Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 27.08.1939, Blaðsíða 5

5
Stofnanir pessar hafa margvís-
legt gildi fyrir hin ýmsu ríki.
Þau eru hentug athvarf fyrir
þegna sjálfra peirra, er ferðast
um þessi lönd. Auk þess getur
naumast betri leið til að vekja
athygli á viÖkomandi framleiðslu
vöru'm. Það er einmitt á þennan
hátt, sem menn hafa komizt í
kynni við margar tegundir matar,
ávexti, osta, vín t. d., er skara
fram úr að gæðum og síðar
öðlast almenna hylli og seljast
öðrurn fremur.
Það virðist ef til vill ekki væn-
legt fyrir okkur Islendina að ráð-
ast í þess konar framkvæmdir.
Ég tel þóástæöutilaðathugaþað
mál rækilega frá öllum hliðum.
Ég hefi trú á því, að matstofa
í. d. í einhverri stórborganna, þar
sem við hefðum úrval fiskjar eða
síldar í hundruðum rétta, gætu
komið okkur að liði. Auk þess
sem slíkt opnaði augu manna
fyrir þessum afurðum okKar og
yki eftirspurn þeirra, stuðlaði
starfsemi þessi að almennum
kynnum landsins og yrði oss nýt-
ari fyrir þær sakir en margt ann-
að,
Það yrði jafnvel einkar heppi-
legt, að við hefðum slíka stofnun
í París. Sú borg er engu siður
miðstöð Evrópu á sviði verzlunar
og viðskipta en menningannála.
Við getum naumast vænst þess
að hafa staðföst viðskipti við
einræðisríkin á ókomnum árum.
Það er markmið þeirra að vera
sjálfum sér nög, og að því stefna
þau fullum fetum. Auk þess staf-
ar okkur nokkur hætta af því
fyrir sjálfstæði okkar að komast
undir áhrifavald þeirra þjóða, er
iiuist merkis*
daga I iíli flai
m&ð pví að láta
taka af yður
nýfa iiésmpd
á Ijósmyndastofu
SiprSar OuðmnndssoiiaF
Lækjargðtu 2. Sími iBBQ
Heimasími 4980.
ALÞÝBUBLAÐI0
Verkföll í Ameríku.
Myndin er frá síðustu verkföl lum í Cleveland í Ohio, þar sem
3000 verkfallsmenn börðust við 500 lögreglumenn fyrir utan
eina af bílaverksmiðjum borgarinnar.
reka svo hlífðarlausa landvinn-
ingapólitík. Framtíðarverzlun okk-
ar verður við lýðræðisríkin og
Vesturálfuna, er enn hafa í héiðri
•
heilbrigð millilandaviðskipti- Það
er jafnvel ekki Tráleitt að mark-
aðir opnist okkur hjá Frökkum
sjálfum. Otvegur þeirra hefir
minnkað upp á síðkastið, og bú-
ist er við, að íslandsveiðarnar
hætti senn með öllu? Þær þykja
ekki borga sig lengur, einkum
sakir breytinga, er orðið hafa á
kjörum sjómanna. Árið 1884 áttu
Frakkar yfir 300 fiskiskip við
strendur landsins. I byrjun stríðs-
ins 1914 var tala þeirra 72 og
1934 aðeins 12. Nú í apríl var
séldur seinasti báturinn, er stund-
að hefír handfæraveiðar við fs-
land. En þar með er liðinn und-
ir lok sá forni og sögulegi at-
vinnuvegur Frakkanna, er varað
hefir hálfa þriðju öld, og fylgt
hafa bæði stórir sigrar og áföll
þung.
IV.
Ég gat þess að framan, að
jafnframt því sem við réðumst
til nýrra átaka á sviði atvinnu-
málanna bæri nauðsyn til að
hyggja nokkuð að vörum lands-
ins- fslendingar eru friðsöm þjóð,
sem temur sér eigi að brjóta
heilann um hernáðarmái. Þó mun
visast nú að horfast í augu við
sannleikann og taka því, sem að
höndum fer, með fullri einurð.
