Alþýðublaðið - 27.03.1943, Page 6

ALÞYÐUBí ÐiB
Laugrawlag-ur 27. marz- 1342.
Heimsmet í stangarstökki.
Árstíðirnar, óratoríum-
söngverk Josephs Haydns.
s
s
s
s
s
Cornelius Warmerdam heimsmetshafi í stangarstökki sést
hér á myndinni þegar hann setti heimsmet sitt á Randalls-
íþróttavellinum í New York.
Annar fjrrirlestnr
Hjörvarðar Arna-
sonar.
flann talaði nm franska mál-
aralist.
Hjörvarður árnason
flutti annan fyrirlestur
sinn við Háskólann í gærkvöldi,
og talaði að þessu sinni um
franska málaralist. Fyrirlestur-
inn var fluttur í hátíðarsalnum
og var hann fullskipaður, eða á
þriðja hundrað manns.
Hjörvarður rakti sögu frönsku
málaralistarinnar, allt frá aka-
demíunum á tímum Lúðvígs
XIV. fram til nútímans. Hann
lýsti. helztu stefnum og þeim
snillingmn, sem sköpuðu þær,
fyrst Poursin og flæmingjanum
Rubens, síðan Boucher, bylting-
armálaranum David. Síðan
lýsti hann rómantíkinni, þeim
Gericault, Delacroix o. fl., síðan
komu ýmsir málarar, Monet,
Daumier og Renoir. Þá kom
hann að þremenningunum
Cezanne, Gaugin og Van Gogh,
sem telja má feður nútímamál-
aralistar. Loks ræddi Hjörvarð-
ur um síðari ára málara,
Matisse, Picasso o. fl.
Yfir 50 skuggamyndir voru
sýndar með erindinu, og flétt-
aði Hjörvarður þær prýðilega
inn í erindið. Eins og á þriðju-
dag gerði Hjörvarður efni sínu
ágæt skil og var erindið hið
fróðlegasta. Sýnir hin mikla að-
sókn, sem verið hefir að erind-
unum, hversu menn kuniia að
meta- þetta ágæta tækifæri til
að fræðast um málaralistina.
Kennaraskólinn.
Frh. af 4. siðu.
um uppfríéðslu almennings.
Allir skilja þeir ábyrgð og
vanda kennarastarfsins, og skal
það sízt talið eftir, sem gert er
til að greiða fyrir barnakennur-
um í starfi. þeirra og námi.
HANNES Á HORNINU
Frh. af 5. síðu
andi kalt í kring um okrarann
upp frá því. Eg hirði ekki að rekja
þá sögu lengur.
ÞAÐ ER HÆTTULEGT frá sið-
ferðilegu sjónarmiði að upplýsa
almenning ekki um svona mál. —
Frásagnir af þeim, jafnótt og þeim
vindur fram, er lexía fyrir fólk-
ið. Þess vegna ó það að fá að
fylgjast með þeim mjög vel. En
það er því meinað. Afleiðingin er
sú, að það heldur því fram, að
svo margir „fínir menn“ séu
flæktir í gjaldþrotamálið, að yfir
þá sé hilmað. Hvaða afleiðingar
hafa slíkir sleggjudómar? Þær, að
fólkið missir traust á opinberum
málsvarsmönnum sínum — lögun-
um og lýðræðinu.
EG VIL MINNA ykkur á, að frá
1. apríl verður ykkur ekki seld
mjólk í mjólkurbúðunum á flösk-
ur. Þið verðið að kaupa brúsa.
Það tekur því ekki að draga það
þangað til þið eruð búin að hlaupa.
apríl með mjólkurflöskuna á
fimmtudaginn. •
Hamnes á horninu.
Laugarnessprestakall.
Messað kl. 2. Barnaguðafcj ónusta
kl. 10 f. h. sr. Garðar Svavarsson.
HINN veraldarvani, sí-
ánægði og bjartsýni
starfsmaður Joseph Haydn
getur að mörgu leyti verið nú-
tíðarmanninum glæsileg fyrir-
mynd. Hann semur hvorki
verk sín sér til lífsviðurvær-
is né til stundargamans eins,
heldur af innstu nauðsyn. Sí-
felld samkvæmni, stöðugleiki og
skírleiki eru æðstu boðorð
hans. Hann þekkir hvorki hik
né undanhald; þroskabraut
hans liggur bein og óslitin frá
sárustu fátækt og algjöru um-
komuleysi til heimsspannandi
vegsömunar. í röska fjórð-
ungsöld dvelur hann einangr-
aður í fastaþjónustu sem hinn
tryggasti og samvizkusamasti
þegnskaparmaður og nýtur
þess í ríkum mæli, að kynnast
handtökum sveitafólksins,
ekki sízt þá, sem hann sjálfur
var kominn af brjóststerkum
bændaættum. Ekkert tónskáld
hefir verið svo nátengt nátt-
úrunni sem Haydn, og því er
það engin tilviljun, að tvö ver-
aldleg óratorium, sem bæði
lofsyngja mátt og dýrð nátt-
úrunnar, Sköpunin og Árstíð-
irnar, kóróna æfistarf hans.
