Alþýðublaðið - 13.01.1944, Blaðsíða 6

Dómkirkjan í Milano.
Dómkirkjan í Milano, sem sést á þessari mynd, með hinum
mörgu turnum, er ein frægasta og fegursta kirkja í heimi,
byggð í gotneskum stíl og var fimm aldir í smíðum
HVAÐ SEGJA HIIM BLOtílM?
Frh. af 4. síðu.
samkeppni við sambærileg erlend
fyrirtæki. Sýnilegt er að atvinnu-
leysi mun verða hér allrnikið eftir
styrjöldina og væri einnig af þeim
orsökum sjálfsagt að hefja hér
skipabyggingar í svo stórum stíl,
sem frekast yröi við komið.
Skipabyggingar erlendis, þótt
góðar séu, eru ekki hin endanlega
lausn. íslenzka þjóðin á að keppa
að því marki, að verða sjálfri sér
nóg í þéssu efni. Sérfræðingar
telja að slíkt megi vel takast, en
ekkert það má láta ógert, sem
býr annarsvegar beint í haginn
fyrir. þjóðarheildina og útrýmir
einnig yfirvofandi atvinnuleysi
fjölda manna, sem skipasmíðar og
aðra atvinnu í sambandi við þær
gætu stundað."
Það nær að sjálfsögðu
skammt þó að við fáum 45 ný
vélskip frá Svíþjóð, og til lengd
ar verður heldur ekki við það
unandi, að við getum ekki full-
nægt skipaþörf okkar með ný-
byggingum hér heima. En til
þess þarf skipasmíðaiðnaður
hér að sjálfsögðu að geta verið
nokkurn veginn samkeppnis-
fær við erlendan. Má alls ekki
draga að það verði rannsakað,
á hvern hátt hægt sé að tryggja
það.
fietnr strfðið tryggt
framtfðarfrið?
Frh. af 5. síðu.
En hvað hefir svo gerzt síð-
ustu áratugina? Þjóðverjar
endurvígbjuggust brátt af
kappi, sem telja má afleiðingu
þess, er á undan fór, án þess að
hlíta hið minnsta gerðum samn
ingum. ■ Jafnframt komust þeir
Þjóðverjar, sem voru á æsku-
skeiði, þegar fyrri heimsstyrj-
öldin hófst, á manndómsár og
tóku að láta stjórnmál til sín
taka. Það var eigi nema skiljan-
legt, að bandamenn vildu, að
Þjóðverjar væru afvopnaðir. En
jafnframt er það skiljanlegt, að
hinir ungu Þjóðverjar væru óð-
fúsir þess að hefna ófara feðra
sinna. Svo hófst vígbúnaðar-
kapphlaupið fyrir alvöru með
þeim afleiðingum, sem nú eru
komnar á daginn.
Sannleikurinn er sá, að banda
menn uggðu ekki að sér. Það
var engu líkara en þeir væru
þeirrar skoðunar, að Þjóðverjar
hefðu fengið sig fullsadda á hern
aðarstefnunni í heimsstyrjöld-
inni hinni fyrri. En enginn, sern
þekkir Þjóðverja, skyldi ala
slíkar vonir í brjósti. Það hefði
verið sanni nær að taka tillit til
þess, að yngri kynslóð Þýzka-
lands hlaut að eiga sér þá hug-
sjón, að hefna harma sinna. Auk
þess duldist eigi, hver afstaða
hinna þýzku valdhafa var. Þeir
unnu markvisst að því að efna
til nýrrar styrjaldar, og þeim
varð að ósk sinni sem vænta
mátti.
Þess ber að gæta, að það er
enginn hægðarleikur að grand.a
vopnum Þjóðverja og Japana að
ráðnum úrslitum styrjaidarinn-
ar og tryggja það, að þeir smíði
ekki ný vopn. Iðnaður þessara
landa miðast sem sé fyrst og
fremst við hergangaframleiðslu.
— Nú er því ekki að neita, að
iðnaður Þjóðverja horíir til mik-
illa heilla fyrir gervallt mann-
kyn á friðartímum. En honum
má breyta á skammri stundu
þannig, að öll áherzla sé lögð á
framleiðslu drápsvéia.
