Alþýðublaðið - 02.09.1942, Blaðsíða 5

Miðvikudagnr 2. september 1942
ALÞÝÐUBLADIÐ
s
Eftir priggja ýra sfpfð:
Sjötta stríðsmissirið.
GREININ, sem fer hér á eftir, er fyrri hluti yfirlits yfir
sjötta stríðsmissirið, skrifuð af hinum herfróða rithöf-
undi, sem við svipuð tækifæri hefir hvað eftir annað áður
skrifað slíkar greinar um stríðið fyrir Alþýðublaðið — en
ekki óskar nú frekar en þá, að láta nafns síns getið.
AÐ er ekki tilætlunin að
rekj a hér einstaka atburði
styrjaldarinnar, fremur en í
ihinum fyrri misseris-yfirlitum
um ófriðinn. Þýðingarmeira
virðist að lýsa hernaðaraðstöð-
unni eins og hún er núna, og
því hvernig hún hefir skipazt.
Síðan skal reynt eftir því sem
unnt er, að draga af þessu nokkr
ar ályktanir.
Fyrst skal vikið að.
Landhernaðinum. T',
Bardagarnir í Rússlandi hafa
verið og eru langþýðingarmest-
ir í landhernaðinum. Þýzka
hernum tókst ekki að leggja
undir sig Rússland sumarið
1941, eins og tstjórnmálaleiðtog-
ar Þýzkalands, en ekki hermála
leiðtogar þess, höfðu búizt við.
‘Sókn þýzka hersins stöðvaðist.
Veturinn varð óvenju harður,
og það, ásamt stöðugum árás-
um Rússa, vafð þýzka hernum
iil ógurlegs tjóns. Vegna þess
var það almennt álitið, að hann
myndi ekki geta hafið stórfellda
sókn í vor eða sumar.
í síðustu yfirlitsgreininni,
:sem hirtist fyrir misseri, var
þess getið, að þessi skoðim væri
alröng. Á það var bent, að
landssvæði það, sem Rússar
náðu aftur á sitt vald, væri
lítið í samanburði við það, sem
þeir hefðu misst. — Að sjálf-
sögðu hefir þetta eitt enga
úrslitaþýðingu. En það sýnir,
að Rússum tókst hvergi að brjót
ast í gegnum víglínu Þjóðverja
og færa sér það í nyt. Hvergi
tókst að umkringja fjölmennar
iþýzkar h-ojr'isveitir og tcrtíma
|)eim. Að vísu var alloft frá því
greint í tilkynningum rúss-
nesku herforingjanna, að þýzk-
ur her Vær,i innikr(óaður, en
þessar tilkynningar voru óná-
kvæmar. Hersveitir þær, sem
irni var að ræða ,héldu alltaf
opnum aðflutningsleiðum og
tókst að verjast. Rússum tókst
þannig einungis að reka fleyga,
ýmist djúpa eða grunna, inn í
víglínu Þjóðverja, en með því
bægðu þeir m. a. hættunni frá
Moskva og Leningrad. En þess
var getið hér fyrir misseri, að
her, sem staðizt hefði þessa eld-
raun, án þess að verða fyrir
sams konar áföllum og her
Napoleons árið 1.812, hefði ekki
misst sóknarmiátt sinn. Mann-
tjónið hefði vafalaust verið
gífurlegt, en 3 nýir árgangar her
manna myndu fylla í skörðin,
og hinn sívaxandi hergagnaiðn-
aður Þýzkalands bæta hergagna
tjónið.
Það, sem gerzt hefir síðustu
sex mánuðina, hefir staðfest
þessa skoðun. Sókn Þjóðverja
byrjaði að vísu síðar en við
hafði verið búizt, og fyrst í
■stað var einungis um að ræða
staðbundnar árásir á Krím-
skaga. Þrlátt fyrir öfluga mót-
spyrnu tókst Þjóðverjum að ná
Kertschtanga og Sebastopol á
vald sitt. En þetta var aðeins
upphafið áð þeirri stórsókn
þýzka hersins á suð-vestur vig-
stöðvunum í Rússlandi, sem
enn er í algleymingi. Rússum
stafar stórkostleg hætta af þess-
.ari sókn, sem beint er gegn
Volgu og Kákasus. Þegar línur
/þessar eru ritaðar, hefir sóknin
þegar náð olíusvæðunum fyrir
norðan Kákasusfjöllin og nálg-
ast hina mikilvægu iðnaðarmið-
,£ftö0 iStalingi^ad og jþar) með
Volgu. Það er varla við því að
búast, að hægt verði að verja
Stalingrad, því að Þjóðverjar
senda stöðugt fram nýjar skrið
drekafylkingar og óþreytt vara-
lið og eru miklu liðfleiri. Hefir
Rússum ekki tekizt að koma í
veg fyrir þetta með hinum
stöðugu gagnárásum norðar á
vígstöðvunum.
