Tíminn - 23.11.1963, Síða 7

Utgof; • ■ , • . jKINN
Frarrikvœmdastjóri. iómas Arnason — Kitstjórar; Þórarinn
Þórarinsson lábi. Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson. Kulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson
Ritstjórnarskrifstofur 1 Eddu húsinu. símar 18300—18305 Skril
stofur Bankastr 7 Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 Aðrar
skrifstofur. sími 18300 Áskriftargjald kr. 80,00 á mán. innan-
lands í lausasölu kr 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f —
NNEDY
Það er ekki ofmælt, að aldrei hefur mannkyn allt ver-
ið snögglegar harmi lostið vegna fráfaíls eins manns og
þegar fregnin um morð Kennedys íorseta barst um
heiminn. Hér hafði gerzt hinn hörmulegasti atburður,
sem ekki aðeins snerti f.iölskyldu forsetans og vini hans
ekki aðeins þjóð hans, heldur mannkynið allt. Þetta
stafaði ekki aðeins af því, að hann gegndi valdamesta
embætti heimsins. Þetta stafaði af því, að við þennan
unga og frækna foringja voru buhdnar meiri vonir um
farsæla leiðsögn til friðsamlegri og betri heims en við
nokkurn annan samtíðarmann hans.
Margir voru þeir, sem óttuðust, að Kennedy væri of
ungur og óreyndur, þegar hann tók við íorsetaembættinu
fyrir þremur árum. Þetta afsannaði hann bezt með starfi
sínu því að hann vann sér jafnt tiltrú þjóða i
vestri og austri, sem einlægur og traustur friðarsinni.
Svo ótrauður og stefnufastu rreyndist hann í þeim ásetn-
ingi sínum að vinna að bættri sambúð þjóða, Samherjar
Bandaríkjanna treystu honum betur í þessum efnum en
nokkrum öðrum vestrænum foruslumanni. Meðal
keppinauta Bandaríkjanna var ekki heldur lengur el’-
ast um góðan ásetning hans. Þess vegna hafði hann
orðið betri skilyrði til gifturíks starfs á þessu sviði eu
nokkur annar.
Óumdeilanlega hafa vonirnar um varanlegan frið
styrkst á þeim stutta tíma, er Kenneciy fór með völd
Kalda stríðið er mildara en áður. Samningurinn um til-
raunabannið markar þáttaskil, sem veitir mikil fyrirheit
Kennedys verður ekki eingöngu minnst sem hins
farsæla og giftusamlega foringja á sviði alþjóðamála ,
Hans verður ekki síður minnst sem hins frjálslynda um
bótamanns í heimalandi sínu. Þar beiíti hann sér fyrii'
margvíslegum réttarbótum og kjarabótum þeirra, sem
lakast voru settir. Lengst mun þó lifa barátta hans fyrir
auknum réttindum blökkumanna Semi munu gleymast
hin frægu orð hans, er hann tók við íorsetaembættinu
Geti frjálst þjóðfélag ekki hjálpað þebn mörgu fátæko
getur bað ekki heldur bjargað hinum fáu ríku.
t innanlandsmálum hafði Kennedy ekki tekizt að
áorka nema litlu af því, sem hann hafði ásett sér. Þar
mætti hann illu heilli þröngsýnu afturhaldi á ýmsum
sviðum. Því tókst að stöðva flest umbótamál hans. Þau
eru hins vegar ekki úr sögunni, þótt hans sjálfs njóti ekki
lengur við. Stefnan, sem hann beitti séi' fyrir, lifir áfram
og mun nú að líkindum borin fram af auknu afli af sam-
herjum hans.
Þjóð hans saknar sárt óvenjulega mikilhæfs forustu-
manns. Á þessari sorgarstundu er hægt að færa henni
þá ósk bezta, að hún eignist sem flesta leiðtoga, er starfa
í anda Kennedys.
