Alþýðublaðið - 07.05.1942, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 7, maí 1942.
»» .... .......—...... >i.
ALÞYÐU8LADIÐ
Slyngasti utanrikismálafuli
trúi Sovét-Rússlands.
Maxim Litvinov, er var fórnai fyr
ir vináttasamniBx^iBiBa v£ö Mitler,
en ®r ná aendiAiorra i Wasieinpf on
............ ........
AHINNI ÖRLAGAiRÍK-
USTU stundu, sem komið
hefir fyrir í sögu Sovét-Rúss-
lands, hóf Stalin Litvinov upp
úr algerri gleymsku og fól hon-
um eitt hið ábyrgðarmesta emb-
ætti, sem til er í heiminum um
þessar mundir — sendiherra-
embættið í Bandaríkjiinum. —
Valið á þessum' fyrrverandi ut-
anríkisráðherra Sovét-Rúss-
lands hafði sérstök áhrif á lýð-
ræöisþjóðimar, því að nafn Lit-
vinovs hefir, bæði innan Rúss-
lands og utan þess, verið tákn
alþjóðlegrar samvinnu gegn of-
beldi og árásum. Frá þeim degi
er hann varð utanríkismálaráð-
herra, 1930, til 4. maí 1939, þeg-
ar því var lýst yfir, að hann
hefði verið sviptur embætti,
beitti hann öllum hæfileikum
sínum, dugnaði og starfsorku í
þágu afvopnunar, sameiginlegs
öryggis þjóðanna, viðskiptasam-
vinnu og alþjóðlegrar einingar.
Fall hans var fyrirboði þeirr-
ar rússnesku stjórnmálastefnu,
sem ól af sér þýzk-rússneska
sáttnaálann 23. ágúst 1939. Og
á hans herðum hvílir það Grett-
istak, að lyfta aftur rússneskri
utanríkispólitík til vegs og virð-
ingar. Til þess er hann vís til
að beita alh-i sinni slægð og
hyggindum, sem hann hefir
öðlazt með margháttaðri reynslu
á löngum starfsferli, lengri en
flestir aðrir stjómmálamenn
geta hrósað sér af.
Maxim Litvinov er fæddur
17. júlí 1876 í Bielostok í hinum
rússneska hluta Póllands. For-
eldrar hans tilheyrðu millistétt-
inni og voru fremur fátækir.
Maxim fékk góða fræðslu í há-
skólanum í fæðingarborg sinni,
og 18 ára gamall gekk hann í
herinn sem sj álfboðaliði. Á tím-
um zarsins hafði hann mikinn á-
nraTfrTrm
E.s. Slðin
í strandferð vestur um land
til Þórshafnar laugardaginn
9. þ. m. Vörumóttaka ti-1
hafna milli Þórshafnar og
Norðurfjarðar í dag, á Vest-
firði og Breiðafjörð meðan
rúm leyfir fyrir hádegi á
laugardag. Pantaðir farseðlar
•sækist á föstudag.
1.1. Haln
hleður til Vestmannaeyja í
dag. Tekið á móti vörum
mtiðan rúm leyfir fyrir há-
degi.
huga á þjóðfélagsmálum og vár
byltir.garsinna,ður strax á unga
aldri, enda helgaði hann bylt-
ingunni ævistarf sitt.
Litvinov
Hann hóf byltingarstarf sitt
í Klinets árið 1898, árið sem
rússneski sósialdemókratiski
flokkurinn var stofnaður. Brátt
varð hann þess var, að leynilög-
reglan var á hælum hans, og
hann flýði til Kiev 1899 og varð
þar meðlimur framkvæmda-
nefndarinnar.
Árið 1901 var hami svikinn
í hendur yfirvaldanna og dæmd-
ur í fimm ára útlegð til Sibiríu,!
en eftir 18 mánuði gat hann flú-
ið og komst til Sviss. I>ar kynnt-
ist hann Lenin og gekk í rót-
tæka arminn, sem seinna varð
þekktur undir naíninu Bolsé-
víkaflokkurinn.
Lenin fann strax, að þarna
hafði honum bætzt hygginn og
samstarfsþýður samverkamað-
ur. Hann var líká mikill fram-
kværadamaður, og það féll Len-
in vel í geð. Litvinov var því
fljótlega falið að smygla vopn-
um inn í Rússland og endur-
skipuieggja ýmsar deildir
flokksins.
