Alþýðublaðið - 08.09.1943, Blaðsíða 5

. Miðvikudagur 8. sept. 1943..
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
Hér sjáið þið þrjá fræga stríðsmenn, sem nú koma mjög við sögu. Þeir eru: Dwight D. Eis-
enhower yfirhershöfðingi, Harold Alexander yfirhershöfðingi og Omar S. Bradley hershöfð-
ingi. Þeir eru foringjar hins sigursæla hers Bandamanna, sem tók Sikiley og nú hefir brot-
izt inn á meginland Evrópu og unnið sér örugga fótfestu — fáum dögum eftir að fyrstu her-
sveitir þeirra stigu land.
Pritlja dn siðasta ggreÍBB:
Heimsstyrjöld i fjögur ár.
A.. . HVEHJU byggjast vonir
Þjóðverja anruars? Þeir
trúa á eitthvert kraftaverk tækn
innar, nýtt leynivopn, sem færi
þeim sigur. Hitler hefir hvað
eftir annað ógnað andstæðing-
um sínum með hræðilegum
leynivopnum. Eina leynivopnið,
sem Þjóðverjar hafa tekið í
notkun, eru segulmögnuðu tund
urduflin. Leyndardómur þeirra
var þó fljótlega afhjúpaður, og
þau gerð óskaðleg.
Annars hafa báðir stríðsaðil-
ar gert margar tæknilegar upp-
götvanir í þessari styrjöld. Mörg
hernaðartæki hafa verið end-
urbætt, en algerlega nýjar víg-
vélar hafa ekki verið fundnar
upp. Vafalaust er unnið af miklu
kappi í tilraunastöðvum þýzka
hersins. En vísindamenn Breta,
Bandaríkjanna og Rússa standa
hinum þýzku fyllilega jafnfætis
að menntun og hugviti, og virð-
ast vera komnir fram úr þeim
á sviði flugtækninnar. Sögurnar
um leyndardómsfulla rafmagns
eða segulgeisla, sem geti eyði-
lagt flugvélar óvinanna, eru á-
líka fjarstæð og ævintýrið um
sóttkveikjuhernaðinn, sem er
ekki annað en endurtekning á
trú miðaldanna á brunna-
eitranir. Sama er að segja um
' sögurnar um nýjar hræðilegar
tegundir af eiturgasi. Þess hefir
áður verið getið rækilega hér í
blaðinu hversvegna eiturgas
hefir ekki verið notað í þessari
styrjöld; þarf því ekki að end-
urtaka það hér. Notkun eitur-
gass í stríðinu væri ekki annað
en tilgangslaust örþrifaráð.
Hvað er það þá, sem stappar
stálinu í Þjóðverja á heimavíg-
stöðvunum? Að miklu leyti ótt-
inn við, að þeir yrðu að ganga
að enn harðari friðarkostum en
í Versölum, ef þeir töpuðu stríð-
inu. Nazistaforingjarnir berjast
auðvitað fyrif sínu eigin lífi. En
fjöldi manns trúir enn í dag al-
gerlega á foringjann, sem þeir
telja, að forsjónin hafi sent
Þýzkalandi. Líklega trúir Hitler
sjálfur ennþá því, sem hann
sagði einu sinni. „Með sama
öryggi og maður, sem gengur í
svefni, fer ég eftir þeirri braut,
sem örlögin hafa ákveðið mér.“
*
AÐ hlýtur brátt að koma í
ljós, hvort hann trúir
þessu enn, og hvort hann hefir
ennþá hina raunverulegu for-
ystu í stríðinu. Eftir hér um
bil tvo mánuði byrjar vetur í
Rússlandi, þriðji stríðsveturinn
þar. Það er Þjóðverjum hern-
aðarnauðsyn að stytta víglín-
una verul,ega og verjast á
rammgerðri víglínu miklu vest-
ar en þar, sem nú er barizt í
Rússlandi. Þeim er nauðsynlegt
að hverfa brott úr Kákasus, af
Krímskaga, úr miklum hluta
Úkraínu og úr ýmsum héruðum
norðar á víglínunni. Við þetta
myndu þeir spara herlið, og
samgöngur þeirra yrðu miklu
greiðari, en nú er samgöngu-
kerfi þeirra ofhlaðið.
