Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 28.10.1934, Síða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
W \
Síðasti Islendingurinn á GrænlandL
KASAPI fæddist á iítilii eyju
við suðurströnd Grænlands.
Faðir hans var mikill höfðing’i
og Ka-api varð cinrig höfðingi og
mikill veiðimaður.
Þegar á æskuárum Kasapis fóm
að berast sögur af afli hans og
hujgrekki. Og par sem hann hafði
erft mikið af eignum föður síns,
báta og veiðiáhöld, og var auk
pess mikill vitringur rog „galdrap
maður“, óttaðist fólk hann mjög
og hataði hann.
I mörg ár bjó Kasapi hamingju-
samur á eyjunni sinri. Hann festi
sér konu og þau eignuðust baiin-
Hann var vinur margra og meðal
þeirra var íslenzkur höfðingi, sem
kallaður var Unqatoq, og bjó
hann með fólki sílnu í fögrum
dal í fjarðarbotni nokkmm,
nokkrar dagleiðir frá eyjunni.
Mörgum sinnum fór Kasapi um
lönd íslendingsins. Og þegar Ka-
sapi sat í öndveigi í stofu hans,
fanst honum heimurinn fagur og
lífið bjart og hann hrósaði Ungar
toq fyrir hugrekki og snilli.
Ungatoq launaði Kasapi loíið
með hrósyrðum og stundum tók
hann sér ferð á hendur til eyj-
ar hans.
En einu sinni kom mjög siæmþ
ur oig harður vetur, og ísinn náði
langt t;J hafs. Fólk Kasapis gat
gengið þurrum fótum til strandar.
Dag nokkurn sagði einn af liðs-
mönnum Kasapis: „í fyrramálið
fer ég á nefaveiðar." Þegar Kasapi
spurði: „Hvext ætlar þú?“ þá
var honum svarað: „Ég ætla
þangað, sem Ungatoq býr.“
„Berðu kveðju mína til hans,“
sagði Kasapi, „því að hann er
vinur minn.“
Næsta morgun tók maðurinn
vopn sín og fór leiðar sinnar.
Daginn eftir hitti hann einin
af mönnum Ungatoq uppi í fjölk
unum og drap hann. Síðan fór
ihann ofan í dalinin. Var þar tekið
vel á móti honum, gefinn matur
og hægt hvílurúm.
En næsta dag fanst hinin myrti
maður.
Hinn ókunni maður var kallað-
ur fyrir íslenzka höfðingjann, sem
spurði: „Hvers vegna myrtir þú
vitn okkar?"
Hinn ókunni svaraði: „Haun
vildi deyja, þess vegna drap ég
han,n.“
Ungatoq hugleiddi þetta svar
um stund, en sagði síðan:,„Þú ert
liðsmaður Kasapi. Kasapi er vin-
ur minn. Við munum ekkert ilt
gera þér.“
Síðla næsta sumars drap ann-ar
maður Kasapis einn af vinum ís-
léndingsins. Kasapi vissi það ekki.
Grænlenzk pjóðsaga.
Margar sagnir ganga um pað, hver œfilok íslendinganna, sem
fóru til Grœnlands með Eiríki rauða, og siðar, hafi orðið.
Her fer á eftir grœnlenzk pjóðsaga, eins og hún ersögð af Grœn-
lendingum, en pannig hefir hún gengíð í gegnum aldirnar mann
fram af manni Eins og sagan birtist hér, er hún sögð af afkom-
anda banamanns síðasta íslendingsins, en söguna hefir skráð
danski rithöfundurinn Thomas Olufson.
Og þegar Ungatoq heyrði það,
sagði hann: „Meun Kasapis dnepa
mína menn: nú drepum við hans
men;n.“
Tíminn ieiö og neiði' Ungatoqs
varð að hatri.
Dag nokkurn kallaði hann samt-
an menn sína og sagði: „Við höf-
um beðið nógu lengi. Vopn okkar
þyrstir í blóð og aíl okkar er
mikið. Nú róum við til eyjar
Kasapis.
Þegar Ungatoq kom til eyjar-
ininar, var Kasaoi farinn á veiðí-
ar ásamt mönnum sinum, ien
konur og börn voru ein heima.
Dvöl fsLendinganna á eyjunni
varð ekki löng. Engu lífi var
þyrmt.
Um kvöldið kom Kasapi beim.
Hann og menn hans komu með
mikia veiði, en enginn kom til
strandar til að fagna þeim eins og
vant var.
Þá hrópaði Kasapi: „Kona
mín!“ En enginn svaraði.
Hann hrópaði aftur: „Kona mín!
Þú verður að sækja nostungana
miína; ég er mieð tvo rostunga!"