Þegar hafnbannið tók að
kreppa að Þjóðverjum í ryrri
heimsstyrjöldinni, tóku þeir að
leggja áherzlu á framleiðslu
gerviefna. Náðu þeir á skömm-
um tíma undraverðum árangri
í þeirri iðju. Sömu sögu er að
segja í styrjöld þeirri, er nú
geisar. Ég þekki nokkuð til þess
ara gerviefna Þjóðverja. Ég'tel
því ólíklegt, að hafnbannið ráði
úrslitum í stríðinu. Ég tel meira
að segja líklegt, að Þjóðverjar
geti lifað dágóðu lífi, þrátt íyrir
hafnbannið. Það eiga þeir gervi
efnaframleiðslu sinni að þakka.
(Niðurlag á morgun).
iVLÞYÐUBLAÐIÐ
Anna frá Moldnápi:
Orösendlng til Magnnsar
pröfessors Jönssonar.
Ég tel mér skvlt að pakka
heiður þann, sem prófessor
Magnús Jónsson sýndi mér ó-
verðugri, síðastliðinn föstudag,
þar sem hann gerði sér það ó-
mak, að taka greinarstúf minn,
sem birtist í Alþýðublaðinu 5.
jan., til athugunar í útvarpinu.
Ég bjóst satt að segja ekki
við svona góðum árangri, þótt
ég færi að andmæla samsetn-
ingi þeirra háu herra á dag-
skránni, annað jóladagskvöld.
Mig langar líka að nota tæki-
færið til að tala ofurlítið nán-
ara um þetta mál. Er þar fyrst
frá að segja, að sjálf hefi ég
ekkert útvarp, tel ég mig ham-
ingjusama, að það skuli ekki
hafa orðið til að sljóvga skiln-
ingarvit mín og gera mig dóm-
greindarlausa og ósmekknæma
á efni þess. Það var ekki fyrr.
en prófessorinn var að l.júka
máli sínu, að kallað var til mín
af annarri fjölskyldu. Ég heyrði
því miður ekki allt, sem mér
viðkom.
Sá ég það morguninn eftir,
þegar ég las Morgunbl., að hon-
um hefði orðið talsvert á í
messunni að lesa þannig, að
meiningin hlaut að snúast al-
veg við, um þann þáttinn, sem
séra Árni annaðist. Hafi hann
skammað mig mjög fyrir með-
ferð á prestum, vil ég leyfa mér
að biðja hann, að skjóta geiri
sínum þangað, sem þörfin meiri
fyrir er, eins og Kolbeinn stall-
ari sagði við Ólaf konung
Tryggvason forðum. Ég mun
aldrei telja það sæmd mína að
lasta eða forsmá þjóna Drottjns.
Það mun þykja furðumikil
frekja af mér lítt menntaðri al-
þýðukonu, að knésetja sjálfan
prófessorinn, en ég get ekki
látið hjá líða að vara hann við
þeim flumbruskap, að lesa ekki
rétt, það, sem hann hleypur með
í útvarpið; mislestur getur oft
valdið vondum misskilningi, ]oó
ekki þyrfti að vanda sig í þetta
sinn, þar sem fátæk alþýðukona
átti hlut að máli. Hefir honum
sjálfságt þótt mínum hlut vel
borgið, þótt hann beri mig
rangri sök frammi fyrir alþjóð,
en krafsi síðan yfir með afsök-
unarbeiðni í dagblaði, sem
naumast kemur á nokkurt sveita
heimili, en þar á útvarpið sína
öruggustu hlustendur. Enda
tekur hann það fram, að það
skipti engu máli, þótt þetta
hafi snúizt svona við.
Ef rökfesta þessa mennta-
manns fer öll eftir þessu, skal
mig ekki furða, þótt dómar hans
á bóklegum fræðum séu skola-
legir. Enda var hann ekki neitt
feiminn við að sýna fjöldanum
undir kistulokið á föstudaginn
var. Ég verð að segja það, að
það var auðmýkjandi fyrir
kristið fólk, að heyra prófessor
í guðfræði lýsa því yfir, frammi
fyrir allri þjóð, að sagan af
Ólafi Muð væri það gullkorn,
sem staðið gæti með hverjum
sálmi, sem væri. Heldur hann
sig hafa það áhrifavald, að
þjóðin trúi hverju sem er, bara
ef það er hann, sem segir það?