En þessi stefna myndi varpa
rýrð á ,,orðstír“ Hitlers, sem
einu sinni komst svo að orði:
„Þýzku hermennirnir hörfa al-
drei þaðan, sem þeir einu sinni
eru komnir.“ Þessi hugmynd um
„orðstír“ var nærri því búin að
koma þýzka hernum á kaldan
klaka fyrsta stríðsveturinn í
Rússlandi. Veturinn eftir leiddi
hún til ófarannna við Stalin-
grad. Hvernig fer þriðji stríðs-
veturinn þar eystra? Sigrar þá
heilbrigð skynsemi í hermál-
um eins og í Kharkov nú ný-
lega, er Þjóðverjar björguðu
her sínum þaðan á síðustu
stundu með því að hörfa undan?
Vegna hins mikla manntjóns,
sem Þjóðverjar hafa orðið fyrir,
er þeim nauðsynlegt að stytta
víglínu sína víðar á útjöðrum
„Evrópuvirkisins“. í Suður-
Evrópu mun þetta ske af sjálfu
sér, er ítalir gefast upp. En það
mun þó ekki spara Þjóðverjum
herlið, heldur þvert á móti. Þeir
verða að koma sér upp nýjum
suðurvígstöðvum við Alpafjöll
eða sunnar. Auk þess mun vest-
urströnd Balkanskaga þá liggja
opin við árásum bandamanna,
en fram ,til þessa hafa ítalir
annazt þar landvarnir að
nokkru leyti.
1 Vestur-Evrópu (Frakklandi)
er ekki hægt að stytta víglín-
una. Auðveldara er þar að verj-
ast á ströndunum en á víglínu
inni í landi.
Hvað er þá um Noreg? Hann
er Þjóðverjum ekki lengur jafn
mikilvægur og áður. Ekki kem-
ur framar til mála að gera inn-
rás í England þaðan. Flotabæki-
stöðvar á Noregsströndum eru
heldur ekki eins mikilvægar og
áður var talið. Tilraunin með
„Bismarck“ endaði með skelf-
ingu, og svipaðar tilraunir
verða v tæplega endurteknar.
Árásir á skipalestir á leið til
Murmansk hafa ekki eins mikla
þýðingu og fyrrum. Ef Þjóðverj
ar hyrfu á brott úr Noregi
myndu þeir geta losað þaðan
300,000 manna lið. Samgöngur
þessa liðs við heimalandið eru
nú orðnar miklum erfiðleikum
bundnar, síðan Svíar sögðu upp
samningum um flutning þýzkra
hermanna um sænskt land. Ef
Þjóðverjar hyrfu á brott úr
Noregi myndu Finnar hætta
styrjöldinni, en á landamærum
Rússlands og Finnlands • hefir
lengi nær ekkert verið barizt
hvort sem er.
Þjóðverjar handtóku nýlega
alla fyrrverandi liðsforingja í
norska hernum og fluttu þá á
brott. Hugsanlegt er, að ástæð-
an sé sú, að Þjóðverjar ætli að
yfirgefa Noreg og vilji í lengstu
lög tefja fyrir því, að hægt sé
að þjálfa nýjan her þar í landi.
Herflutningar Þjóðverja til
Kaupmannahafnar benda í gagn
stæða átt. Ef til vill ætla þeir að
ógna Svíum með þeim, eða þeir
óttast innrás bandamanna í
Danmörku.
*
ISTUTTU MÁLI er þá
aðstaðan þessi: Eftir fjögra
ára styrjöld hafa bandamenn
alls staðar frumkvæðið. Möndul
veldin (um Japan verður síð-
ar rætt) eru hvarvetna í varn-
araðstöðu. Aðstaða ítalíu er
vonlaus og Þýzkalands mjög
hættuleg. Þrátt fyrir þetta er
mjög ólíklegt, að styrjöldin
verði leidd til lykta á þessu
ári. Fullvíst má telja, að ekki
verði hrun á þýzku heimavíg-
stöðvunum á komandi vetri,
jafnvel þótt loftárásir banda-
manna færist enn í aukana.