Johnson
Við hið sviplega fráfall Kennedys, er það mikil harmn'
bót, að jafn reyndur og mikilhæfur stiómmálamaður tek-
ur við forsetaembættinu og Lyndon B. Johnson. Flesí
bendir til, að hann sé líklegur til að fylgja fram svipaðn
stefnu og Kennedy. Það mun koma honum að góðum
notum, að hann hefur verið vinsæll og áhrifaríkur leið
togi á þingi, og kann manna bezt að vinna að frágang'
máia þar. Þótt hann fylli ekki strax sæti Kennedys, ei
ekki annar maður vænlegri til að taka nú farsællega
um stjórnvöl Bandaríkjanna en einmiít hann.
JACKIE KENNEDY horfir qrátandi á, á meðan JOHNSON sver forsetaeiðinn í DAI.LAS, áður en hann flaug
til baka til Washington. Það var héraðsdómari að nafni Sarah T. Hughes, sem las upp eiðstafinn. Þetta er f
fyrsta sinn, sem kona les upp eiðstaf fyrir forseta í sögu Bandaríkjanna.
BAINES jOHNSON
beir. sem gerst beklda til a
1 stjóirnmálasviðinu í Washington,
| eru á einu máli um, að Kennedy
Bandaríkjaforseti hafi treyst
g mjög á leikni og þekkingu Lynd-
p on B. .Tohnson til að koma gegn-
g um þingi'ð þeim málum, sem
& hann og stjórn hans bera helzi
S fyrir briósti hverju sinni.
Samband þeirra markaðist af
w vinfengi og trausti, sem ósjaldan
I gætir lítt á sviði stjórnmála. f
@ því sambandi er rétt að geta þess
I, að Johnson hefur hlotið þá
| beztu viðurkenningu, sem unnt
B er að 'nljota, en hún var fólgin i
y því, að Kennedy bar virðingu
| fyrir dómgreind hans og fór að
£ heilræðum hans. Þeir, sem kunn
i ugastir eru á vettvangi banda-
£ rískra stjórnmála síðustu árin.
3 vita manna bezt, að Johnson
1 hefur fyllilega unnið til þess
« trausts, sem honum var au'ðsýnt.
og að hann vann til þess strax i
| upphafi samstarfs hans og Kenn
| edys forseta.
rj Fyrirtaks sendimaður.
En Kennedy forseti treysti
Johnson til annars og meira en
að glíma við þingheim, til að
hraða gangi mála gegnum öld-
ungadeildina og þingið í heild
Hann taldi Johnson prýðilegan
sendimann, eins og fram hefur
komið í því, að hann hef-
ur farið margar ferðir á undan
förnum árum, til að bera vinar-
kveðjur frá forseta og þjóð
Bandaríkjanna víða um heim.
Það hefur og komið opinberlega
fram, að forsetinn var ánægður
með árangurinn af þessum ferð-
um varamanns síns.
Eftir fyrstu ferðina, sem John-
son fór í apríl 1961, bar Kenn-
| edy forseti mikið lof á hann og
m sagði, að hann hefði verið „á-
gætur og virðulegur fulltrúi
tt lands okkar“, og átti „verulegan
i þátt í að auka stuðning þann,
| sem Atlantshafsbandalagið verð-
p ur að njóta, ef það á að hal'da á-
| fram að verða traustur og örugg
^ ur skjöldur“. Var þarna átt við
ferð, sem Johnson fór til Puerto
| Rico, Genfar og Parísar, svo og
>: til Senegal, þar sem hann var vif,
staddur, þegar sú forna nýlenda
Frakka hlaut frelsi, sem fulltrúi'
Bandaríkjanna. í þeirri ferð fór
hann 20.000 km vegarlengd á
aðeins einni viku.
Ut á nieðal -almennings.
Johnson hefur síðan farið
argar ferðir til ýmissa hluta
æims, sem fyrr er sagt, og hefur
honum hvarvetna verið tekið
með kostum og kynjum sem sér-
•tökum talsmanni og sendiboða
lorsetans. í maí 1981 fór hann t
i. í tveggja vikna ferð um SA
Vsíu og var það í þeirri ferð, sem
hann bauð óbreyttum verka-
nanni, sem dró fram lífið með
því að leigja út áburðarúlfalda
sinn, í heimsókn til Bandaríki
anna, sem frægt varð.
