Alþýðublaðið - 20.08.1942, Blaðsíða 5

I’immtudagur 20. ágúst 1942.
5
EG er á leiðinni frá Batig-
nolles um Rue de Rome
•og Rue de Tronchet. í>að var
mjög kyrrt, ilmurinn í stræt-
íini^m hafðí íbtretytjrt, andlitin
voru föl, iþetta var ekki sú
París, sem ég þekkti. Ég íhafði
verið dæmdur til tveggja ára
fangelsisvistar fyrir tilraun til
að (flýja úr hernum til Englands
en hafði verið leyft að koma
tdl Paiúsar.
Vegfarendur ganga hægt um
Stéttirnar dynja undir tróskén-
um; iÞað er eins og bergmál í
©inhverjum gömlum drauga-
kastala, þar sem reimt er. Ég
lít inn í búðirnar, sem eru hér
á röðum, þær eru tómar og
draugalegar. Allar íbifreiðarnar
eru eign Þjóðverja. Endalaus
röð reiðhjóla rennur hljóðlega
ifram hjá, sennilega er allt þetta
fólk að koma frá starfi í verk-
smiðju. Þessi röð teygist eins
og skuggi, tveir eða þrír ein-
kennisklæddir Þjóðverjar sjást
á þyrpingunni. Allir Parísarbú-
ar eru dauflegir á svipinn, þeir
foúa ylfir dnlduan harmi, eru
stoltir og óaðgengilegir, lyfta
jþeirri grímu aldrei, ekki einu
-sinni á aftökustaðnum.
í hversdagsb aráttunni við
ihungrið er það ekki líkaminn,
:eem á í mestu stríði, það er sál-
in, en Paiús hefir aldrei misst
srtjóm á sál sinni. „Mig dreymdi
um svínakjöt í nótt,“ sagði
lítill drengur, og allir viðstaddír
Mógu.. Einhver kaldhæðni ligg-
ur í loftinu, og undir henni er
niðurlægingunni leynt.
♦
Píace de la Goncorde. Torgið
er nærri því autt. Og samt líð-
ur að hádegi. Þýzkur liðsforingi
á fullum einkennidbúningi kem-
ur á vettvang og foíður iþess, að
eitthvað gerist.
Fjórar herbifreiðar koma,
málaðar mórauðar og leirlitar.
Þær eru hlaðnar Þjóðverjum
meðhjálma á höfðum.Þeir koma
frá Satory, frá Ecole Militaire
eða Blóðhæðinni, eins og hún ér
nú kölluð í Paris, vegna aftak-
;anna, sem þar fara fram. Þessi
sveit á að fara á vörð, er úr
Panzer-hérsveitkmi. Búningar
þeirra eru svartir, þeir eru í
þungum stígvélum og„ bera
hnífa í beltum. Tvö hundruð
skipa sér í raðir undir stjórn
herforingjans. Á eftir honum
koma foumbuslagarar og lúður-
þeytarar.
„Stillgestanden . . vorwárts
maxscth!“
Skipxmarorðin hvína eins og
svipuhögg. Svo kemur sekúndu
þögn, síðan er lamið í þrem
lotum á ibumfoumar, óður styrj
aldarinnar er hafinn á Champs
Elysées. Engin dúfa fælist og
flýgur upp, þær hafa allar flú-
ið úr Paxás. Hljóðfærasláttur-
inn dunar og svarta fylkingin
gengur í áttina til Etoile. Tvær
þýzkar foifreiðar aka á undan
og tvær koma á eftir og eru
liðforingjar á þeim. Ég geng
á eftir í viðeigandi fjarlægð.
Enginn 'Frakki sést á gangstétt-
unum, þeir forðast að iáta sjá
sig við slík tækifæri.
í næstu götum er krökt af
lögregluþjónum^ öðru hverju
theyrist í flautu. Ég geng fram
hjá Aiiberge Alsacienne- „Að-
eins fyrir setuliðsmenn," stend-
nr þar, Marignan-kvikmynda-
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
því að foeita hnífum, eitrinu eða
foyssunni. Það gerði allt ein-
faldara fyrir hann.
Hann hjó með móður sinni.
