Alþýðublaðið - 03.09.1943, Page 6

ALÞYfrUaLAÆHfr
6
Ný bék um félagslegt
ðryggi eftir striðið.
Bókin er samin af Jóni Blöndal, en
gefin út af félagsmálaráðuneytinu.
----------
Var útbýtt meðal þingmanna í fyrradag.
S Á hinum fræga kvennaskóla Wellesley College í Bandaríkj- ’
' unum hefir sú venja haldizt, að árlega keppa stúlkurnar S
í að velta gjörðum vissa vegalengd, og er talið að sú, sem ^
fyrst verður að marki með gjörð sína, giftist fyrst af skóla- S
stúlkunum Myndin er af Helen Stroud, sem var fyrst í ^
keppninni s. 1. ár. S
HANNES Á HORNINU
Frh. af 5. síðu.
Hún söng og heimtaði að aðrir
öllum ,,fýlutotunum“ í gott skap.
syngju. Og það var skemmtilegt í
bílnum á meðan hún var okkur
samferða."
„EN ÞEGAR „pörin“ voru farin,
komst allt í sama horfið. Einhverj-
ir höfðu orð á því, að slæmt hefði
verið að missa hina lífsglöðu ung-
mey. En enginn tók upp merki
hennar. Fýlan lagðist aftur yfir
farþegana og hvarf ekki allt til
enda ferðarinnar. — Margir fara
í bíl um landið og spyrja ekki um
neina staði, fjöll, bæi eða annað.
Þetta fólk er eins og skynlausar
skepnur.“
„ÉG MAN EFTIR ÞVÍ, að ég var
eitt sinn staddur fyrir utan „Edin-
borgarkastala11. Þar var leiðsögu-
maður, allur þakinn heiðursmerkj-
um, að sýna stórum hópi manna
kastalann. Hann gekk aftur á bak
og flutti ræðu yfir þessu hrifna og
fróðleiksþyrsta ferðafólki. En hér
eir það talinn slettirekuskapur að
vilja skemmta samferðafólki eða
fræða það um eitthvað. Flestir
kjósa þögnina, leiðindin og fáfræð-
ina.“
ÉG ER HRÆDDUR UM, að þú
hafir verið sérstaklega óheppinn
með samferðafólk, vinur kær, —
ekki er þetta mín reynsla.
Hannes á horninu.
Vantar
duglega afgreiðslustúlku
Riðtverzinn
Hjalta LPssonar.
Hofsvallagötu 16.
.................. n.- —
Höfum fyrirliggjandi:
ÞAKPAPPA, 2 teg.
FILTPAPPA,
SISALKRAFTPAPPA
J. Þorláksson & Norðmann,
Bankastræti 11. Sími 1280.
______________
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
Frh. af 4. síðu.
heildarleik, sem þá var ný afstað-
inn, er sambandssamningurinn var
gerður.
Fyrir okkur er sambandslaga-
samningurinn enn meira. Hann er
grundvöllur fullveldis okkar og
því ættum við ekki að flýta okkur
neitt að því að kasta honum í
körfuna.
Hér bætist enn annað við.
Leiðandi menn meðal stórþjóð-
anna hafa undanfarið brotið heil-
ann mjög mikið um það, hvernig
ríkjum og ríkjasamböndum verði
svo fyrir komið í framtíðinni að
þessum ófriði loknum, að girt
verði fyrir þær hörmungar, sem
hann hefir leitt yfir þjóðirnar.
Þetta er enn óleyst mál, en reynt
verður að leysa það. — Þá er al-
gerlega óvíst, hvaða form verða
viðurkennd í ríkjum eða ríkja-
samböndum. — Ég hefi þá trú, að
við stöndum sterkari í náinhi vin-
áttu og sambúð við frændþjóðir
okkar, en án þeirra, og því sé betra
að bíða.“
Þeirrar skoðunar eru fleiri!
Þegar striðið
kom til Noregs
í lok maímánaðar var einnig
haldin norræn verkalýðsráð-
stefna í Stokkhólmi til þess að
ræða ástandið á Norðurlöndum
og einkum í Noregi. Á þessari
ráðstefnu mættu fyrir hönd
Noregs þeir Konrad Nordahl,
Lars Evensen og Martin Tran-
mæl. Á leiðinni norður yfir aft-
ur — til Tromsö, fengu þeir
tilkynninguna, að gefizt hefði
vrið upp í hinum ójafna leik.
