréi þagn-
að til fulls. Og í sjálfu sér er
ekki nema rétt að horfast x
augu við slíkan möguleika. Það
eru fá lönd í heiminum í dag,
sem ekki verða að gera það, og
í rauninni þurfti fyrir okkur
ekki hernám Breta til, eins og
dæmin sanna úti í heimi og
ekki hvað sízt árás Þjóðverja á
Noreg hafði sýnt okkur þegar
áður en Bretar komu hingað.
En þó er það svo, að frá upp-
hafi hafa það sjaldnast verið
líkurnar fyrir loftárásum á
jandið eða innrás, sem valdið
hafa hinu stöðuga umtali og
bollaleggingum um það. Hér
innanlands hafa lengst af verið
öfl að verki, sem hafa notað sér
möguleikann á slíkum árásum
sem ekki ókærkomið tækifæri
til þess að kynda undir ótta og
óróa í því skyni að geta fiskað í
gruggugu vatni. Öllum er enn í
fersku minni, hvernig nazistar
og kommúnistar reyndu að nota
sér loftárásarhræðsluna eftir
hingaðkomu Breta til þess að
æsa fólk upp á móti þeim og
vinna það til fylgis við sig; en
þá voru, eins og menn muna,
ekki aðeins nazistar, heldur og
kommúnistar á móti Bretum og
bandamönnum þeirra. Og þá
voru aðalröksemdirnar þessar;
að með hernámi landsins hefði
árásarhættan fyrst verið leidd
yfir okkur.
Nú hefir að vísu, sem kunn-
ugt er, síðan skipazt svo í heim-
inum, að ekki ætti að þurfa að
gera ráð fyrir því, að kommún-
istar kærðu sig um að eiga þátt
í því, að ala að óþörfu á
hræðslu fólks við árásir á land-
ið, og allra sízt, að þeir hefðu
nokkra tilhneigingu til þess að
æsa á þann hátt upp á móti
Bretum, að minnsta kosti í bili.
En að sjálxsögðu er viðleitni
nazista í þessum efnum hin
sama og áður. Og það er jafnvel
ekki óhugsandi, að til séu menn
á hærri stöðum, sem ekkert
hefðu á móti því, að draugur
loftárása- og innrásarhræðsl-
unnar yrði blásinn ofurlítið upp
í bili. Það væri hægt að nota
hann til margra hluta, meðal
annars til þess að réttlæta fyrir
órólegum og kvíðafullUm al-
menninga áframhaldandi frest-
un kosninga til alþingis. En það
er kunnara en frá þurfi að
segja, að ýmsum áhrifamönn-
um núverandi stjórnarflokka
leikur eklci lítill hugur á því, að
komast hjá kosningum í vor.
En því er loftárása- og inn-
rásarhræðslan gerð hér að um-
talsefni, að ejtt af blöðum bæj-
arins, Nýtt dagblað, var í gær
að fleipra um þetta mál, eins og
svo oft í eldri tíð, og þó senni-
lega varla að því gætandi, hvers
erindi það er nú að reka með
því að ýkja árásarhættuna og
hjálpa á þann hátt til þess að
skapa hér aukna hræðslu við
hana meðal almennings. Nýtt
dagblað segir:
„Líkurnar fyrir, að hernað-
arárásir verði gerðar á Reykja-
vík og aðra hernaðarlega þýðing
armikla staði hér á landi, verða
að teljast meiri en í fyrra. Sama
máli gegnir um innrásarhætt-
una.w
Hér er hlutunum áreiðanlega
snúið við. Því skal að vísu ekki
neitað, að að öðru óbreyttu
hefði þsð aukið árásahættuna
hér, að Bandaríkin xxrðu form-
legur ófriðaraðili eftir að þau
tóku að sér hervemd landsins
í fyrrasumar. Og að sjálfsögðu
hafa auknar hervarnir hér sömu
verkanir, að öllu öðru óbreyttu.
