Alþýðublaðið - 21.04.1942, Blaðsíða 6

«
Þetta er Desirée dóttir Gustafs Adolfs Svíaprins og konu
hans Sibyllu, og því sonar— sonar—dóttir Gustafs konungs.
Myndin var tekin af prinsessunni í garðinum við Drottning
holm höllina í Stokkhólmi, þegar hún heimsótti konunginn,
langafa sinn, fyrir nokkru.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Verkalýðsfélögin og framleiðslao.
SPAN SKFLUGAN.
Frh. af 5. síðu
mættu þeir vanda .framburð
málsins sumir hverjir og tala
skýrar. Menntaskólanemendur
geta verið ánægðir með frammi
stöðuna og er gott til þess að
vita, að áhugi á leiklist lifir
enn í skólanum.
„Spanskflugan“ hefir nú ver
ið sýnd bæði hér í Reykiavík,
á Eyrarbakka og í Grindavík;
Voru viðtökur alls staðar hinar
prýðilegustu og hinum ungu
leikendum óspart klappað lof í
lófa. Síðasta sýningán verður á
sumardaginn fyrsta,
B.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
FrZi. af 4. síðu.
,mun“! Hingað til hefir >Fram-
sókn staðið á móti öllu þessu
í bróðurlegu bandalagi við Sjálf
stæðisflokkinn og stimplað það
sem byltingarstefnu, að vilja
leggja hærri tekju- og eigna-
skatt á stríðsgróða, en gert hef
ir verið, og jafna hinn stórfellda
«£namun. En nú á að snúa við
blaðinu, — ef kjördæmaskipun
arfrumvarpið nær fram að
ganga! Þannig ætlar Framsókn-
arflokkurinn að hefna sín á
Sjálfstæðisflokknum! Það verð
ur gaman að sjá þá Jónas og
Hermiann í hlutverki „bylting-
arflokksins“.
jmr f Hafaarfirðl
oo Alpýðnsambandiö
BLAÐIÐ Vísir segir í gær
og hefir það eftir Her-
manni Guðmundssyni í Hafn-
arfirði, að stjórn Alþýðusam-
bandsins hafi neitað Verka-
mannafélaginu Hlíf um upp-
toku. Þetta er ekki rétt.
Stjórn Alþýðusambandsins
hefir enn ekki afgreitt upp-
tökubeiðni Hlífar.
Hins vegar átti Hermann
Guðmundsson nýlega tal við
framkvæmdastjóra Alþýðu-
sambandsins, Jón Sigurðsson,
og sagði Jón honum, að málið
væri enn óafgreitt, en búast
mætti við, að sambandsstjórn
gerði kröfu -um, að félagið
bætti fyrir brot sín, er því var
á sínum tíma vikið úr sam-
bandinu fyrir, en það ar að
reka 12 menn algerlega að ó-
sekju og ástæðulausu úr fé-
laginu.
Virðist Hlíf ekki vandara
um í þessu efni en Dagsbrún,
sem bauð öllum þeim, sem úr
félaginu var vikið, að verða
teknir upp aftur, eins og þeim
hefði aldrei verið vikið úr því
félági.
Aðalfnndnr kanp
félagsins á
Akranesi.
KAUPFÉLAG Suður-Borg-
firðinga á Akranesi hélt
aðalfund sinn á annan í pásk-
um. Kaupfélagsstjórinn, Frið-
jón Stefánsson, lagði fram
skýrslur og reikninga félagsins
fyrir s.l. fjárhagsár.
Samkvæmt þeim var sala
aðkeyptra vara rúmlega 300
þúsund krónur. Innlendar af-
urðir voru keyptar fyrir 10Ó
þúsund krónur.
Varasjóður félagsins nam í
árslok 18,111 krónum. Úthlut-
að var til félagsmanna af arð-
skyldum vörum 9%. Félagið
hefir nú starfað í þrjú ár. —
Stjórn félagsins skipa: Svavar
Þjóðbjörnsson, formaður, Hálf-
dan Sveinsson, kennari, Sig-
Frh. af 4. síðu.
kallaða gerðardóm, bráðabirgða-
lögin, sem voru bæði óþörf og
ómakleg og munu verða núver-
andi ríkisstjóm til ævarandi
skammar.
Hinn illræmdi, svokallaði
gerðardómur tók til starfa, og
„dómar“ hans voru sem vænta
mátti.
Þar sem þörf setuliðsins og
hagsmunir Kveldúlfs og annara
stríðsgróðafyrirtækja, er sumir
úr ríkisstjóminni áttu í, kröfð-
ust þess, að fólkið kæmi til vinn
unnar, og aðstaða var þar af leið_
andi sterk hjá verkamönnum,
voru þeim dæmdar allverulegar
kjarabætur, en þar sem slíkar
aðstæður voru ekki til staðar,
fékk verkafólkið að litlu eða
engu bætt kjör.