En dauðaþögn ríkti á litlu eyj-
unini. '
Þá hlupu menn Kasapis og
hanin sjáifur sem fætur toguð'u til
kofanna. Kasapi var fyrstur og
hrópaði í sífellu: „Kona min!
Kona mín!“
Við kofadyrnar fann Kasapi
kiqinu sína og barn, bæði háis-
höggvin.
Og frá öilum kofum var hrópað
í angist: „Kona mín! Börn mí!n,!“
So,rg Kasapis og manna hans
var mikil. Dag nokliu nn sagði Ka-
sapi við menn sína: „íslendingar
hafa drepið konur okkar og börin.
Nú dnepum við þá.“
Næstu daga bjuggu menn Ka-
sapis til mörg vopn, en bráðum,
var komið vor og mikil sól, ísinn
bráðnaði og fslíendingar voru
mannmargir og héldu vörð- dag
og nótt. Kasapi myndi reynast
erfitt að ná til dalsins svo áð
ekki sæist til ferða hans..
Fyrsta sinni tekur Kasapi sér
ferð á hendur til galdramanns í
annari bygð' og sækir til hans
heilræðT Þeir sitja saman á náð-
stefnu í marga daga, o;g þegar
Kasapi kemur heim, segir hann
við menn sína: „Við byggjum
stóra báta, þeir verða að Jfkjást
ís, og við verðum allir að geta
komist fyrir í þieún. Við munum
taka með okkur þurran rnosa, tré
og eld.“
Enn Liðu margir dagar, en loks
voru bátamir fullgerðir. Nú var
komið vor og mikið sólskin. Ka-
sapi sagði að eins: „Við bíðum
eftir viestanvindi og þoku!“
Svo kom þokan -og vestanvind-
urinn. Stóru bátunum var ýtt úr
vör og Kasapi og rnenn hans
S'ettust í þá.
Ungatioq hefir liengi búist við
Kasapi. Dag hvern befir hann
gengið til strandar og horft út
á fjörðiMi, og þegar þokan kom
og vestanvindurinn, sá hann hina
hvítu báta koma skríðandi. „Nú
kemur Kasapi!“ hrópaði hann til
manna sinna.
En Ísliendingarnir hiistu höf-
uðin.
„Við förum beim í hús mitt,“
segir ha-nn svo, og þeir fylgjá
horium. En undir kvöld verður
hann aftur órólegur -og gengur
út. Og nú segir hann: „Þetta er
Kasapi. ViÖ skulum brýna vopn
okkar.“
En menn hans hrista enin höf-
'uðin og segja: „Nei, þetta er
ekki Kasapi; þetta eru að eins
ísjakar á hreyfingu."
Þá efast Ungatoq einnig og
gengur inn, og glaumur og gleði
hefst að nýju.
Þ,egai‘ myrkt er orðið hlaupa
Kasapi og menn hans á land.
Þeir skráða hægt og hljóðlega
upp í hlíðamar og safna hrísi
og rnosa í stóiia stafla. En Ka-
sapi læðist sjálfur beim að húst
Ungatoqs og skriður að einum
glugganum til að forvitnast um
hvað fslendingurinn haíi fyrir
stafni.
Hann beyrir hlátur og sköll.
Hann sér að menninnir hafa hengt
kúlu í langa bjarnargörin, sem
hangir í loftinu, og þessaii kúlu
er þeytt aftur og friam til að hitta
leirkriukku, sem stendur á gólfinu.
Ungatoq skemtir sér auðsjáanlega
mjög vel. . ,
Kasapi stendur um stund og
horfir á Leikinn. Hann gieymir
næstum erindi sínu. Alt er svo
iíkt því sem var, er hann sjálfur
var í heimsókn hjá vini sínum.
En skyndilega skilur hann að
kúlain er höfuð konu hans. .Unga-
toq hrópar: „Sláið, sláið; ég á
höfuðið!“
Kasapi hleypur til manna sinna
og segir að eins: „Bnennið fynst
vopnahúsið," og menn hans hlýða
skipun hans tafarlaust.
íslendingarnir skemta sér og
verða einskis varir. Fyrst þegar
logarnir brjótast inn á þá, verða
þeir hættunnar varir og hlaupa
út.
En menn Kasapis biðu hirjna
vopnlausu.
Aðfarinnar stóðíu skamma stund
og hin freðna grund varð löguð
í blóði.
„Hvar er Ungatoq?" hrópaði
Kasapi.
Mikið af nýjum gerðum
viðtækja er nýkomið.
Verðið er lægra en nokk-
ru 4inni áður. — Afnota-
gjald til nýjárs fellur nið-
ur hjá nýjum útvarpsnot-
enduni. Leitið upplýsínga
um verð, gæði og útlit
viðtækjanna hjá útsölu-
mönnum vorum.
rikisins.