Alþýðublaðið - 20.08.1942, Blaðsíða 2
*__________Z_____________________ALÞÝDUBLAPID
Eimmtudagur 20. ágúst 1942»
Mesta hækkon vísitöl-
nnnar á einum inánuði.
----- . -......
Vísitala fyrir ágúst reyiidíst vera 195,
eða 12 stigum hærri en í júlí.
KAUPLAGSNEFND hefir nú reiknað út vísitölu fram-
færslukostnaðarins fyrir ágústmánuð, og reyndist hún
vera 195. Er það 12 stigum meira en í júlí, en þá var vísi-
talan 183. Er þetta mesta hækkun á vísitölunni, sem nokk-
um tíma hefir orðið á einum mánuði.
Hækkun jþessi stafar aðallega af hækkuðu verði á
mjólk^ mjólkurafurðum, fiski, kartöflum og fatnaði. Hins
vegar hefir verðhækkun sú, sem ákveðin hefir verið á
kjöti, enn ekki komið til greina við útreikning vísitölunnar,
þar eð nýja kjötið var ekki komið á markaðinn fyrir fyrsta
ágúst. En fyrirsjáanlegt er, að vísitalan muni hækka mjög
veulega á ný í næsta mánuði sökum verðhækkunarinnar
á kjötinu.
Verksmiðjufólk fær 26 — 36 °|0
kaaphækknn frá og með 1. p. m.
■ »'■..
Samningar um grunnkaupshækkanir
undirritaðir í gærkvöldi, þrátt fyrir
gerðardómslögin.
—.....■— ■ ■»■■■.....
T GÆRKVELDI voru undirritaðir samningar um breyt-
ingar á kjörum verksmiðjufólks. Undirrituðu samn-
ingana stjórnir Iðju og Félags íslenzkra iðnrekenda.
Þess skal getið, að samningar áttu ekki að vera útrunnir
fyrr en um næstu áramót, en þrátt fyrir það varð nú samkomu-
lag um nýja samninga. Gilda þeir frá 1. þ. m. til 1. ágúst 1943.
SjðllstæðismenB
klofnir nm gerð-
ardóminn i efri-
deild í gærdag.
Tveir sátu hjá með Fram-
sókn við atkvæðagreiðsl-
una nm afnám hans.
AÐ vakti töluverða eftir-
tekt, að stjórnarfrumvarp-
ið um dómnefnd í verðlagsmál-
um — frumvarpið, sem felur í
sér afnám gerðardómsins í sinni
núverandi mynd — var ekki
samþykkt til 3. umræðu í efri
deild í gær nema með 7 atkvæð-
um (tveggja Alþýðuflokks-
manna, tveggja kommúnista og
þriggja Sjálfstæðismanna). 8
sátu hjá við atkvæðagreiðsluna
(Framsóknarmennimir allir, 6
að tölu, og ásamt þeim tveir
Sjálfstæðismenn — Jóhann Þ.
Jósefsson og Þorsteinn Þor-
steinsson!).
Umræðurnar á undan at-
kvæðagreiðslunni voru hinar
hörðustu og fóru Hermann Jón-
asson og Bjarni Benediktsson
þar í hár saman. Kenndu þeir
hvor öðrum um gerðardóminn
og blöskraði mörgum, sem á
hlýddu.
Sigurjón Á. Ólafsson flutti
stutta ræðu og undirstrikaði að-
Frh. á 7. síðu.
Með þessum nýju samning-
um hækkar kaup starfsfólks í
verksmiðjum mjög. Kaup
kvenna hækkar að meðaltali
um 36% og kaup karlmanna að
meðaltali 26%. Þá er annað að-
alatriði breytinganna, að nú
þurfa konur ekki að vinna
nema í 2 ár til að komast upp í
hæsta launaflokk, en áður
þurftu þær að vinna í 4 ár. Er
þetta mjög mikilsverð breyting
til bóta. Kaupið verður nú eins
og hér segir:
Karlar yngri en 18 ára:
Á viku Á mán.
