Alþýðublaðið - 07.05.1942, Blaðsíða 4

&LÞYÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 7. maí 194?-
ALEXANDER GUÐMUNDSSON:
S vik Framsóknar við vinstri
stefnuna i landinu.
um létt af innfluttum nauðsynj*

tftgetandi: AHrýSoflokkurúm
RUstjóri: Stefán Fjetnrsson
Ritstjórn og aígreiðsla i Al-
þýðuhúsinu við Hverflsgötu
Símar rltstjómar: 4901 og
4902
Síraar afgreiðslu: 4900 og
4906
Vezð í lausasölu 25 aura.
Aiþýðnprentsmiðjan h. f.
Hin pölitíska hlut-
árægai við Atvarpið
VÍ heí'ir mjög verið haldið
fram, að ríkisútvarpið ætti
að vera með öllu ópólitískt og
hlutlaust í átökum stjórnmála-
flokkanna. Hafa um þetta verið
settar langar og flóknar reglu-
gerðir, sem taka bæði yfir ræðu
flutning og annað, ekki sízt yfir
auglýsingar.
Við því er ekki nema gott eitt
að segja, að útvarpið sé hlut-
laust í flutningi efnis. í lýð-
frjálsu landi ber að fylgja þeirri
meginreglu, að einhliða áróður
sé útlægur ger úr útvarpi þjóð-
arinnar, sem allir eiga sameigin-
Iega og eiga jafnan rétt til. í
einræðislöndunum er þetta, svo
sem kunnugt er, öfugt. Þar ein-
okar ofbeldisflokkurinn, sem er
handhafi ríkisvaldsins, allt and-
legt líf í landinu og bælir öll
mótmæli niður haxðri hendi.
Einkum er útvarpsins strang-
lega gætt, því að það er fyrir
langu vitað, að það er áhrifa-
mesta áróðurstæki nútímans.
öllum frelsisunnendum væri
það fagnaðarefni, ef íslenzka
ríkisútvarpmu auðnaðist að feta
dyggilega í fótspor útvarps
þeirra menningarþjóða, sem
mest hafa lýðræðið í hávegum.
— En því miður hefir íslenzka
útvarpið hrakið mjög áberandi
út af þeirri leið núna upp á síð-
kastið, og það svo ískyggilega,
að marga athugula og frjáls-
Iynda menn hlýtur að setja
hljóða við. ÁÍJþeiin f jórum mán-
uðum, sem liðnír eru af árimx,
hafa þau afleitu tíðindi gerzt, að
ríkisvaldið hefir beitt útvarpið
þrælatökum og farið með ein-
hliða áróður gegn andstæðing-
um sínum, en útilokað þá á of-
beldíslegan hátt frá því að bera
hönd fyrir höfuð sér. Og þessum
ódrengilegu fantabrögðum var
beitt fyrir almennar sveita-
stjóxmarkosningar í kaupstöðum
og kauptúnum landsins, áróður-
ixm í útvarpinu náði til allra
landshluta, en með útilokuninni
frá útvarpinu var bundið fyrir
rnunn þeirra, sem fyrir þessari
ofsókn urðu, annars staðar en í
fteykjavík. Ráðhenramir, sem
i ríkisstjórninni sitja, töluðu
hvað eftir annað í útvarpið,
fóru með blekkingar og árásir,
og sýndi það undarlegt innræti,
að vilja nota sér hina ójöfnu að-
stöðu svo greypilega sem þeir
gerðu. En reyndar hæfði það
málstaðnuxh.
Flestir numu hafa litið svo á,
að þegar þessu fór fram hafi
stjórnin mesfcu ráðið og skipað
fylgismönnum síntun í útvarps-
Á verður næst fyrir að at-
hugsa á nokkuð breiðari
grundvelli það nýja sálufélag,
er einstakir leiðandi menn inn-
an Framsókiiarflokksins' virð-
ast gii’nast. Fyrir hvers konar
félagsskap þeir fórna nú, og að
því er virðist fyiir fullt og allt,
hinni giftudrjúgu vinstrisam-
vinnu kreppuáranna. Því það
hlýtur öllxxm skynbærm-n mönn-
um að vera Ijóst, að eftir að við
hefir notið ráða og dáða Alþýðu-
flokksmanna á hinum erfiðustu
tímum, geta þeir ekki gert sér
að góðu, enda ekki réttlátt, að fá
engu um það ráðið, hversu með
er farið ávexti hinna feitu ára.