Þýzki herinn er enn mjög öfl-
ugur. Baráttumáttur hans hefir
að vísu rýrnað, en er fjarri því
að vera á þrotum. Nýjar inn-
rásir bandamanna í Vestur-
Evrópu eða jafnvel Þýzkaland
sjálft myndu verða erfiðar og
kosta miklar fórnir. Þær myndu
samt, fyrr eða síðar, leiða
bandamenn til sigurs. Óhugsan-
legt virðist, að hernaðaraðstað-
an geti breytzt möndulveldun-
um í vil á íimmta ári styrjaldar-
innar. Hér er ekki um að ræða
hina breytilegu stríðshamingju,
heldur rökréttar afleiðingar
þróunar stríðsins. fram til þessa.
Framleiðslu og hernaðar-
máttur bandamanna, einkum
Bandaríkjamanna og Rússa, er
enn að aukast, en möndulveldin
hafa þegar náð hámarki. Ein-
ræðisherrarnir hafa spent bog-
ann of hátt og steypt með því
þjóðum sínum í ógæfu. Hverj-
ar ályktanir megi draga af
þessu á stjórnmálasviðinu, verð-
ur ekki rætt í þessu yfirliti,
sem aðeins er ætlað að fjálla
um hernaðarmálefni.
*
HÉR skal minnzt stuttlega á
aðstöðu bandamanna
möndulveldanna í Evrópu. Þátt-
taka þeirra í styrjöldinni við
Rússa hefir kostað þá miklar
fórnir, einkum Rúmena, sem að
vísu hafa hlotið mikla land-
auka í Suður-Rússlandi. Rúm-
enar geta þó tæplega gert sér
miklar vonir um að halda þess-
um löndum til langframa. Að-
staða Búlgara er nokkuð sér-
stæð. Búlgarar hafa aðeins tek-
ið þátt í stríðinu gegn Júgóslöv-
um og Grikkjum og hernumið
allmikil héruð í þeim ríkjum.
Hins vegar hafa Búlgarar allt-
af færzt undan því að senda
hersveitir til Rússlands.
Loks má hér að endingu
geta Vichy-Frakklands, sem
er jafnháð Þjóðverjum og önn-
ur bandaríki þeirra, síðan þeir
hernámu allt Frakkland. Vichy
stjórnin hefir misst yfirráðin
yfir hinu mikla nýlenduveldi
Frakka, sem nú má heita allt á
valdi frjálsra Frakka.
*
AÐ LOKUM skal drepið á
Japan, þriðja höfuðaðilann
í bandalagi möndulveldanna.
Allmörgum árum fyrir stríð
var hafin samvinna milli Jap-
AÐ ER GAMALL MAÐUR
hér í bænum, sem allir hafa
að háði og spotti. Ástæðan er
ákaflega einföld. Það vantar alveg
í hann lýgina! Hann trúir öllu,
sem honum er sagt og hann lýgur
aldrei vísvitandi. Ég hef oft og
mörgum sinnum talað við þennan
gamla mann og hlustað á sögur
hans og frásagnir. Augun eru blá
og sakleysisleg eins og í barni,
ennið er hátt og gáfulegt og mað-
urinn myndarlegur, andlitsdrætt-
irnir eru hreinir og reglulegir.
MENN VORU FLJÓTIR að taka
eftir vöntun hans og þeir gripu
sannarlega tækifærið. Nú hrinda
lygararnir honum viðstöðulaust á
milli sín, þeir leika sér að honum
eins og fótknetti — og hann trúir
öllu sem þeir segja honum og' síðan
er lýginni hlaðið utan á hann við-
stöðulaust og í æ ríkari mæli. Ég
hitti hann núna einn daginn og
hann talaði við mig um svolitla
verzlun sem hann hefur núna með
höndum. Hann var ákaflega alvar-
legur og ég fann að engin vísvit-
andi blekking var til í sól hans.