Byrjunarl. 35,00 150,00
Eftir 3 mán. 38,00 165,00
— 6 — 40,00 ' 175,00
— 9 — 43,00 185,00
— 12 — 46,00 200,00
Karlar eldri en 18 ára:
Byrjunarl. 58,00 250,00
Eftir 3 mán. 67,00 290,00
— 6 — 78,00 340,00
— 9 — 83,00 360,00
— 12 — 86,00 375,00
— 24 — 90,00 390,00
Konur:
Byrjunarl. 35,00 150,00
Eftir 3 mán. 38,00 165,00
— 6 — 40,00 175,00
— 9 — 43,00 185,00
— 12 — 46,00 200,00
— 18 — 51,00 220,00
— 24 — 55,00 240,00
Þá segir í hinum nýja samn-
ingi og á það að vera trygging
gegn skæruhernaðinum:
„Iðja, félag verksmiðjufólks,
lýsir því yfir, að hún lofar að
Frh. á 7. síðu.
Pagsbrhjnardeilaii.
Tilhæfulausar fregnir um í-
hlutun ameríska setuliðsins*
... ♦
Framsóknarflokkurinn neitaði að taka
þátt í sáttatilraununum.
■—.. ♦
Vinnuveitendafélagið sat á fundi í gærkveldi.
T-x AÐ er algerlega tilhæfulaust, að stjórn bandaríkska
setuliðsins hér á landi hafi tilkynnt í fyrradag, að
hún myndi taka í sínar hendur uppskipun úr þeim skipum,
sem stöðvuð eru vegna deilimnar milli Dagsbrunar og at-
vinnurekenda. — Er furðulegt og meira en það, að eitt af
blöðum bæjarins skuli hafa leyft sér í gær, að birta slíka
frétt meðan á samkomulagsumleitunum stendur og alger-
lega að tilefnislausu — og það með hvorki meira né minna
en 5 dálka fyrirsögn.
Hins vegar mun brezka setuliðsstjórnin hafa byrjað í gær-
morgun að láta hermenn sína skipa upp vörxun úr einu skipi,
sem hér liggur og siglir á England, og hafði Eimskipafélaginu
verið tilkynnt um það. Er það allt annað en hávaðafrétt sú, sem
eitt af d.agblöðunum birti í gærmorgun og kom mönnum mjög
á óvart.
Annars verður um leið og á
þetta er minnzt að víta þá fram-
komu harðlega, sem mjög ber
nú á hjá einstökum blöðum, að
vera sífellt í deilum okkar inn-
byrðis að hóta með erlendum
íhlutunum.
Furðuleg framkoma
Framsóknar-
flokksins.
Annað hefir og gerzt í sam-
bandi við þessar deilur, sem
vekja mun mikla athygli og
jafnframt varpa ljósi yfir fram-
komu eins af stjórnmálaflokk-
unum.
Ríkisstjórnin skipaði eins og
kunnugt er sáttanefnd síðastlið-
ið laugardagskvöld til að reyna
að koma á samkomulagi milli
Dagsbrúnar og atvinnurekenda.
Mun stjórnin hafa viljað iiafa
nefndina svo hlutlausa, sem
unnt væri, og skipaði því einn
■mann úr hverjum stjórnmála-
flokki og sáttasemjara ríkisins
sem oddamann. Allir nefndar-
mennirnir mættu strax til
funda, nema einn, fulltrúi
Framsóknarflokksins. Verður
þessi framkoma Framsóknar-
flokksins alls ekki skilin nema
á einn veg, að flokknum sé sama
á hverju gangi, að hann vilji
helzt ekki neinar sættir, að
hann vilji að minnsta kosti ekki
stuðla að neinum friði í at-
vinnulífinu, og að hann óski
beinlínis eftir því að sem mest
logi í deilum og stríði milli
launþega og atvinnurekenda.