Hvort þeir fara forgörðum eða
notast vinnustéttum landsins
til langra áfanga frá basli og
báglndum. Við mat á félagsleg-
um dyggðum og hæfileikum
Sjálfstæðismanna tel ég, allra á-
stæðna vegna, rétt að nota
kvarða þeirra ' Framsóknar-
manna. Verðxxr þá og síður mál-
um blandað það, sem með kann
að vera farið.
Eins og allir vita og viður-
kenna, skipa Sjálfstæðisflokk-
inn, sér í lagi þó innsta kjarna
hans, hinar efnaðri og betur
settu stéttir þjóðarinnar. Emb-
ættismenn, stórkaupmenn og
stóratvinnurekendur. Þeir
heimamenn landsins, er sum-
part vegna erfða og sumpart
vegna harðfylgis og óvæntra
happa í atvirmuframkvæmdum
og verzlmx hafa náð að komast á
brún upp í efnalegu tilliti. Trú-
arjátning þessara manna í póli-
tískum efnum er sú, að ham-
ingja þjóðanna sé mest undir
því komin að auður, metorð og
völd fylgist að og sé á fárra
manna höndum. Stéttir og stétta
samtök eigi engan rétt á sér,
séu til ills eins og dreifi xxm of
afli þeirra hluta, er gera skal,
tekjum og peningum. Sé um
hreint einkaframtak að ræða
en það er í fæstum tilfellum
hvað alla stóriðju snertir, má til
sanrxs vegar færa kosti þess, t. d.
i öllum smærri atvinnurekstri,
nær því á hvaða sviði sem er.
En strax og einkaframtakið
krefst verulegrar fjárhagsað-
ráði fyrir verkuxn. En því miður
virðist útvarpsráð ætla að ganga
Lengra á þessari óheillabraut.
Sýnir ritskoðun þess 1. maí þess
ljósan vott. Þá létu ritskoðend-
ur útvarpsráðs sér sæma á há-
tíðisdegi verkaiýðsins, að skera
á smásmugulegan hátt úr erindi
hins þrautreyxida verkalýðsleið-
toga Sigurjóns Á. Ólafsson-
ar, förseta Alþýðusambands
íslands, og ur fræðilégu erindi
sagnfræðingsias Skúla Þórðar-
sonar, hvorttveggja hógværelga
orðaðar ræður og gerólíkar á-
róðursi’æðum ráðherranna í jan-
úaor, sem dagur er nóttu. En nú.
voni það líka aðrir, sem koma
áttu fram fyrir hljóðnernann.
Hér átti að fíytja hátíðaræðu
.............
stoðar frá ríki, bönkum og bæj-
arfélögum verða kostir þess að
ókostum. Þar eð hinir raunveru-
lega ábyrgu aðilar fyrir skulda-
skilum öllum fá engu um það
ráðið, hvemig rekstrinum er
hagað á hverjum tíma. En þeii’
eru þó æfinlega miklu fleiri, og
eiga oft mikið undir hvemig til
tekst. Hvem veg þessum ágöll-
um einkaframtaksins er háttað
í okkar þjóðfélagi að áliti Tíma-
manna, verður Ijóst af eftirfar-
andi tilvitnunum. í Tímanum
16. jan. 1941 segir:
„Það liggur í augum uppi, að
sjávarútvegurinn eða iðnaður-
inn getur ekkií verið farsællega
rekinn, þegar mexvnirnir, sem
ráða mestu um reksturinn, eiga
raunveruiega ekkert á hættu.
í»err geta hirt gróðanxx, þegar
vel gengur, en látið tapið, þegar
illa árar, lenda fyrst á bönkun-
um og síðan á ríkinu. Slíkir
menn líta fyrst á þessar at-
vinnugreinar sem brask. f*eir
hafa ekki ráðist í þennan at-
vinnurekstur til að auka at-
vinnu eða til að efla þjóðarbúið
Markmið þeirra er fyrst og
fremst að græða sjálfir. Og þeir
finna ekki til mikillar ábyrgð-
ar, þar sem þeim er Ijóst, að
þeir geta velt tapinu, ef illa fer,
yfir á aðra.“
Og gagnvart einu stærsta
einkafyrirtæki landsins kemst
form. Framsóknarflokksins svo
að orði:
„Þetta ástand verður að hætta.