Eftir 62 daga styrjöld með vopn
í hendi átti nú að byrja ný og
miklu erfiðari barátta. Næstu
mánuðina var það hið vopn-
lausa stríð, sem átti að heyja.
Hversu sterkir myndum við
verða í þeirri baráttu? Og
hver verða úrslitin?
(Önnur grein á morgun.)
Úfbreiðið Alþýðublaðið.
ÉLAGSMÁLARÁÐUNEYT
■*L IÐ hefir gefið út rit eftir
Jón Blöndal hagfræðing, sem
nefnist: „Félagslegt öryggi eft-
ir stríðið." Var þessu riti út-
býtt meðal þingmanna í fyrra-
dag. ,
I formála fyrir ritmu segir
félagsmálaráðuneytið, að all-
margar nefndir og aðrir aðilar
séu nú starfandi að þeim mál-
um, sem megi nefna einu nafni
félagsleg öryggismál og sé
starfssvið ýmissa þessara
nefnda allnáið. „Þótti félags-
málaráðuneytinu rétt að þing-
mönnum og öðrum yrði gefið
yfirlit um þann viðbúnað, sem
stofnað hefir verið til í þessum
efnum af hálfu þings og stjórn-
ar. — Hefir Jón Blöndal hag-
fræðingur tekið saman yfirlit
þetta, jafnframt því sem hann
hefir samið stutta ritgerð um
þau málefni, sem telja má að
falli undir hugtakið „félagslegt
öryggi.“
í formála sínum fyrir ritinu
segir Jón Blöndal:
„Síðan stríðið hófst hafa
orðið miklar umræður víðs veg-
ar um heiminn um skipulagn-
ingu framleiðslunnar og ann-
arra þjóðfélagshátta eftir stríð-
ið. Ófriðurinn hefir víðast hvar
haft í för með sér útrýming at-
vinnuleysisins. Er ekki eðlilegt
að sú spurning vakni með ó-
mótstæðilegum krafti: Ef hægt
er að útrýma atvinnuleysinu á
stríðstímum, er það þá ekki
einnig hægt á friðartímum? En
auk þess hefir styrjöldin haft í
för með sér ýmis ný viðhorf á
mörgum sviðum. Tækninni hef-
ir fleygt fram á ný, en ekki síð-
ur má benda á mjög breytt- við-
horf, bæði á meðal almennings
og forystumanna í stjórnmál-
um, til atvinnu- og félagsmála.
Víða kveður við: Gamla skipu-
lagið, gamli tíminn kemur
aldrei aftur. í alþjóðamálum
verður að finna nýtt skipulag,
ef ekki á allt að sækja í sama
horfið, það verður að afnema
hinar óeðlilegu tálmanir á
frjálsum viðskiptum þjóðanna,
það þarf að gera þá breytingu
á framleiðsluháttum, að at-
vinnuleysi í þeirri mynd, sem
var fyrir stríðið, þekkist ekki
framar, það er hægt að tryggja
hverjuih þjóðfélagsþegn ákveð-
ið lágmark af lífsnauðsynjum.
Félagslegt öryggi eftir stríð-
ið, er orðið slagorð í mörgum
löndum, ef það fæst ekki
tryggt, þá er í rauninni til
einskis barizt, þá mun hinn nýi
friður bera í skauti sínu orsakir
til nýs ófriðar, eins og Versala-
friðurinn.
í öllum helztu löndum banda
manna situr nú á rökstólum
fjöldi nefnda og annarra aðila,
sem falið hefir verið það verk-
efni að undirbúa tillögur um
nýtt og betra skipulag í ýms-
um málum eftir stríðið. í Bret-
landi og Bandaríkjunum hafa
þegar verið birtar margar
skýrslur og áætlanir um þessi
mál. Má sem dæmi nefna hinar
umtöluðu brezku Beveridge-
tillögur um almannatrygging-
ar, en þær eru mjög veigamik-
ill þáttur í þeim aðgerðum, sem
miða að því að skapa félagslegt
öryggi á sem flestum sviðum.