Hún var smávaxin kona, sem
var mjög fáorð. Hún hafði stór,
(björt augu bak við silfurspanga
gleraugu, sem oft runnu til á
nefinu á henni. (Hún var miklu
ófróðari. í þjóðmálum en hann,
hún skildi góðgerðastarffsemi
betur. Hún helgaði syninum
alla krafta sína. Hún hafði séð
stríð og innrásir þrisvar sinn-
um. Faðirinn var grafinn ein-
hvers staðar norður af Riheims.
Ég dvaldist margar stundir
með þessum mæðginum. Þau
hö(£ðu komið sér upp viirnu-
stofu á kjallaranum. Þar sat
presturinn klukkustundum sam
an hjá litla lampanum sínum
og fékkst við hin einkennilegu
störf, vax sitt og lökk. Hann
stældi rithandir yfirráðaklík-
únnar á Frakklandi, og skrifaði
flóknar undiskriftir með stækk
unargleri. Hann minnti, þegar
hann sat álútur yfir blöðúm sin
um og ibókum, á einhvem mið-
aldamunk, sem er að skreyta
kapítulana í Postulanna gjÖm-
ingum.
Dag nokkum, klukkan sex
um morguninn, iþegar hann ætl-
aði að fara til guðsþjónustunn-
ar, komu Gestapo-menn eftir
honum. Þeir snuðruðu allstað-
ar, tóku meira að segja upp
gólffiásarnar í eldhúsinu. Þeir
afklæddu hann. Austurríkis-
Spretthlaup í Ameríku.
Verksmiðjustúlka skrifar um verksmiðjuvinnu, sum-
arfrí og sveitastörf. — Vanræksla og sóðaskapur í'
loftvamabyrgium.
VERKSMIÐJUSTÚLKA skrifar
mér eftirfarandi bréf, sem ég
álít að eigi mikið erindi til al-
mennings: „Nn fér brátt sumri að
halla mjög, og fólk er sem óðast áð
taka sumarfrí sín, og fjöldinn er
þegar búinn, og er ég ein meðal
þeirra.“
„EG VEKÐ að segja það að mér
þótti sumarfríið allt of stutt, fóUc
sem er ef til vill í mörg ár búið að
eyða orku sinni við vélaskrölt og
strit, hefir meir en þöri íyrir
lengri tíma sér til hressingar, og
það í blessaðri sveitinni, ef það á
ekki að verða eins og útslitnar
vélar og svo hent út eftir mjög fá
ár, og í ofanálag orðið næstum
stirðnað í huga“.
„EG FANN það best sjálf hversu
dýrmætt það var nú alveg sérstak-
lega á þessu sumri að koma í sveit-
ina, það var eins og að vakna til
nýs lífs í fögrum heimi. — Eg held
það væri vel þess vert að loka öll-
um verksmiðjum í tvo mánuði úr
sumri, frá miðjum júlí til miðs
september. Fólkið ætti svo að fara
til sveitarstarfanna yfir sláttinn,
og mundi reynslan sanna það, að
hver einstaklingur kæmi aftur heil
brigðari og endumærðari".
„VITANLEGA héti þessi tími
ekki sumarfrí á venjulegan mæli-
kvarða, því hann ætti að vera
verksmiðjunum óviðkomandi til út
gjalda til starfsfólksins. Það eru
áreiðanlega flestar verksmiðjumar
sem mega missa sig frá framleiðsl-
unni yfir sem svarar tvo mánuði.
if>að mundi margt vinnast með
þessu bæði fyrir einstaklinginn og
ekki sízt landbúnaðinn, og ætti
auðvitað þessi tími að vera lög-
boðinn, lausnartími frá verksmiðj-
um og þeim lokað. Skylt ætti þess-
um vinnuveitendum að láta fólk
sitt fá pláss sitt aftur í verkmiðj-
unum. f stað sumarfrís eins og er
frá vinnuveitenda hendi, ætti þeim
svo að vera skylt at5 gefa fólkinu
frí einn dag í mánuði, til dæmis
fyrsta mánudaginn í hverjum mán-
uði, og mundi það vera vinsælt,
enda veitti fólkinu sannarlega ekki
af, að það fengi eina helgi lengda
fyrir sig til hvíldar, einu sinni í
mánuði og til útréttingar".
„ÞAÐ ER sannfæring mín og
reynsla, sem verksmiðjustúlka nú
í nokkuð mörg ár, að vinnan ein-
hliða og vélagargið er mjög niður-
drepandi og lamandi fyrir heils-
(Frh. á 6. siðu.)