Árið 1903 var hann skipaður
yfirmaður byltingarstarfsem-
innar í Norðvestur-R'íissiandi
með bækistöðvar í P-iga. Árið
1905 stofnaði hann ásamt
Maxhn Gorki fyrsta löglega só-
síaiistablaðið,.Nýtt líf, sem hann
ritaði í undir dulnefninu Lud-
wig Nitz. Um þetta leyti ríkti
töluvert frjálslyndi í Rússlandi,
en þegar afturhaldið og þröng-
sýnið fór að ríða húsum á ný,
flýði hann til úlianda.
Þegar hann var í Kákasus að
smygla vopnum, hitti hann í
fyrsta sinni tilvonandi hús-
bónda sinn, Jósep Stalin, sem
þá gekk undir flokksnaíninu
Koba. í júnimánuði 1907 kom
upp hið fræga Kamo-mál, en
þar léku félagarnir Koba og
Kámo aðalhlutverkin, en senni-
Iega hefir Maxim Litvinov lagt
ráðin á. Kamo þessi var ólæs, \
armeniskur morðingi, og hann
og Koba lögðu stund á rán og
gripdeildir, til þess að ná í pen-
inga til flokksstarfseminnar. Fé-
lagamir Koba og Kamo stöðv-
uðu 13. júní 1907 lest, sem vax
að flytja peninga í borginni
Tiflis með miklum árangri fyrir
flokkssjóðinn. Koba-Stalin kast-
aði sprengju, sem varo mörgum
monnurn ao bana, en Kamo
greip peningapokana. Fengur-
inn nam samtals 341 000 rúbl-
um í 500 rúblna seðium í núm-
eraröð. Bánkarnir vissu, hvaða
númer voru á hinum stolnu
seðlum. Talsverðum hluta af
upphæðinni tók Litvinov að sér
að koma á framfæri. Hann áleit
í fyrsta lagi, að eftir tvö ár yrðu
bankarnir búnir að gleyma þess-
um númerum, og í öðxu lagi, að
erlendir bankar færu ekki að
athuga, númerin.
En þar ÓS hann reyk. Þegar
hann kom með seðlana í fransk-
an banka, var náð í lögregluna.
En í stað þess að senda hann
sendur til L-ondon, og þar var
hann til 1918.
Meðan hann dvaldist í Eng-
landi, fékkst hann við blaða-
mennsku, verzlunarstörf og
kenslu. Árið 1916 kvæntist hann
Ivy Low, dóttur þekts mála-
flutningsmanns. Frú Litvinov
hefir ágæta tónlistargáfu og rit-
ar skáldsogur.
Litvinov fylltist fögnuði, þeg-
ar rússneska byltingin brauzt
út. Árið 1918 sendi fyrsti utan-
ríkismálaráðherra Rússa, Trotz-
ky, honum skeyti um, að hann
hefði verið gerður að sendiherra
Rússa í Stóra-Bretlandí. Brezka
stjómin neitaði að viðurkenna
hinn nýja sendiheaTa og hneppti
hann í fangelsi, og vildi ekki
sleppa honum fyrr en eríndreki
brezku leyniþjónustunnar í
Rússlandi, Bruce Lockhart
hafði verið látinn laus.
*
í árslok 1918 kom Litvinov til
Rússlands, og frá þeim tíma til
maímánaðar 1939, þegar hann
var svipíur embætti, var hann
aðstoðarutanríkisráðherra, fór
sem sendimaður stjórnarinnar
til ýmissa landa í Exmópu og var
fulltrúi Rússa á öllum aiþjóða-
ráðsefnum. Árið 1930 var hann
gerður að utanríkismálaráð-
herra. Rússar þurftu frið til þess
að ná sér eftir borgarastyrj öld-
ina. Upp frá þeim degi vann
harm að allsherjar afvopnun.
Þegar nazistum í Þýzkalandi
tók að vaxa fiskur um hrygg
vann hann að gagnkvæmum
ekki-árásar-samningum. í Þjóða
bandalaginu vann hann að því,
að lýðræðisþjóðirnar hefðu sam-
vinnu gegn einræðí og nazisma,
því að honum var það Ijóst, að
nazistamir myndu ráðast á
Rússland.
í júlímánuði 1936, á 60 ára af-
mæli sínu, var hann sæmdur
Leninorðunni, en hún ei æðsta
' heiðursmerki Sovét-Rússlands.
Vetur í Buffalo.