Áður en gerðardómurinn var
búinn til, höfðu samningar tek-
ist við klæðskera hér í Reykja-
vík, verksmiðjurnar Gefjunni og
Iðunni á Akureyxi og við at-
vinnurekendur í Vestmannaeyj-
um.
Alla þessa samninga „dæmdi“
hinn svokallaði gerðardómur ó-
gilda og gaf þann úskurð, að í
Vestmannaeyjum og á Akureyri
skyldi gilda það sama og gilt
hefði, en klæðskerar ,,mættu“
láta verkafólki sínu í té örlítið
betri kjör en verið hefði.
Hver hefir nú orðið árangur-
inn af þessu heimskulega ein-
ræðisbrölti ríkisstjórnarinnar
og hinum gerræðisfullu árásum
hennar á hagsmuni verkafólks-
ins og samtök þess?
Arangúrinn héfir orðið sá, að
það fólk, sem ekki fékk sann-
gjarnar kröfur sínar uppfylltar
vegna lagasetningar ríkisvalds-
ins, hefir ekki viljað una við
þau kjör, sem því voru fyrir-
skipuð og hefir n'ú leitað þangað,
sem meiri var vinnan ög betur
borgað.
Ríkisstjórnin getur sjálfri sér
um kennt hvemig komið er.
Með hinum illræmdu laga-
setningum sínum hefir hún rek-
ið fólkið í Bretavinnuna og þar
með skapað það öngþveiti at-
vimauveganna, sem Morgun-
blaðið lýsir svo átakanlega.
Það er vel, ef Morgunblaðið
og Sj álfstæðisflokkurinn hafa
nú loks opnað augun fyrir því,
hvemig komið er, og það er á-
reiðanlegt, að ekki mun standa
á verkalýðssamtökunum um
samvinnu við ríkisstjórnina og
aðra aðila um skipulagningu
vinnuaflsins til nauðsynlegra
starfa, ef réttlátur grundvöllur
fæst til þess að byggja þá sam-
vinnu á.
Verkalýðssamtökin rnunu
ekki koma til samvinnu í þessu
efni, ef Morgunbl. og ríkisvald-
ið ætla, að sá rétti skilningur
og grundvöllur, sem byggt sé á,
sé sá, að formanni verkalýðsfé-
Lagsins á Blönduósi beri að segja
við þá félaga sína, sem ætla
hingað í vinnu til setuliðsins
fyrir kr. 1.45 grunnkaup á klst.:
„Félagar, þið megið ekki fara
suður, 'þótt ykkur bjóðist þar
urður Sigurðsson, Litla-Lamb-
haga, Gísli Brynjólfsson,
Bjarteyjarsandi, og Sæmund-
ur Eggertsson á Akranesi.
hátt kaup. Þjóðarheill krefst
þess, að þið farið fram í Langa-
dal og upp í Stóra-Vatnsskarð og
vinnið þar að vegabótum fyrir
þá einu krónu um tímann, sem
ríkisstjórnin hefir allra náðar-
samlegast skammtað ykkur.“
Formaður Iðju, félags verk-
smiðjufólks á Akureyri, mun
ekki segja við það fólk, sem
ekki vill una við þau lélegu kjör,
sem því voru ,,dæmd“ og ætlar
til atvinnu þar sem kjörin eru
betri: „Þótt þið hafið tæplega
fyrir brýnustu lífsnauðsynjum,
fyrir vinnu ykkar í verksmiðj-
unum, með því kaupi, sem hinn
alvísi gerðardómur hefir ákveð-
ið, þá megið þið ekki fara, þótt
ykkur bjóðist betri kjör annars
staðar, heldur verðið þið að
beygja ykkur í auðmýkt fyrir
kúgunarlögunum, lifa sæl við
það, sem þið hafið, því þjóðar-
nauðsyn krefst þess, að þið
vinnið að framleiðslu fataefna,
og að því, að framleiða skó.“
Sama er í Vestmannaeyjum.
Stjóm Verkalýðsfélagsins þar
fer ekki að áminna verkamenn
um að þeim beri að vinna að
framleiðslunni fyrir miklu
lægra kaup heldur en atvinnu-
rekendur sáu sér fært að greiða
og vildu greiða af frjálsum vilja.
Það er víst, að verkalýðssam-
tökin viðurkenna aídrei rétt-
mæti þess, að á sama tíma sem
atvinnurekendur moka saman
ævintýralegum gróða og sannan
legt er, enda viðurkennt af at-
vinnurekendum, að hægt sé að
greiða hærra kaup en leyft er,
beri verkafólkinu að þrengja að
kosti sínum, sem vissulega er
nógu þröngur fyrir_
Þeir verða að fórna, sem ein-
hverju hafa að fórna.
Morgunblaðinu er alveg ó-
hætt að trúa því, að foringjar
verkalýðssamtakanna hafa séð
og sjá þá hættu, sem vofir yfir
þjóð vorri, ef hin lífræna fram-
leiðsla fer í rúst, enda eins og
áður segir þráfaldlega, bæði af
Alþýðuflokknum og verkalýðs-
samtökunum, á þá hættu bent,
þótt bæði Morgunbiaðið og rík-
isstjórnin hafi hins vegar skellt
skollaeyxum við öllum ábend-
ingum til þessa, og engri sam-
vinnu viljað taka til að afstýra
hættunni.
