Tíminn - 31.12.1963, Blaðsíða 10

ugt stjórnaiandstæðingum,
cn tími Sfiranaumur, ef nýju
♦ekjurnsj: áttu að koma í gagn
lð allt næöia ár. Ómögulegt að
koma málinu f höfn í tæka
tíð, nema samningar tækjust
við stjórnarandstæðinga. Brá
stjórnin vana sínum og tók
upp samninga um málið.
Því var vel tekið af Fram-
sdknarmönnum og raunar
öðrum stjórnarandstæðing-
um líka, ósleUilega í samn-
mga gengið frumvarpinu
breytt sem þurfti til að ná
samkomulagi og nýr lagabálk
ur lögtekinn, þótt tími væri
raunar of naumur til að öll
nýmæli fengju þá athugun
sem skyldi.
Munu fá dæmi þess, í þing-
sögunni, að nkisstjórn hafi
íengið miklar nýjar álögur
samþykktar samhljóða, hvað
þá með svo mJklum hraða, og
máske vilja menn fá skýringu
á því, hvers vegna Framsókn-
armenn samþykktu slíkar á-
lögur í hendur ríkisstjórnar,
sem hefur fuliar hendur fjár
iyrir, sem hún vill ekki nota
síðan Sjálfstæðismenn og
kommúnistar stóðu fyrir bíla-
verkfalli og þar með raunar
i'Jutningaverkfalli á landi, jól
in sjálf 1935, til að reyna að
brjóta niður nýsetta löggjöf
um fjögurra aura hækkun á
fcenzínskatti pr. lítra, — en
það var stjórnarandstaða
þeirra tíma, — - og ekki langt
um liðið.
Það er líka talsvert athygl-
isvert, að þegar samstaðan
náðist um vegalögin voru að-
eins tæpar fjórar vikur liðn-
ar frá átökunum um kaup-
gjaldsbindinguna og víðtæk-
astu verkfallaátök, sem sögur
fara af hér á Jandi, stóðu sem
hæst.
íslendingar og aðrar
Á árinu sem leið skýrðust
e.in viðhorfin i utanríkismál-
um lanlsins. Varð mikill á-
vinningur að umræðunum
framan af árinu um Efnahags
að plægja jarðveginn fyrir að-
:id íslendinga að nýrri þjóða-
samsteypu í Evrópu.
En sá stórfelldi ávinningur
varð, að þjóðir- veit betur en
áður hvar flokkarnir standa
í málinu og hvernig þeir líta
á fullveldismál íslendinga.
Stjórnarflokkarnir tóku á
hinn bóginn sem ákafast að
oreiða yfir afstöðu sína í þess
um málum, þegar kosningar
nálguðust. Vai'ð það til þess
að menn tóku ekki það tillit
til þeirra í kosningunum, sem
þurft hefði að gera, því þessi
mál geta komið hér til með-
ferðar á ný fyrr en varir, og
einstakir þærtir þeirra eru
raunar ætíð á dagskrá, eins
og háttað er samskiptum þjóð
enna nú orðið.
Framsóknarflokkurinn mun
vera á verði í fullveldismálum
Jsndsins eftir mætti og vinna
það, sem hann má gegn allri
innlimunarsteínu í hvaða
mynd sem er
Framsóknarflokkurinn hafn
ar að hinu leytinu alveg ein-
angrunastefnu, en gerir skýr
sem synjað hefur verið um
undanfarið.
Það er heldur ekki á góðu
von, þegar það er kallaður
kommúnismi í aðalmálgagni
stjórnarinnar, ef menn ekki
samþykkja það umyrðalaust,
sem hershöfðingjar Nató fara
fram á, en því fer fjarri að
sMkri stefnu sé fylgt af stjórn
um annara Nato-landa, sem
dæmi sanna m. a. frá Noregi.
Framsóknarflokkurinn tel-
vr sem fyrr, að ekki eigi aö
koma til mála að byggja flota
stöð í Hvalfirði og því eigi
ekki að samþykkja þar nein-
ar nýjar hernaðarframkvæmd
ir. Á því eigi að standa sem
aður, enda hvila ekki á ís-
lendingum neinar skuldbind-
mgar um að leyfa slíkt, hvorki
samningslegav, né siðferðilega
séð samk/æmt þeirri afstöðu,
sem mótuð var við inngöngu
í Nato og viðurkennd var af
öllum aðilum
Framkoma stjórnarflokk-
anna i Hvalfjarðarmálinu er
enn eitt dæmið um furðulega
afstöðu í skiptum við út-
Þeim mun riýpri varð sorg-
in, þegar það spurðist, að einn
þeirra, sem mestan þátt átti
í því að vekja á ný vonina um
varanlegan frið og sá, sem
flestir trevstu bezt, Kennedy
forseti Bandaríkjanna, hafði
lallið fyrir morðingja hendi.