Ég hefi reynt að benda á, hvernig
straumar tímans gætu leikið land
vort, og aldrei verður brýnt um
of fyrir þjóðinni að fylgjast vel
með ferli þeirra dimmu skýja, er
nú grúfa yfir Evrópu allri. Ég
hygg raunar, að það sé ekki fyr-
ir kjarkleysi vort eða siðferðis-
skort, að við búumst svo lítt
gegn aðsteðjandi hættum, heldur
miklu frekar sakir þess, að við
teldum slíka viðleitni með öllu
einskisnýta vegna fámennis okk-
ar. Við nánari athugun virðist
samt sem þessi skoðun styðjist
ekki við fullgild rök. Auk þess
sem landið sjálft er þannig úr
garði gert af náttúrunnar hendi,
að það verður ætíð tortekið, er
véggur úthafsins, er lýkur um
okkur frá öllum hliðum, voldugri
víggarður en nokkur þjóð fengi
reist á landamærum sínum. Og
jafnvel þött við hyggðumst al-
drei að verja hendur okkar fyrir
árás erlends ríkis, aftrar ekkert
oss frá því, að gera ráðstafanir
til þess að vernda líf þegnanna
og forða frá stóru tjóni, ef til
átaka kæmi um landið milli stór-
veldanna. Við vitum vel, að slíkt
getur átt sér stað, og það er of
barnalegt að byggja vonir sínar á
mannúð og mannkærleik i heims-
styrjöld, þegar barist er með eldl
og blóði. Mér veitist erfitt að
skilja t- d. hvernig Reykvíkingar
fá sofið rólega á þess konar
tímurn, þegar svo er í pottinn
búið, sakir tankanna alræmdu o.
fl., að breyta má borg þeirra með
tvéim sprengjum í brennandi rúst
ir. Þó þykir auðsætt, að við gæt-
Um skotið okkur undan afleið-
ingum loftárása með fáum að-
gerðum og litlum kostnaði. Án
mikíls undirbúnings mætti sjá fyr
ir, að borgir og bæjir gætu verið
tæmdir á skammri stund, flug-
vellir eyðilagðir, ljós slökkt ef
nótt er, o. s. frv. Ekkert mælir
heldur móti því, að komið væri
upp varnarskýlum, sem flýja
mætti til, ef í nauðir rekur. Það
væri hollari starfi fyrir hina at-
vinnulausu nú en láta þá krafsa
með skóflu sinni að gagnlausu,
svo sem tíðkast héfir, í holtum
og rauðamýrum. Allt virðist
benda til, að Island verði aðeins
tekir frá sjó.
Nú er afar ólíklegt, að nokkurt
störveldanna sjái sér fært að
gera úr garði flota til landsins
í heimsstyrjöld. Á hinn bóginn
væri hikað minna við það að
senda okkur einn eða tvo báta
með eitt til tvö hundruð manna
áhöfn, ef væri, að með slíkum
liðsafla mætti setja okkur hvaða
kosti sem er. Við sjáum þannig,
að okkur her fyrst og fremst
að beina hujganum að sjávarsíð-
unm og höfnum landsins. Það
má færa rök að því, að stand-
andi her komi okkur að litlu
haldi, auk þess sem slíkt gæti
orðið tvíeggjað vopn í svo fá-
mennu ríki. Hinu fær enginn neit-
áo að það er lífsnauðsyn vor, að
strandvamir séu traustar og
tryggðar. Við gerum okkur von-
ir um, að geta lifað af eigin
afurðum á ófriðartímum. Hvað
verður um slíka drauma, ef fiski-
flotinn væri tekinn af okkur eða
séttur undir erlenda forustu? Það
má vera, að þau örlög bíði okkar
ekki. En hver getur gefið okkur
vissu fyrir því, að við verðum
Jausir í þetta sinn við strandhögg
ræningja eða ágang flóttamanna.
Okkur er kunnugt um, að slíkir
hlutir voru ekki óalgengnir í síð-
ustu heimsstyrjöld, einkum við
strendur Miðjarðarhafsins. En það
má draga í efa, hvort við séum
miklu betur búnir nú en forðum
da.ga gegn Tyrkjaráni.
Ég er þeirrar skoðunar, að
landi voru beri að gera úr garði
hið bráðasta að minnsta kosti
4—6 vélbúna varðbáta. Er ekki
ólíklegt, að við getum í því efni
haft samstarf við frændþjóðir
okkar á Norðurlöndum; þau sjá
einnig hag sinn i því, að veiðar
vlð íslandsstrendur geti haldið
áfram og þróast í friði, enda
þótt borist sé á banaspjótum
öðrum megin hafs.
Le Puy, 24. júlí 1939.
i Magni Guðmundsson.
— Er það satt, að þú getir unn-
ið fyrir þér með því að syngja í
görðum?
— Nei, ekki beinlínis með því
að syngja, heldur með því að flytja
mig yfir í næsta garð.