Hljómsveit Reykjavíkur og
söngíélagið Harpa hafa nú
kynnt siðara verkið styrktar-
felögum Tónlistarfélagsins. —
Uppt'ærslan var þó ekki fuli-
komin, þar sem lýsinguna á
vetrinum vantaði sem lokaþátt
með fyrirheitinu um paradís.
En þann endi kaus textahöf-
undur Haydns, tónskáldið og
bókmenntafræðingurinn Gott-
fried van Swieten barón, í
staðinn fyrir hin dapurlegu
endalok enska frumtextans hjá
Thomson frá árinu 1726, þar
sem ferðamaðurinn verður úti í
veðurhörku vetrarbyljanna. —
van Swieten hefir veitt Haydn
mikilsverða aðstoð með marg-
víslegum leiðbeiningum um
ýmsa möguleika við lagasetn-
ingu textans. Haydn sjáli'ur
hefir tekið öllu slíku mjög vel
og meira að segja beinlínis
mælzt til þess, að ljóðskáldið
eða þýðandinn léti sér ekki
nægja að rita, og ríma orðin
ein, heldur skyldi hann einnig
gefa tónskáldinu ákveðnar
bendingar um notkunarhátt
hins bundna máls innan heild-
ar tónverksins. Þannig hefir
Haydn teldzt að liylja hinar
barnalegu veilur textans og
brúa bilið milli hlutlausrar
náttúruskoðunar og manns-
hjartans með tónkynngi sinni.
— Hvað viðvíkur hinni ísl.
mynd lýsingarinnar í þýðingu
hins mæta íslenzkufræðings
Jak. Jóh. Smára, þá virðist
hún gefa fullkomið tilefni til
þeirrar spurningar, hvort það
sé ekki bjarnargreiði gagnvart
íslenzkri málvöndun að leysa
slíkt verk af hendi innan svo
harðstjórnarlegrar takmörk-
unar, sem tónbálkurinn út-
heimtir?
Einsöngvarar, kór og hljóm-
sveit standa andspænis gífur-
lega örðugu verkefni við flutn
ing tónsmíðar af þessu tagi. —
Og þegar tekið er tillit þeirra
sérstöku aðstæðna hérlendis,
að flestir uppfærendur eru að
eins áhugamenn, verður tæp-
lega annað sagt en að heildar-
útkoman hafi verið góð. En
matið hlýtur þó alltaf að
| verða staðbundið og kröfumar
miðaðar við tæknilegar kring
umstæður og hlutfallslega
möguleika. Stjórnanda þessar-
ar uppfærzlu „Árstíðanna“,
Robert Abraham, hefir láðst að
gefa gaum þessu veigamikla
atriði í íslenzku tónlistarlífi;
og hann virðist bresta skilning
og skilyrði til að laga sig eftir
því, að taka afleiðingunum af
því, enn sem komið er. Af
þessu hiýst raunskökk tilætl-
unarsemi gagnvart tónlistar-
flytjendunum, sem á engan
rétt á sér á þessu stigi. Sumir
tilburðir söngstjórans eru og
með þeim hætti, að hæpið má
teljast, hvort þeir eru eftir-
breytnisverðir á konzert-palli?
Einsöngshlutverkin voru í
höndum Guðrúnar Ágústsdótt-
ur, Daníels Þorkelssonar og
Guðmundar Jónssonar. Hinn
síðarnefndi hefir mótunargáfu
til að bera, og gefur hann aug-
sýnilega góðar vonir um upp-
vaxandi söngvaraefni, þótt
finna megi að tónmyndun hans
sumsstaðar (nasal). Óvenjulega
mikil taugaró hans gerði honum
kleift að forðást truflun við ó-
viðráðanleg smámistök og hlíta
óvæntu boði án nokkurrar taf-
ar, svo að þessi fyrsta opinbera
framkoma hans var verð fyllstu
athygli. Guðrún leysti sinn þátt
af hendi með góðri innlifun, en
Daníel gætti ekki nógsamlega
að aðgreina hlutlaust söngles
frá lyriskum söng þótt vert yrði
við viðleitni hans til sjálfstæðr-
ar meðferðar, sem þó getur ork-
að tvímælis, eins og of eindreg-
in portals-framsetning.