Ðugandi menn á fslandi 2áta
ekki bjóða sér þó óvirðingu, sem
í því felst að gefa einu fjöl-
skyldufyrirtæki allar þær miílj-
ónir, sem landið tók að láni er-
Iendis til að vera varasjóður
allra fjármálaviðskipta í land-
inu, og halda síðan áfrarn að
leggja. sparifé. landsmanna .í
sömu hítina.“ (Leturbreyting-
arnar gerðar hér.)
Meining greinarhöfundar er
óreifuð og án allxar mildi. Starf-
semin er orðin þjóðhættuleg og
bein óvirðing öllum dugandi
mönnum í landinu. Lengra verð-
ur vart jafnað vandræðum þeim,
sem fylgt geta umsvifamiklum
einkarekstri. Þegar hér víð bæt-
og fræðsluerindi á vegum al-
þýðusamtakanna og þau mátti
ekki flytja alþjóð án misþyrm-
ingar, en cfstopafullar áróðurs-
ræður gegn alþýðusamtökunum
mega flæða gegnum útvarpið
þegar valdhöfunum þóknast.
Það er nú engirni vafi á því
orðinn, að endurskoða þarf
starfsserni útvarpsins og skipun
útvarpsráðs. Almenningur í
landinu mun ekki þola neinum
stjórnmálaflokkum að einoka
útvaip landsins í rfna þágu, en
útiloka aðra. Mun verða reynt;
að fylgjast eftir föngum með
því, hvort þessari hættulegu
hlutdrægni heldur áfram, og
það ekki látið kyrrt liggja, ef
þess vei’öur vart. :f
ist valdaaðstaða innan banka,
löggjafarþings og ráðuneytis,
hjá sömu mörmum, orkar ekki
tvímælis, að hreinan þjóðarvoða
getur borið að höndum í fátæk-
um, fámennum löndum, þar eð
öflun veltufjárins verður þá
hinum stóru iðjuhöldum tálm-
unarlítil, jafnvel tálmunarlaus.
Sýnilegt er, að þetta er Fram-
sóknarmönnum alveg augljóst
mál og þá ekki síður hitt, en í
því hafa þeir reynsluna, að ein-
mitt meðal stærri atvinnurek-
enda landsins gætir mest þess
afturhalds, sem telur sér og sín-
um bezt borgið innan vébanda
fullkominnar kyirstöðu í öllum
menningar og félagsmálum al-
þýðustéttanna, bænda jafnt og
verkamauna.
Eftir tveggja áratuga baráttu
við þetta afturhald, imxan þings
og utan, virðast Framsóknar-
mexm lítið hafa lært og litlu
gleymt.
Fyrir tiltölulega skömmum
tíma síðan, á árunum 1938 og
1939 voru gerðar all víðtækar
ráðst. til viðreisnar ísl. sjáv.
arútvegi, togaraútgerðinni þó
sérstaklega. Sett voru lög um
skattfrelsi útgerðarinnar. Toll-
TÍMINN var í fyrradag
fremur daufur í dálkinn
yfir þeirri vendingu, sem rás
viðburðanna hefir nú tekið í
stjórnmálum okkar við kjör-
dæmaskipunarfnxmvarp Al-
þýðuflokksins. Finnst honum
það, sem nú er að gerast í sam-
bandi við það, helzt minna á
hina örlagaríku viðureign um
Trójuborg hina fornu, áður en
Grikkir urniu hana og lögðu
hana í rústir, og er þá stjórn
Hei’manns Jóxxassonar og Ólafs
Thors líkt við Trójuborg, en Al-
þýðuflokksmönnum við Grikki.
Tíminn segir:
„Þegar á þing kom, reyndi Al-
þýöuflokkurinn herbragð, sem
líkja mætti við það, er Grikkir
reyndu örþrifaráð í umsátmni um
Trójuborg. Gerðu þeir þá tréhest
mikinn og haglegan og skildu eftir
utan við borgina, en leyndust brott
með herinn. Borgarbúar urðu
undrandi, er þeir sáu nýsmíð þessa
og hugðu hana vingjöf óvinanna.
