Alþýðublaðið - 13.01.1944, Blaðsíða 3

Finmiínáag-ur 13. janáar 1$44.
ALÞYÐUBLAÐH)
Hlutverk
Svípjóðar.
Frá því er villimenn
þriðja ríkisins hófu her-
för sína á hendur norrænni
menpingu og andlegu frelsi,
hefir mönnum orðið venju-
fremur tíðrætt um Svía, einu
bræðraþjóð okkar, sem sér-
fræðingum Hitlers hefir
ekki gefizt kostur á að færa
blessun nýskipaninnar. í
byrjun heyrðust einstaka
hjáróma raddir um það, að
Svíar gætu ekki setið hjá,
heldur yrðu þeir að bregða
brandi gegn hinum þýzka
innrásarher í Skandínavíu.
Það hefir komið æ betur á
daginn, að Svíar' breyttu
rétt. Með afstöðu sinni hafa
Svíar orðið bræðraþjóðunum
að miklu meira liði, en þótt
þeir hefðu skorið upp herör.
ÞAÐ VAR EKKI AF ÞVÍ, að
Svía brysti kjark til þess,
þeir hafa haldið friðinn og
varðveitt hlutleysi sitt með
sæmd. í því svartnætti ó-
frelsis og kúgunar, sem nú
grúfir yfir, hefur Svíþjóð
sem kyndill frelsis og mann-
úðar, verið hinum kúguðu
hvatning og verið öruggt
hæli öllum þeim, sem voru
svo heppnir að losna úr á-
nauð og kvalræði.
AFSTAÐA SVÍA ER ERFIÐ.
Að vestan er Noregur, drep-
inn í dróma af Gestapo
og innlendum svikurum. Að
austan eru Finnar, í bili
nauðugir viljugir vopna-
bræður hins þýzka ofur-
valds, og eiga í styrjöld við
Rússa, sem réðust að til-
efnislausu á land þeirra fyrir
tæpum fimm árum. Svíar
eru fyrst og fremst norræn
þjóð. Þeir unna bæði Norð-
mönnum og Finnum, og þeir,
sem þar fara með völd, virð-
ast hafa skilið, að það, sem
nú er að gerast, er milli-
bilsástand, það er ljótur
draumur. Almenningi í Sví-
þjóð er ljóst, að Norður-
lönd eiga samleið, þótt
grimm örlög hafi valdið því,
að leiðir skildu um stund.
Allt það bezta í fari sið-
menntaðra, norrænna manna
— hafa Svíar varðveitt, þrátt
fyrir hótanir og áróður naz-
ista. Þar ríkir enn hugsana-
frelsi, málfrelsi, prentfrelsi
og fundafrelsi. Þar er ekki
spurt að því, hvort einhver
sé „aríi“ í þriðja eða fjórða
lið, né heldur, með hverjum
samúð hans sé í styrjöldinni.
í fáum orðum sagt, þar býr
frjáls þjóð í frjálsu landi.
ÞÚSUNDIR MANNA í Dan-
mörku og Noregi mæna yfir
til Svíþjóðar þessa dagana.
Þar er fyrirheitna landið.
Þar er engin . miskunnarlaus
Gestapo-lögregla. Þar eru
engar fangabúðir. Þar eru
menn ekki dregnir út úr hí-
býlum sínum um hánótt til
„yfirheyrzlu“ og misþyrm-
inga. í Svíþjóð er réttarfar,
eins og það þekktist á Norð-
urlöndum áður fyrr, engum
er varpað í fangelsi, nema
að: .undangenginni rannsókn
og dómsúrskurði. Og engin
hætta er á því, að Per Albin
tekið Sarny i Póllandi.
♦ .-1'-
Segjast vilja „sterkt Qg óháð“ Pólland
með Curzon-línuna fyrir landamæri.
-------------------...——
STALIN tilkynnti í dagskipan til Vatutins hershöfðingja í
gær, að járnbrautárbærinn Sarny í Póllandi væri nú í
höndum Rússa. Áður höfðu Þjóðverjar greint frá því, að þeir
hefðu yfirgefið borgina, en það er ekki fyrr en í gær, að Rússar
tilkynna töku hennar. Rússar eru nú í sókn til fljótsins Bug, sem
er síðasta varnarlína Þjóðverja, áður en komið er að járnbraut-
inni Odessa-Varsjá, og eru nú skammt frá fljótinu. Útvarpið í
Moskvu hefir lýst yfir því, að Rússar vilji viðurkenna „sterkt
og óháð“ Pólland, er Pólverjar fallast á hina svonefndu Curzon-
línu sem landamæri. Ekki er kunnugt um svar pólsku stjórnar-
innar, enn sem komið er.