Ég segi nei, og aftur nei. Við
erum mörg meðal íslenzkrar al-
þýðu, sem kunnum ofurvel
sögurnar af Ólafi Muð og Hall-
gerði á Bláfelli í þjóðsögum
Jóns Árnasonar. Þessi umrædda
er ein af þremur. — Það er al-
veg víst, að prófessor Magnús
Jónsson fær að vera einn um
það, að finna samlíking í hinni
tröllslegu hótfyndni Hallgerð-
ar, þar sem hún ávarpar Ólaf
með þessum orðum: „Ólafur
Muður, ætlar (þ)ú suður?, ræð
ég þér rangkjaftur, að þú snúir
heim aftur. Snýttu þér snúin-
raftur og snáfaðu heim aftur.“
-— og heilögum lofsöngvum
guðs-barna.
Hallgerður gæti aldrei orðið
annað en mynd vantrúarinnar
og efnishyggjunnar, þar sem
hún segir: „Hefði hann Kristur
Maríuson, unnið eins mikið
fyrir okkur, tröllin, eins og þið
segið, að hann hafi unnið fyrir
ykkur, mennina, þá hefðum við
ekki gleymt fæðingardeginum
hans.“ Bregður Hallgerður
mönnunum um það, að þeir séu
tröllum venri og vanþakklátari;
er það ekki neitt fögur lýsing
af endurleystum mannssálum.
Enda dregur hún í efa, að verk
Krists fyrir mennina sé annað,
en þeirra eigin sögusögn. Ég
fyrir mitt leyti, finn heldur ó-
heilnæma guðfræði út úr þessu
atriði. Gullkornið í sögunni er
ljúfmennska Ólafs, sem mýkir
tröllskap skessunnar, sannar
hann þar sitt betra eðli. En sjálf
sagt hefir þessi saga aldrei verið
sögð í þeim tilgangi, að notast
sem helgisögn eða notast til há-
tíðalestra.
Þá langar mig að minnast á
aðra sögu, sem lesin var úr
sömu þjóðsögum. Það var sagan
af Steini Þrúðuvanga. Mér
finnst það ósamboðið þroskuð-
um, bristnum mönnum, að ljúka
upp myrkurheimum hinna illu
afla á þeirri friðar- og ljóssins-
hátíð, sem sjálfur Guð opnaði
dýrðarhimin sinn og lýsti vel-
þóknun sinni á mönnunum. Það
hefir líka alltaf verið andlegur
friður og barnsleg gleði, sem
gefið hefir jólunum sinn blæ
meðal kristinna manna um heim
allan. Það kann að hafa borið
meira á einkennum jólanna í
sveitum og fámenni en í ysi
borgarlífsins. Það voru líka
fjárhirðar úti á Betlihemsvöll-
um, en ekki fræðimenn eða
önnur stórmenni, sem stödd
voru í sjálfri borginni, sem
heyrðu lofsöng englanna og
sáu dýrðarbirtu Drottins, hina
fyrstu jólanótt.
Mér finnst að allir leiðandi
menn í andlegum málum, þurfi
að keppa að því marki, að gera
mennina sem hljóðnæmasta fyr-
ir rödd guðs síns. Það er víst,
að mennirnir eiga einn þann
hæfileika, að geta heyrt him-
neskar raddir og séð ljómann
frá eilífðarheimi guðs, ef þeir
vildu gefa sér tóm til að hugsa
um uppruna og eðli sálar sinn-
ar og samband það, sem Jesús
Kristur sannaði með lífi sínu
og upprisu, að er á milli almátt-
ugs föður og mannanna barna.
Það er áreiðanlega hollara
mannkyninu, að lyfta því til
ljósheima guðlegrar þróunar,
en ala þess lægri hvatir með
Ijótum kynjasöguin, sem draga
huga þess niður í myrkurdjúp
hjátrúar og hindurvitna. Við
íslendingar höfum alltaf nóg
af hjátrú. Ég sé ekki neina á-
stæðu til að gera opinbera ráð-
stöfun til að glæða hana. Þetta
er víst allt gert í þjóðræknis-
skýni, það er svo fínt núna. —
En ég vildi helzt óska, að við
íslendingar ættum andlegan
þroska til þess að finna okk-
ur sem alheimsborgara, með
„þegnrétt í Ijóssins ríki“.