Mönnum mun finnast saga
þessi heldur ótrúleg. En hún er
samt sönn. Enginn hefir haft
eins á vörunum og Framsóknar-
flokkurinn og blað hans nauð-
syn þess á þessum alvarlegu
tímum, að samkomulag og ein-
drægni ríki, en þegar til kast-
anna kemur sýnir flokkurinn
annað andlit. Þá vill hann ekki
vinna að sættum, þá vill hann
vera áhorfandi. Þetta er í sam-
ræmi við það, sem einn af þing-
mönnum Framsóknarflokksins
sagði fyrir nokkrum dögum:
„Okkur stendur á sama hvernig
allt fer. Við berum enga ábyrgð.
Það er rétt að allt fari í strand.“
Það mun ganga erfiðlega fyr-
ir Framsóknarflokkinn að skýra
þessa framkomu fyrir kjósend-
um sínum við í hönd farandi
kosningar.
Eins og skýrt var frá hér í
blaðinu í gær, bar fundur sá,
sem sáttanefndin hélt í fyrra-
kvöld, engan árangur, enda var
fyrirfram varla búizt við því.
I gærkveldi kom stjórn
Vinnuveitendafélags íslands
saman til fundar og ræddi um
samningsuppkast Dagsbrúnar,
M ÞRETTÁN búsundir
manna hafa nú sótt
„Tivoli stúdenta<:. Aðsóknin
var enn í fyrrakvöld miklu
meiri en forstöðunefndin
hafði búizt við, og komu alls
um 4—5 þúsundir manna.
Nú var nefndin viðbúnari
hinni miklu aðsókn en á
mánudagskvöldið, og tókst
afgreiðslan því miklu greið-
ara en þá.
Galdramaðurinn, sem er
bandaríkskur hermaður og hinn
ágætasti snillingur í töfrum,
kom fyrst fram í fyrra kvöld í
„Rauðu myllunni“. Var aðsókn-
in að því að sjá kúnstir hans gíf-
urleg og komust færri að en
vildu. Var hann einnig á
skemmtistaðnum í gærkveldi.
Kúnstir hans eru margvísleg-
ar og má fullyrða, að hér hefir
annað eins aldrei sézt fyrr.
Stjórn JUþýðnflokks
ins konin saman
á fnnd i Reykjavik.
STJÓRN Alþýðuflokksins
kemur saman á fund hér i
Reykjavík á morgun og verður
sá fundur sóttur af aðalmönn-
um og varamönnum í flokks-
stjórninni víðs vegar að af land-
inu.
Fundurinn verður settur í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
(niðri) kl. 11 f. h. á morgun.
Fundurinn er auglýstur á öðr-
um stað í blaðinu í dag.
sem birt var hér í blaðinu á
sunnudaginn, en ekki er kunn-
ugt hvað gerðist á þeim fundi.
Sáttanefndin hélt ekki fund
í gærkveldi, en mun þó í gær
hafa rætt eitthváð við báða að-
ila. í dag kl. 9 f. h. mun nefnd-
in koma saman á fund.
Allir vænta þess að þessum
samkomulagstilraunum sátta-
nefndarinnar verði flýtt eins og
auðið er. Hver dagur er dýr og
með hverjum degi sem líður
mun ganga erfiðlegar að koma á
sáttum.
Komst Sólímann, sem hér var
einu sinni og vakti mikla undr-
un, ekki í hálfkvisti við þennan
Ameríkana. Einna mesta furðu
vakti það, er galdramaðurinn
lét logandi sígarettur spretta
fram á fingrum sér og lét þær
breytast í einni svipan í reykj-
arpípur! Margt annað furðulegt
lék hann og munu þeir, sem sáu,
seint gleyma brögðum hans.
Ýms önnur skemmtiatriði
voru þarna í Tívolí í fyrrakvöld
og í gærkveldi, sem fólk
skemmti sér vel við að horfa á.
Mun svo enn verða næstu
kvöld.
Trúlofun.
Síðastl. sunnudag opinberuðu
trúlofun sína imgfrú Valgerður
Hanna Valdimarsdóttir, skrifstofu-
stúlka, Linnetsstíg 8, Hafnarfirði,
og Ragnar Pétursson, skrifstofu-
maður frá Norðfirði.
Dm prettán pfisnnd manns
bafa komlði Tivolí stídenta
Furðuleg loddarabrögð bandaríksks her
manns í „Rauðu mylnunniu.