Mynd þessi sýnir úrslitin í 100 yards hlaupinu á meistaramóti ameríkskra stúdenta. Fyrstur
varð negrinn Bamey Ewell frá Pennsylvania og hljóp hann á 9,5 sek., en afrekið var ekki
viðurkennt, vegna þess að dálítill meðvindur var. Hinir hlaupararnir eru frá vinstri: Harold
Stickel frá Pittsburg (2), Bill Charter frá Pittsburg (var 4.), Charles Shaw frá Comell (3).
Hitlers.
gagns, utan við öll lög og fyrir-
mæli. Hann teiknaði, strauk út,
bræddi vax og skrifaði 'betur
undir en Stuelnagel sjálfur.
Með þessu komst hann hjá
maður, sem var viðstaddur,
sagði lögreglumanni frá þvi
síðar, að þegar þýzkur liðsfor-
ingi hefði sagt prestinum glott-
andi, að það væri úti um haim,
hefði hann svarað: „Ég þakka!
það mun efla trúræknina hér í
nágrenninu.“
Móðir hans var handtekin.
Frh. á 6. síðu.
París undir oki
IEFTIRFARANDI GREIN
lýsir ónefndur Frakklend
ingur lífinu í París undir oki
Hitlers.
Greinin birtist upphaflega
í tímaritinu La France Libre,
sem kemur út í London á
vegum hinna stríðandi
Frakka.
húsið hefir breytzt á hermanna-
kvikmyndahús. Til hægri er
stór vélasýningarsalur, sem nú
hefir verið breytt í skrifstofu
fyrir andbrezka starfsemi. Leif-
ar af Spitfire-flugvél er það
eina, sem er til sýnis.
Meðan þýzku hermennirnir
ganga fram hjá nokkrum París-
arbúðum, sem standa hjá Bar-
'beuf, horfa þeir í foúðarglugga
og snúa baki að götunni. í síð-
astliðin tvö ár hafa Þjóðverjar
gengið eftir Champs Elyées á
ihverjum degi milli klukkan
tólf og eitt og aldrei verið hyllt
ir af nokkrum mahni.
Á þaki Poste Parisáen blakt-
ir geysistórt þýzkt flagg, og
utan við Maison du Touriste
er annar fáni, sem veifar haka-
krossinum í golunni. Það er ó-
bærileg móðgun. Þýzka hljóm-
sveitin heldur áfram að leika
með mikilli nákvæmni, og nú
kemur flokkurinn að Sigurbog-
anum. Á horninu á Rue de
Presbourg þagna lúðrarnir, en
bumbumar eru foarðar áfram,
það er eins og ögrun, og svo
er foyrjað að leika Deutsahland
úber alles. Og þeir foeygja ekki.
Nazistasveitin gengur yfir gröf
óþekkta hermannsins, rétt hjá
'boganum, hin blómum skreytta
gröf titrar undir traðki nazist-
anna, sem sparka á fátæklegum
gjöfum fátæks fólks. Svo hverfa
þeir inn í hvelfinguna.
Þegar þeir eru horfnir,
beygja þeir og ganga svo aftur
sömu leið, með sama fótaburði,
sama' hljóðfalli, um sömu auðu
götumar.
Það er óþarft að fylgja þeim
lengra, ég hefi séð nóg.
*
Hann var stór og stæðilegur
maður, friður og kringluleitur.
Þegar talað er við hann um ó-
gæfu thinna, varð augnaráð
hans fjarlægt, heimurinn víð-
ari og bjartari. Það var eins og
hann hefði myndað sér nýja
heimspeki um tífið, sleppt allri
prestamærð; öllum yfirdreps-
skap, ihann lifði samkvæmt
hinni hiklausu, björtu trú písl-
arvottarma. Hann var prestur.
Eftir vopnahléð hvarf hann
að spánnýrri kirkju. Þar sem
karlmennskan var thonum í
blóð :borin; gekk hann í lið með
frönsku andstöðunni. Hann rak
leynistarfsemi undir yfirskini
prestsþjónustunnar. Hann
var viss um að hann foreytti
eins og kristnum manni sæmdi,
og var fórnfús og óeigingjarn.
*
Hann var í sérstakri foliðar-
grein í foaráttuomi gegn Þjóð-
verjum. Hann gerðist falsari;
Hann falsaði skjöl, vegabréf og
margt fleira, þó aldrei mjólk-
ur eða brauðávísanir. Hann varð
bardagamönnum til ómetanlegs