Hér á landi hefir nú þegar
verið hafinn nokkur undirbún-
ingur um rannsóknir og löggjöf
til þess að við íslendingar get-
um verið viðbúnir að mæta
þeim verkefnum og örðugleik-
um, sem fyrirsjáanlega blasa
við eftir stríðið. Að vísu hefir
þessi undirbúningur verið
nokkuð í molum og ekki sjáan-
legt að fylgt hafi verið neinni
fastri áætlun um hann, enda
eru hinar ýmsu tillögur um
þessi efni fram komnar frá mis-
munandi aðilum og út frá
margs konar sjónarmiðum. . .
En hvað táknar hugtakið fé-
lagslegt öryggi? Félagslegt ör-
yggi í þrengri merkingu mætti
kalla það, að sérhverjum þjóð-
félagsborgara, sem vill vinna,
séu tryggðar tekjur, sem nægi
til uppfyllingar allra brýnustu
lífsþarfa hans, þ. e. að honum
sé tryggt visst lágmark af öll-
um nauðsynlegustu lífsgæðum,
fæði, klæðnaðið, húsnæði o. s.
frv. Félagslegt öryggi þýðir því
það, að skortinum á brýnustu
lífsnauðsynjum sé útrýmt, það
er öryggi gegn skorti. Að vísu
er það umdeilanlegt hvað telja
má brýnustu lífsnauðsynjar eða
hvernig skilgreina eigi hugtak-
ið skortur. En út í það skal ekki
farið hér, heldur aðeins bent á
að tala megi um félagslegt ör-
yggi í misjafnlega víðtækri
merkingu.
Þær ráðstafanir, sem miða
að því að skapa sem víðtækast
félagslegt öryggi, geta verið
mjög mismunandi. Til glöggv-
unar fer hér á eftir yfirlit, sem
gæti gefið nokkra hugmynd
um, hversu margháttaðar ráð-
stafanir hér getur verið um að
ræða, þó það sé hins vegar eng-
an veginn tæmandi. Það er gert
með hliðsjón af þeim aðstæð-
um, sem við íslendingár, eigum
við að búa og þeim undirbún-
ingi, sem telja má að hafinn sé
einnig hér á landi til þess að
stefna að félagslegu öryggi eft-
ir stríðið, með setningu ýmissa
nefnda og ráðningu starfs-
manna.“
Þessa rits mun verða nánar
getið hér í blaðinu síðar. /
í¥il kaupa notaðl
1 Blý
l
\ Uppl. hjá af-S
\ greiðslumanniS
Alþýðublaðs-
ins.
Dömu og
herra
Rykfrakkar
VERZL.

Grettisgötu 57.
Frh. af 5. síðu.
x óstuilagur ou. -
v.piemœr
_1_ jTtU.
Mnlin krft
Molakrft
Gfbs
Marmara*
cement
Kieselguhr
Dextrin
Kimrok.
Verzlim
O. Ellingsen
h.f.
Saomnr
dúkkaður og ódúkkaður, all-
ar stærðir.
Galv. saumur ýmsar stærðir
Galv. Pappasaumur 1”
Galv. Þaksaumur 2Vé”
Mótasaumur 2Vz” og 3”
Gaddavírslykkjur galv. fyr-
irliggjandi.
J. Þorláksson & Norðmann,
Bankastræti 11. Sími 1280.
Skolplelðslnr
Asbest pípur og tengihlutir
fyrirliggjandi.
J. Þorláksson & Norðmann,
Bankastræti 11. Sími 1280.
Vírnet
til múrsléttunar, möskva-
stærð 1” fyrirliggjandi.
J. Þorláksson & Norðmann,
Bankastræti 11. Sími 1280.
K&hK
óleskjað í tunnum á 50 kg.
fyrirliggjandi.
J. Þorláksson & Norðmann,
Bankastræti 11. Sími 1280.
Blitt og ferúot
dragta og piisaefni
er komið aftur.
Verzlun
H.TOFT
Skölaviirðnstíg 9 Stmi 1035