Þá var það Gilsbakkaþula,
í sem prófessorinn kallaði perlu,
1 og sagði hafa komið tárum í
I augu sín. Það má nú vera meiri
! viðkvæmnin í einum karlmanni.
1 Því ég sný ekký aftur með það,
að hún er eins og svo margt
annað af sams konar kveðskap
frá þeim tíma, andlítill saman-
setningur. (Þulan er talin vera
ort um 1760). Mér finnst hún
fátækleg þæði hyað efni og rím
snertir. Lý^ir aðeins glaumi og
drykkjulátum, laus við allt,
Fnnmtudagur 13. jauéar 1944»
Rennilásar
18 og 19 cm.
BARNAKOT
nýkomin.
Unnur
(homi Grettisgötu og
Barónsstígs)
Nýkomið:
í
Pilsefni,
svört og brún.
Blátt Cheviot.
H. Toft, |
Skólavörðnstig 5. Sími 1035 I
______________________ \
sem minnir á nokkurn helgi-
blæ, þótt hún sé ort af presti,
enda hefir séra Kolbein ekki
dreymt um, að þetta gaman-
kvæði, sem hann orti til dóttur
sinnar, yrði notað sem skemmti
atriði fyrir fullorðið fólk á
sjálfum jólunum.
Loks sagði prófessorinn, að-
margir væru þeir, sem ekki
mætfu heyra guðsorð eða sálma
söng. Þetta er ófögur lýsing á
þjóð, sem játað hefir Drottinn
Krist í nærri hálfa 10. öld.
Hvaðan kemur íslendingum sá
trölldómur, að þjóðin skuli
samsvara tröllkarlinum og konu
hans í hellinum á Vesturlandi,
(að mig minnir), sem prests-
hjónin hrökktust til? Kona hans
var af mennskum ættum, og
óskaði hún, að sér yrði skemmt
með Passíusálmum Hallgríms,
en karlinn vildi fá að heyra
Andrarímur. Klerkur varð að
setja sig í spor þau, sem ríkis-
útvafpið stendur nú í, hann vildi
skemmta báðum. Hann kvað
Andrarímur fyrir karl, konan
beið á meðan - án skemmtunar,
og eins var um karlinn á með-
an konu hans var skemmt með
sálmunum.
Skal ég nú leggja það til
málanna, að næstu jól verði
samdir 2 útvárpsþættir: annar
að smekk kristinna manna, en
hinn að smekk heiðinna.
Geta þá hlustendur kosið
hvorum þeir vilja þjóna, kon-
unginum Kristi eða Mammoni.
Þeir hafa gott af að gera sér
grein fyrir þeim sannindum, að
„enginn getur þjónað tveim
herrum í senn“. Þetta ætti pró-
fessor Magnús að vita, að
minnsta kosti eins vel og ég,
að, „það er ekki hægt að þjóna
bæði Guði og Mammoni“.
Þetta er það, sem Útvarpsráð
þarf að gera sér ljóst, þegar það
semur ámóta dagskrá og var á
annan í jólum.
Það geta ekki nema andlega
lokaðir menn hlýtt með and-
legu jafnvægi á þann samhrær-
ing. Þegar maður er eins og
dreginn niður í undirheima til
áranna í öðru atriðinu, en lyft
upp í eilífðarheima samræmis
og friðar á blævængjum tón-
anna í hinu.
Með alúðarkveðju og ósk um
betri skilning heldur en síðast.
Rvík, 19. jan. 1944.
Anna frá Moldnúpi.
Svar.
UT AF grein Carls Tulinius-
ar um skilnaðarmálið í
Vísi í gær hefir Alþýðublaðið
verið beðið fyrir eftirfarandi
svar:
Við gájum þér góoa pressu,
því glansnúmer jlokksins ertu
Fyrst þylckistu samt aj þessu
þorskhaus íhaldsins vertu.