Alþýðublaðið - 17.04.1942, Blaðsíða 5

Fösíuíagtrr 17. aptíi 1942.
ALÞYÐUBLADIÐ
$
Þegar „Bismarcka var sökkt
EN ÞAÐ VAR EKKI hjálp,
sera barst þeim næsta dag.
í>að var eins og býflugnasveim-
ur yfir þeim og flugvélasveit-
imar komu ein af annarri. Elug-
vélar brezka flotans höfðu firnd-
ið fakmark sitt. Ein af ann-
;arri stungu þær sér niður að
sjávarfletinum, slepptu tundur-
skeytunum og hófu sig upp á
ný. Eitt tundurskeytið hæfði
miðskipa. Vatnsstrókurinn náði
í sigluhæð, og skipið nötraði
frá stefni aftur í skut. Viðgerð-
arsveitin komst að raun um, að
:skipið var farið að hripleka.
Skemmdirnar voru ekki svo
miklar, að þær gætu ráðið nið-
urlögum skipsins, en nægilegar
til þess, að Luetjens aðmiráll
lét hugfallast. Sennilega hefir
hann líka um sama leyti fengið
slæmar fréttir í útvarpinu —
fréttir um það, að brezk flota-
deild væri á hælunum á honum.
Maður með hans skapferli þurfti
ekki meii-a til að örvænta, þeg-
ar jafnframt stóð yfir flugvéla-
árás á skipið.
Kann kallaði saman áhöfn
skipsins og flutti hina kynleg-
ustu ræðu. Hann sagði, að Bis-
marck yrði.neyddur til orrustu.
En hann vonaði ao kafbátar og^
flugvélar kæmu sér til hjálpar.
En ef svo ýrði ekki, myndi Bis-
marck taka fleiri en eitt brezkt
herskip niður á sjávarbotninn:
„Munið eið ykkar“, sagði hann.
„Veríð foringjanum trúir, þar
•til yfir lýkur.“
Áhrif þessarar ræðu á hina
ungu menn voru hin ömurleg-
ustu. Þeim hafði verið sagt, að
skipið væri ósigrandi, það gæti
ekki sokkið. En nú var allt í
einu talað um dauðann.
Til að bæta fyrir heimsku-
strik aðmirálsins, var komið af
stað þeirri fregn meðal skips-
hafnarinnar, að hjálp væri á
Jeiðinni. Kafbátadeild væri á
leiðinni og tvö hundruð flugvél-
ar á næstu grösum.
Það e<r mjög sennilegt, að
þessi fregn hafi verið uppspuni
frá ^ótum. En; áhöfnin trúði
henni. Sjóliðarnir hertu upp
hugann og allan þann dag
horfðu þeir éftirvæntingaraug-
um út í sjóndeildarhringinn.
'Eftir að Bismarck skildi við
Hood, hafði hann fyrst siglt í
suðvestm-, en því næst í suður.
Núna, þrem dögum eftir orr-
ustuna, stefndi hann til
Finisterre í von um að komast
upp að frönsku ströndinni og
geta komizt fram með henni í
örugga höfn. En í rökkurbyrj-
um um kvöldið kom flugvéla-
sveit, lét sprengjum og tundur-
skeytum rigna og þrjú skeyti
hæfðu. Tvö skeytin ollu litlu
tjóni, en það þriðja hitti stýris-
útbúnaðinn og skemmdi hann.
Skipið fór í hring.
Nú létu skipsverjar hendur
standa fram úr ermum. Járn-
krossinn var heitinn hverjum
þeim, sem gæti gert við skipið.
Vélarnar voru stöðvaðar og kaf-
ari var sendur niður, til þess
að gera við stýrið. Hann gerði
allt, sem hann gat, en það'kom
að engu haldi. Skipið fór í hring.
Nú fór allt á ringulreið í
skipinu. Menn hlupu fram og
aftur og hrópuðu. í þessum að-
ventunauðum kom fremur háðs-
legt skeyti frá „foringjanum“:
„í huganum dveljum við hjá
sigurvegurunum.“
Nú var reynt til hins ýtrasta
að stýra með vélunurn, en skip-
ið silaðist áfram í ótal kráku-
stígum, eins og drukkinn mað-
ur.
Klukkutíma eftir miðnætti
kom floti brezkra tundurspilla
út úr myrkrinu. Þeir um-
kringdu Bismarek og skutu að
honum tundurskeytum. Mörg
skeytin hæfðu og margir særð-
ust.