Fyrir svo viðamikið verk sem
þetta hefði verið æskilegra að
hafa mannfleiri kór, sem betur
hefði gnæft yfir hljómsveitina
I þessum snoturbúna kammer-
kór hafði forysturöddin yfir
björtum blæ að ráða, en karl-
mannaraddirnir reyndust alltof
hlédrægar. Undirleikur og for-
leikir hljómsveitarinnar voru
víðast hvar hreinlega leiknir,
en nokkuð skorti á nákvæmt
samræmi milli söngs og leiks.
Mjög góðar viðtökur launuðu
öllum þátttakendum uppfærsl-
unnar mikið og ósérplægið
starf.
H. H.
Félagslíf
Skíðadeildin
Innanfélagskeppni í svigi fer
daginn.
fram að Kolviðarhóþ á sunnu-
Keppt verður um svigmeist-
aratitil í. R. fyrir karla .Einnig
verður keppt í svigi kvenna og
í svigi fyrir drengi.
Þátttaka tilkynnist á staðnum
Ferðir uppeftir: Á laugardag
kl. 2. Farseðlar seldir frá kl.
10—12, á lagardag Id. 8. Far-
seðlar seldir frá kl. ,12—3. Ferð
á sunnudag kl. 9.
Rovers-skátar
Skíðaferð í Þrymheim kl.
7,30 í kvöld og á sunnudags-
morggun .Farseðlar í Penslin-
um Laugarvegi 4 til kl. 3.
FUNDÍR

Barnastúkan Svava og Diana.
Fundir á sunnudag 28. marz
á venjul. tíma, en uppi á lofti
kvikmyndasýning fyrir báðar
stúkurnar kl. 3. — Félagar
áminntir að koma.
Gæzlumenn.
iBDbrotsMðforiia
lenti í kalktaoDDDol
Brauzt inn i hálíbygyi kús
Kjartansgötn 4.
| FYRRI NÓTT var brotizt
" inn í hálfbyggt hús, Kjart-
ansgötu 4, hér í bænum. Hafði
þjóðurinn brotið stóra kjallara-
rúðu og farið þar inn.
En svo óheppilega vildi til
fyrir þjófinn, að innan við
gluggann var tunna og í henni
talsvert af kalki. Lenti mann-
tetrið í tunnunni og kalkinu.
Mun honum hafa fallið allur
ketill í eld við þessar ófarir og
haft burt hið skjótasta þegar
hann hafði brölt upp úr tunn-
unni. Engu hafði verið stolið,
en kalkslóðin sást á götunni frá
húsinu. Ekki náði hún þó nægi-
lega langt til þess að rekja
mætti hana til þjófsins.
Lögreglunni hefir enn ekki
tekizt að handsama mann þenn-
an, en hún biður alla, sem
kunna að hafa orðið varir við
grunsamlegan mann með grun-
samlegar hvítar slettur á klæð-
um sínum, að gera henni að~
vart.
Kafbátahernaðurinn
Frh. af 2. síðu.
anna og byggja 3 fallt fleiri
tundurspilla eins og stungið
hefir verið upp á, því slíkt
tæki fleiri ár.
PRÓFESSOR HILL LEGGUR
því aðaláherzluna á að Banda
menn smíði því sem flest
lítil velvopnaðra fylgdar-
skipa og 1 öðru lagi beiti flug
vélunum enn meir en áður
gegn kafbátunum.
Hann leggur til að Banda-
menn fjölgi flugvélum, sem
hafa það hlutverk að leyta
uppi kafbáta og fylgja skipa-
lestum.
Bandamenn hafa komið
sér upp flugstöðvum á hennt
ugum stöðum báðum megin
við Atlantshafið og eins á
leiðinni yfir það.
EN ÞAÐ ERU LANGAR
vegalengdir á milli þessara
stöðva og leggur prófessor
Hill til, að til þess að „fylla
upp í þau op“ sem eru á leið-
inni verði höfð flugvéla-
stöðvaskip, sem hafi léttar
flugvélar, sem eigi hægt með
að hefja sig til flugs og setj-
ast aftur þó að eitthvað sé að
veðri.
Þetta eru helztu ráðstafan-
irnar, sem sérfræðingurinn
leggur til að verði gerðar til
þess að verjast kafbátum
Þjóðverja á næsta misseri.
Bandamenn hafa eins og
kunnugt er, gert að undan-
förnu stórkostlega tilraun til
þess að klekkja á kafbátum
Þjóðverja með því að gera
stöðugar loftárásir á helztu
kafbátalægin og kafbáta-
smíðastöðvar Þjóðverja í
Frakklandi og Þýzkalandi.
Frh. af 3. síðu.
Loftárás var gerð á Sousee.
NORÐUR-TUNIS.
Þjóðverjar hófu árásir við
Majes el Bab en þeim var hrund
ið.
1. herinn brezki hefir tals-
vert bætt afstöðu sína 1 Norður-
Tunis.