Á hverjum vetri leggur vötnin miklu á landamærum Kanada
og Bandaríkjanna. Hér sést mynd af ísbrjót á höfninni í
Buffalo, sem er við Erievatnið, Bandaríkjamegin.
Múnchensáttmálinn táknaði
ekki einasta ósigur utanríkis-
málastefnu Litvinovs, heldur
einnig persónulegan ósigur
hans. í lok aprílmánaðar samdi
hann enn við erlenda sendi-
menn, meðal annars brezka
sendiherrann. Fyrsta maí horfði
hann ásamt Stalin, á hópgöng-
urnar. En f jórða maí kom fregn-
in um að hann hefði verið svipt-
ur embætti, og sjötta sama mán.
var myndin af honum borin út
úr skrifstofum utailríkismála-
ráðuneytisins. Upp frá því hvarf
hann sjónum gersamlega.
En í dag á Litvinov simi öfl-
uga þátt í því að hefja utan-
ríkispólitík Rússa til vegs og
virðingar.
Bílavandræðin að nóttu til. — Bréf urn það frá „Njáli“.
— Hvar eru lögreglubíiarnir 9?
LESENDUR MÍNIR hafa áhuga
fyrír því að einhverri viffun-
andi skipan sé komiff á bifreiffa-
notkun aff nóttu til. Hafa mér
borizt allmargar tillögur um þaff,
en mér lízt illa á flestar. Þaff nær
ritanleg-a ekki nokkurri átt aff
skylda bifreiffastöffvarnar effa bif-
reiffastjórana til að hafa Mfreiffar
til taks. Þaff vaeri lögulegnr skatt-
ur á þá, sem fyrir þvx yrffu. En
hér fer á eftir bréf frá „Njáli“ um
þetta. Og er þaff, sem hann segir,
athyglisvert.
„NJÁLI," skrifiu- um þetta efni:
,,í hugleiðingum þínum um daginn
gerir bú að umtalsefni bílavand-
ræðin a5 næturlagi. Það er auð-
vitað hart að ekki skuli vera hægt
að fá bíl til nauðsynlegra hluta á
nótturmi, eins og t. d. að flytja
konur, sem ætla að fara að ala
barn, á Landsspítalarm, vegna þess
að allar bílastöðvar hafa nóg að
gera að afgreiða aðrar pantanir, í
flestum tilfellum algerlega óþarf-
ar.“
„ÞÚ MINNTIST á þann mögu-
leika, að lögreglan tæki að sér
sjúkraflutning að næturlagi, og er
það auðvitað alveg tilvalið. Þess
misskilnings gætir þó hjá þér, að
lögreglan hafi lítinn bílaltost, en
þetta er hinn mesti misskilningur.
Lögreglan hefir nægan bílakost, ef
allt væri með félldu með notkun
Kigreglubílanna. Þeir bílar, sern
lögreglan hefir yfír að ráða, munu
vera um 9 talsins, eða þessir: R- 41,
R 250, R 930, R 1111, R 1166, R
1587, R 1400, R 2000 og svo nýi
yfirbyggði fangabíllinn. Þetta sýn-
ist nú vera eitthvað en sá er nú
gallinn á, að bílar þessir eru mjög
oft uppteknir í alls konar snatti.“
„ALLIR lögreglubílarnir eiga
auðvitað, að geymast á lögreglu-
stöðinni á nóttunni, til þess að
hægt sé að nota þá þar, en svo er
nú ekki. R 41 stendur heima hjá
...... á nóttunni, R 1400 heima
hjá......, R 250 heima hjá . . . .
eða......, R 930 heima hjá . . . .
o. s. frv. Þetta er auðvitað í alla
staði óþolandi. Allir þessir bílar
eru kostaðir af opinberu fé, og þv£
opinbera ber auðvitað engin
skylda til að sjá þessum mönnum
fyrir prívatbílum. Ef allir þessir
bílar væru á sínum staff á nótt-
unni, mundi lögreglan hæglega
geta annazt fyrir almenm'ng
sjúkraflutninga á nóttunni, svo og
mrnan nauðsynlegan fólksflutn-
ing.“
„ÞÁ MÁ OG GETA ÞESS, að
bifreiðaeftirlitið á 2—3 bíla, er á
nóttunni eru látnir standa heima
hjá bílaeftirlitsmönnunum. Þessir
bílar ættu einnig að vera til taka
á lögreglustöðinni á nóttunni.
Einnig gæti komið til greina að
geyma stjórnarráðsbílana þar, og
Frii. á 6. síðu.