En aðalatriðið er bara það, að
með árás Þjóðverja á Rússa í
fyrrasumar tók stríðið þá stefnu
sem gerir ekki aðeins árásir á
land okkar, heldur hina marg-
umtöluðu innrás á England
miklu ólíklegri á þessu vori eða
sumri, en í fyrravor. Það er
sannarlega ekkert, sem bendir
til þess nú, þegar Þjóðverjar
virðast bundnari en nokkru
sinni áður austur á Rússlandi og
eru að undirbúa þar úrslita-
sókn ,að þeir hafi neinar stór-
vægilegar loftárásir eða innrás-
artilraunir í huga í norðvestur-
átt, þó að þeir að sjálfsögðu'
haldi áfi'am að beita bæði kaf-
bátum sínum og flugvélum móti
h^rgagnaflutningunum frá
Ameríku til Rússlands. Og er
sannast að segja furðulegt, að
blað hins rússneska útibús hér
skuli ekki hafa þ'ann aðstöðu-
mun okkar nú og í fyrravor,
vegna ófriðarins austur á Rúss-
landi, betur í huga, en fram
kemur í fleipri þess í gær.
Alþýðublaðið vill með þess-
um hugleiðingum ekki fortaka,
að hér geti komið til einstakra
loftárása. Þvert á móti vill það
eins og alltaf áður hvetja fólk
til að horfast í augu við þann
möguleika, enda þótt það telji
hann minni nú en í fyrravor.
Almenningur á líka að gæta
allrar þeirrar varúðar, sem
hónum er upp á lagt af þeim
yfirvöldum, sem fyrir vörnum
eiga að hugsa. En það er til ills
eins, að vera að ala hér á
hræðslu fólks við loftárásir og
innrásartilraun. Og menn
skyldu vera vel á verði gegn
öllu moldvörpustarfi, sem að
því miðar. Það er að minnsta
kosti óþarfi, að láta, eins og
Nýtt dagblað gerir í gær, etja
sér á foraðið af þeim öflum hér
innanlands, sem gjarnan vildu
skapa hér ofui’lítið öngþveiti til
þess að géta síðan notað það
sem átyllu fyrir áframhaldandi
frestun kosninga til alþingis.
Og aðeins eitt enn: Okkur er
ekki vandara um að kjósa í vor,
þótt loftárásir á landið væru
hugsanlegar, en Egyptum, sem
létu nýlega faraffram almennar
AKJÞYÐUBLAÐIÐ
Tillaga Ajþýðuflokksins:
Afnám tolls á bygginparefnf
og ýmsnm öðrum nanðsynjum
Frumvarp um það lagt fram í efri deiid alþingis
Þiagnieno flokksins f neOri delld sér fyrir ríkissjóð. Flm. telja,.
hafa áður lagf tll, að fella nfður °TTTtTSaTytS*,
toll á skðmmtanarffðrnm. JSlí
skatti.
Eins og nú háttar til, era
tekjustofnar ríkissjóðs aðallega
þrenns konar.
1. Beinir skattar, þ. e. tekju-
skattur, eignarskattur, stríðs-
gróðaskattur o. fl.
2. Tekjur af fyrirtækjum rík-
issjóðs.
3. Tolltekjur, þar með talin
gjöld af innlendixm tollvörxnxu
Flm. þessa frv. telja, að ríkið
eigi sem mest að afla sér tekna
með allríflegum tekjuskatti og,
stríðsgróðaskatti af hátekjxuöj,.
né tollaálögum eigi að vera
stillt mjög í hóf, bxýnustu nauð-
synjavörur undanþegnar hvers
konar tolli, en ýmsar munaðaor-
vörur og óþarfi því ríílegar
tollað.