Hinn vitrasti af höfðingjum þeirra
hugði annað og mælti þau orð, er
síðan eru uppi: „Ég óttast óvinina
engu síður, er þeir gefa gjafir.“
En fjöldinn hlaut að ráða: Skarð
var rofið í múra borgarinnxr og
tréhestinum ekið inn um það með
mikilli viðhöfn. í búk hans voru
flugumenn óvinanna í felum. Þeg-
ar nótt féll á, opnuðu þeir borgar-
hliðin fyrir umsáturshernum. —
Borgin var sigruð og lögð í rústir.
En fyrir bví er Sjálfstæðisflokk-
urinn nú líkur hinum gnran-
hvggna lýð Trójuborgar; að hann
lætur ginnast af tréhesti Alþýðu-
um hennar, svó sem kolum, olía
og salti, og síðast, en ekki sízt,
var hennar.vegna lækkaö gengi
ísl. kr. úr 22,15 móti sterlings-
pundi í kr. 27,00. Þannig var
byrði erfiðu áranna jafnað nið-
ur á landslýðinn og útgerðar-
mönnum kippt upp úr vök
skulda og tortímingar. Þannig
brást þjóðin við án alls mann-
greinarálits og hnýsni um til-
drög og ytri ástæður þeirrar
mðurlægingar, sem útgerðin var
komin í, og lagði möglimarlaust
fram það, er til þurfti hexrni til
bjargar, í krafti þeirra raka, að
viðreisn atvinutækjanna yrði.
fyrir öllu öðru að ganga. Manni
gat því virzt, að tími endur-
gjaldanna væri nú kominn, Að
þeir sömu menn, er þjóðin öll
og lánstofnanir hennar sýndu
það traust, er nægði til að fleyta
þeim yfir boða kreppuxmar og
aðeins þess vegna eru nú mjög.
vel í skinn komnir efnalega,
gerðust verðugir þeirra fórna.
Mættu með góðvild og skilningi
réttmætum kröfum vinnustétt-
anna um kjarabætur. En eins og
mexm vita, er engu slíku til að
dreifa. Aldrei hefir réttaimunur
þegnaxma augljósari verið. Aldr-
ei meiri rangsleitni gætt við
hlutaskiptin en síðan hinn mikla
hvalreka, stríðsgróðann, bar á
fjörur landsmanna. Hnigu þó
orð forsætisráðherra mjög í þá
átt, er þjóðstjómin var mynduð,
að eitt skyldi yfir alla ganga og
bróðurlega vera skipt bæði góðu
Frh. á 6. síðu.
flokksins, kjördæmamálinu, — og
býst til að rjúfa samstarf um
stjóm landsins . ... “
Hér hafa menn hina nýju II-
ionskviðu Tímans — hina
dramatísku sögu um umsát og
fall Framsóknartróju — Fx*am-
sóknar- og Sjálfstæðisflokks-
stjórnarinnar — sem Alþýðu-
flokksmenn unnu með því að
læða inn í hana tréhesti kjör-
dæmamálsins.
Kirkjuxitið er nýkomið út.
Hefst það á páskasálmi eftir
séra Sigurjón Guðjónsson. Að
öðru leyti er þetta hefti helgað
minningu dr. tneol Jóns biskups
Helgasonar og rita um hamx
þeir séra Árni Friðriksson, séra
Friðrik Hallgrímsson, séra
Bjarni Jónsson, Sigurgeir bisk-
up Sigux-ðsson, Ásmundur
prófesor Gðmundsson, séra Gísli
Skúlason og Magnús prófessor
Jónsson.
Útvarpstíðindi 22. hefti 4. ár-
gangs er nýkomið út. Efni: Við-
tal við Sigurð prófessor Nordal
um erindaflokk, sem hann ætl-
ar að flytja í útvaxpið og nefnir
Heiðin dóm, grein um Jón
Pálsson frá Hlíð, gi’ein um bók
Theodórs Fi’iðrikssonar, í ver-
um, Raddir hlusténdanna, grein
um handíðaskólann o. m, fl.