Þegar þessi voðafregn barst,
varð mönnum Ijósara en áð-
ur, hve al't mannkyn á mikið
undir því. hvernig til tekst um
val forystumanna stærstu
þjóða heimsins og þá ekki sízt
hvað í húfi er fyrir hinn
frjálsa heim, þegar Banda-
rikjaþjóðin, forustuþjóð vest
rænna ríkja velur sér leið-
ioga.
Kennedv forseti hafði unn-
ið sér óvenjulegt traust með
tramkomu sinni, þegar mest
á reið. Einhvern veginn var
þannig komið, að manni
fannst sem öllu mundi óhætt
meðan hans nyti við.
Kúbu-hafnbannið sýndi,
hve fastur Kennedy var fyrir
og kjarkurinn óbilandi, en
samningurinn um tilrauna-
bannið, hve fús hann var að
ÞINGFLOKKUR FRAMSÓKNARMANNA.
í brýn nauðsynjamál, og á-
formar enn nýjar álögur í
þokkabót. Þvt er skjótsvarað.
Vegakerfi landsins er að
bresta undan umferðinni. Við
hcfðum árangurslaust reynt
árum saman, og gerðum enn
siðustu tilraun. til að fá auk-
ið fé í vegi og brýr, án nýrra
álaga, en árangurslaust. Við
völdum því hiklaust þann kost
inn að samþykkja álögurnar
ng fá aukið fé i vegina.
Framsóknannenn hafa bar
Jst harðri baráttu fyrir aukn-
um vega- og brúagerðum og
rjá nú árangurinn af þeirri
baráttu í nýju vegalögun-
um.
Sú eining, sem varð um
samþykkt vegalaganna, er á
ýmsan hátt býsna merkilegur
og sérstæður atburður í þing-
sögunni og sýnlr, að stundum
má komast talsvert áleiðis
samningaleiðina og hitt, að
það er mesti misskilningur, að
heilbrigð stjörnarandstaða sé
í því einu fólgin að vera á móti
öllu því, sem stjórnin leggur
til, þótt einarðlega sé tekizt
á um ágreiningsmálin.
Ef til vill sýnir samstaðan
sem tókst um vegalögin, þrátt
íyrir nýju álögurnar, sem í
þeim fólust, að nokkrar fram
tarir hafi orðið hér á landi,.
varðandi skynsamlega fram-
kvæmd þingræðis og lýðræðis
bandalag Evrópu og afstöð-
una til þess.
Kom í Ijós, að stj órnarflokk
srnir stefna inn í Efnahags-
bandalag Evrópu, ef Bretar og
Norðurlönd gerast aðilar.
Bögðust vilja aukaaðild, án
þess þó ljóst gæti orðið, til
fulls, hvernig henni yröi fyrir
komið, en á milli mála fór
ekki, að í samtökin skyldi
halda. Áróðursvélar stjórnar-
flokkanna gengu missirum
saman, gerðu lítið úr sjálf-
stæði smáþjóða sem raunar
gæti stundum bezt orðið
tryggt með því að fórna því
og básúnuðu ávinning lítill-
ar þjóðar af því að verða hluti
af stærri heild, í stað þess að
bjástra við búskap sér í lagi.
Héldu þar fram skoðunum,
sem stangast á við dýrkeypta
reynslu íslendinga um aldir
og annarra smáþjóða.
Framsóknarmenn tóku aft-
ur á móti skýra afstöðu gegn
sðild að bandalaginu, og mót-
uðú þá stefnu að leysa mál-
r.fni íslands með náinni sam-
vinnu við bandalagsþjóðirnar
og samningum um tolla- og
.iðskiptamál, án aðildar.