Það sést á eftirfarandi,
hversu hernaðaraðstaða Rússa
er nú orðin erfið. í þeim hluta
Rússlands, sem Þjóðverjar
lögðu undir sig í sókninni
1941, bjuggu um 50 milljónir
manna(eða þriðjungur lands-
manna), en 10—20 milljónir
höfðu verið fluttar á brott. Þetta
landssvæði var hvort tveggja í
senn, kornforðabúr landsins og
þýðingarmesta iðnaðarsvæði.
Við þetta hefir nú bætzt missir
*
$
V
s
s
s
s
$
s
$
$
$
GLIN6AR
milli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanfömu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Gnllíford’s Associated Lines, Ltd.
26 LONDON STREET,
FLEETWOOD

mikils, frjósams lands og þýð-
ingarmikilla hráefnalinda og
iðnaðarhéraða. Þannig er hvoru
tveggja stofnað í hættu, öflun
matvæla handa almenningi og
öflun hergagna handa hernum.
Ef þýziku hersveitirnar komast
að Volgu, loka þær fyrir Rúss-
um hinni þýðingarmiklu að-
flutningsleið um íran (Persíu)
og Kaspíahaf. Er þá ekki um
aðra aðflutningsleið að ræða en
morðurleiðina um Murmansk,
en hún er hvergi nærri örugg
vegna flug- og flotastöðva Þjóð-
verja í Norður-Noregi, einkum
og sér í lagi meðan nóttin er
'björt í norðurhöfum.
Meðan hernaðaraðstaða Rússa
fer þannig síversnandi, spyrja
menm ý sífellu, hýers vegna
bandamenn þeirra hjálpi þeim
ekki svo að um muni' með því að
hefja sókn á nýjum vígstöðv-
um. Höfuðástæðan er líklega
sú, að skortur er á skipum. Til
þess að hægt sé að gera innrás
á meginlandið og senda innrás-
arhernum stöðugt liðsauka, þarf
tvímælalaust mikinn skipakost.
Auk þess mynd,i slíþt engin
áhrif hafa framar á hernaðar-
aðstöðuna í Rússlandi, eins og
hún er orðin. Þjóðverjar hafa
haft tíma til þess að skipuleggja
varnirnar með ströndum fram
og uppi í landi. Og jafnvel þótt
það tækist að koma her á land,
t. d. í Frakklandi, myndi það
ekki fá þýzku herstórnina ofan
af þeirri fyrirætlun að ganga
milli 'bols og höfuðs á Rússum
nú í sumar, hvað sem öllu öðru
líður. Hún myndi heldur ekki
senda eitt einasta herfylki til
Vestur-Evrópu, neona því að-
eins, að Þýzkaland sjálft væri í
beinni hættu, en telja má að
ógjörningur sé að koma slíku
til leiðar á næstunni.
í Norður-Afríku hefir hern-
aðaraðstaðan einnig versnað að
mun fýrir bandamenn á
þessu sumri. Rommel hóf ó-
vænta sókn til austurs og komst
inn fyrir egypzku landamærin,
en Tobruk féll. Að vísu hefir
það tekizt hingað til að bægja
hættunni frá Alexandriu og Níl
ardalnum. Áttu amerískar her-
sveitir sin þátt í því, og er það
í fyrsta skipti, sem þær láta
þar til sán taka með góðum ár-
angri. 'Hins vegar verður að gera
ráð fyrir frekari sókn Romm-
els. Hann getur fengið liðsauka
um miklu skemmri leið, þ. e. a.
s. um Ítalíu og sömuleiðis um
Krít og Tobruk, en bandamenn
verða að fara hina löngu sjó-
leið suður fyrir Afríku.
Horfurnar í Austur-Asíu
eru hins vegar mun betri. í
fyrstu varð ekkert lát á sókn
Japana, en nú má hún heita
stöðvuð nær hvarvetna. Hætt-
unni hefir verið bægt frá Ástra-
Mu, og með því að taka Salo-
monseyjar aftur af Japönum
hefir meira að segja fyrsta
skrefið verið stígið til sóknar
gegn iþeim. Kínverjar hafa
sömuleiðis unnið mörg land-
svæði aftur af Japönum. Eim
hefir ekki verið ráðizt á Ind-
Hitler og Dönitz.