Nú ákallar Morgunblaðið
verkalýðssamtökin til einlægr-
ar samvinnu, til þess að bjarga
framleiðslunni úr þeirri hættu,
sem yfir henni vofir.
Verkalýðssamtökin munu
ekki skorast undan að taka upp
samvinnu í því efni, en þau
munu ekki koma til þeirrar
samvinnu með fjötur um fót.
Það er skilyrðislaus krafa
verkalýðssamtakanma fyrir þátt-
töku í samstarfi um skipulagn-
ingu vinnuaflsins í landinu til
nauðsynlegra starfa, að hin ill-
ræmdu bráðabirgðalög um
gerðardóm í kaupgjaldsmálum
verði úr gildi numin og þeir
samningar, sem verkalýðsfélög-
in hafa gert við atvinnurekend-
ur um kaup og kjör, fái að
standa.
Leiktélagið
sýnir Gullna hliðið í kvöld kl.
8.
Þriðjudagur 21. apríl 1942.
URNAR í HOLLYWOÖD.
Frh. af 5. síðu
Ginger Rogers á aðdáendahóp,
sem hefir breytt um stefnu oftar
en kommúnistaflokkurinn. Þeg-
ar hún hóf leikstarfsemi sína
sem aukaleikari, eignaðist hún
dálítinn aðdáendahóp. Þegar
slitnaði upp úr hjónabandi
hennar og Lew Ayres, snéru
sumir aðdáenda hennar við
henni bakinu vegna þess, að þeir
voru ékki sérlega hrifnár af
hjónaskilnaðarmálum. En þegar
ungfrú Rogers hóf samleik sinn
við Fred Astaire í dansmyndun-
um, hlaut hún margar þúsundir
aðdáenda, sem reyndu að líkja
eftir dansi hennar, klæddu sig
eins og hún og greiddu sér eins
og hún. ,
Loks hætti ungfrú Ginger að
dansa og gerðist leikkona. Að-
dáendur hennar heimtuðu dans,
en hún krafðist þess að fá að
vera leikkona :— og aðdáendur
hennar urðu að láta undan.
Shirley Temple hefir komið
svitanum út á aðdáendum sín-
um. Þegar hún var að missa
barnatennurnar voru miklar
umræður um það, hvort hún
yrði leiksviðshæf eftir það. Þeg-
ar hún dró sig í hlé um tíma frá
kvikmyndastarfseminni ráku
þeir upp Ramavein. Nú er Shir-
ley farin að leika aftur — ung-
meyjahlutverk — og aðdáendur
hennar kvíða fyrir því, þegar
hún kyssir í fyrsta sinn — á
kvikmynd, að ekki sé nú talað
um það, þegar hún giftist.
Það hefir mikla þýðingu bæði
fyrir kvikmyndaframleiðandann
og kvikmyndahetjuna, hvaða á-
lit aðdáendahópurinn hefir á
hlutverkinu. Ef hetjan fær hlut-
verk, sem aðdáendahópuxinn
telur henni ekki samboðið, rign-
ir mótmælunum. Kvikmynda-
hetjan segir: — Aðdáendur mín-
ir taka það ekki í mál, að ég
leiki þetta hlutverk.
Þegar kvikmyndaframleið-
andi kaupir kvikmyndaréttinn
á góðri skáldsögu í því augna-
miði að gera samkvæmt henni
kvikmynd, sprettur kaldur sviti
út á öllum kvikmyndaleikurun-
um, sem til mála getur komið að
fái hlutverk. Þanmg fór til
dæmis um skáldsöguna Á hverf-
anda hveli, aftir Margaret Mit-
ehell. Aðdáendáhóparnir létu til
sín taka og vildu fá að ráða val-
inu í hlutverkin. Þannig var
Clark Gable valinn í lilutverk
Rhett Butlers, því að öllum bar
saman um, að þetta hlutverk
væri skapað fyrir hann.
En þá varð að velja í hlutverk
Scarlett O’Hara. Þar voru svo
margar skoðanir uppi, að ó-
kleift var að gera öllum til hæf-
is. Þá fann kvikmyndaframleið-
andinn upp á því snjallræði að
velja leikkonu, sem átti engan
aðdáendahóp, til þess að móðga
engan. Það var Vivien Leigh. En
nú á hún aðdáendur svo þúsund-
um skiptir. En þegar hún giftist
Laurence Oliver trrðu aðdáend-
urnir ókvæða við. Hefðu þeir
mátt ráða, hefðu þeir stolið eig-
inmanni Carole Lombard’s,
herra Gable, og látið hann
kvænast ungfrú Leigh — svo að
hægt væri að fá góðan botn í
kvikmyndina, sem endaði á svo
raunalegan hátt.