Allir virðast sammála um, að
ein aðalorsök sívaxandi dýrtíð-
ar sé aukin eða það, sem al-
Frh. á 6. síðu„
Alþýðuflokksþing-
MENNIRNIR í EFRI
ÐEILD, þeir Erlendur Þor-
steinsson og Sigurjón Á. Ól-
afsson flytja frumvarp um
breytingar á toílskránni. Er
þar gert ráð fyrir, að felldur
verði niður tollur á ýmsum
nauðsynjavörum, svo sem
öllu byggingarefni, efni til
skógerðar, skóifatnaði, lyfj-
um, járni til iðnaðar og fleiri
vörum.
í dýrtíðarfrumvarpi Alþýðu-
flokksins, sem þegar fyrir löngu
hefir verið lagt fyrir xxeðri deild
a£ þingmönnum floksins þar, er
auk þess gert ráð fyrir, að tollur
verði felldur niður á skömmt-
unarvörum.
í greinsrgerð fyrir frumvarpi
þeirra Sigurjóns og Erlends
segir meðal annars:
„Þegar núgildandi lög um
tollskrá voru til afgreiðslu og
uxnræðu á alþingi 1939, var á
það bent af flm. þessa frv„ að
•um væri að ræða miklar breyt-
ingar til hækkunar á tollum frá
því, sem verið hafði. Jafnframt
var á það bent, að tekjur ríkis-
sjóðs af tollum samkv. toll-
skránrd væru miðaðar við
minnsta innflutning tollvara,
sem verið hefði um langt skeið.
Var það þá þegar augljóst, að
tollíekjur mundu með auknum
jjmflutningi stóraukast frá því,
sem verið hafði. Einnig var bent
á óréttmæti þess, að taka verð-
toll af farmgjöldum, sem fóru
ört hækkandi af styrjaldarástæð
um. Fengust að lokum heimild-
ai'ákvæði, inn í lögin, þess efnis,
að eigi skyldi innheimta verðtoll
af hækkuðu flutningsgjaldi
vegna styrjaldarorsaka. Þessi
heimild hefir þó aldrei verið
notuð, heldur innheimtur verð-
tollur að fullu af hinni gífurlegu
auknihgu farmgjaldanna.
Fulltrúi Alþfl. í milliþingan.
þeirxi, er fjallaði um þessi mál,
var einnig þeirar skoðunar, að
um mikla tollahækkun væri að
ræða. Lagði hann því til, að toll-
ar allir væru lækkaðir um 20 %,
en um leið væri heimilað, ef
sérstaka nauðsyn bæri • til, að
hækka tollana um 25% fyrir
eítt ár í senn. Jafnframt þessu
¥
lagði hann til, að lækkaðir yrðu
að rnun tollar á brýnustu nauð-
synjavörum. Þessar tillögur
voru einnig fluttar á alþingi, en
náðu þá eigi samþykki. Reynsl-
an hefir nú sýnt, að allt var rétt,
sem sagt var um þessi mál. Hafa
tolltekjur ríkissjóðs margfald-
kosrxingar hjá sér, enda þótt
þeir séu , þessu stríði allt öðru-
vísi og hættulegar í sveit settir
en við.
azt á einu einasta ári.
Með þeim breytingum, sem
felast í þessu frv., er þó ekki
farin sú leið, að lækka tolla al-
mennt, heldur teknar nokkrar
helztu nauðsynjavörur og felld-
xxr niðxxr alveg tollur af þeim,
eða lækkaður að miklum mxux.
Það er ljóst, að í baráttunni
gegn dýrtíðinni, sem nú er mest
talað um og allir þykjast vilja
vera aðilar að, munu tollalækk-
anir vera eitt öflugasta vopnið,
eins og síðar mun að vikið. Hef-
ir þetta beinlínis verið viður-
kermt af löggjafanum með sam-
þykkt núgildandi heimildarlaga
um ráðstafanir gegn dýrtíðinm,
þax sem ein grein þeirra gerir
ráð fyrir niðurfellingu tolla á
nokkrum nauðsynjavörum.