Eftir að Frakkar stöðvuðu
inngöngu Breta i EBE í fyrra
vetur þögnuöu áróðursvélar
stjórnárflokkanna, því þeir
t öldu þá ekki lengur knýjandi
að halda áfram að svo stöddu
an mun á samvinnu þjóða og
sameiningu þeirra, og telur
glöggan skilning á því efni
itfsnauðsynlegan, ekki sízt lít-
illi þjóö í landi mikilla mögu-
leika.
Framsóknaríiokkurinn er
ufdráttarlaust fylgjandi vest-
rænni samvinnú, þótt hann
vilji eigi að síður góða sam-
búð við allar þjóðir. Flokkur-
inn telur eðlilegt, að íslend-
ingar eigi þátt í varnarsam-
tökum vestrænna þjóða, Atl-
antshafsbandal^ginu. Jafn-
framt leggur flökkurinn sem
fyrr mikla áherzlu á, að ís-
iendingar haldi fast við sjálfs
forræði sitt í varnarmálunum,
og þeirri stefnu sé haldið í
varnarmálum sem þrír flokk-
ar stóðu aö, þegar íslendingar
gengu í Atlantshafsbandalag-
ið.
Vil ég leggja þunga áherzlu
á þetta nú, því það brýtur
aiveg í bága við þá stefnu að
leyfa að byggja ný hernaðar-
rnannvrki 1 Hvalfiröi, en sú
er nú fyrirætlun ríkisstjórn-
arinnar og var það uppskátt
látið skömmu eftir kosning-
arnar.
Stefnubreytrng sú, sem orð-
i.o er í þessum málum frá því,
sem áður var. sést bezt á því,
að við vaxandi friðarhorfur
er nú áformað að leyfa hern-
aðarframkvæmdir í Hvalfirði,
lendinga. sem býsna örlaga-
rík getur orðið, ef þjóðin tek-
ur ekki í taumana. Verður
tæpast ofsögum sagt af því
örvggisleysi, sem þjóðin býr
við í þessum efnum, á meðan
stjórnarflokkarnir hafa meiri
Muta og aðstöðu til að gera
það, sem þeiir. sýnist án tillits
til anr.arra flokka.
Á árinu sern er að kveðja
urðu þau gleðitiðindi, að stór-
veldin gerðu með sér sáttmála
um bann við tilraunum með
kj arnorkuvopn ofan jarðar.
Þessu var fagnað um gervall-
an heim og gera menn sér
vonlr um, að með þessu hafi
crðið vatnaskil í friðarmálun-
um.
Þetta hefur styrkt þá von,
að þrátt fyrir allt muni mann
kyninu auðnast að sjá fótum
sínum forráð og forða sér frá
rortímingu.
Menn giöddust innilega yf-
ir þessu fyrsta stóra skrefi,
sem stigið var í áttina til að
ieysa þetta ægilega vandamál,
kjarnorkukapphlaupið og
voru þakklátir þeim leiðtog-
um, sem mestan þátt áttu í
þessari lausn og tóku á sig
það erfiði og þær árásir of-
stopamannanna, sem því fylg
ir að brjóta ístnn í þágu frið-
arins.
semja og ósmeykur við það,
þegar tækifæri gáfust.
Slíkir menn. sem þræða
hinn gullna vandfarna með-
alveg, ávinna sér hatur öfga-
c-g ofstopamanna á báða bóga,
og því fór sem fór um Kenne-
dy, að hann let lífið í baráttu
sinni fyrir friði og jafnrétti.
En minning hans mun verða
þeim varanlegur og ómetan-
legur stuðningur, sem vinna
vJlja að auknu jafnrétti og
friði í heiminum.
Þjóðin og landið
1. septembe- í haust var 5
ðra afmæli 12 mílna landhelg
mnar. Útfærsla landhelginn-
ar er =>inn hinna mestu við-
ourða í sögu landsins, enda
hafði 3ja míina landhelgin,
nær því kom.ið þjóðinni á
kaldan klaka. Útfærsla land-
helginnar við ísland er ein
þeirra fáu ákvarðana fslend-
inga, sem áhrif hefur haft
iangt út fyrir iandsteinana og
markað stefnu í skiftum þjóða
i milli. Fáir vtta hversu tæpt
stóð, að ná fullnægjandi sam
tökum um útíærsluna, þegar
hún var gerð. en það féll þá
í hlut Framsðknarmanna að
Jtnýja til samstöðunnar, sem
fókst að lokum.
En æði matgir hafa gert
10
T í M I N N, þriðjudaginn 31. desember 1963.