ÞEGAR LYGARARNIR ræða
við hann hreykja þeir sér og
þenja út. Þeir eru ókaflega miklir
menn og sniðugir! Mikið hafa þeir
guði fyrir að þakka að vera ekki
eins og þessi gamli maður! Það
vantar ekkert í þá, þeir hafa lýg-
ina í sér í ríkum mæli og þeir
finna sannarlega til þess með
ana og möndulveldanna í
Evrópu. Japanir fóru ekki í
styrjöldina gegn bandamönnum
fyrr en fyrir 13A ári síöan, en
þeir hafa háð stríð gegn Kín-
verjum í nærri 7 ár. í rauninni
er Japan ekki hreint einræðis-
ríki, heldur er þar arfgeng
keisarastjórn og þingræði. Hið
raunverulega vald liggur þó í
höndum fámennrar yfirstéttar,
sem rekur harðsvíraða heims-
veldisstefnu. Markmið hennar
hefir lengi verið „Asía fyrir
Asíumenn“ eða að minnsta kosti
„Austur-Asía fyrir Japan“. Ut
af þessu spratt styrjöldin við
Kínverja, en Kína er svo þétt-
býlt land, að óhugsandi er, að
Japanir þeir, sem ofaukið er
heima fyrir, geti numið þar
land. Japanir ágiintust þó einnig
auðlindir enn fjariægari landa.
Þeir fengu augastað á Indlandi
og hinni strjálbýlu Ástralíu.
Menn héldu almennt, að Jap-
anir neyttu allrar orku í styr-
öldinni gegn Kínverjum, svo að
þeir gætu ekki hafið ófrið á
nýjum vígstöðvum. Þetta var
reginvilla. Japanir biðu aðeins
eftir hentugu tækifæri. Það
virtist vera komið, þegar Bret-
ar urðu að einbeita sér í styrj-
öldinni gegn Þjóðverjum og I-
tölum og Bandaríkjamenn
höfðu enn ekki vígbúizt nægi-
lega. Þá fóru Japanir á stúfana.
Á meðan samningar fóru enn
fram milli Bandaríkjamanna og
Japana réðust flugmenn Japana
án stríðsyfirlýsingar á Banda-
ríkjaflotann við Hawai. Þetta
var svipuð aðferð og Þjóðverj-
ar höfðu notað í Evrópu í stríðs-
byrjun, er flugmenn þeirra
eyðilögðu pólska flugflotann að
miklu leyti á flugvöllunum.
Bandaríkjaflotinn varð fyrir
miklu tjóni. 19 herskipum var
sökkt eða þau löskuð (búið er
að gera við 14 þessara skipa).
Hernaðarlega séð var þetta
stórsigur fyrir Japani, en stjórn
Firh. á 6. síðu
sakleysisins.
stolti. Augun ljóma í þeim og
brosin glampa á lygaravörunum,
kersknin lýsir af svipnum — og
þeim líður mjög vel!
cvx'uk' ré."c zt7,-, ::<?s3r
GAMLI MAÐURINN trúir því
að hann hafi miklu hlutverki að
gegna og hann heyrir sína baráttu
í góðri trú. En ég hygg að hann
sé sér ekki meðvitandi um stærsta
hlutverk sitt: að vera lifandi vott-
ur þess, hvernig maður er, sem
vantar lýgina í sig, hvernig lýgin
og sviksemin leikur sé að trú-
girninni og bláeygðu sakleysinu.
OG LYGARARNIR, sem leika
sér að gamla manninum, vegna
skorts .á siðgæði, manndómi og
gáfum vita ekki að þeir eru líka
að gegna sínu hlutverki, að sýna
vegfayendunum og samferðafólk-
inu hversu lýgin er voldug og
sterk, hversu máttug hún* * er og
afkastamikil, hversu gjörsamlega
sannleikurinn og sakleysið verður
að lúta í lægra haldi, þegar það
mætir henni.
ÞEIR VITA HELDUR EKKI að
þeir sjálfir, sem leika sér dags
daglega að lýginni, eru einnig fórn
ardýr hennar. Ég þekki marga þá
sem mest leika sér að gamla mann-
inum, sem lýgina vantar í, ög ég
veit að dagsdaglega er leikið sér
að þeim. Því að það er til fleiri
vöntun en að vanta lýgina í sig.
Þá vantar dómgreindina og aðrir
Framhald á 6. síðu.
Gamli maðurinn, sem vantar lýgina í sig. — Leiksoppur
lygaranna með lágu ennin. Máttur ósannindanna og
veruleiki