Einhverjir kunns að andæfa
frv. þessu vegna tekjurýmunar-
sem það muni hafa í för með
i L
EIÐRÉTTING misréttisins
í _ núverandi kjördæma-
! skipun og kosningafyrirkömu-
I lagi og stjórnarskrárbreytingin,
■ sem nauðsynleg er til þess, að
stöðugt aðalumræðuefni blað-
anna. Morgunblaðið skrifar á
eftirfarandi hátt um það mál í
leiðara sínum í gær:
,,Því verðxir ekki neitað, að
| samþykkt stjórnarskrárbreyting-
| ar getur gerbreytt viðhorfinu í
’ þinginu og valdið stjórnarskipt-
; um. Framsóknarflokkurinn berst
| gegn stjórnarskrárþreytingunni,
I vegna þess, að hún gengur út yf-
ir hinn rangfengna rétt flokksins.
Það getur því farið svo, að Fram-
sóknarflokkurinn neiti þátttöku í
stjórn landsins, ef þingið sam-
þykkir breytingar á kosninga-
fyrirkomulaginu. En þeir flokkar,
sem vilja breytingu í réttlætisátt,
; geta vitanlega ekki látið slíkt hafa
áhrif á gerðir sínar, því að það
| mega þeir vitá, að þeir fá aldrei
; Framsóknarflokkinn til fylgis við
þetta mál. Þeir verða að vera við
! því búnir, að leysa málið einir og
| með fyllstu andstöðu af hálfu
Framsóknar.“
!
i Því verður ekki neitað, að
• þetta eru nýir tónar í Morgun-
j blaðinu, og ólíkt hressilegri en
J hingað til hafa heyrzt um kjöx’-
| dæmamálið úr þeirri átt, aö
minnsta kosti síðan Alþýðu-
flokkurinn bar fram frumvarp
sitt.
Yísir gerir í leiðara sínum í
gær að umtalsefni þá mótbáru
Framsóknarflokksins gegn end-
urskoðun kjördæmaskipunar-
innar og kosningarfyrirkomu-
lagsins nú, að ekki rhegi hreifa.
slxku máli nú vegna utan að
komandi erfiðleika. Vísir svar-
ar þeirri mótbáru þannig:
,,Á vandræðatímum verður afT
sjálfsögðu að fara varlegar í ýms-
um greinum, en á hinum venju-
legu tímum, þegar öllu er talið ó-
hætt, hvernig sem það veltist —
Þótt varúðar beri að gæta, er hitt
fásinna, að semja svo um að engu
megi breyta í samræmi við rétt-
lætHkröfur þjóðanna, allt verði
að bjakka í sama farinu, ekkert
megi aðhafast, eingöngu vegna
þess, að þjóðin sé í vanda stödd
vegna utanaðkomandi erfiðleika,.
Þeir erfiðleikar verða aldrei bætt-
ir með auknu öngþveiti innan-
lands, sóma þjóðarinnar verður
ekki borgið með því, að hampa.
þeim ósóma, sem þjóðin hefir
þolað en unað þó illa.Ef réttlætis-
mál á að þagga í hel af ótta við'
innanlandsdeilur, þýðir það, að
valdabröltsmönnum, sem byggja
á röngum málstað, er ívilnað á
kostnað alþjóðar, og skapað
hættulegt fordæmi, þar sem rang-
lætið skipar sess réttlætisins.“
Einnig Vísir er að batna, eins
og rnenn sjá. Það eru engu lík-
ara ’en að maður hefði fyrir
framan sig gömul baráttublöð
frá tímum stjórnarbyltingar-
imxar miklu í Frakklandi, þegar
maður les þessi brýningarorð í
leiðara Vísis í gær! Vonandi á
þessi nýi barda'gahugur í kjör-
dæmamálinu einnig eftir að
sýna sig í verki áður en langt
um líður.