Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 25.10.1936, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐBBLAÐI®
Mannaveiðar fyr og
\ i IÐ HUGSUM með hrolli til allra blaðafréttarma, sem j
® við heynim um mannarán hér og þar I heiminum. Fyrir |
skömmu síðan var sagan um ránið á barni Lindberghs á |
allra vörum. öðru hvoru heyrum við þess getið, að kín- |
verskir sjóræningjar hafi rænt þessum eða hinum kristniboð- !
anum og kref jist svo og svo mikils iausnargjalds. Grein þessi, |
sem hér fer á eftir, sýnir að þetta er ekki nýtt fyrirbrigði, |
heldur hafa mannarán verið tíðkuð á öllum öldum. Það er !
til dæmis algengt fyrirbrigði meðal villiþjóða, að menn ræna j
konum úr föðurgarði, þegar þeir hafa hug á að kvænast. |
Mannarán hafa oft verið sett í Samband við ást og ástaræf- |
intýri, en þó munu þau oftast standa í sambandi við fé- !
græðgi og ofbeldi, eins og dæmin frá Ameríku sanna bezt. |
BLÖÐIN í Araeriku og Evrópu
hafa á síðustu árum verið
full af alls konar sögum um ó-
fyrirleitin mannrán. Einkum var
mikið rætt allsstaðar í veröld-
inni um hið dularfulla rán á barni
Lindberghs flugkappa. En pó peir
atburðir kæmu ýmsum dálítið á ó-
vart, var pó langt frá pví að hér
væri um nýtt fyrirbrigði að ræða.
Biarnarán eru lekikert nýtt fyrir-
biágði í sögunni. Fyrir svo sem
2—300 árum voru þau mjög mik-
ið tíðkuð í Englandi til þess að
fá fólk til nýlendnanina, og enn
í diag er það algengt víða um
lönd meðal sæfara, að ræna
mönmum í skiprúm. Á miðöldum
var mannarán talin tekjubesta at-
vinna ýmsra fursta og heldri
manna í Evrópu. Pað má því
segja,' að margt sé sameiginlegt
með þeini herrum og glæpamönn-
um nútímans, og eitt er víst, að
samyizkubit virðist ónáða báða
Uðilja jafn lítið.
Við höfum þess mörg dæmi á
okkar dögum, að ríki og þjóðir
hiafa sett alt á annan endan til
þess áð lasna við aðalsmennina,
furstana og konungana. í gamla
daga var aftur á móti hver fang-
elsaður fursti jafngildur þunga
sínum í gulli. Svo mikilsmetnir
voru þeir- í þá daga. En hitt
sýná rústir Bastillunnar og bruna-
leifarnar þar, að æfi fanganna,
sem margir voruteknir af ándóms
og laga, hefir eldki alltaf verið
sem bezt.
Nú mun verða getið um noklkr-
ar þær mannaveiBar, siem kunn-
astar eru úr mannkynssögunni.
Ríkarður ljónshjarta — krossfar
inn nafnkuinni — varð eitthvað ó-
sáttur viö félaga sína, Leopiold frá
Austurríki og Filipus Frakkakon-
ung, meðan þeir áttu í höggi
við vantrúaða Múhameðsmenn
aúistur i Asíu. Þegar Ríkarður
snéri heimleiðis, átti hann ekki
um annað að velja, én að fara i
gegn um lönd annars hvors þess-
ara konunga.
Ríkarður valdi leiðina um Aust-
urriki og komst dulbúinn alLa leið
til Vínarborgar. Þegar þangað
kom ikomst upp um ferðálag kon-
ungsins og var honum varpað í
fangelisi. En heili konungsins hefir
vafalaust ekki verið eins traustur
og hjartað. Það kom á daginn,
að Þýzkalandsfceisari átti Ríkarði
einnig grátt að 1 gjalda fyrir lið-
veizlu hans við hinn nafnkunna
uppreisnarlénsmann Hinrik Ijón.
Keiaarinn gerði sér því lítið fyr-
ir og keypti Ríkarð Ijónshjarta
fyrir líllræði. ,
Nú víkur sögunni heim til Eng-
lands. Þýzkalandskeisari bauð
Englendingum að leysa út konung
sinn fyrir offjár. Til þess að slíkt
mætti takast, varð að leggja aufca
skatt á allan lifandi fénað enskra
bænda og hlutu Englendingar
þannig konung sinn aftur.
Að vísu var það gegnt alþjóða-
lögum að leggja hendur á kross-
fara, en slíkir hlutir gátu dkki
hamlað því, að Þýzka’andsfceisari
gerði sér för Englandskonungs að
féþúfu.
30 árum síðar var hinn kunni
Danakonungur Valdemar s!gur-
sæíi á dýraveiðum rnieð fylgd
sinni skamt frá Litla-beltinu. —
Valdimar konungur var harður í
hom að taka iog átti fjölda óvina.
Einn af fjandmönnum hans var
Hinrik greifi frá Schwerln. Hann
notaði tækifærið meðan fconungur
var á veiðum og nam á brott
elzta son konungsins. Mamnrán
þetta vakti mikla gremju í Dan-
mörku og var málinu vísað til
Haagdómstóls þeirra tíma páf-
ianls x Róm, en alt kom fyrir ekki.
Valdimar hafði verið svo óhepp
inn skömmu áður, að styðja til
valda í Þýzkalandi einn af keppi-
nautum keisarans. Var því engin
von til þess að keisarinn yrði
honum þægur. ljár í þúfu. Hann
gerði sér lítið fyrir og notaði sér
málaferlin, sem urðu út af ráni
rikiserfingjans og handtók Valdi-
mar konung.