í öllum þessum ferðum hefur
hann haft þann sið að reyna að
komast sem mest í snertingu við
almenning í þeim löndum, sem
hann hefur heimsótt. Ef hann
gerði það ekki, hefði Basir Ah
mad, sem hann bauð að heim-
-ækja sig vestan hafs, naumast
orðið á vegi hans og hlotið heim-
'-oðið.
Það hefur einnig orðið 'eitt af
einkennum þeirra ferða, sem
Johnson hefur verið í að und-
'nförnu, að hann hefur leitazt við
•5 komast sem mest út A meðal
alþýðu manna. — Til dæm-
is þegar hann var í Lapp-
landi í haust, gekk hann til
dæmis um á meðal Lappa, sem
eru ekki mannblendnir að jafn-
aði og tók í höndina á þeim, sem
næstir voru og rabbaði við þá.
Hlaut fyrst kennaramenntun.
Lyndon B. Johnson fæddist 27
ágúst 1908 í grennd við Johnson
City í Texas, en þá borg hafði
afi hans stofnað og gefið nafn
sitt. Faðir hans lét mjög til sín
taka í opinberum málum og va'
um 24 ára skeið þingmaður :
fylkisþingi Texas. Lyndon vani
á bóndabýli í æsku. en gekk
kennaraskóla, þcgar hann hafði
aldur til og lauk þaðan prófi árið
1930. Síðan starfaði hann sem
kennari í Houston, einni mestu
•ippgangs'borg fylkisins. en vegna
stjórnmálaáhuga gerðist hann
ritari Richard M. Klebergs, sem
var þjóðþingsfulltrúi fyrir Texas.
Gegndi hann því starfi um
þriggja ára skeið,’ en sótti jafn-
framt lagadeild Georgetown-
háskóla í Washington og lauk
þaðan prófi.
Johnson bauð sig fyrst fram
til þjóðþingsins árið 1937, þegar
efnt var til aukakosningar í einu
kjördæmi fylkisins. Frambjóð-
endur voru alls tíu, en Johnson
bar sigur úr býtum og síðan hafa
tengsl hans við stjórnmálin í
Washington verið órofin. Þó
'efur hann einu sinni orðið undir
í kosningu. Það var 1941, þegar
'iann bauð sig fram til öldunga-
deildarinnar, ti) að ljúka kjör-
tímabili látins þingmanns. Féll
hann þá með 1311 atkvæða mun,
en 1948 hefndi hann þess ósig-
urs, er hann hlaut kosningu til
öldungadeildarinna>-
Fór fyrstur bingmanna
í stríðið.
Fáeinum dögum eftir að Jap-
anir gerðu árásina á Pearl Har-
bor 7. desember 1941. hafði John-
son gerzt sjálfboðaliði í flotan-
um, og varð fyrsti þingmaður-
inn, sem klæddist einkennisbún-
ingi eftir að Bandaríkin voru
orðin styrjaldáraðili. Var hann
átta mánuði sem foringi á Kyrra-
hafi, eða þar til Roösevelt Banda
ríkjaforseti gaf út tilskipun, sem
bannaði þingmönnum að ganga
í herþjónustu og halda til víg-
vallanna.
Helgaði hann sig þá þingstörf-
um af miklu kappi, og óx jafnt
og þétt að áliti og áhrifum í
hópi demokrata, unz svo var
komið 1953, að hann varð for-
ingi meirihluta öldungadeildar-
mnar, og því ábyrgðarstarfi
■egndi hann, þar til hann hafði
• erið kjörinn varaforseti. Á
hessu tímabili hlaut hann viður-
kenningu alþjóðar fyrir lagni við
að samræma sjónarmið þing
nanna með sundurleitar skoðan-
ir til að koma mikilvægum
málum í höfn. Halda sumir því
fram, að hann megi kalla snill-
Framhald á 15. siSu.
T í M I N N, sunnudaginn 24. nóvember 1963.
7