Um þetta leyti kom skeyti
mn það, að með morgninum
kæmu dráttarskip og flugvél-
ar á vettvang. Sumir af skips-
höfninni trúðu þessu, en
Luetjen ‘trúði því ekki. Hann
sendi Hitler skeyti: „Við mun-
um berjast meðan nokkur mað-
ur stendur uppi. I.engi lifi for-
inginn! Yfirmaður flotans.“
Að þessu loknu gafst hann
upp. Gegnum lokaðar dyr
heyrðist hann. hrópa eins og
móðursjúkur kvennmaður: —
Gerið það, sem yður sýnist! Ég
er uppgefinn!
Morguninn eftir var stinnings
kaldi og sjógangur. Úti við sjón-
deildarhringinn sáust tvö af
stærstu herskipum Breta, Rod-
ney og George V. Þau hófu
skothríð úr 16-þumlunga fall-
byssum sínum á 11 mílna færi,
en seinna styttu þau færið um
helming. í hvert skipti sem
kúla hæfði Bismarck, nötraði
skipið stafna milli, en Bismarck
skaut á móti.
Rodney og George VI. komu
nú enn þá nær. Stórsiglan á
Bismarck féll með braki og
brestum niður á þiljur og eld-
ar loguðu víða um skipið og
fallbyssuturnarnir hrundu. Al-
drei hafði skip þolað önnur eins
áföll, án þess að sökkva.
Nú var kjarkur sjóliðanna
tekinn að bila. Áhöfnin við
einn fallbyssuturninn gerði
uppreisn og hljóp burtu. Eftir
ofurlitla stund flýði yfirmaður
þeirra líka. í öðrum fallbyssu-
tumi neitaði áhöfnin að hlýða,
en yfirmaðurinn ógnaði með
skammbyssu og skaut suma
niður.
Brátt fór skipið að hallast á
bakborða og sjórinn fossaði inn
um kúlugöt og sprungur. Klef-
ar og göng þessa mikla völund-
arhúss fylltust sjó. Fjölda marg-
ir drukknuðu inni í skipinu, en
aðrir brutust upp og fórust
margir í troðningnum.
Á háþiljum var eins og í víti
' Þar dundi kúlnahríðin og líkin
lágu þar í hrönnum.
Skelfingu lostin reyndi skips-
höfnin að flýja aftur undir þilj-
ur, en í stigunum voru menn á
uppleið að flýja undan sjónrnn,
sem óðum hækkaði í skipinu.
Þeir börðust í stiganum og marg
ir létu lífið.
Um þetta leyti var skipið
komið alveg á hliðina. Margir
menn börðust við að halda sér
á floti í vatnsskorpunni. Loks
reis Bismarck upp á endann og
stakkst á stefnið ofan í djúp
hafsins.
Brezku skipm komu nú á
vettvang, til þess að reyna að
bjarga. Um hundrað Þjóðverj-
ar náðu í kaðla, sem fleygt var
til þéirra og voru dregnir upp
í skipið. Þá kom tilkynning um
að kafbátar væru á leiðinni og
kærðu brezku herskipin sig ekki
um að lenda í kasti við þau,
flýttu sér burtu, og skildu
hundruðÞjóðverja eftir á sundi.
Mennirnir, sem björguðust,
voru þögulir og teknir til augn-
anna, eins og þeir hefðu þolað
pyndingar mánuðum saman.
Eftir að þeir höfðu hvílt sig í
marga daga, voni þeir enn þá
ejftir sig. Þeifr ræddust eliki
einu sinni við sín á milli. Þeir
minntu rnenn á Zombíana á
Vestur-Indium, sem sagan segir
að reiki um án sálar. Þetta var
meira en andlegt áfall, sem þeir
höfðu orðið fyrir. Trúin, sem
þeir höfðu byggt líf sitt á, hafði
að engu orðið — sú trú, að þeir
væru ósigrandi.
Verð á eftirtöldum tegundum af tyrkneskum vindling-
um má eigi vera hærra en hér segir:
Turkish A. A. í 10 stk. pk. Kr. 0,95 pakkinn
Turkish A. A. - 20 — pk. — 1,90 pakkinn
Turkish A. A. - 50 — ks. — 4,75 kassinn
Be Reszke - 20 — pk. — 1,90 pakkinn
De Reszke - 50 — ks. — 4,75 kassinn
Teofani Fine - 20 — pk. — 2,00 pakkinn
Teofani Fine - 50 — ks. — 5,00 kassinn
Soussa - 20 — pk. .— 1,90 pakkinn
Soussa - 50 — ks. -r— 4,75 kassinn
Melachrino - 20 — pk. . 1,90 pakkinn
Derby - 10 — pk. — 1,20 pakkinn
— - 25 — pk. — 3,00 pakkinn
— -100 — ks. — 12,00 kassinn
Utan Reykjavíkur pg Hafnarf jarðar má verðið vera 3
hærra en að ofan greinir, vegna flutningskostnaðar.