Þegar Valdimar fciafði setið
hálft þriðja ár í fangelsi, var
hann látinn laus gegn Lausnar-
gjaldi, sem nam 45 þúsundum
marka, og auk þess varð konung-
urirm að sleppa tilkalli til ýmsra
af þeim löndum, sem hann hafði
unnið. 1
Ennfremur varð Valdimar kon-
nngur að sveria þann sáluhiálp-
areið að leita aldrei hefnda á
keisaranum og mönnum hans. —
Auðvitað átti páfinn — staðgöngu
maður Krists á jörðinni — auðvelt
með að leysa hann frá þeim eiði
síðar meir ef þörf gerðist og
hentugt þætti. Þegar páfinn hafði
leyst Valdimar konung frá eiði
sínum, reyndi hann til hins ýtr-
asta áð vinnu þau lönd, sem hanjn
varð að láta af hendi, en örlögin
voru honum andstæð, og konung-
ur misti síf-elt meira af löndum
sonum.
Jafnvel kirlkjunnar þjónar, hve
helgir sem þeir voru, gátu átt
það á hættu, að þeim væri rænt
þegar minnst vonum varði. —
Aðalsmaður nokkur í Meklenburg
kom sér upp fríðu riddaraliði,
fyrir fé, sem hann fékk að láni
hjá Kristjáni III. Danakonungi.
Riddamlið sitt notaði þessi fram-
takssami atalsmaður til þess að
ræna og hafa á brott íueð sér
biskupinn í Lybek, sem þó var
vinur Danakonungs.
Aðalsmaður þessi hafði mjög
líkar aðfarir og mannræningjar
vorra da.ga. Hann fór með fórnar-
lamb sitt úr einum staðnum í
annan og krafðist 20 þúsund gyll-
íina í gulli í la’usnarfé og auk þess
krafðlist hann að fá dáliaglega
fjárupphæð í fæðisgjald og húsa-
leigu fyrir hinn tigna préláta. En
kirlkjuhöfðingjar voru ekki eins
dýrmætir á þeim tímum og verald
legir höfðingjar. Því fór það þann
ig, að enginn vildi greiða lausn-
argjaldið fyrir vesalings biskup-
inn, og dó hann í fa;ngel.si sínu
eftir 3 ár.
Sonur Kristjáns III., Friðrik II.
reyndi líka að auðga sig
á slíkri verzlun, en varö
Htt ágengt. Danskur aðalsmáður,
Peter Ohse að nafni, hafði lent í
þeim vandræðum, að móðga
drottninguna. Fyrir þetta var hon-
um visað úr landi, sem laudráða-
mánni og fjanda hans hátignar.
Peter Ohse fór því til útlánda
síðar.
og dvaldist þar um hrið, en koB-
ungixr gerði út af örkinni tólí
riddara, sem áttu að rænia homunl
svo að konungur gæti kúgað út
eiigur hans í lausnargjald. Þettft
tókst þó aldiei', en skjölin sem
sanna málið, eru ennþá geymd í.
dianska lcyndarskjalasafnlnu.
Afbrýðisemi hefir einnig átt
sinn þátt í ýmsum mannránum-
Æfintýri sænska greifans, Filipus-
ar Köningsmark, hefir orðið
mörgum skáldsagnahöfundum a®
yrkisefni. Greifinn var í herþjóh-
ustu í Hannover og var fjölda
mörg ár elskhugi kjörfurstaprin-
siessxmnar Soffiu Dorotheu. Mað-
ur hennar var Georg, sem síðar
kom til ríkis á Englandi undir
nafninu George I. Er hanin hafði
gngið úr iskugga um sarnband
konu sinnar við sænslkia greifainn,
kom honum til hugaT að ryðja
honum úr vegi. Eina nótt, þegair
Köningsmark kom úr heimsókK.
frá ástmey sinni hvarf hann án
þess að menn vissu hvað um
hann yrði. Systir hans hin fagrœ
Amora, gerði rnaigar tilnaunir til
þess að komast að hinu rétta í
málinu, en alt kom fyrir 'ekki
Enginn veit enn í dag, hvernig
hann hvarf fbg bein hans eða lík-
amslieifar hafa aldrei fundist.
Eitthvert æfintýraLegasta mann-
rán, sem sagan getur um, var
bruggað og reynt að framkvæaniæ.-
af liandflótta-æfintýramanninuim —
Jhon Norcross — sem var ,nafn-
kunnur víkingur á dögum Norður-
landaófriðarinS' mikla. 1 orustuniní.
við Dralger var Norcross tekinn.
til fanga af Tordenskjold og
sendur til Kaupmannahafnar. —1
Noroross var varpað í fangelsi,
en hann sLapp þaðan éftir lítiinn-
tíma. Þá var það, seim honum
kom til hugár að ræna danska
ríkiserfingjanum, síðar Kristjáni
VI. og flytja hann til Málmeyjar,
þar sem hægt væri að framselja,
hann Svíum. Norcroiss lá í leyni
undir brú einni, þar sem krón-
prinsinn átti oft leið um, en alltaf
kom eitthvað fyrir, svo tilræðið
misheppnaðist.
Norcross var ,að lokum varpað'
aftur í fangelsi, en komst burt
þaðan eftir skamiman tíma. Þeg-
ar hann var aftur orðinn laus úr-
fangelsinu, kom honum til hugar
að ræna sjálfum konungiimuim,
Friðriki IV. Bragð hans mistófcst'
þá og enn lenti Norcr^ss í faing-
elsi.
Norcross reyndi ennþá að flýja.'
en gat það ekfci; þá var það, sem
könunginum, kom ráð í hug, sem-
fullboðlegt er hverjum konungi,