Sarny, sem er rúmlega 50 km
frá pólsku landamærunum, er
fyrsti þýðingarmikli bærinn, er
; Rússar taka í Póllandi og hann
er á aðaljárnbrautinni til Kow-
el, sem er allmiklu vestar. Með
töku borgarinnar eru Rússar nú
komnir tæpa 300 km vestur af
Kiev og má af því marka hve
hröð sókn þeirra hefir verið.
Rússar eiga nú skammt eftir
ófarið til Bug-fljótsins og í sum
um fregnum segir, að þeir séu
sums staðar bomir að því. Harð
ir bardagar geisa nú á norður-
bökkum fljótsins og á Zhmer-
inka svæðinu, suðvestur af
Vinnitsa ,en þar tefla Þjóðverj-
ar fra m400 skriðdrekum, enda
er mikið í húfi. Bug-fljótið er
síðasta vanarlína Þjóðverja frá
náttúrunnar hendi áður en kom
ið er til Odessa-Varsjá-braut-
arinnar, en um hana flytja Þjóð
verjar vistir og hergögn.
Enn hefir pólska stjórnin ekki
látið neitt uppi um fundi sína,
en þar var fjallað um orðsend-
ingu Rússa um landamæri Pól-
lands að styrjöldinni lokinni.
Útvarpjiði í Mosbva segár, að
Rússar vilji ábyrgjast landa-
mæri, er byggist á hinni svo-
kölluðu Curzon-línu, „ekki með
: því að ná á vald sitt ukrainsk-
um eða hvít-rússneskum lands-
svæðum, heldur með því að fá
aftur lönd þau, er Þjóðverjar
tóku af Pólverjum“.
Curzon-línan er ldna, sem
bandamenn ákváðu sem landa-
mæri Rússlands og Pólands ár-
ið 1910. Samkvæmt henni féll
Vestur-Ukraina og mikill hluti
Hvíta-Rússlands í hlut Rúss-
lanjds. Með ’friðarsamningnum
í iga 19211 voru landamæri á-
kveðin, sem voru í gildi 1939,
er Þjóðverjar og Rússar réðust
inn í Póland. Er lína þessi kend
við Curzon lávarð, sem þá var
utanríkisráðherra Breta.
400 sorsbir stiídentar
flnttir til Dýzkalands.
SÆNSK blöð greina frá því,
að sl. laugardag hafi um
400 norskir stúdentar verið
fluttir úr landi til Þýzkalands,
svo og um 60 fangar frá Grini-
fangabúðunum. Stúdentarnir
voru í haldi í Stavern, um 10
km. frá Larvik og voru þeir
fluttir með leynd til Larvik og
þaðan út í skip, sem flutti þá
til Þýzkalands.
Enda þótt Þjóðverjar hafi
sleppt mörg hundruð stúdent-
um, er þeir höfðu handtekið,
vinnur Gestapolögreglan enn
að því að elta uppi þá stúdenta,
sem undan komust, er aðal-
handtökurnar fóru fram. Er
bersýnilegt að mótmæli Svía
og annarra hafa verið árangurs
laus.
Hansson eða Gustav konung-
ur standi upp einn góðan
veðurdag og lýsi yfir því, að
þeir séu samvizka þjóðarinn-
ar og hæstiréttur í 24 klukku-
stundir, til þess að hægt sé
að losna við pólitíska and-
stæðinga.
ÞAÐ VERÐUR TÆPAST í töl-
um talið, sem Svíar hafa
gert fyrir þjáðar bræðra-
þjóðir sínar, allt frá því er
Rússar réðust á Finna og
fram á þennan dag. Tug-
þúsundir barna í Oslo borða
daglega mat, sem Svíar hafa
séð fyrir. Þúsundir flótta-
manna eiga sér þar öruggan
griðastað. Þar hafa þeir
vinnu og öryggi og geta beð-
ið þess að fá að snúa aftur
heim, þegar kúgararnir hafa
verið hraktir úr landi. Sví-
ar hafa tekið að sér finnsk
börn svo þúsundum skiptir,
fætt þau og klætt, og um
jólin var norskum og finnsk-
um börnum send firn af jóla-
gjöfum, og jafnvel börnum
austur í Leningrad.
ÞEGAR ÞJÓÐVERJAR og
danskir nazistar komust að
því, að til væri „Gyðniga-
vandamál“ í Danmörku, sem
enginn hafði orðið var við
áður, og tóku að hnéppa al-
saklaust fólk í dýflissur, sam-
tímis því, sem eigum þeirra
var rænt, áttu þúsundir
þessara ógæfusömu manna
kost á því að komast til Sví-
þjóðar. Sá þáttur, sem Sví-
ar áttu í drengilegum mót-
tökum þessa fólks, hefur
ekki verið skráður enn, en
hann er glæsilegur.