7o,
TÓBAKSEINKASALA RÍKISINS.
Margir fréttaritarar hafa í þessu stríði lent í hinum mestu
ævintýrum, enda eru þeir oft í fremstu víglínu. Þessi mynd
er af hinum fræga fréttaritara, sem Assoeiated Press hafði
með Miðjarðarhafsflota Breta, Larry Allen. Hefir liann verið
með brezku herskipunum í flestum stórorrustum, sem þau
hafa háð þar, og var m. a. á beitiskipinu Galatea, þegar því
var sökkt. Eftir það var hann á spítala í Alexandríu, og er
myndin tekin þar.
Stríðsfréttaritari.
Eigum við að hætta að heimta umbætur? Er minni á-
stæða til þess að benda á það, sem aflaga fer, en áður?
Nokkrar spurningar til ykkar. Eigum við að samein-
ast í bæn?
MAÐUR ER EIGINLEGA al-
veg hættur að tala um
sóðaskap í bænum, eyðilagðar
götur, sleifarlag og sóðaskap. —
Hvers vegna? Ég var einmitt áð-
an, áður en ég tók upp ritvél-
ina mína að spyrja sjálfan mig
að þessari spurningu. Ég komst
að þeirri niðurstöðu, að svarið
væri einfaldlega það, að ALET
veður út í sóðaskap, ALLAR göt-
ur eru ófærar, ALLT er með sleif-
arlagi og slóðaskapur og óregla
er á ÖLLUM sviðum.
ÞAÐ ER NEFNILEGA alit
verra á þessum sviðum en það
var áður, og er þó langt til jafn-
að. Ef maður vill leita að ástæð-
unni fyrir því, er hún áreiðanlega
sú, að fjölgað hefir í bænum um
tugi þúsunda manna, að allir hafa
meira að gera en þeir geta af-
kastað, að umferðin er margfalt
meiri en göturnar geta borið, að
það vinmfþrek, sem við höfum
yfir að ráða, fer til alls annars en
að sjá um viðhald bæjarins, og
síðast en ekki sízt, að gróðahug-
ur er í öllum, brasknáítúran er £
algleymingi, flýtir á öllum, af því
að þeir eru hræddir um að þeir
muni missa af gæsinni, og svona
mætti lengi telja.
HVAÐ SEGIÐ þið til dæmis
um fyrirhyggju húsmóðuxinnar,
sem stendur rennandi blaut og
úrvinda við þvottabalann allan
sólarhringinn í Bretaþvotti, en
svo ganga krakkarnir hennar
grútskítugir, rifnir og tættii' og
með hælana út úr sokkunum, —
maturinn er sjaldan til á réttum
tíma, aldrei farið reglulega í rúm-
ið, og gólfin ekki þvegin nema
endrum og eins? Eða hvað segir
þið um húsbóndann, sem vimiur
reglulegan vinnutíma, og byrjar
svo að taka sitt aðalkaup í eftir-
vinnu og næturvinnu, en vanræk-
ir að dytta að heimili sínu, að
tala við börnin, að ráðgast við
konuna, að lesa blöðin og hlusta
á útvarpið?
EÐA HVAÐ segið þið um for-
stjórann, skrifstofumanninn eða
búðarþjóninn, sem er ekki með
hugann við starf sitt, heldur húsa-
brask, bátabrask, jarðabrask,
bílabrask, útvarpsbrask, gamalla
bókabrask og allt hitt braskið. —
Eða borgarstjórann, sem er með
hugann allann í pólitískmn sjáv-
arháska Sjálfstæðisflokksins um
þessar mundir, en ekki að hugsa
um umbæturnar á götunum, eða
hreinlætið í bænum, eða íbúða-
vándræðin? Eða hvað segið þið
um bæjarráðsfuþp'úann, sem er
með allan hugann’við verkamamia
ráðningar fyrir setuliðið og pró-
sentureikninga í því sambandi og
inmheimtu á leigu frá setuliðinu
fyrir íbúðir?
ÞAÐ GETUR vel verið, að þið
segið nú: „Þetta eru allt of marg-
ar spurnmgar í einu, Hamies
minn.“ Og ég býst við því, en
þið svarið þeim smátt og smátt —
og þið hljótið að komast að sömu
niðurstöðu og ég. — En það skal
ég segja ykkur, að þrátt fyrir
þetta allt, er nú enn meiri þörf
en nokkru sinni áður að heimta
umbætur og lagfæringar, að
segja möinnum til syndanjna og
krefja þá reikningsskapar. Ef
það verður ekki gert, þá verður
aldrei neitt gert til umbóta.
OG SVO ÁLÍT ég að við ættum
Frh. á 6. síðu.