Mynd þessi var tekin í aðalstöðvum Hitlers fyrir nokkru,
er yfirforingi þýzka kafbátaflotans, Karl Dönitz, aðmiráll
kom þangað í heimsókn. Myndin var send til Bandaríkj-
anna gegnum Portúgal.
land. Hinsvegar er það í meiri
’hættu en áður sökum stjórn-
málaástandsins í landinu, og
Bretar munu því varla geta sent
hersveitir þaðan til annarra
vígstöðva.
Sjóhernaðurinn.
í sjóhernaðinum hefir kaf-
bátahernaðurinn, sem ekkert
lát verður á, mesta þýðingu. Á
síðasta misseri hefir hann orð-
ið æ stórfelldari. Kafbátunum
hefir ekki einungis fjölgað, held
ur hafa þeir og verið endur-
bættir, svo að þeir eru nú fær-
ari til árása en áður og geta
Frii. á 6. síðu.
Þriggja ára styrjöld — og enginn veit enn hvenær
henni lýkur. — Ónýta símagriíndin. — Húsaleigan,
múturnar, leiguokrið og húsaleiguokrið.
RIGGJA ÁRA styrjöld — og
enn er engin ljósglæta fram-
undan. Enn getur enginn sagt hve-
nær styrjöldinni lýkur. Henni get-
ur iokið í bezta falli á næsta ári
— og hún getur staðiff í mörg ár
enn.
STYRJALDIR HAFA stórbreyt-
ingar í för með sér — einnig hér
hafa breytingarnar orðið stórfelld-
ar. Við höfum ekki undan miklu
að kvarta. Styrjöldin hefir fært
okkur bættan efhahag — svo að
engan dreymdi um annað eins. En
við erum í hættu, Það reynir svo
mjög á andlegt þrek okkar, að jafn
vel sumir telja vafasamt hvort við
munum ekki bresta.
ALLT VELTUR Á OKKUR sem
einstaklingum. Nú eigum við að
sýna manndóm okkar, sýna menn-
ingu okkar og þrautseigju. Þetta
er ég búinn að segja svo oft, hvort
sem það ber árangur eða ekki.
„X—Z“ SKRIFAR: „Nú höfum
við haft „hreinlætisvikuna" undir
„lögreglueftirliti“ og er það ágætt.
Þó þætti mér, sem oft á leið niður
á pósthús, fram hjá lögreglustöð-
inni, vænt um ef það kemst í fram-
kvæmd, að taka niður ónýtu síma-
grindina. yfir blessuðum kollunum
á lögreglunni okkar. Hún prýðir
ekki neitt sérstaklega bæinn þegar
komið er neðan frá höfninni“.
„ANNARS VAR ÞAÐ talið góð-
ur siður hér áður meir, er fólk
flutti úr íbúðum, (eða húsi), að
skila því í þokkalegu standi til
næsta viðtakanda, en sennilega hef
ir hann Guðmundur minn Hlíðdal
ekki haft tíma til að simia þessu £
önnunum að flýtja í stóra nýja hús
ið“.
S. S. SKRIFAR „Eg er ekki
sammála þér, þar sem þú í dálki
þínum nýlega áfellist húsnæðis-
laust fólk fyrir að bjóða mútur og
okurleigu fyrir húnæði. Hygg ég
I að við myndum gjöra slíkt hið
| sama, ef við værum í þess sporum,
því næst á eftir fæði og fatnaði, er
húsnæði vitanlega brýnasta nauð-
synin, á okkar kalda landi“.
„HITT ER SVO annað mál, að
annað eins og þetta skuli get.a við-
gengist, að nokkrum hluta húseig-.
enda (og framleigjenda) skuli líð-
ast að nota sér þetta neyðarástand,
þar sem vitanlegt er að megin
þorri allra húseigenda verður, (að
mínum dómi) að sætta sig 1 við
mjög ranglát húsaleigulög, sem
skei-a sig algjörlega út úr öllu því
sem gjört hefir verið af hálfu hins
opinbera í dýrtíðarmálum, að gerð
ardómnum sáluga undanskildum“.
„ÞAÐ SEM mér þyí finnst að
sjálfsagt sé að gera, úr því að
húsaleigulögin í sinni núverandi
einræðiskenndu mynd eru álitin
nauðsynleg, er það, að settur sé
einskonar her(naðarástands) rétt-
Frfa. á 6. síöu.