SVÍAR HAFA EKKI SOFIÐ
á verðinum, og ef til átaka
kemur, er ekki ósennilegt,
að árásarmennirnir komizt
að raun um, að andi Gustav
Adolfs og Karls XII. lifir
enn.
Ítalíuvígstöðvarnar.
Terni
Chieti
Orfona
ROME,
• Carunchio®
noneý/*
Subiaco'
Í'ISERNIA
-^Volturno R.V-
Terracina1
iono
NAPLES
ir&TUTE MILES
A kortinu sést meðal annars borgin Cassino, neðarlega á miðri
myndinni, en þangað sækir 5. herinn nú. Ofarlega, til hægri, er
hafnarborgin Peseara, sem er næsta takmark 8. hersins. Brotna
örin táknar veg þann til Róm, sem bandamenn munu fara.
Bandaríkjainenfl nerðn bríkalegar
loftárásir á Þýzkaland í fpadag.
700 flugvélar tóku þátt í árásimii, og
iuættu harðri mótspyrnu.
T FYRRADAG fóru um 700 amerískar sprengjuflugvél-
^ ar, varðar fjölmörgum orrustuflugvélum, til árása á
staði í Mið-Þýzkalandi. Eru þetta fleiri amerískar flugvélar
en nokkru sinni fyrr í einni árás. Aðalárásin var gerð á
Magdeburg, en önnur árás var gerð á Braunschweig. Geysi-
harðir loftbardagar voru háðir, bæði yfir Hollandi, Þýzka-
landi og á heimleið. Fregnum ber ekki saman um flugvéla-
tjón hernaðaraðila. »
Sænska Þingið sett.
Sviar taka pátt i endurreisn-
arstarfinu eftir striðið. sagði
Gústaf konungur.
SÆNSKA þingið (ríkisdag-
urinn) var sett í fyrradag.
í hásætisræðu sinni sagði Gust-
af konungur meðal annars.
Nágrannaþjóðir okkar eru nú
í nauðum staddar. Hlutskipti
þeirra valda okkur sársauka og
við vonum einlæglega með þeim
að þeim takist innan skamms
að endurheimta frið og frelsi.
Við trúum því, að unnt sé að
komast hjá ófriði. Ástandið í
heiminum er samt uggvænlegt,
og við verðum að vera tilbúnir
á verði. Vörn okkar fyrir frelsi
og sjálfstæði, sem byggist á
samheldni og vígbúnaði, er sterk
og mun verða sterk til þess
að vernda sjálfstæði okkar.
Við verðum að leggja fram
krafta okkar, ekki aðeins fyrir
okkur sjálfa heldur til þess að
geta lagt fram okkar skerf til
endurreisnarstarfs að ófriðn-
um loknum. Við höfum lifað í
friði og þess vegna ber okkur
að veita hjálp og vinna að sátt-
um og mannúðarmálum. Ég er
þess fullviss, að ég hefj alla
þjóðina ,með mér þegar ég lýsi
þetta einlæga ósk okkar.
Tekjur á næst fjárhagsári
eru áætlaðar 3106 milljónir kr.
Samkvæmt bráðabirgða-
fregnum frá London, týndust 59
sprengjuflugvélar, en á annað
hundrað þýzkar orrustuflugvél-
ar voru skotnar niður. Berlín-
arútvarpið segir hins vegar, að
123 sprengjuflugvélar hafi ver-
ið skotnar niður, en gerir lítið
úr tjóni þýzka flughersins.
Flugmenn, sem þátt tóku í
þessari hörðu loftárás segja, að
þessari hörðu loftárás segja, —
að Bandaríkjamenn hafi átt í
sífelldum loftbardögum í þrjár
klukkustundir. Þýzkar orustu-
flugvélar réðust strax á flug-
virki og Liberator-flugvélar
Bandaríkjamanna yfir Suður-
sjó í Hollandi og linnti bardög-
unum ekki fyrr en Bandaríkja-
menn voru komnir út yfir
Ermarsund á heimleið. í Mag-
deburg og Braunschweig eru
miklar flugvélasmiðjur, þar
sem smíðaðar eru Focke-Wulf
og Heinkel-ílugvélar.
Að þessu sinni beittu
Bandaríkjamenn nýrri tegund
orustuflugvéla, er þeir nefna
Mustang. Geta þær fylgt
sprengjuflugvélum allt til Ber-
lín og til baka, eða um 1600
km. leið. Ekki er enn kunnugt
um tjón af loftárásum þessum,
en flugmenn segja, að sprengj-
urnar hafi fallið í mark og að
miklar sprengingar hafi orðið á
árásarsvæðinu.
en gjöld 3774 milljónir, þar af.
1817 milljónir króna til land-
varna. Áætlaður tekjuhalli er
því 668 milljónir króna.